« Η Ευρώπη χρειάζεται όχι οικονομολόγο, αλλά ψυχίατρο»...
(1)
Ευρωπαϊκό ψυχόδραμα
Ευρωπαϊκό ψυχόδραμα
Νέος κύκλος υποβαθμίσεων ενεργοποιείται από τους διεθνείς αξιολογικούς οίκους: τα σπρεντ εκτινάσσονται και πάλι, το ευρώ ολισθαίνει, η φερεγγυότητα της ευρωζώνης αμφισβητείται.
Με την κοινή γαλλογερμανική δήλωση της 4ης Φεβρουαρίου, τα πράγματα όσον αφορά την ευρωπαϊκή κρίση δημόσιου χρέους έδειχναν να ηρεμούν, με την ιδέα ότι η φερεγγυότητα των κρατικών χρεών εξασφαλιζόταν με ευρωπαϊκό μηχανισμό.
Αρκεσε το προτεινόμενο από τη Μέρκελ Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, για να ξανανεβούν η ένταση μεταξύ Ευρωπαίων εταίρων και ο κερδοσκοπικός πυρετός. Εάν σήμερα η ευρωπαϊκή σταθερότητα και το ευρώ δοκιμάζονται, αυτό οφείλεται περισσότερο στον αδιευκρίνιστο, ευμετάβλητο και αντιφατικό χαρακτήρα των γερμανικών προτάσεων για τη διάσωση της ευρωζώνης από τα δημόσια χρέη, παρά στη βαρύτητα των χρεών καθαυτά.
Το δημόσιο χρέος της ευρωζώνης είναι σήμερα όσο περίπου και της Αμερικής, 95% του ΑΕΠ. Ομως, ενώ από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού καταβάλλονται σοβαρές προσπάθειες για την αντιμετώπισή του, στην Ευρώπη επικρατούν σύγχυση, πανικός, λήψη μέτρων, που επιδεινώνουν το πρόβλημα, καθιστώντας το ανεπίλυτο. Σύμφωνα με τον Ιταλό καθηγητή του Κολεγίου της Ευρώπης Στέφανο Μικόσι, «η Ευρώπη χρειάζεται όχι οικονομολόγο, αλλά ψυχίατρο».
Ο Βέλγος καθηγητής στην Οξφόρδη Πολ Ντεγκρό τονίζει: «Το προτεινόμενο από τη Γερμανία Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας είναι γελοίο: δεν προωθεί το συντονισμό μεταξύ των κρατών-μελών. Η παράταση των ηλικιακών ορίων για συνταξιοδότηση και η αποσύνδεση μισθών από τον πληθωρισμό ελάχιστη σχέση έχουν με την κρίση δημόσιου δανεισμού. Η συνταγματική απαγόρευση των δημόσιων ελλειμμάτων ανταποκρίνεται μόνο στην πολιτική της Μέρκελ έναντι των ψηφοφόρων της».1
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζιουλάνο Αμάτο υπογραμμίζει: Οσο υψηλό και αν είναι το χρέος, μοναδικός τρόπος αντιμετώπισής του παραμένει, σε κάθε περίπτωση, η επιτάχυνση της ανάπτυξης του εθνικού εισοδήματος.2 Το αμερικανικό κράτος δανείζεται σε δολάρια, το βρετανικό σε στερλίνες, το ιαπωνικό σε γεν, τα ευρωπαϊκά σε ευρώ. Ομως, τα τρία πρώτα κράτη δανείζονται όσο χρήμα επιθυμούν από τις αντίστοιχες κεντρικές τράπεζές τους, ενώ τα ευρωπαϊκά στερούνται αυτή τη δυνατότητα, εξαναγκαζόμενα να καταφεύγουν στις αγορές χρήματος ως ιδιώτες. Με τις ευρωπαϊκές συνθήκες, τα κράτη της ευρωζώνης έχουν στερηθεί την εθνική κυριαρχία, αλλά και την ευρωπαϊκή, εφ'όσον δεν μπορούν να δανείζονται ούτε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Το προτεινόμενο Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας πηγαίνει μακρύτερα και από τις ισχύουσες ευρωπαϊκές συνθήκες. Ενώ ενθαρρύνεται η διάσωση των ιδιωτικών τραπεζών από τα κράτη με δημόσιο χρήμα, δηλαδή με χρήμα των φορολογουμένων, από την άλλη πλευρά απαγορεύεται η διάσωση των ευρωπαϊκών κρατών με μηχανισμούς αλληλεγγύης μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων. Οι φωτιές στα χρηματιστήρια ανάβουν όχι όταν τα ευρωπαϊκά δημόσια χρέη είναι υψηλά, αλλά όταν ο πρόεδρος της ΕΚΤ δηλώσει ότι παύει να αγοράζει ομόλογα δημόσιου χρέους των κρατών-μελών ή ότι θα αυξήσει τα επιτόκια λόγω πληθωριστικών προσδοκιών. Εάν δηλώσει το αντίθετο, τα πράγματα ηρεμούν.
