ΑΘΗΝΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ ...
(1)
ΑΘΗΝΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ
ΑΘΗΝΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ
«Εδώ δεν είναι Ελλάδα. Εδώ είναι Οµόνοια»
Σαν πέσει η νύχτα, στο κέντρο της πόλης ξαγρυπνά µια άλλη Αθήνα. Τα στόρια κατεβαίνουν και οι δρόµοι γύρω από την Οµόνοια δεν µυρίζουν µπαχάρια, αλλά ούρα. Τα στέκια αλλάζουν και ο συνωστισµός του εθισµού, της απόγνωσης και του λευκού θανάτου µεταφέρεται στο ηµίφως των στοών...
Στην πλατεία µια µικρόσωµη γυναίκα ψάχνει για «αποφάγια». Μας συστήνεται ως Δήµητρα, 43 ετών, από την Κόρινθο. Συµµετείχε στο πρόγραµµα του ΟΚΑΝΑ, αλλά αποβλήθηκε για έναν χρόνο επειδή συνέχιζε να παίρνει ναρκωτικά. Κοιτάει χάµω για κάποιο ξεχασµένο σκονάκι. «Είµαι 23 χρόνια στους δρόµους. Πιο παλιά δεν ήταν έτσι η Οµόνοια.
Εχουµε περάσει πολύ καλές εποχές. Τώρα τα χάλια τα βλέπετε. Εχουν έρθει όλοι αυτοί οι ξένοι και είναι φρίκη. Τους λέµε, εδώ είναι Ελλάδα και µας απαντούν, “εδώ είναι Οµόνοια”», λέει.
Τα ρούχα τους έχουν µουσκέψει. Εδώ και δέκα λεπτά η βροχή ραπίζει την Οµόνοια. Οι δύο άντρες όµως παραµένουν στην άδεια πλατεία. Αµίλητοι. Ασάλευτοι. Με το βλέµµα καρφωµένο στη βελόνα. Τίποτα δεν τους αποσπά. Ούτε η παρουσία µας. Στέκουν εκεί, παγωµένοι, αναζητώντας στο χέρι και την κοιλιά τους µια παρθένα φλέβα.
Λίγα λεπτά πριν η πλατεία ήταν γεµάτη.
Κυριακή, 8.30 το βράδυ, ένα µελίσσι 40 ατόµων αγόραζε ναρκωτικά από τέσσερις διακινητές. Πιο πέρα, περίπου δέκα άτοµα έπαιρναν τη δόση τους. Στον καρπό, στη γάµπα, στον λαιµό. Οταν δυνάµωσε η βροχή, η φωνή ενός τοξικοµανούς ξύπνησε τον όχλο. Το µελίσσι διαλύθηκε και ένας ένας έτρεχαν να κρυφτούν.
Διέσχισαν τον δρόµο αδιαφορώντας για τα αµάξια, ένας από αυτούς µε τη σύριγγα στο στόµα.
Χώθηκαν στις στοές και στα υπόστεγα. Μέχρι να τους βρει εκεί το ξηµέρωµα.
Κάτοικοι και καταστηµατάρχες λένε ότι τα τελευταία δύο χρόνια η κατάσταση στο κέντρο έχει ξεφύγει. Διακίνηση ναρκωτικών, µικροεγκληµατικότητα και πορνεία είχαν µετατρέψει δρόµους σε άβατα. Τους τελευταίους µήνες όµως αυτά τα φαινόµενα δεν περιορίζονται στο ιστορικό κέντρο.
Μετακινούνται σε οµόκεντρους κύκλους. Και εµφανίζονται σε πιο πυκνοκατοικηµένες γειτονιές.
«Για κόκα, στο υπόστεγο»
«Θέλετε καλή κόκα; Τέσσερα κοµµάτια του µείνανε του Τζούνιορ. Εξι ευρώ, δεν κάνω πλάκα, είναι η καλύτερη απ’ όλες. Θα µε βρείτε στο υπόστεγο», µας λέει ένας άντρας µε κουκούλα το βράδυ της Κυριακής.
Πολλοί είναι οι χρήστες που για ένα ακόµη βράδυ θα µείνουν δέσµιοι των ναρκωτικών. Πολλοί όµως από αυτούς έχουν ζητήσει να µπουν στα προγράµµατα υποκατάστατων και δεν το έχουν καταφέρει. Χαρακτηριστικά, σε όλη την Ελλάδα 5.232 άτοµα βρίσκονται σε λίστες αναµονής. Από αυτούς οι 3.530 ζουν στην Αττική. Ερευνα του ΟΚΑΝΑ τον Σεπτέµβριο του 2010 σε έντεκα σηµεία του κέντρου της Αθήνας έδειξε ότι το 85% των ερωτηθέντων χρηστών δεν συµµετείχαν σε κανένα πρόγραµµα απεξάρτησης.
Ο Θάνος είναι ένας από αυτούς. Τον συναντάµε δίπλα στο συσσίτιο του Δήµου Αθηναίων, στη Σοφοκλέους. Εκεί έχει σταθµεύσει για τη νύχτα το καραβάνι έξι αστέγων.
