Στο τέλος (Μετά από την ...απλοποίηση της χαοτικής ανθρώπινης φύσης σε καθολικούς νόμους !!!) τα οικονομικά θα είναι ρεαλιστικά, ως τέχνη,όμως, πια, όχι ως επιστήμη ...

...

Η ηθική και κοινωνική λαχτάρα των πλήρως συνειδητοποιημένων ανθρώπινων όντων δεν απλοποιείται σε καθολικούς νόμους και δεν μπορεί να μελετηθεί όπως η φυσική. Μόλις γίνει αυτό αποδεκτό, τα οικονομικά θα γίνουν ξανά επιμέρους τμήμα της ιστορίας και της ηθικής φιλοσοφίας. Θα γίνουν μια πανίσχυρη γλώσσα ανάλυσης κάποιων ειδών δραστηριότητας. Οι οικονομολόγοι θα μπορούν να περιγράψουν πώς ενέργησαν οι άνθρωποι σε συγκεκριμένες συνθήκες. Θα μπορούν να αντλήσουν μαθήματα στα οποία θα ανατρέχουν σκεπτόμενοι άλλους ανθρώπους και άλλες συνθήκες - ακριβώς όπως οι ιστορικοί, οι ψυχολόγοι και οι συγγραφείς.

Στο τέλος της πέμπτης πράξης, τα οικονομικά θα είναι ρεαλιστικά.

Ομως τότε θα είναι τέχνη, όχι επιστήμη.

Η ιστορία της σύγχρονης οικονομίας σε πέντε πράξεις
Κάποιος λαμπρός πανεπιστημιακός πρέπει να γράψει μια συνοπτική ιστορία της σύγχρονης οικονομίας, γιατί η εξέλιξη αυτού του τομέα είναι σίγουρα από τα σημαντικότερα πράγματα που συμβαίνουν σήμερα.

Η πρώτη πράξη σ’ αυτή την ιστορία θα τοποθετούνταν στην εποχή του οικονομικού επιστημονισμού: την περίοδο που οι οικονομολόγοι στήριζαν το έργο τους σε ένα ακατέργαστο όραμα της ανθρώπινης φύσης και στη συνέχεια δημιουργούσαν περίπλοκα μοντέλα βασισμένα σε αυτό το πλάσμα.

Η δεύτερη πράξη θα τοποθετούνταν στις τελευταίες δεκαετίες, όταν κάποιοι ελάχιστοι γενναίοι οικονομολόγοι προσπάθησαν να κινηθούν πέρα από τη στάσιμη αυτή θεώρηση της ανθρωπότητας. Ο Χέρμπερτ Σάιμον τόνισε πως οι άνθρωποι δεν είναι απολύτως ορθολογικοί. Ο Γκάρι Μπέκερ ανέλυσε συμπεριφορές που δεν φαίνονται να είναι προϊόν αυστηρής ιδιοτέλειας, όπως η απόκτηση παιδιών και η αλτρουιστική συμπεριφορά. Ο Αμος Τβέρσκι και ο Ντάνιελ Κάνεμαν σημείωσαν ότι οι άνθρωποι τείνουν να έχουν κοινές προκαταλήψεις όταν προσπαθούν να λάβουν αντικειμενικές αποφάσεις.

Στη συνέχεια, η ιστορία θα προχωρούσε στην τρίτη πράξη, την οικονομική κρίση του 2008 και του 2009. Οικονομολόγοι και χρηματιστές πέρασαν δεκαετίες δημιουργώντας όλο και πιο περίπλοκα μοντέλα για να προεξοφλήσουν τη συμπεριφορά της αγοράς, όμως αυτά τα μοντέλα δεν προέβλεψαν τη χρηματοοικονομική κρίση που πλησίαζε. Μάλιστα, τα πιο κυρίαρχα χρηματοοικονομικά μοντέλα συνέβαλαν σ’ αυτήν, αντιλαμβανόμενα με τόσο λανθασμένο τρόπο τη συμπεριφορά ώστε βοήθησαν να σαρωθούν 50 τρισ. δολάρια από τον παγκόσμιο πλούτο και προκαλώντας ανείπωτο πόνο.