Το άκρον άωτον της ευρωπαϊκής τραγωδίας επιτυγχάνεται όταν η Κίνα προσφέρεται να αγοράσει με κινεζικό δημόσιο χρήμα ομόλογα των ευρωπαϊκών κρατών. Οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες απορρίπτουν τις αγορές τίτλων δημόσιου χρέους της ευρωζώνης από τρίτες χώρες, ενώ ταυτόχρονα τις απαγορεύουν, ακόμη και με τους μηχανισμούς της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, παρ' όλο που έτσι αποσταθεροποιούν τόσο το ευρώ όσο και την ευρωπαϊκή οικονομία στο σύνολό της. Ισως ο ευρω-ψυχίατρος δεν αρκεί και χρειάζεται ψυχαναλυτής. Επί του παρόντος οι ευρωπαϊκές επιλογές εμπνέουν τον καγχασμό των τρίτων.
Ο Μπάρι Αϊκενγκριν από το Μπέρκλεϊ επισημαίνει στη Μέρκελ ότι, αντί να παίζει τη σκληρή προκειμένου να γίνει αρεστή στο Γερμανό φορολογούμενο, θα μπορούσε τουλάχιστον να τον πείσει ότι διασώζοντας τις οφειλέτριες χώρες της ευρωζώνης, διασώζει επίσης μέσω αυτών, σε τελική ανάλυση, τις ιδιωτικές γερμανικές τράπεζες, που έχουν τοποθετήσει εκεί τα χρήματά του.3 Στην ουσία, διευκρινίζει ο ίδιος, η κρίση του ευρώ προέρχεται κατά κύριο λόγο από την αύξουσα επισφάλεια των ευρωπαϊκών τραπεζών.
Τα κρατικά χρέη αποτελούν ταυτόχρονα επισφαλείς πιστώσεις για τις ιδιωτικές τράπεζες, που έχουν δανείσει τα κράτη της ευρωζώνης. Κάθε άρνηση διάσωσης των κρατικών δανειοληπτών επιδεινώνει τη θέση των ιδιωτών δανειοδοτών. Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία: μικρές χώρες, με σχετικά μικρό χρέος στην ευρωζώνη, όμως εάν αφήνονται αβοήθητες στις αγορές, τότε πλήττονται οι γερμανικές τράπεζες, κατά πολύ μεγαλύτερες.
1. Βλ. συνέντευξη του Πολ Ντεγκρό στην πορτογαλική εφημερίδα Jornal de Negocios, 14 Φεβρουαρίου 2011.
2. Βλ. G. ΑΜΑΤΟ et.al. Α New Political Deal for Eurozone Sustainable Growth, VoxEu 2010.
3. Βλ Der Spiegel, 2 Μαρτίου 2011.
Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
'' Ελευθεροτυπία ''
11 Μαρτίου 2011
ΤουΓιάννη Ιωάννου
Στο ''ΕΘΝΟΣ''
(2)
Το Ράιχ υπαγορεύει όρους στην ΕΕ
Σκληρές, γεμάτες αντιπαραθέσεις, αλλά με βέβαιους νικητές στο τέλος της ημέρας τους Γερμανούς αναμένονται οι δύο (!) σύνοδοι κορυφής που θα γίνουν σήμερα στις Βρυξέλλες. Το πρωί θα συνέλθει σύνοδος κορυφής των «27» της ΕΕ με αποκλειστικό θέμα την κατάσταση στη Λιβύη και το τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη για το θέμα αυτό. Το απόγευμα θα συνέλθει σύνοδος κορυφής μόνο των «17» της ευρωζώνης (με δικαίωμα οποιουδήποτε από τους υπόλοιπους 10 ηγέτες να την παρακολουθήσει ως παρατηρητής) με θέμα την καταρχήν έγκριση του εφιαλτικού Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας που έχει προτείνει η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ.
Προγραμματισμένη αρχικά ήταν μόνο η σύνοδος κορυφής των ηγετών της ευρωζώνης, αλλά οι δραματικές εξελίξεις στη Λιβύη προκάλεσαν και τη σύνοδο των «27», καθώς στο ζήτημα αυτό επικρατεί απερίγραπτο αλαλούμ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι Γερμανοί έχουν γίνει έξω φρενών με τον Σαρκοζί.
Ο δεξιός Γάλλος πρόεδρος, «τρελαμένος» από τις πρόσφατες αρνητικές δημοσκοπήσεις που τον φέρουν ακόμη και να αποκλείεται από τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που θα γίνουν στη Γαλλία του χρόνου τον Απρίλιο, εμφανίζεται ξαφνικά διατεθειμένος να προχωρήσει σε στρατιωτικούς τυχοδιωκτισμούς «γαλλικού μεγαλείου» προκειμένου να ανακτήσει μέρος της χαμένης του επιρροής στο εκλογικό σώμα.