Φυλάνε τα υπάρχοντά τους σε χάρτινες κούτες. Με το ξηµέρωµα ένας µένει πάντα πίσω. Για να σιγουρευτεί ότι κανείς δεν θα τους κλέψει τις κουβέρτες. Σε τέσσερις µέρες ο Θάνος λέει ότι θα λάµβανε ένα επίδοµα υγείας µερικών δεκάδων ευρώ, για επεµβάσεις που έκανε στο πόδι του.
Θα το χρησιµοποιούσε για να αγοράσει τα υποκατάστατα του ΟΚΑΝΑ. Θα τα έβρισκε, λέει, από κάποιους που είναι ενταγµένοι στο πρόγραµµα απεξάρτησης και πωλούν τις ουσίες για να πάρουν οι ίδιοι ηρωίνη. «Με τα χρήµατα του επιδόµατος θα καθάριζα, σαν να είµαι και εγώ στο πρόγραµµα», λέει.
Μετακόµισε η εγκληµατικότητα
Σύµφωνα µε εκπροσώπους της Κίνησης Πολιτών του Κέντρου της Αθήνας, η Οµόνοια και οι γύρω δρόµοι έχουν γίνει σπίτι της «ανασφάλειας». Τους τελευταίους τρεις µήνες όµως η έντονη αστυνοµική παρουσία διαφοροποιεί το σκηνικό στην περιοχή.
Μια µόνιµη αστυνοµική δύναµη 150 - 300 ατόµων δραστηριοποιείται αποκλειστικά στο κέντρο. Το βράδυ της επίσκεψής µας, η κλούβα που µένει µόνιµα σταθµευµένη στη Μενάνδρου δεν βρίσκεται εκεί. Περιπολικά και µηχανές της αστυνοµίας όµως εµφανίζονται κάθε τόσο µε αναµµένους φάρους. Η παρουσία των αρχών γίνεται πιο αισθητή τις καθηµερινές. Σε επισκέψεις µας τις επόµενες µέρες η εικόνα της Οµόνοιας δεν θυµίζει το βράδυ της Κυριακής. Αστυνοµικοί ανεβαίνουν µε τις µηχανές τους στην πλατεία και διώχνουν τους τοξικοµανείς. Οι στοές είναι άδειες. Και συνεργεία του δήµου ξεπλένουν µε νερό τις ακαθαρσίες.
Ανάλογα µε τις επιχειρήσεις της Αστυνοµίας οι πιάτσες των ναρκωτικών µετακινούνται στα γύρω στενά. Αλλά όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο γενικός αστυνοµικός διευθυντής Αττικής, υποστράτηγος Γρηγόρης Μπαλάκος, η µικροεγκληµατικότητα µετακοµίζει περιφερειακά του κέντρου.
«Αν είχαµε 10 περιστατικά στο κέντρο της Αθήνας την ηµέρα, τώρα µε την ισχυρή παρουσία της αστυνοµίας έχουµε κάτω από πέντε. Δηλαδή έχουµε µείωση της µικροεγκληµατικότητας πάνω από 50%.
Αλλά εµφανίζεται µικρή αύξηση, 10-20%, σε άλλες περιοχές.
Περιστατικά που είχαµε µόνο στο κέντρο, όπως αρπαγές αλυσίδων, τώρα εµφανίζονται και στα Πατήσια. Φαίνεται ότι υπάρχει µετακίνηση της εγκληµατικότητας», λέει.
Μέχρι τα Πετράλωνα
Σύµφωνα µε τον ίδιο, εκδιδόµενες γυναίκες βρίσκει κανείς εκτός από την Ιάσονος (όπου το βράδυ της επίσκεψής µας λειτουργούσαν 18 οίκοι ανοχής) και στην Πατησίων, στην Πειραιώς χαµηλά και προς το Αιγάλεω. Ενώ αρπαγές πορτοφολιών και τσαντών καταγράφονται και στην Κυψέλη, στον Κολωνό, στα Πετράλωνα. Οπως επισηµαίνει ο κ. Μπαλάκος, η αυξηµένη παρουσία Μαροκινών και Αλγερινών στην Ελλάδα το τελευταίο εννιάµηνο παίζει ρόλο στην έξαρση της µικροεγκληµατικότητας. «Είχαµε πιάσει οµάδα 42 ατόµων στον Αγιο Παντελεήµονα και πριν από λίγες ηµέρες 23 άτοµα, πάλι Μαροκινούς, που είχαν ένα ολόκληρο σπίτι γεµάτο κλοπιµαία», λέει.
«Οι Νιγηριανοί ελέγχουν ναρκωτικά, πορνεία»
Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ υπολογίζει ότι περίπου 300 νέοι παράνοµοι µετανάστες µπαίνουν κάθε µέρα στην Ελλάδα και από αυτούς το µεγαλύτερο ποσοστό φτάνει στο κέντρο της Αθήνας. Και τότε ξεκινά ο κύκλος της εκµετάλλευσης, αφού αρκετοί από αυτούς πρέπει να αποπληρώσουν τα κυκλώµατα που τους έφεραν στην Ελλάδα. Σύµφωνα µε τον γενικό αστυνοµικό διευθυντή Αττικής, υποστράτηγο Γρηγόρη Μπαλάκο, έχουν εξιχνιαστεί υποθέσεις απαγωγών παράνοµων µεταναστών από κυκλώµατα Ελλήνων και αλλοδαπών. «Τους κλειδώνουν σε διαµερίσµατα και ζητούν από τις οικογένειές τους εκτός Ελλάδας λύτρα για να τους αφήσουν ελεύθερους», λέει Την παραβατικότητα του κέντρου βάσει εθνοτικών κριτηρίων επιχειρεί να περιγράψει σε υπόµνηµα που παρέδωσε στη Μόνιµη Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, τον Ιανουάριο του 2010, η δηµοτική αστυνοµία του Δήµου Αθηναίων . Σύµφωνα µε αυτό, στο κέντρο της πόλης «οι Νιγηριανοί είναι από τις πλέον δυναµικές οµάδες και ελέγχουν τα ναρκωτικά, την πορνεία και το παρεµπόριο. Με διακίνηση ναρκωτικών και µικροέγκληµα ασχολούνται Σοµαλοί και Σουδανοί». Οι Κινέζοι χαρακτηρίζονται από τον δήµο ως «ιδιαίτερα σκληρή οµάδα, οι οποίοι όµως προσπαθούν να νοµιµοποιήσουν τη δράση τους».
