CINEMA-ΠΡΟΤΑΣΗ:Η ταινία ''Αστυνομία, ταυτότητα'' (Police, Adjective)
''Αστυνομία, ταυτότητα''
(Police, Adjective)
Ρουμανία, 2009. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κορνέλιου Πορουμπόιου. Ηθοποιοί: Ντράγκος Μπούκουρ, Βλαντ Ιβάνοφ, Ιρίνα Σαουλέσκου. 115'.*****
Η συνείδηση και η ενοχή εξετάζονται με σαρκαστικό, συχνά μαύρο χιούμορ μέσα από την ιστορία ενός νεαρού, ευσυνείδητου αστυνομικού, που αρνείται να συλλάβει ένα μαθητή για χρήση ναρκωτικών - βραβείο FIPRESCI και «Ενα κάποιο βλέμμα».
Μετά την εξαιρετική ρουμανική ταινία «4 μήνες, 3 βδομάδες και 2 μέρες» του Κρίστιαν Μουνγκίου, έρχεται τώρα μια άλλη ταινία, η «Αστυνομία, ταυτότητα» («Αστυνομικός, επίθετο», όπως είναι ο πρωτότυπος και πιο έγκυρος τίτλος), σκηνοθετημένη από τον 34χρονο Κορνέλιου Πορουμπόιου (δημιουργός της φαρσικής πολιτικής κωμωδίας «12.08: Ανατολικά του Βουκουρεστίου»), για να μας επιβεβαιώσει πως στη σύγχρονη Ρουμανία υπάρχει μια ομάδα νέων σκηνοθετών που καταπιάνονται, με έμπνευση και πρωτοτυπία, με σύγχρονα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας τους - προβλήματα, ταυτόχρονα, με παγκόσμια απήχηση.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα είδος «αστυνομικής» ταινίας, που όμως κινείται ανάμεσα στη μαύρη κωμωδία και την αλληγορία. Βρισκόμαστε σε μια μικρή επαρχιακή πόλη, στη μετά την πτώση του Τσαουσέσκου Ρουμανία, όπου ο Κρίστι (πολύ καλός στον ρόλο ο Ντράγκος Μπούκουρ), ένας νεαρός, ευσυνείδητος αστυνομικός με πολιτικά, παρακολουθεί ένα μαθητή που καπνίζει μαριχουάνα, προσφέροντας και στο κορίτσι του. Οταν όμως ο προϊστάμενός του τον διατάζει να τον συλλάβει, ο Κρίστι, με βάση τα στοιχεία που έχει μαζέψει, αρνείται, υποστηρίζοντας πως το «έγκλημα» είναι ασήμαντο και η συνείδησή του δεν του το επιτρέπει. Γιατί αν ο μαθητής συλληφθεί, θα καταδικαστεί σε φυλάκιση 5-15 χρόνων, πράγμα που θα καταστρέψει τη ζωή του, όταν μάλιστα στην Πράγα η μαριχουάνα είναι ήδη ελεύθερη, ενώ και στη Ρουμανία, μόλις η χώρα γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η χρήση της δεν θα θεωρείται έγκλημα.
Ακολουθεί μια εκπληκτική συζήτηση με τον προϊστάμενό του (στον ρόλο ένας εξαίρετος Βλαντ Ιβάνοφ, που ερμήνευε τον υπεύθυνο για την έκτρωση στην ταινία «Τέσσερις μήνες, τρεις βδομάδες και δύο μέρες»), ο οποίος επιμένει πως ο Κρίστι πρέπει να κάνει το καθήκον του και του ζητά να φέρει ένα λεξικό για να εξετάσουν τι σημαίνουν οι λέξεις «συνείδηση», «δικαιοσύνη» και «αστυνομία». Κι αρχίζει ένα παιχνίδι, σχεδόν μακάβριο, ανάμεσα στους δυο τους, με τον προϊστάμενο να ακολουθεί κατά γράμμα τη σημασία των λέξεων και να προσπαθεί με μια διαστρεβλωμένη διαλεκτική να αποδείξει στον Κρίστι πως έχει άδικο και ότι, σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, πρέπει να συλλάβει τον μαθητή. Η σκηνή, που διαρκεί περισσότερο από 20 λεπτά -το απόγειο της εκπληκτικής αυτής ταινίας-, γεμάτη σαρκασμό και μαύρο χιούμορ, ξεσκεπάζει την υποκρισία και τη γραφειοκρατία ενός καθεστώτος που δεν έχει ακόμη καταφέρει, σε αρκετά σημεία του, να απαλλαγεί από τα σφάλματα και την αυταρχική συμπεριφορά του κομμουνιστικού καθεστώτος. Το θέμα, βέβαια, της συνείδησης και γενικά των ανθρώπινων αξιών, που συχνά συγκρούονται με τη στενή έννοια του νόμου, ξεπερνά τη συγκεκριμένη ιστορική και πολιτική αναφορά στην ταινία, γιατί αφορά όλους μας.
Με απλές, δοσμένες με έναν ηθελημένα αργό ρυθμό, σκηνές, με μεγάλης διάρκειας ρεαλιστικά (ως προς τον χρόνο) πλάνα, με μια σκηνοθεσία θα έλεγα σχεδόν απαρατήρητη -ταυτόχρονα τόσο μελετημένη- ο Πορουμπόιου έφτιαξε μια πολύ έξυπνη, δοσμένη με φαντασία και πρωτοτυπία ταινία. Μια ταινία που όχι μόνο ξεσκεπάζει την υποκρισία του καταπιεστικού, ολοκληρωτικού καθεστώτος, στο οποίο μεγάλωσε ο σκηνοθέτης, αλλά και μας λέει πολλά για τον ίδιο τον εαυτό μας, την εξουσία και τις παραμέτρους της και γενικότερα τη σύγχρονη κοινωνία μας.
