Στην παγίδα του ευρώ η Πορτογαλία ...


Στην παγίδα του ευρώ η Πορτογαλία
Είναι 50 ή 70 δισ. ευρώ; Το κόστος διάσωσης της Πορτογαλίας ποικίλλει αναλόγως του ποιος το υπολογίζει. Κανείς δεν θα το μάθει πριν μας το πουν το ΔΝΤ και η ΕΚΤ. Αυτό που έχει σημασία, όμως, δεν είναι το ποσό. Είναι το τίμημα που πληρώνει η Ευρωζώνη για να έχει κοινό νόμισμα. Και το πακέτο στήριξης της πορτογαλικής οικονομίας έχει πολύ υψηλό τίμημα. Θα εγείρει πάρα πολλά ερωτήματα για το αν το ευρώ μπορεί να λειτουργήσει. Θα σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον προστατευτικό φράγμα, που θα εμποδίσει την κρίση να εξαπλωθεί στον πυρήνα της Ευρώπης. Και οι Πορτογάλοι δεν φαίνονται πρόθυμοι να αποδεχθούν το ίδιο είδος πακέτου λιτότητας που δέχθηκαν Ελληνες και Ιρλανδοί. Για τους τρεις αυτούς λόγους, το τελευταίο με το οποίο μπορεί να ασχοληθεί τώρα η Ευρωζώνη είναι μια διάσωση της Πορτογαλίας.
Φαίνεται πλέον αναπόφευκτο να υποχρεωθεί η Πορτογαλία να δεχθεί στήριξη. Την περασμένη εβδομάδα, το Κοινοβούλιο της χώρας απέρριψε το πακέτο δημοσιονομικών περικοπών που πρότεινε ο πρωθυπουργός, Ζοζέ Σόκρατες, αναγκάζοντάς τον να υποβάλει παραίτηση. Η Fitch και η S&P υποβάθμισαν αμφότερες τη χώρα και οι αποδόσεις των ομολόγων της εκτινάχθηκαν. Η χώρα χρειάζεται χρήματα. Στις 15 Απριλίου και τις 15 Ιουνίου –ίσως την εποχή των πρόωρων βουλευτικών εκλογών– λήγουν ομόλογα αξίας 9 δισ. ευρώ. Η Πορτογαλία σχεδιάζει να διαθέσει φέτος ομόλογα αξίας έως και 20 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει τον προϋπολογισμό της και να καλύψει τα χρέη που λήγουν. Αυτήν τη στιγμή, οι αγορές δεν φαίνονται πρόθυμες να παράσχουν αυτό το ρευστό. Ετσι, η Ευρωζώνη και το ΔΝΤ είναι η μόνη βιώσιμη εναλλακτική.
Εβδομήντα δισ. ευρώ δεν θα φέρουν πτώχευση στη Γερμανία ούτε στη Γαλλία. Ομως, η Ευρωζώνη δεν μπορεί να αναλάβει το κόστος διάσωσης της Πορτογαλίας. Ιδού γιατί:
Πρώτον, δεν υπάρχει εύκολη εξήγηση γιατί χρειάζεται διάσωση η Πορτογαλία. Η Ελλάδα είχε πρόβλημα γιατί «μαγείρεψε» την είσοδό της στο κοινό νόμισμα. Η Ιρλανδία είχε μια τεράστια φούσκα ακινήτων και τραπεζών, που έσκασε, βυθίζοντας την οικονομία σε βαθιά ύφεση. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, θα λέγαμε ότι κάποιος εξωτερικός παράγοντας προκάλεσε την κρίση. Οχι αυτό καθαυτό το κοινό νόμισμα. Η Πορτογαλία, όμως; Δεν έκανε τίποτε απ’ όλα αυτά. Από την ένταξή της στο ευρώ, η χώρα είχε χαμηλή ανάπτυξη και αυτό επιδείνωσε το χρέος της. Δύσκολα υποθέτουμε ότι το πρόβλημα ήταν άλλο από το ίδιο το νόμισμα, και τον τρόπο που επηρεάζει χώρες με αδυναμία να παραμείνουν ανταγωνιστικές με τη Γερμανία. Μετά τη διάσωση, θα είναι αδύνατο να ισχυριστούμε ότι το ευρώ συνιστά ένα λειτουργικό νομισματικό σύστημα με μόνο κάποιους «απατεώνες» ως μέλη. Θα είναι αδύνατο να αγνοήσουμε τα ψεγάδια του.
Δεύτερον, μόλις διασωθεί η Πορτογαλία, θα τεθούν τα δύσκολα ερωτήματα. Οι αγορές θα στρέψουν το βλέμμα στην Ισπανία και την Ιταλία. Και θα δοκιμάσουν τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης.
Τρίτον, οι Πορτογάλοι δεν μοιάζουν πρόθυμοι να παίξουν σύμφωνα με τους κανόνες, όπως γράφονται στη Φρανκφούρτη και στις Βρυξέλλες. Αν, όμως, οι Πορτογάλοι αρνηθούν το πρόγραμμα λιτότητας, ποιο είναι το εφεδρικό σχέδιο; Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις πως κάποιος το έχει σκεφτεί. Η Ευρωζώνη μπορεί να δώσει 70 δισ. ευρώ. Ομως, ο τελικός λογαριασμός θα είναι πολύ ακριβότερος.

Bloomberg