Και το υπόµνηµα συνεχίζει αποδίδοντας παράνοµες δραστηριότητες σε Ιρακινούς, Μπαγκλαντεσιανούς, Αλβανούς, Ρώσους, αλλά και Ελληνες («κυρίως Τσιγγάνοι», όπως διευκρινίζεται στο υπόµνηµα µε πιο έντονα γράµµατα).
Μενάνδρου 44, «χωµατερή» για ανθρώπους και ποντίκια
Συνεχείς οι εκθέσεις της Νοµαρχίας για κτίρια, εστίες µόλυνσης, στο κέντρο. Και η κατάσταση σε πολλές περιπτώσεις δεν φαίνεται να αλλάζει. Ακολουθεί µια χαρακτηριστική αναφορά για κτίριο στη Μενάνδρου 44:
2008 - «Ανθυγιεινή εστία, αλλοδαποί.
Χωµατερή όπου διαβιούν άνθρωποι και ευµεγέθη τρωκτικά» 2009 - «Στον χώρο του κλιµακοστασίου αναδιδόταν έντονη δυσοσµία από βιολογικά υγρά και απορρίµµατα. Υπήρχαν χρησιµοποιηµένες σύριγγες. Στο ισόγειο υπήρχε γραφείο που το χρησιµοποιούσαν αλλοδαποί. Στο 2ο, 5ο και 7ο όροφο διέµεναν αλλοδαποί. Στον φωταγωγό υπήρχαν απορρίµµατα» 2010 - Η ίδια περιγραφή υπάρχει και για το 2010. Ωστόσο δεν αναφέρεται αν έγινε κάποια ενέργεια έξωσης των ενοίκων, ή καθαρισµού. Ούτε γίνεται αναφορά για βελτίωση της κατάστασης.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ:
Χάρης Καρανίκας Γιάννης Παπαδόπουλος Κατερίνα Βουτσινά.
Φωτογραφίες:
Εnri Canaj
Από τα ΄΄ΝΕΑ΄΄
Από τα ΄΄ΝΕΑ΄΄
25 Οκτωβρίου 2010
ΠΗΓΗ: Νοµαρχία Αθηνών
(2)
ΑΘΗΝΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ
Το κέντρο µε τα µάτια των γυναικών που ζουν και δουλεύουν εκεί
«Κλειδώνω το µαγαζί µου από τη µία το µεσηµέρι»
Η Μιχαέλα, η Κατερίνα, η Χριστίνα, η Θεοδώρα και η Νάνσυ γνωρίζουν καλά πως το ιστορικό κέντρο της Αθήνας έχει τους δικούς του άγραφους κανόνες. Πριν και µετά το σούρουπο. Εκεί εργάζονται τις καθηµερινές. Από εκεί αναζητούν ασφαλή τρόπο διαφυγής τα βράδια. Εκεί επιλέγουν να επιστρέφουν κάθε πρωί. Οι γυναίκες του κέντρου καταθέτουν τη δική τους µαρτυρία.
n Η ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑΡΧΙΣΣΑ
«Θα είχα φύγει αν δεν είχα οικονοµικό πρόβληµα»
Κλειδώνει την πόρτα του µαγαζιού της από τη µία το µεσηµέρι. Αυτό της δίνει τον απαραίτητο χρόνο να ελέγξει, αλλά και να επιλέξει ποιος θα µπει και ποιος όχι.
Οπως λέει στα «ΝΕΑ» η ιδιοκτήτρια καταστήµατος οπτικών στην οδό Μενάνδρου κ. Χριστίνα Λιλικάκη, τα πράγµατα έχουν ηρεµήσει στο κέντρο χάρη στην αυξηµένη αστυνόµευση και τις περιπολίες, αλλά η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί πλήρως.
«Παλαιότερα βλέπαµε ναρκοµανείς να κάνουν χρήση, ξαπλωµένοι στο κεφαλόσκαλο των υπηρεσιών του υπουργείου Γεωργίας. Αυτό ευτυχώς δεν συµβαίνει σήµερα. Στο ίδιο σηµείο, όµως, έχουν παραµείνει οι αυτοσχέδιες λαϊκές από µικροπωλητές που κλείνουν µε εµπορεύµατα τον χώρο µπροστά από τον κατάστηµά µου» λέει εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά της.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Δήµου Αθηναίων, το 2009 πραγµατοποιήθηκαν 13.042 αποσύρσεις παράνοµων εµπορευµάτων. Υπολογίζεται πως ο ετήσιος τζίρος από το παρεµπόριο αγγίζει τα 7 - 10 δισ. ευρώ τον χρόνο, ενώ τα εκτιµώµενα έσοδα αυξάνονται κατά 20% κάθε χρόνο.
