Gaza Strip: Ολοκαύτωμα

Ολοκαύτωμα και δομική βία

Εικόνες φρίκης, εικόνες που παραπέμπουν σε ολοκαύτωμα. Αν ανατρέξει κανείς 53 χρόνια πριν, θα βρει παρόμοιες εικόνες με αυτές της σημερινής Γάζας, στο Αουσβιτς, το Νταχάου, το Μπέλσεν, το Μαουτχάουζεν, όπου παιδιά, γυναίκες και ανήμπορα πλάσματα βρέθηκαν αποσκελετωμένα, ή σε κατάσταση οριακή μεταξύ ζωής και θανάτου, χτυπημένα από τη φρίκη του πολέμου και τη βαρβαρότητα των πλέον άγριων ενστίκτων της ανθρώπινης φύσης. Εικόνες ολοκαυτώματος που μαρτυρούν, τότε και σήμερα, πως η Ιστορία δεν διδάσκει, πως τα πάθη και τα μίση των λαών, η δύναμη της επιβολής και η καταπάτηση του δικαίου υπερέχουν της λογικής της ανθρώπινης συνύπαρξης, της λογικής της επιβίωσης του ανθρώπου σε έναν πλανήτη που ούτως ή άλλως ταλανίζεται από πολλά και αθεράπευτα εν πολλοίς προβλήματα.

1 Αυτό που συμβαίνει σήμερα στη Γάζα είναι μια τραγωδία οικουμενικών διαστάσεων γιατί δεν αφορά μόνο τους Παλαιστίνιους, αφορά όλους τους αδυνάτους και ανίσχυρους του κόσμου τούτου, οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να δεχθούν και να βιώσουν κατά τον πιο τραγικό τρόπο στο πετσί τους τη δύναμη και την εξουσία της καταστροφικής επιβολής των όπλων έναντι του δικαίου.

Η αντίφαση, που άναυδη και ανήμπορη παρατηρεί η ανθρωπότητα τούτες τις ώρες, στην πολεμική επιχείρηση του Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων κατοίκων της Γάζας, συνίσταται ακριβώς στο ότι το κράτος του Ισραήλ επαναλαμβάνει, κατά τρόπο ασυγχώρητα και αδικαιολόγητα απάνθρωπο, αυτό που υπέστη ο εβραϊκός λαός από τη βαρβαρότητα της χιτλερικής θηριωδίας. Η επίθεση έχει ως δικαιολογία τις τρομοκρατικές επιθέσεις της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς, η οποία δεν αποδέχεται την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ και έμπρακτα -ασκώντας ένοπλη βία- απειλεί όντως την ασφάλεια αυτού του κράτους και των κατοίκων του.

Ομως η ύπαρξη οργανώσεων όπως είναι η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, οι οποίες, κατά παρέκκλιση της συνήθους έλλειψης πολιτικής νομιμοποίησης τρομοκρατικών οργανώσεων, απολαμβάνουν δημοκρατικής νομιμοποίησης (και κυρίως η Χαμάς, από τον παλαιστινιακό λαό της Γάζας), δεν δικαιολογεί μια μαζική, καταστροφική για την περιοχή και την ειρήνη δράση του Ισραήλ, τέτοιων διαστάσεων.

2 Η σύγκρουση Ισραήλ-Αράβων έχει, όπως ξέρουμε, αφετηρία της την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948. Ανήκει μαζί με το Κυπριακό, στις παλαιότερες και εισέτι άλυτες συγκρούσεις της ανθρωπότητας. Διήλθε τέσσερις μεγάλους αραβο-ισραηλινούς πολέμους, πέρασε σε διάφορες φάσεις, ιδιαίτερα μετά τη δεκαετία του '70 και τη διευθέτηση των σχέσεων Ισραήλ-Αιγύπτου.

