Αφγανιστάν το νεκροταφείο των υπερδυνάμεων ...

Ο στρατηγός Ομπάμα στον λαβύρινθό του

Δύο φορές, σε δύο διαδοχικούς αιώνες, το Αφγανιστάν εξελίχθηκε σε νεκροταφείο υπερδυνάμεων – την πρώτη φορά της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και τη δεύτερη της Σοβιετικής Ενωσης. Σήμερα, απειλεί να επιβεβαιώσει τη φήμη του και πάλι, με θύμα αυτή τη φορά την Αμερική. Την αίσθηση αυτή ενισχύει η καθαίρεση του στρατηγού Μακρίσταλ, διοικητή των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν, από τον Μπαράκ Ομπάμα, εν μέσω εκνευρισμού και φατριατικών αντιπαραθέσεων για τις δυσοίωνες εξελίξεις σ’ ένα πόλεμο ο οποίος σε λίγο θα μπει στον δέκατο χρόνο του.

Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν είχε άλλο δρόμο από το να «καρατομήσει» τον στρατηγό του, ο οποίος, παραβιάζοντας κάθε έννοια συνταγματικής τάξης, περιέλουσε με προσβλητικούς χαρακτηρισμούς κορυφαίους συνεργάτες του Ομπάμα, συμπεριλαμβανομένου του αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν. Ο Μακρίσταλ ασφαλώς ήξερε ότι θα αποπεμφθεί από τη στιγμή που αποφάσιζε να μιλήσει στον Τύπο. Το γεγονός ότι μίλησε, με τον τρόπο που μίλησε, σημαίνει απλούστατα ότι εκβίασε την έξωσή του για να μη χρεωθεί τα αποτελέσματα μιας πολεμικής εκστρατείας την οποία ο ίδιος είχε σχεδιάσει.

Ενώπιον των εξελίξεων στο Αφγανιστάν, ακόμη και το Ιράκ, από το οποίο επείγεται να απεμπλακεί η Αμερική, μοιάζει με παράδεισο. Αν και ο Ομπάμα, υπό την πίεση των ιεράκων του Πενταγώνου που συσπειρώνονται γύρω από τον Ρεπουμπλικανό υπουργό Αμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, αύξησε –ανόρεκτα είναι αλήθεια– κατά 30.000 τα αμερικανικά στρατεύματα, τα όποια κέρδη ήταν μηδαμινά. Την πολυδιαφημισμένη «απελευθέρωση» της περιοχής Μέρτζα από τα αμερικανικά στρατεύματα ακολούθησε η ανακατάληψή της από τους Ταλιμπάν. Η μεγάλη επίθεση στην Κανταχάρ αναγγέλλεται και αναβάλλεται σταθερά, με περιοδικότητα μιας εβδομάδας. Η συνέλευση των φυλάρχων, για την οποία τόσο μόχθησε ο πρόεδρος Καρζάι, κυριολεκτικά τινάχτηκε στον αέρα από παράτολμες επιθέσεις Ταλιμπάν στο κέντρο της Καμπούλ.

Στο μεταξύ, η συμμαχία που οικοδόμησαν οι ΗΠΑ φυλλορροεί επικίνδυνα. Η Ολλανδία έχει δηλώσει ότι θα αποσύρει τα στρατεύματά της και η Αγγλία, του συντηρητικού αλλά πραγματιστή Κάμερον, όπως και η Πολωνία του Ντόναλντ Τουσκ είναι πιθανό να ακολουθήσουν. Η πίεση για απόσυρση γίνεται πιεστική και στη Γερμανία, ο πρόεδρος της οποίας αναγκάστηκε να παραιτηθεί ύστερα από τα κυνικά σχόλιά του, που δικαιολογούσαν την παρουσία στρατευμάτων με το κλασικό επιχείρημα της αποικιοκρατίας ότι οι μεγάλες δυνάμεις έχουν μεγάλα συμφέροντα σε όλο τον κόσμο. Η αποκάλυψη ότι ο αμερικανικός στρατός κατοχής έκανε γεωλογικές έρευνες, οι οποίες πιστοποίησαν τεράστιο ορυκτό πλούτο –μεταξύ άλλων, το Αφγανιστάν χαρακτηρίζεται «Σαουδική Αραβία του λιθίου» – ήρθε μόνο να ενισχύσει την αίσθηση ενός άδικου, κατακτητικού πολέμου.

Αλλά και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, ολοένα και λιγότεροι αντιλαμβάνονται τι νόημα έχει να χύνεται αμερικανικό αίμα για χάρη της παροιμιωδώς διεφθαρμένης κυβέρνησης Καρζάι. Τι νόημα έχει να πληρώνουν οι Αμερικανοί φορολογούμενοι χρήματα τα οποία, όπως αποκάλυψαν οι New York Times, καταλήγουν στις τσέπες μαφιόζων πολεμάρχων οι οποίοι προσφέρουν προστασία στα... αμερικανικά κονβόι! Hδη, 18 Δημοκρατικοί γερουσιαστές έχουν καταθέσει νομοθετική πρόταση για την απεμπλοκή από το Αφγανιστάν. Διάχυτη είναι η εντύπωση στην Αμερική ότι ο Μπαράκ Ομπάμα σκοπεύει να ακολουθήσει τη γνωστή φόρμουλα «ανακοινώνω ότι νίκησα και αποχωρώ» προτού λήξει η τετραετία του, έστω κι αν είναι πολύ πενιχρά τα πειστήρια της «νίκης».

Ωστόσο, η στρατηγική αυτή, αν βέβαια αποτελεί την επιλογή του Ομπάμα, δεν ισοδυναμεί με βασιλική λεωφόρο προς τη σωτηρία. Εν πρώτοις, ο Αμερικανός πρόεδρος θα χρειαστεί να υπερκεράσει τις αντιστάσεις του Πενταγώνου, των Ρεπουμπλικανών και του συντηρητικού άξονα Γκέιτς - Κλίντον στο εσωτερικό της κυβέρνησής του. Και μόνον το γεγονός ότι ένας στρατηγός είχε την αναίδεια να χλευάσει δημοσίως τους πολιτικούς προϊσταμένους του δείχνει το ειδικό βάρος που απέκτησε το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα επί προεδρίας Τζορτζ Μπους. Eπειτα, η αποχώρηση από το Αφγανιστάν θα πρέπει να συνοδευθεί από μια δύσκολη επιχείρηση «στεγανοποίησης» του γειτονικού Πακιστάν, μιας εξαιρετικά σημαντικής ισλαμικής χώρας και πυρηνικής δύναμης. Τέλος, η αποτυχία στο Αφγανιστάν θα επαναφέρει δριμύτερο το ερώτημα για την αξία χρήσης και τον ίδιο τον ρόλο ύπαρξης του ΝΑΤΟ, το οποίο θα έχει ταπεινωθεί στη μοναδική επιχείρηση της ιστορίας του με τη συμμετοχή χερσαίων δυνάμεων.

Του Πέτρου Παπακωσταντίνου

''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''

26-06-10