Με τον τρόπο αυτό, ο ιστορικός θα έφθανε στην τέταρτη πράξη, την περίοδο της ενδοσκόπησης που βιώνουμε σήμερα. Περισσότερο από ένα χρόνο μετά το γεγονός, δεν υπάρχει συναίνεση ως προς τους λόγους που προκάλεσαν την κρίση.

Οι οικονομολόγοι επανεξετάζουν την επιστήμη τους.

«Πού βρίσκονταν οι πνευματικοί δημιουργοί της ατζέντας όσο γεννιόταν η κρίση;»

διερωτάται στο The National Interest ο Μπάρι Αϊχενγκριν του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ. Στη Wall Street Journal, ο Ρας Ρόμπερτς του Πανεπιστημίου George Mason αναρωτιέται γιατί, τελικά, θεωρούνται επιστήμη τα οικονομικά. Οι πραγματικές επιστήμες προχωρούν μπροστά. Στα οικονομικά, όμως, οι παλαιοί στοχαστές μπαινοβγαίνουν στη μόδα.

Πολλοί οικονομολόγοι προσπαθούν τώρα να αφομοιώσουν μαθήματα ψυχολόγων, νευροεπιστημόνων και κοινωνιολόγων. Αλλωστε, ο Ανταμ Σμιθ ήταν ηθικός φιλόσοφος, ο Φρίντριχ φον Χάγιεκ έχτισε τη φιλοσοφία του πάνω στη γνώση της ίδιας μας της άγνοιας και ο Τζον Μέιναρντ Κέινς «δεν ήταν έτοιμος να θυσιάσει τον ρεαλισμό για τα μαθηματικά», όπως το έθεσε ο βιογράφος του Ρόμπερτ Σκιντέλσκι. Τα οικονομικά είναι «ηθική επιστήμη», έγραψε ο Κέινς. Εχουν να κάνουν με «κίνητρα, προσδοκίες, ψυχολογικές αβεβαιότητες. Πρέπει να είσαι συνεχώς σε επιφυλακή ώστε να μη μεταχειριστείς το υλικό σαν διαρκές και ομοιογενές».

Στην τέταρτη πράξη, με άλλα λόγια, οι οικονομολόγοι κάνουν βηματάκια προς τον κόσμο του συναισθήματος, των κοινωνικών σχέσεων, της φαντασίας, της αγάπης και της αρετής.

Στην πέμπτη πράξη, προβλέπω, θα τινάξουν στον αέρα ολόκληρο τον τομέα τους.

Τα οικονομικά απέκτησαν συνοχή ως επιστήμη, ακρωτηριάζοντας το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης φύσης. Τώρα, οι οικονομολόγοι ξεκινούν με τα μέρη εκείνα της συναισθηματικής ζωής που μπορούν να μετρήσουν και να διαπλάσουν (δραστηριότητες που τους έκαναν οικονομολόγους). Η ηθική και κοινωνική λαχτάρα των πλήρως συνειδητοποιημένων ανθρώπινων όντων δεν απλοποιείται σε καθολικούς νόμους και δεν μπορεί να μελετηθεί όπως η φυσική. Μόλις γίνει αυτό αποδεκτό, τα οικονομικά θα γίνουν ξανά επιμέρους τμήμα της ιστορίας και της ηθικής φιλοσοφίας. Θα γίνουν μια πανίσχυρη γλώσσα ανάλυσης κάποιων ειδών δραστηριότητας. Οι οικονομολόγοι θα μπορούν να περιγράψουν πώς ενέργησαν οι άνθρωποι σε συγκεκριμένες συνθήκες. Θα μπορούν να αντλήσουν μαθήματα στα οποία θα ανατρέχουν σκεπτόμενοι άλλους ανθρώπους και άλλες συνθήκες - ακριβώς όπως οι ιστορικοί, οι ψυχολόγοι και οι συγγραφείς.

 Στο τέλος της πέμπτης πράξης, τα οικονομικά θα είναι ρεαλιστικά.

Ομως τότε θα είναι τέχνη, όχι επιστήμη.

  David Brooks

''The New York Times''

Αναδημοσίευση από την ''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''

8-4-2010
( Ο τίτλος,η εικονογράφηση και οι υπογραμμίσεις των αναρτήσεων γίνονται με ευθύνη του blogger)