«Είναι οικονοµικό το θέµα.
Εδώ έχω το µαγαζί µου και πελατεία 40 χρόνων από την εποχή του πατέρα µου. Αν το οικονοµικό ήταν λυµένο, θα είχα φύγει από τη Μενάνδρου».
n Η ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ
«Πιο ασφαλής τώρα η περιοχή του Εθνικού»
«Μετά τον Ιούλιο έχω δει µεγάλη αλλαγή. Κάθε 10 λεπτά περνά πεζή περιπολία µπροστά από το Θέατρο. Στη Μενάνδρου έχει σταµατήσει η χρήση ναρκωτικών και ξαναγυρνάµε σιγά σιγά στα κανονικά δεδοµένα στο κέντρο της Αθήνας», λέει στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη υποδοχής κοινού στην κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου κ. Θεοδώρα Βασιλάκη. Από τον Οκτώβριο του 2009, λέει η κ. Βασιλάκη, το Εθνικό Θέατρο έχει τοποθετήσει τρεις µόνιµους υπαλλήλους ασφαλείας στις εισόδους του στην οδό Αγ. Κωνσταντίου αλλά και στα εκδοτήρια στη Σατωβριάνδου, ώστε να ελέγχουν την είσοδο όσων µπαίνουν παράνοµα στο θέατρο ή ενοχλούν τους θεατές.
Από τη δουλειά της φεύγει τα µεσάνυχτα, το ίδιο και οι ταξιθέτριες. Ολες είναι ηλικίας 20 - 25 χρόνων.
Οπως λέει η κ. Βασιλάκη, παρότι η περιοχή έχει ηρεµήσει αισθητά, οι υπάλληλοι κανονίζουν ακόµα να διευκολύνουν ο ένας τον άλλο και να φεύγουν µαζί από το θέατρο, συνήθως µε αυτοκίνητο και όχι µε τα πόδια.
«Σίγουρα δεν είναι ωραία η ατµόσφαιρα που σου βγάζει η Οµόνοια, αλλά δεν νιώθω φόβο όπως παλιά. Οταν µετακινούµαι µόνη τόσο αργά το βράδυ προσπαθώ να µην προκαλώ, µε τον ίδιο τρόπο που θα προστατευόµουν το βράδυ σε µια άγνωστη πόλη στο εξωτερικό», λέει.
n Η ΚΑΤΟΙΚΟΣ
«Τεράστια απαξίωση του δηµόσιου χώρου»
Πλατεία Θεάτρου. Η µοναδική λάµπα φθορίου στην είσοδο της ψηλοτάβανης πολυκατοικίας της αρχιτεκτόνισσας και µόνιµης κατοίκου της περιοχής, κ. Κατερίνας Πιτούλη, τρεµοσβήνει. Από το ασανσέρ, ο κινέζος ιδιοκτήτης αποθήκης ετοίµων ενδυµάτων που στεγάζεται στο κτίριο, βγαίνει βιαστικός µεταφέροντας κούτες µε γυναικεία παπούτσια. Ανοίγοντας την πόρτα, η µυρωδιά από τη µούχλα στους τοίχους αναµειγνύεται µε εκείνη των ούρων από το πεζοδρόµιο.
«Η γειτονιά είναι σαν το σπίτι σου. Αν δεν το νοικοκυρέψεις, ερηµώνει», λέει στα «ΝΕΑ» η κ. Πιτούλη. Το 2005 αποφάσισε να µετακοµίσει εδώ το αρχιτεκτονικό της γραφείο από το Κολωνάκι, αγοράζοντας τον νέο της επαγγελµατικό χώρο. «Δεν φανταζόµουν ποτέ ότι θα βίωνα τέτοια απαξίωση του δηµόσιου χώρου», λέει.
Για να φτάσει από το σπίτι στο γραφείο αναγκάζεται κάθε µέρα να περνάει ανάµεσα από ακαθαρσίες, λακκούβες µε λιµνάζοντα νερά, αλλά και τους τρεις κάδους της πλατείας, οι οποίοι έχουν µετατραπεί σε δηµόσια ουρητήρια. «Πριν από δύο χρόνια, η Κίνηση Ενεργών Πολιτών για τη Διάσωση του Ιστορικού Κέντρου στην οποία συµµετέχω, υπέβαλε αίτηµα ώστε να τοποθετηθούν χηµικές τουαλέτες. Δυστυχώς, δεν έγινε ποτέ τίποτα».
Περιµετρικά της Πλατείας Θεάτρου, το οδόστρωµα µοιάζει χιλιοµπαλωµένο. Τα ρείθρα και τα πεζοδρόµια είναι κατεστραµµένα. «Δεν έχουν επισκευαστεί µετά τους Ολυµπιακούς του 2004». Ωστόσο, το Σάββατο 16 Οκτωβρίου η κ. Πιτούλη είδε συνεργεία του δήµου «να σκεπάζουν πρόχειρα µε πίσσα και άσφαλτο τις λακκούβες στους δρόµους της γειτονιάς».