Χθες η Γαλλία αναγνώρισε -μοναδική χώρα στον κόσμο!- το Εθνικό Συμβούλιο της Βεγγάζης ως δήθεν νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης, την ώρα μάλιστα που οι αντικανταφικοί χάνουν τη μια πόλη μετά την άλλη.
Ακόμη χειρότερα, κυβερνητικοί κύκλοι στο Παρίσι διοχέτευαν χθες την πληροφορία ότι στη σημερινή πρωινή σύνοδο κορυφής των «27» της ΕΕ στις Βρυξέλλες ο Νικολά Σαρκοζί θα προτείνει... έναρξη αεροπορικών επιθέσεων εναντίον λιβυκών στόχων! «Ο Σαρκοζί τορπιλίζει τη γραμμή της Ευρώπης στο θέμα της Λιβύης» τιτλοφορούσε χαρακτηριστικά σχετικό άρθρο της ηλεκτρονικής έκδοσής του το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ», υπογραμμίζοντας ότι ο Σαρκοζί προκαλεί «γιγαντιαίο θυμό στο Βερολίνο». Τα γερμανικά αυτά αισθήματα αντανακλά δημοσίευμα και της οικονομικής εφημερίδας «Χάντελσμπλατ» με τίτλο «Διπλωματικό χάος παραλύει τη λιβυκή στρατηγική της Ευρώπης».
Παράλληλα, οι ευρωπαϊκοί λαοί και πρωτίστως ο ελληνικός για άλλα θέματα καίγονται - αυτά που θα συζητηθούν το απόγευμα, στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ευρωζώνης.
Εκεί τα πράγματα είναι καθαρά, αλλά καθόλου ενθαρρυντικά: Οι Γερμανοί απαιτούν προ παντός άλλου θέματος να συμφωνήσουν οι ηγέτες των «17» της ευρωζώνης ότι αποδέχονται καταρχήν το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας που έχει προτείνει η Μέρκελ, τροποποιώντας το ίσως σε κάποιες λεπτομέρειες που θα δούμε απόψε. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα σκληρό... «αιώνιο Μνημόνιο», ένα Μνημόνιο για πάντα!
Η ουσία του έγκειται στη συνταγματική απαγόρευση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και την υπέρβαση του δημόσιου χρέους πέραν κάποιου ποσοστού του ΑΕΠ που αναμένεται να προσδιοριστεί: Η αποδέσμευση κάθε άμεσης ή έμμεσης σύνδεσης των αυξήσεων των μισθών με τον πληθωρισμό θα διασφαλίζει επίσης ότι οι εργαζόμενοι διαρκώς θα βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να υποβαθμίζεται, αφού θα απαγορεύεται να προσέρχονται τα συνδικάτα στις διαπραγματεύσεις με τη λογική θέση ότι π.χ. αφού ο πληθωρισμός είναι 4%, θέλουμε αυξήσεις 3,5% ή 4,5%.
Οι εργοδότες, κατά το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, θα λένε ότι βεβαίως ο πληθωρισμός είναι 4%, αλλά αυτό δεν έχει καμιά σημασία. Εμείς κρίνουμε ότι λόγω του πληθωρισμού έπεσε η ανταγωνιστικότητα, άρα θα σας κάνουμε... μειώσεις μισθών 4% για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα! Αυτή είναι η ουσία της γερμανικής πρότασης, στην οποία δυστυχώς θα υποκύψουν απόψε όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Απολύτως τίποτα δεν θα δώσουν σήμερα οι Γερμανοί. Απαιτούν να υπάρξει η καταρχήν συμφωνία όλων στο Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας και μόνο αφού την πάρουν, θα σκεφθούν αν θα προσφέρουν κάτι και τι στη σύνοδο της 24ης και 25ης Μαρτίου, ώστε να ολοκληρωθεί και να ισχύσει η αποψινή συμφωνία.
Γ. Παπανδρέου
Με άδεια χέρια θα γυρίσει απόψε
Τίποτα δεν θα φέρει πίσω στην Ελλάδα από τη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης ο πρωθυπουργός - ίσως ούτε καν την επιμήκυνση της αποπληρωμής του χρέους που είναι απολύτως βέβαιο ότι τελικά θα την δώσουν, γιατί μόνο έτσι θα πάρουν πίσω οι γερμανικές, γαλλικές και άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες τα 110 δισ. ευρώ που θα δανείσουν την κυβέρνηση βάσει του Μνημονίου. Την επιμήκυνση θα την πάρει η κυβέρνηση, αλλά πιθανότατα στις 25 Μαρτίου, ίσως και λίγο αργότερα. Είναι απίθανο όμως ακόμη και στις 25 Μαρτίου να δώσει η Μέρκελ τη συγκατάθεσή της σε μείωση του επιτοκίου και σε δυνατότητα δανεισμού για επαναγορά μέρους του δημόσιου χρέους. Πρώτα θα περάσει κανόνες για τη «συντεταγμένη χρεοκοπία» κρατών και έπειτα θα συζητήσει τέτοια μέτρα.
