Το σύνδρομο του επιστήμονος...
Σκίτσο του Roger Mac Phail
Επιστήμονες άνθρωποι
Η γερμανική κατοχή εκτός από το σύνδρομο της κουραμάνας μάς άφησε και άλλα -το πιο χαρακτηριστικό είναι “το σύνδρομο του επιστήμονος”.
Όλοι οι Έλληνες θέλουν να γίνουν επιστήμονες -τώρα τι επιστήμονες μπορούν να βγουν από αυτά τα σχολεία που έχουμε είναι αφρικανού παπά βαγγέλιο. Διότι, όταν παίρνεις ένα πτυχίο εν Ελλάδι, δεν είσαι επιστήμων, είσαι απλώς πτυχιούχος ελληνικού πανεπιστημίου, που πήγε εκεί, επειδή συνήθως το ήθελε ο μπαμπάς. Κι αυτό όχι από αγάπη του γονέως για την ιατρική ή τη νομική “επιστήμη”, αλλά μόνο και μόνο για να μπορείς να βγάζεις κάνα φράγκο και να έχεις αυτό που λένε “μία κοινωνική θέση”, έστω και ψευδεπίγραφη. Και κυρίως για να μπει ο γονιός στα μάτια του περίγυρου, ότι δηλαδή το παιδί του δεν είναι παρακατιανό -εφόσον το να μην έχεις γιατροδικηγορικό πτυχίο σημαίνει ότι είσαι κατώτερος εν Ελλάδι, άσχετα αν πολλοί υδραυλικοί ή ηλεκτρολόγοι οικονομάνε απείρως περισσότερα από αρκετούς γαστρεντερολόγους των Σερρών ή από δικηγόρους των Τρικάλων.
Η γερμανική κατοχή εκτός από το σύνδρομο της κουραμάνας μάς άφησε και άλλα -το πιο χαρακτηριστικό είναι “το σύνδρομο του επιστήμονος”.
Όλοι οι Έλληνες θέλουν να γίνουν επιστήμονες -τώρα τι επιστήμονες μπορούν να βγουν από αυτά τα σχολεία που έχουμε είναι αφρικανού παπά βαγγέλιο. Διότι, όταν παίρνεις ένα πτυχίο εν Ελλάδι, δεν είσαι επιστήμων, είσαι απλώς πτυχιούχος ελληνικού πανεπιστημίου, που πήγε εκεί, επειδή συνήθως το ήθελε ο μπαμπάς. Κι αυτό όχι από αγάπη του γονέως για την ιατρική ή τη νομική “επιστήμη”, αλλά μόνο και μόνο για να μπορείς να βγάζεις κάνα φράγκο και να έχεις αυτό που λένε “μία κοινωνική θέση”, έστω και ψευδεπίγραφη. Και κυρίως για να μπει ο γονιός στα μάτια του περίγυρου, ότι δηλαδή το παιδί του δεν είναι παρακατιανό -εφόσον το να μην έχεις γιατροδικηγορικό πτυχίο σημαίνει ότι είσαι κατώτερος εν Ελλάδι, άσχετα αν πολλοί υδραυλικοί ή ηλεκτρολόγοι οικονομάνε απείρως περισσότερα από αρκετούς γαστρεντερολόγους των Σερρών ή από δικηγόρους των Τρικάλων.
Επομένως η κυρίως εμμονή είναι η λεζάντα.
Αυτή η μανία αυτοπροβολής και ανταγωνισμού του Έλληνα, που είναι κατεξοχήν μεταπολεμικό φρούτο, μικροαστικό όνειρο ταξικού προβιβασμού. Το πιο μικροαστικό όνειρο, που έχει τις ρίζες του στην παλιά πείνα και το νυν φουσκωμένο εγώ και τα απωθημένα των γονέων συνήθως.
Κάποτε, στη δεκαετία του ʼ50, είχε κάποιο νόημα το να είσαι “επιστήμων” έστω της σακούλας. Τώρα το να είσαι επαρχιακός πτυχιούχος έχει πια νόημα, μόνο αν μπεις στην κονίστρα της λαμογιάς, δηλαδή της πολιτικής, και κάνεις καριέρα χειροκροτώντας κάποιον απόγονο της οικογένειας Καραμανλή ή Παπανδρέου. Αλλιώς υπάρχει πίκρα. Πίκρεν. Σκεφτείτε: Το 70% των αποφοίτων του λυκείου πηγαίνουν στην “ανώτατη” εκπαίδευση, για να γίνουν “επιστήμονες”. Αλλά δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να αντέχει 70% των αποφοίτων “επιστήμονες”. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης δεν βγαίνουν πάνω από 25%, ενώ στη Γερμανία είναι μόνο 12% -ίσως γιʼ αυτό και η Γερμανία πάντα πάει μπροστά κι εμείς μένουμε με το πτυχίο στο χέρι.
(Πάρʼ το Λίζα και κάνʼ το κορνίζα).
Κι ίσως γιατί εδώ, σε μας, μετρά πιο πολύ η κορνίζα. Να τη βλέπουν οι οχτροί μας και να σφαδάζουν επί του δαπέδου εκ ζήλιας. Άσχετα αν πεινάμε ή κυνηγάμε να υπερασπιστούμε στα δικαστήρια έναν βλάχο, επειδή έκλεψε ένα αυγό στο Δριμύκλαβο. Αρκεί που είσαι “επιστήμων”. Με το χρυσό βραχιόλι στο χέρι. Το οποίο βραχιόλι μπορεί να μην τρώγεται, αλλά σου δίνει την αυταπάτη κάποιας κοινωνικής θέσης. Μεγάλε μου, είσαι επιστήμων. Κι εκπληρώνεις και το όνειρο του μπαμπά ή της μαμάς -πολλές φορές ασχέτως αν εσύ ήθελες να γίνεις ντράμερ ή να σπουδάσεις φωτογραφία. Χαμένες ψυχές.
Αυτή είναι η τραγωδία και η μεγάλη δυσπλασία της χώρας. Ένας τόπος όπου κυριαρχούν το φαντασιακό, η μωροφιλοδοξία, οι λέξεις κενές νοήματος, η επίδειξη, η μεγαλομανία και βέβαια τελικώς η σχιζο-κατάθλιψη. Παράνοια με χρυσό βραχιόλι στο χέρι. Αυτό είναι και το πιο βαρύ και άλυτο πρόβλημα της παιδείας, γιατί κινείται στο χώρο της ψυχιατρικής, που, απʼ όσο ξέρω, δεν είναι επιστήμη.
Από το ΑΣΤΕΙΑΤΟΡΙΟΝ Του Γιώργου Σκαμπαρδώνη
Μακεδονία 2-4-2009