Παρατηρεί µε λύπη της τους µόνιµους κατοίκους να εγκαταλείπουν τα διαµερίσµατά τους και να µετακοµίζουν στα προάστια.
«Πρόσφατα έφυγε η κυρία στην πολυκατοικία απέναντι µαζί µε την ηλικιωµένη µητέρα της», λέει. Η Πλατεία Θεάτρου έπαψε να είναι η γειτονιά του παρελθόντος. Σε αυτό βοήθησαν ο ελλιπής φωτισµός, αλλά και η συσσώρευση κοινωνικών υπηρεσιών όπως το συσσίτιο του Δήµου Αθηναίων, το κοινωνικό παντοπωλείο και µέχρι πρόσφατα οι εγκαταστάσεις του ΟΚΑΝΑ, που συγκέντρωναν µαζί καθηµερινά 2.500 ανθρώπους.
«Το 2004 η Αθήνα ήταν µια ευρωπαϊκή πόλη. Σήµερα, ζούµε την αποσύνθεσή της. Εγώ εξακολουθώ να µένω εδώ γιατί εδώ είναι το σπίτι µου και οραµατίζοµαι πως κάποτε η πόλη µου θα µου αποδοθεί, έτσι όπως τη θέλω», συµπληρώνει.
Η ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
«Αστεγοι µετανάστες βάζουν τα µωρά τους σε κάδους για να τα ζεστάνουν»
Στο πολυιατρείο των Γιατρών του Κόσµου στην οδό Σαπφούς, οι εθελοντές γιατροί βλέπουν καθηµερινά 100 µε 150 περιστατικά. Μόνο από το γραφείο της κοινωνικής λειτουργού Νάνσυς Ρετινιώτη, περνούν δεκάδες οικογένειες µεταναστών, οι οποίες αναζητούν τρόπο εισαγωγής σε κάποιο δηµόσιο νοσοκοµείο ή απλά τη συνταγογράφηση και δωρεάν παροχή των αναγκαίων φαρµάκων.
Οπως λέει η κ. Ρετινιώτη, επέλεξε να συνεργαστεί αρχικά µε την οργάνωση ως εθελόντρια, επειδή ήθελε να βοηθήσει. Σήµερα µαθαίνει τη γλώσσα φαρσί, ώστε να µπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση µεταναστών από αραβικές χώρες στο σύστηµα υγείας.
Υπάρχουν µέρες που η κ. Ρετινιώτη αναγκάζεται να εργαστεί ώς αργά το βράδυ.
Φεύγοντας από το γραφείο της, λέει, οι εικόνες έχουν πάψει να τη σοκάρουν. «Εχω δει οικογένειες αστέγων µεταναστών να βάζουν τα µωρά τους σε κάδους και υδρορροές για να τα προστατεύσουν από το κρύο. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί», λέει, συµπληρώνοντας: «Αυτό είναι – δυστυχώς – το κέντρο της Αθήνας, αλλά χωρίς να θέλω να χαρακτηρίσω τον εαυτό µου ήρωα, θα συνεχίσω να ζω, να εργάζοµαι και να κυκλοφορώ εδώ».
Μια αγκαλιά κι ένα ζεστό τσάι µε τα κορίτσια της Φυλής
ΣΤΟ ΥΠΟΦΩΤΙΣΜΕΝΟ σοκάκι της οδού Φυλής, η ροζ νέον πινακίδα δείχνει αναβοσβήνοντας το ξενοδοχείο στο βάθος. Από το 2005 η Μιχαέλα από τη Ρουµανία έρχεται εδώ κάθε Τρίτη βράδυ.
Κρατά κανάτες µε ζεστό νερό και µαζί µε άλλες τρεις εθελόντριες της µη κυβερνητικής οργάνωσης «Νέα Ζωή», µπαίνει στα «σπίτια» για να προσφέρει αχνιστό τσάι ή καφέ στις εκδιδόµενες συµπατριώτισσές της.
«Γεια σου αγάπη µου, τι κάνεις;». Γνώριµη φωνή, σπαστά ελληνικά. Η γυµνή γυναίκα, που στέκεται στον διάδροµο του οίκου ανοχής δείχνει να την αναγνωρίζει. Την αγκαλιάζει. Σφιχτά. Σύντοµα, οι δυο τους πίνουν τσάι στο µικρό κουζινάκι. Η συζήτηση διακόπτεται µόνο όταν πελάτες µπαίνουν για να δουν το νεαρό κορίτσι.
«Με τις περισσότερες είµαστε φίλες. Είναι συνηθισµένο να τις ρωτάµε, για παράδειγµα, τι κάνουν, πώς είναι τα παιδιά τους ή αν τους πέρασε το κρύωµα.
Αρχικά, παραξενεύονταν για το ενδιαφέρον µας. Υστερα µας αποδέχτηκαν. Κατάλαβαν ότι τις αντιµετωπίζουµε ως γυναίκες. Προσωπικότητες και όχι αντικείµενα», λέει στα «ΝΕΑ» η Μιχαέλα.
Σύµφωνα µε στοιχεία του Δήµου Αθηναίων, στο ιστορικό κέντρο έχουν καταγραφεί 250 οίκοι ανοχής, εκ των οποίων µόνο οι 7 είναι νόµιµοι. Η Δηµοτική Αστυνοµία εκδίδει σε µηνιαία βάση περίπου 10 εντολές για σφράγιση ορισµένων από αυτούς. Ωστόσο, από τις 10 σφραγίσεις µόνον οι 4 τελικά πραγµατοποιούνται.