Κατέληξε από τη δεκαετία του '80 και μετά, ιδιαιτέρως όμως από το 1993 με τη Συμφωνία του Οσλο (η οποία θα μπορούσε, αν δεν εδολοφονείτο τότε ο πρωθυπουργός Ράμπιν, να παραμείνει ιστορική ως προς τη διευθέτηση και την επίλυση του Παλαιστινιακού), να επικεντρωθεί στο παλαιστινιακό ζήτημα καθεαυτό, με την αξίωση από τον Αραφάτ αναγνώρισης ύπαρξης παλαιστινιακού κράτους με παράλληλη την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ. Ο θάνατος του Αραφάτ και η αποδυνάμωση της μετριοπαθούς πτέρυγας των Παλαιστινίων, με την αντίστοιχη ενίσχυση των ριζοσπαστικών μαχητικών στοιχείων, που εκφράζονται από τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, οργανώσεις προδήλως υποκινούμενες και ενισχυόμενες από το Ιράν, αποτελούν μια μόνιμη απειλή τόσο για την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ όσο και για την επίτευξη ειρήνης η οποία να βασίζεται στη συμφωνία Ολμέρτ-Αμπάς για τη λύση δύο κρατών.

3 Οι συμφωνίες, όμως, δεν λύνουν τα προβλήματα εφόσον υπάρχει, στη μία πλευρά τουλάχιστον, όπως είναι η Παλαιστίνη στη Λωρίδα της Γάζας, αυτό που περιγράφει στη θεωρία του ο νορβηγός θεωρητικός της ειρήνης Johan Galtung ως «δομική βία», που σημαίνει εν προκειμένω την πείνα και την εξαθλίωση, τη στέρηση στοιχειωδών δυνατοτήτων πρόσβασης σε συστήματα υγείας και εκπαίδευσης, τα πολλαπλά κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα ενός λαού όπως ο παλαιστινιακός και ιδιαίτερα του τμήματός του που ζει στη Γάζα.

Τέτοιες εξαθλιωμένες κοινωνικές δομές αποτελούν το πλέον πρόσφορο υπόβαθρο παραγωγής βίας, σύγκρουσης, εξέγερσης και τυφλής επιθετικότητας μέσα από την απελπισία των εξαθλιωμένων και καταπιεσμένων. Αυτή ήταν και παραμένει η εικόνα των Παλαιστινίων της Γάζας, ιδιαιτέρως τα τελευταία χρόνια που το κράτος του Ισραήλ επέβαλε ένα καταστροφικό και ανώφελο πολιτικά εμπάργκο σε όλα τα είδη και τις δυνατότητες που παρέχει ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός, από τα τρόφιμα μέχρι τον ηλεκτρισμό και το νερό ακόμα.

4 Η σημερινή κατάσταση είναι όντως τραγική και μπορεί να πάρει ευρύτερες διαστάσεις αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή, ενισχύοντας φαινόμενα τρομοκρατίας και ριζοσπαστικού φανατισμού, στα δυτικόστροφα εν πολλοίς καθεστώτα της περιοχής, τα οποία δεν συμπαραστέκονται στο λαό της Παλαιστίνης ή δεν στρέφονται εναντίον του Ισραήλ. Η ανθρωπότητα διατρέχει σήμερα, με την ανατολή του 2009, όχι μόνο τον κίνδυνο της παγκόσμιας οικονομικής αποσταθεροποίησης, η οποία συνεχίζεται ακάθεκτα, και των χαινουσών πληγών που είναι ο Αφγανιστάν, το Ιράκ, η κεντρική Ασία και το Ιράν, όχι μόνο τα προβλήματα του περιβάλλοντος, που τα πυροδοτήσαμε από τον προηγούμενο αιώνα, αλλά και τον κίνδυνο επαλήθευσης της προφητείας του προσφάτως αποβιώσαντος Χάντινγκτον περί «σύγκρουσης πολιτισμών».

(Ελευθεροτυπία-11/1/2009-

Κείμενο του ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗ,

καθηγητή Διεθνούς Πολιτικής Πάντειου Πανεπιστήμιου)

Η προσθήκη εικόνων στο κείμενο έγινε με ευθύνη του IVOS 2