Ενα νέο κέντρο για την πρωτεύουσα;


Ενα νέο κέντρο για την πρωτεύουσα

Η ολοκληρωμένη πρόταση από τη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ


Δεν πρόκειται απλώς για μία ακόμα πεζοδρόμηση, αλλά για μια εμβληματική πολεοδομική παρέμβαση, που θα επαναπροσδιορίσει το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Ενα είδος «γραμμικής» πλατείας που θα αλλάξει όχι μόνο τον τρόπο πρόσβασης στο κεντρικότερο σημείο της πρωτεύουσας, αλλά και την αντίληψή μας γι' αυτό. Αυτή είναι η φιλοδοξία του υπουργείου Περιβάλλοντος για την οδό Πανεπιστημίου, όπως αποτυπώνεται στο ερευνητικό πρόγραμμα που ολοκλήρωσε πριν από λίγες ημέρες το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και παρουσιάζει η «Κ».


Μέρος του αρχικού σχεδίου της νέας Αθήνας (όπως το σχεδίασαν οι Κλεάνθης και Σάουμπερτ και το μετέτρεψε ο LeovoKlenze), η οδός Πανεπιστημίου διατηρεί στις ημέρες μας ίχνη της παλαιάς της αίγλης. Ωστόσο, ο άξονας δείχνει εδώ και τρεις δεκαετίες «πνιγμένος» μέσα στο κυκλοφοριακό χάος και την ετερόκλητη, ανισοβαρή ανάπτυξη του κέντρου. Το ερευνητικό πρόγραμμα «Μεταλλασσόμενοι χαρακτήρες και πολιτικές στα κέντρα πόλης Αθήνα και Πειραιά», που εκπόνησε η Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ (για λογαριασμό του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας) με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Παναγιώτη Τουρνικιώτη, προσέγγισε τον άξονα μέσα από τη νέα κατάσταση που έχει τα τελευταία χρόνια διαμορφωθεί στο κέντρο και καταλήγει: μια απλή πεζοδρόμηση δεν είναι πια αρκετή.


Η πολεοδομική παρέμβαση που προτείνει το ΕΜΠ εκτείνεται σε μια ευρύτερη περιοχή, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και την Ομόνοια έως την απόληξη της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται ο ανασχεδιασμός της λεωφόρου Αμαλίας, ολόκληρης της ζώνης ανάμεσα στην Ακαδημίας και τη Σταδίου και της οδού Πατησίων μέχρι το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και την πλατεία Αιγύπτου. Από την Πανεπιστημίου θα διέρχεται μόνο η γραμμή του τραμ, με σκοπό να καταλήξει μελλοντικά στο τέρμα της οδού Πατησίων. «Η ευρύτερη αυτή παρέμβαση στηρίζεται σε ένα πρόγραμμα αποτροπής της διαμπερούς κυκλοφορίας από το κέντρο της πόλης με ταυτόχρονη ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας, με τελικό σκοπό «όλοι οι δρόμοι να οδηγούν στο κέντρο» μόνο όταν στοχεύουν σε αυτό», αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη.


Αλλά ας ξεκινήσουμε από την κυκλοφοριακή ρύθμιση.


- Η οδός Σταδίου πρόκειται να διατηρήσει τη ροή που έχει σήμερα, διοχετεύοντας την κυκλοφορία από την οδό Πειραιώς στο Σύνταγμα. Η δυνατότητα που υπάρχει σήμερα να χρησιμοποιήσει κάποιος τη Σταδίου για να μπει στην Πατησίων θα καταργηθεί.


- Η κίνηση στην οδό Ακαδημίας και την Αγίου Κωνσταντίνου θα αντιστραφεί. Ετσι η Ακαδημίας θα «παραλαμβάνει» την κίνηση ψηλά από τη Βασιλίσσης Σοφίας και θα τη «στέλνει» προς την 3ης Σεπτεμβρίου.


- Η ζώνη που δημιουργείται από τη Σταδίου και την Ακαδημίας και τις καθέτους τους αποδίδεται κατά κύριο λόγο στους πεζούς. Στο εσωτερικό της θα διατηρηθεί ένας «δακτύλιος» κυκλοφορίας: η οδός Αμερικής, για την κίνηση από τη Σταδίου προς την Ακαδημίας και η Μπενάκη για την κίνηση από Ακαδημίας προς Σταδίου. Στο εσωτερικό της ζώνης θα υπάρχει δυνατότητα κίνησης οχημάτων μόνο για την εξυπηρέτηση καταστημάτων, ξενοδοχείων και πάρκινγκ αλλά δεν θα υπάρχει δυνατότητα στάθμευσης.


- Η δυνατότητα στροφής από τη Βασιλίσσης Σοφίας προς τη λεωφόρο Αμαλίας καταργείται. Επομένως, όσα οχήματα έρχονται από τη Βασιλίσσης Σοφίας με σκοπό να κινηθούν προς τη Συγγρού και την παραλία θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τη Βασιλέως Κωνσταντίνου.


- Η οδός Πατησίων θα κλείσει από την Ομόνοια έως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο για τα οχήματα και θα δέχεται μόνο το τραμ και τα μέσα μεταφοράς.


Οσον αφορά την ουσία της πρότασης, στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας χώρος για τους πεζούς, που θα συνδέσει τον περίπατο των αρχαιολογικών χώρων με τα μεγάλα αρχαιολογικά μουσεία της πόλης και ισχυρούς πόλους πολιτιστικής και εμπορικής δραστηριότητας. Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο θα διαμορφωθούν η Πανεπιστημίου και η ευρύτερη περιοχή της θα αποτελέσει το αντικείμενο διαγωνισμού, που θα προκηρυχθεί μέσα στο επόμενο διάστημα (με βάση μελέτη του ΕΜΠ). «Το κέντρο στο οποίο καλείται να συμβάλει η Πανεπιστημίου με την πεζοδρόμησή της, θα είναι μέρος μιας Αθήνας που δεν έχουμε ζήσει ακόμη», καταλήγει η μελέτη του ΕΜΠ. Ας ελπίσουμε ότι οι φιλοδοξίες της δεν θα διαψευσθούν.

Tου Γιωργου Λιαλιου