Η βόλτα των εθελοντριών της οργάνωσης κρατά συνήθως δύο µε τρεις ώρες. Σε αυτές – εξηγούν – προλαβαίνουν να επισκεφθούν µόνο 10 µε 14 «σπίτια». Συνήθως οι γυναίκες τούς ζητούν να παρατείνουν την επίσκεψή τους όσο παραπάνω µπορούν. Εξω στον δρόµο, ανδρικές φιγούρες – επί το πλείστον οικονοµικοί µετανάστες – κινούνται πότε στο φως και πότε στο σκοτάδι. Γυναίκες δεν βλέπεις πουθενά. Η Μιχαέλα έφτασε στην Ελλάδα πριν από 7 χρόνια, παντρεύτηκε εδώ και τα πρωινά εργάζεται ως οικιακή βοηθός. «Δεν µπορώ να φανταστώ τον εαυτό µου χωρίς αυτές τις επισκέψεις στα “σπίτια” τα βράδια της Τρίτης. Νιώθω πλήρης, γεµάτη», λέει.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ:
Κατερίνα Βουτσινά, Χάρης Καρανίκας, Γιάννης Παπαδόπουλος
Φωτογραφίες:
Γιάννης Καµπούρης
Από τα ΄΄ΝΕΑ΄΄
26 Οκτωβρίου 2010
(2)
ΑΘΗΝΑ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ
Το κέντρο µε τα µάτια των γυναικών που ζουν και δουλεύουν εκεί
«Κλειδώνω το µαγαζί µου από τη µία το µεσηµέρι»
Η Μιχαέλα, η Κατερίνα, η Χριστίνα, η Θεοδώρα και η Νάνσυ γνωρίζουν καλά πως το ιστορικό κέντρο της Αθήνας έχει τους δικούς του άγραφους κανόνες. Πριν και µετά το σούρουπο. Εκεί εργάζονται τις καθηµερινές. Από εκεί αναζητούν ασφαλή τρόπο διαφυγής τα βράδια. Εκεί επιλέγουν να επιστρέφουν κάθε πρωί. Οι γυναίκες του κέντρου καταθέτουν τη δική τους µαρτυρία.
n Η ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑΡΧΙΣΣΑ
«Θα είχα φύγει αν δεν είχα οικονοµικό πρόβληµα»
Κλειδώνει την πόρτα του µαγαζιού της από τη µία το µεσηµέρι. Αυτό της δίνει τον απαραίτητο χρόνο να ελέγξει, αλλά και να επιλέξει ποιος θα µπει και ποιος όχι.
Οπως λέει στα «ΝΕΑ» η ιδιοκτήτρια καταστήµατος οπτικών στην οδό Μενάνδρου κ. Χριστίνα Λιλικάκη, τα πράγµατα έχουν ηρεµήσει στο κέντρο χάρη στην αυξηµένη αστυνόµευση και τις περιπολίες, αλλά η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί πλήρως.
«Παλαιότερα βλέπαµε ναρκοµανείς να κάνουν χρήση, ξαπλωµένοι στο κεφαλόσκαλο των υπηρεσιών του υπουργείου Γεωργίας. Αυτό ευτυχώς δεν συµβαίνει σήµερα. Στο ίδιο σηµείο, όµως, έχουν παραµείνει οι αυτοσχέδιες λαϊκές από µικροπωλητές που κλείνουν µε εµπορεύµατα τον χώρο µπροστά από τον κατάστηµά µου» λέει εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά της.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Δήµου Αθηναίων, το 2009 πραγµατοποιήθηκαν 13.042 αποσύρσεις παράνοµων εµπορευµάτων. Υπολογίζεται πως ο ετήσιος τζίρος από το παρεµπόριο αγγίζει τα 7 - 10 δισ. ευρώ τον χρόνο, ενώ τα εκτιµώµενα έσοδα αυξάνονται κατά 20% κάθε χρόνο.
«Είναι οικονοµικό το θέµα.
Εδώ έχω το µαγαζί µου και πελατεία 40 χρόνων από την εποχή του πατέρα µου. Αν το οικονοµικό ήταν λυµένο, θα είχα φύγει από τη Μενάνδρου».
n Η ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ
«Πιο ασφαλής τώρα η περιοχή του Εθνικού»
«Μετά τον Ιούλιο έχω δει µεγάλη αλλαγή. Κάθε 10 λεπτά περνά πεζή περιπολία µπροστά από το Θέατρο. Στη Μενάνδρου έχει σταµατήσει η χρήση ναρκωτικών και ξαναγυρνάµε σιγά σιγά στα κανονικά δεδοµένα στο κέντρο της Αθήνας», λέει στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη υποδοχής κοινού στην κεντρική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου κ. Θεοδώρα Βασιλάκη. Από τον Οκτώβριο του 2009, λέει η κ. Βασιλάκη, το Εθνικό Θέατρο έχει τοποθετήσει τρεις µόνιµους υπαλλήλους ασφαλείας στις εισόδους του στην οδό Αγ. Κωνσταντίου αλλά και στα εκδοτήρια στη Σατωβριάνδου, ώστε να ελέγχουν την είσοδο όσων µπαίνουν παράνοµα στο θέατρο ή ενοχλούν τους θεατές.