Μετά την εξαιρετική ρουμανική ταινία «4 μήνες, 3 βδομάδες και 2 μέρες» του Κρίστιαν Μουνγκίου, έρχεται τώρα μια άλλη ταινία, η «Αστυνομία, ταυτότητα» («Αστυνομικός, επίθετο», όπως είναι ο πρωτότυπος και πιο έγκυρος τίτλος), σκηνοθετημένη από τον 34χρονο Κορνέλιου Πορουμπόιου (δημιουργός της φαρσικής πολιτικής κωμωδίας «12.08: Ανατολικά του Βουκουρεστίου»), για να μας επιβεβαιώσει πως στη σύγχρονη Ρουμανία υπάρχει μια ομάδα νέων σκηνοθετών που καταπιάνονται, με έμπνευση και πρωτοτυπία, με σύγχρονα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας τους - προβλήματα, ταυτόχρονα, με παγκόσμια απήχηση.
Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα είδος «αστυνομικής» ταινίας, που όμως κινείται ανάμεσα στη μαύρη κωμωδία και την αλληγορία. Βρισκόμαστε σε μια μικρή επαρχιακή πόλη, στη μετά την πτώση του Τσαουσέσκου Ρουμανία, όπου ο Κρίστι (πολύ καλός στον ρόλο ο Ντράγκος Μπούκουρ), ένας νεαρός, ευσυνείδητος αστυνομικός με πολιτικά, παρακολουθεί ένα μαθητή που καπνίζει μαριχουάνα, προσφέροντας και στο κορίτσι του. Οταν όμως ο προϊστάμενός του τον διατάζει να τον συλλάβει, ο Κρίστι, με βάση τα στοιχεία που έχει μαζέψει, αρνείται, υποστηρίζοντας πως το «έγκλημα» είναι ασήμαντο και η συνείδησή του δεν του το επιτρέπει. Γιατί αν ο μαθητής συλληφθεί, θα καταδικαστεί σε φυλάκιση 5-15 χρόνων, πράγμα που θα καταστρέψει τη ζωή του, όταν μάλιστα στην Πράγα η μαριχουάνα είναι ήδη ελεύθερη, ενώ και στη Ρουμανία, μόλις η χώρα γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η χρήση της δεν θα θεωρείται έγκλημα.
Ακολουθεί μια εκπληκτική συζήτηση με τον προϊστάμενό του (στον ρόλο ένας εξαίρετος Βλαντ Ιβάνοφ, που ερμήνευε τον υπεύθυνο για την έκτρωση στην ταινία «Τέσσερις μήνες, τρεις βδομάδες και δύο μέρες»), ο οποίος επιμένει πως ο Κρίστι πρέπει να κάνει το καθήκον του και του ζητά να φέρει ένα λεξικό για να εξετάσουν τι σημαίνουν οι λέξεις «συνείδηση», «δικαιοσύνη» και «αστυνομία». Κι αρχίζει ένα παιχνίδι, σχεδόν μακάβριο, ανάμεσα στους δυο τους, με τον προϊστάμενο να ακολουθεί κατά γράμμα τη σημασία των λέξεων και να προσπαθεί με μια διαστρεβλωμένη διαλεκτική να αποδείξει στον Κρίστι πως έχει άδικο και ότι, σύμφωνα με το γράμμα του νόμου, πρέπει να συλλάβει τον μαθητή. Η σκηνή, που διαρκεί περισσότερο από 20 λεπτά -το απόγειο της εκπληκτικής αυτής ταινίας-, γεμάτη σαρκασμό και μαύρο χιούμορ, ξεσκεπάζει την υποκρισία και τη γραφειοκρατία ενός καθεστώτος που δεν έχει ακόμη καταφέρει, σε αρκετά σημεία του, να απαλλαγεί από τα σφάλματα και την αυταρχική συμπεριφορά του κομμουνιστικού καθεστώτος. Το θέμα, βέβαια, της συνείδησης και γενικά των ανθρώπινων αξιών, που συχνά συγκρούονται με τη στενή έννοια του νόμου, ξεπερνά τη συγκεκριμένη ιστορική και πολιτική αναφορά στην ταινία, γιατί αφορά όλους μας.
Με απλές, δοσμένες με έναν ηθελημένα αργό ρυθμό, σκηνές, με μεγάλης διάρκειας ρεαλιστικά (ως προς τον χρόνο) πλάνα, με μια σκηνοθεσία θα έλεγα σχεδόν απαρατήρητη -ταυτόχρονα τόσο μελετημένη- ο Πορουμπόιου έφτιαξε μια πολύ έξυπνη, δοσμένη με φαντασία και πρωτοτυπία ταινία. Μια ταινία που όχι μόνο ξεσκεπάζει την υποκρισία του καταπιεστικού, ολοκληρωτικού καθεστώτος, στο οποίο μεγάλωσε ο σκηνοθέτης, αλλά και μας λέει πολλά για τον ίδιο τον εαυτό μας, την εξουσία και τις παραμέτρους της και γενικότερα τη σύγχρονη κοινωνία μας.
ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
Αναδημοσίευση από Ελευθεροτυπία
14/1/2010