Από τη δουλειά της φεύγει τα µεσάνυχτα, το ίδιο και οι ταξιθέτριες. Ολες είναι ηλικίας 20 - 25 χρόνων.
Οπως λέει η κ. Βασιλάκη, παρότι η περιοχή έχει ηρεµήσει αισθητά, οι υπάλληλοι κανονίζουν ακόµα να διευκολύνουν ο ένας τον άλλο και να φεύγουν µαζί από το θέατρο, συνήθως µε αυτοκίνητο και όχι µε τα πόδια.
«Σίγουρα δεν είναι ωραία η ατµόσφαιρα που σου βγάζει η Οµόνοια, αλλά δεν νιώθω φόβο όπως παλιά. Οταν µετακινούµαι µόνη τόσο αργά το βράδυ προσπαθώ να µην προκαλώ, µε τον ίδιο τρόπο που θα προστατευόµουν το βράδυ σε µια άγνωστη πόλη στο εξωτερικό», λέει.
n Η ΚΑΤΟΙΚΟΣ
«Τεράστια απαξίωση του δηµόσιου χώρου»
Πλατεία Θεάτρου. Η µοναδική λάµπα φθορίου στην είσοδο της ψηλοτάβανης πολυκατοικίας της αρχιτεκτόνισσας και µόνιµης κατοίκου της περιοχής, κ. Κατερίνας Πιτούλη, τρεµοσβήνει. Από το ασανσέρ, ο κινέζος ιδιοκτήτης αποθήκης ετοίµων ενδυµάτων που στεγάζεται στο κτίριο, βγαίνει βιαστικός µεταφέροντας κούτες µε γυναικεία παπούτσια. Ανοίγοντας την πόρτα, η µυρωδιά από τη µούχλα στους τοίχους αναµειγνύεται µε εκείνη των ούρων από το πεζοδρόµιο.
«Η γειτονιά είναι σαν το σπίτι σου. Αν δεν το νοικοκυρέψεις, ερηµώνει», λέει στα «ΝΕΑ» η κ. Πιτούλη. Το 2005 αποφάσισε να µετακοµίσει εδώ το αρχιτεκτονικό της γραφείο από το Κολωνάκι, αγοράζοντας τον νέο της επαγγελµατικό χώρο. «Δεν φανταζόµουν ποτέ ότι θα βίωνα τέτοια απαξίωση του δηµόσιου χώρου», λέει.
Για να φτάσει από το σπίτι στο γραφείο αναγκάζεται κάθε µέρα να περνάει ανάµεσα από ακαθαρσίες, λακκούβες µε λιµνάζοντα νερά, αλλά και τους τρεις κάδους της πλατείας, οι οποίοι έχουν µετατραπεί σε δηµόσια ουρητήρια. «Πριν από δύο χρόνια, η Κίνηση Ενεργών Πολιτών για τη Διάσωση του Ιστορικού Κέντρου στην οποία συµµετέχω, υπέβαλε αίτηµα ώστε να τοποθετηθούν χηµικές τουαλέτες. Δυστυχώς, δεν έγινε ποτέ τίποτα».
Περιµετρικά της Πλατείας Θεάτρου, το οδόστρωµα µοιάζει χιλιοµπαλωµένο. Τα ρείθρα και τα πεζοδρόµια είναι κατεστραµµένα. «Δεν έχουν επισκευαστεί µετά τους Ολυµπιακούς του 2004». Ωστόσο, το Σάββατο 16 Οκτωβρίου η κ. Πιτούλη είδε συνεργεία του δήµου «να σκεπάζουν πρόχειρα µε πίσσα και άσφαλτο τις λακκούβες στους δρόµους της γειτονιάς».
Παρατηρεί µε λύπη της τους µόνιµους κατοίκους να εγκαταλείπουν τα διαµερίσµατά τους και να µετακοµίζουν στα προάστια.
«Πρόσφατα έφυγε η κυρία στην πολυκατοικία απέναντι µαζί µε την ηλικιωµένη µητέρα της», λέει. Η Πλατεία Θεάτρου έπαψε να είναι η γειτονιά του παρελθόντος. Σε αυτό βοήθησαν ο ελλιπής φωτισµός, αλλά και η συσσώρευση κοινωνικών υπηρεσιών όπως το συσσίτιο του Δήµου Αθηναίων, το κοινωνικό παντοπωλείο και µέχρι πρόσφατα οι εγκαταστάσεις του ΟΚΑΝΑ, που συγκέντρωναν µαζί καθηµερινά 2.500 ανθρώπους.
«Το 2004 η Αθήνα ήταν µια ευρωπαϊκή πόλη. Σήµερα, ζούµε την αποσύνθεσή της. Εγώ εξακολουθώ να µένω εδώ γιατί εδώ είναι το σπίτι µου και οραµατίζοµαι πως κάποτε η πόλη µου θα µου αποδοθεί, έτσι όπως τη θέλω», συµπληρώνει.
Η ΓΙΑΤΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
«Αστεγοι µετανάστες βάζουν τα µωρά τους σε κάδους για να τα ζεστάνουν»
Στο πολυιατρείο των Γιατρών του Κόσµου στην οδό Σαπφούς, οι εθελοντές γιατροί βλέπουν καθηµερινά 100 µε 150 περιστατικά. Μόνο από το γραφείο της κοινωνικής λειτουργού Νάνσυς Ρετινιώτη, περνούν δεκάδες οικογένειες µεταναστών, οι οποίες αναζητούν τρόπο εισαγωγής σε κάποιο δηµόσιο νοσοκοµείο ή απλά τη συνταγογράφηση και δωρεάν παροχή των αναγκαίων φαρµάκων.
Οπως λέει η κ. Ρετινιώτη, επέλεξε να συνεργαστεί αρχικά µε την οργάνωση ως εθελόντρια, επειδή ήθελε να βοηθήσει. Σήµερα µαθαίνει τη γλώσσα φαρσί, ώστε να µπορεί να διευκολύνει την πρόσβαση µεταναστών από αραβικές χώρες στο σύστηµα υγείας.
Υπάρχουν µέρες που η κ. Ρετινιώτη αναγκάζεται να εργαστεί ώς αργά το βράδυ.
Φεύγοντας από το γραφείο της, λέει, οι εικόνες έχουν πάψει να τη σοκάρουν. «Εχω δει οικογένειες αστέγων µεταναστών να βάζουν τα µωρά τους σε κάδους και υδρορροές για να τα προστατεύσουν από το κρύο. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί», λέει, συµπληρώνοντας: «Αυτό είναι – δυστυχώς – το κέντρο της Αθήνας, αλλά χωρίς να θέλω να χαρακτηρίσω τον εαυτό µου ήρωα, θα συνεχίσω να ζω, να εργάζοµαι και να κυκλοφορώ εδώ».
Μια αγκαλιά κι ένα ζεστό τσάι µε τα κορίτσια της Φυλής
ΣΤΟ ΥΠΟΦΩΤΙΣΜΕΝΟ σοκάκι της οδού Φυλής, η ροζ νέον πινακίδα δείχνει αναβοσβήνοντας το ξενοδοχείο στο βάθος. Από το 2005 η Μιχαέλα από τη Ρουµανία έρχεται εδώ κάθε Τρίτη βράδυ.
Κρατά κανάτες µε ζεστό νερό και µαζί µε άλλες τρεις εθελόντριες της µη κυβερνητικής οργάνωσης «Νέα Ζωή», µπαίνει στα «σπίτια» για να προσφέρει αχνιστό τσάι ή καφέ στις εκδιδόµενες συµπατριώτισσές της.
«Γεια σου αγάπη µου, τι κάνεις;». Γνώριµη φωνή, σπαστά ελληνικά. Η γυµνή γυναίκα, που στέκεται στον διάδροµο του οίκου ανοχής δείχνει να την αναγνωρίζει. Την αγκαλιάζει. Σφιχτά. Σύντοµα, οι δυο τους πίνουν τσάι στο µικρό κουζινάκι. Η συζήτηση διακόπτεται µόνο όταν πελάτες µπαίνουν για να δουν το νεαρό κορίτσι.
«Με τις περισσότερες είµαστε φίλες. Είναι συνηθισµένο να τις ρωτάµε, για παράδειγµα, τι κάνουν, πώς είναι τα παιδιά τους ή αν τους πέρασε το κρύωµα.
Αρχικά, παραξενεύονταν για το ενδιαφέρον µας. Υστερα µας αποδέχτηκαν. Κατάλαβαν ότι τις αντιµετωπίζουµε ως γυναίκες. Προσωπικότητες και όχι αντικείµενα», λέει στα «ΝΕΑ» η Μιχαέλα.
Σύµφωνα µε στοιχεία του Δήµου Αθηναίων, στο ιστορικό κέντρο έχουν καταγραφεί 250 οίκοι ανοχής, εκ των οποίων µόνο οι 7 είναι νόµιµοι. Η Δηµοτική Αστυνοµία εκδίδει σε µηνιαία βάση περίπου 10 εντολές για σφράγιση ορισµένων από αυτούς. Ωστόσο, από τις 10 σφραγίσεις µόνον οι 4 τελικά πραγµατοποιούνται.
Η βόλτα των εθελοντριών της οργάνωσης κρατά συνήθως δύο µε τρεις ώρες. Σε αυτές – εξηγούν – προλαβαίνουν να επισκεφθούν µόνο 10 µε 14 «σπίτια». Συνήθως οι γυναίκες τούς ζητούν να παρατείνουν την επίσκεψή τους όσο παραπάνω µπορούν. Εξω στον δρόµο, ανδρικές φιγούρες – επί το πλείστον οικονοµικοί µετανάστες – κινούνται πότε στο φως και πότε στο σκοτάδι. Γυναίκες δεν βλέπεις πουθενά. Η Μιχαέλα έφτασε στην Ελλάδα πριν από 7 χρόνια, παντρεύτηκε εδώ και τα πρωινά εργάζεται ως οικιακή βοηθός. «Δεν µπορώ να φανταστώ τον εαυτό µου χωρίς αυτές τις επισκέψεις στα “σπίτια” τα βράδια της Τρίτης. Νιώθω πλήρης, γεµάτη», λέει.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ:
Κατερίνα Βουτσινά, Χάρης Καρανίκας, Γιάννης Παπαδόπουλος
Φωτογραφίες:
Γιάννης Καµπούρης
Από τα ΄΄ΝΕΑ΄΄
26 Οκτωβρίου 2010