Γιώργος Δελαστίκ
«EΘΝΟΣ»
11/3/2011
Στο ''ΕΘΝΟΣ''
(2)
Το Ράιχ υπαγορεύει όρους στην ΕΕ
Σκληρές, γεμάτες αντιπαραθέσεις, αλλά με βέβαιους νικητές στο τέλος της ημέρας τους Γερμανούς αναμένονται οι δύο (!) σύνοδοι κορυφής που θα γίνουν σήμερα στις Βρυξέλλες. Το πρωί θα συνέλθει σύνοδος κορυφής των «27» της ΕΕ με αποκλειστικό θέμα την κατάσταση στη Λιβύη και το τι πρέπει να κάνει η Ευρώπη για το θέμα αυτό. Το απόγευμα θα συνέλθει σύνοδος κορυφής μόνο των «17» της ευρωζώνης (με δικαίωμα οποιουδήποτε από τους υπόλοιπους 10 ηγέτες να την παρακολουθήσει ως παρατηρητής) με θέμα την καταρχήν έγκριση του εφιαλτικού Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας που έχει προτείνει η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ.
Προγραμματισμένη αρχικά ήταν μόνο η σύνοδος κορυφής των ηγετών της ευρωζώνης, αλλά οι δραματικές εξελίξεις στη Λιβύη προκάλεσαν και τη σύνοδο των «27», καθώς στο ζήτημα αυτό επικρατεί απερίγραπτο αλαλούμ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι Γερμανοί έχουν γίνει έξω φρενών με τον Σαρκοζί.
Ο δεξιός Γάλλος πρόεδρος, «τρελαμένος» από τις πρόσφατες αρνητικές δημοσκοπήσεις που τον φέρουν ακόμη και να αποκλείεται από τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που θα γίνουν στη Γαλλία του χρόνου τον Απρίλιο, εμφανίζεται ξαφνικά διατεθειμένος να προχωρήσει σε στρατιωτικούς τυχοδιωκτισμούς «γαλλικού μεγαλείου» προκειμένου να ανακτήσει μέρος της χαμένης του επιρροής στο εκλογικό σώμα.
Χθες η Γαλλία αναγνώρισε -μοναδική χώρα στον κόσμο!- το Εθνικό Συμβούλιο της Βεγγάζης ως δήθεν νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης, την ώρα μάλιστα που οι αντικανταφικοί χάνουν τη μια πόλη μετά την άλλη.
Ακόμη χειρότερα, κυβερνητικοί κύκλοι στο Παρίσι διοχέτευαν χθες την πληροφορία ότι στη σημερινή πρωινή σύνοδο κορυφής των «27» της ΕΕ στις Βρυξέλλες ο Νικολά Σαρκοζί θα προτείνει... έναρξη αεροπορικών επιθέσεων εναντίον λιβυκών στόχων! «Ο Σαρκοζί τορπιλίζει τη γραμμή της Ευρώπης στο θέμα της Λιβύης» τιτλοφορούσε χαρακτηριστικά σχετικό άρθρο της ηλεκτρονικής έκδοσής του το γερμανικό περιοδικό «Σπίγκελ», υπογραμμίζοντας ότι ο Σαρκοζί προκαλεί «γιγαντιαίο θυμό στο Βερολίνο». Τα γερμανικά αυτά αισθήματα αντανακλά δημοσίευμα και της οικονομικής εφημερίδας «Χάντελσμπλατ» με τίτλο «Διπλωματικό χάος παραλύει τη λιβυκή στρατηγική της Ευρώπης».
Παράλληλα, οι ευρωπαϊκοί λαοί και πρωτίστως ο ελληνικός για άλλα θέματα καίγονται - αυτά που θα συζητηθούν το απόγευμα, στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ευρωζώνης.
Εκεί τα πράγματα είναι καθαρά, αλλά καθόλου ενθαρρυντικά: Οι Γερμανοί απαιτούν προ παντός άλλου θέματος να συμφωνήσουν οι ηγέτες των «17» της ευρωζώνης ότι αποδέχονται καταρχήν το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας που έχει προτείνει η Μέρκελ, τροποποιώντας το ίσως σε κάποιες λεπτομέρειες που θα δούμε απόψε. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα σκληρό... «αιώνιο Μνημόνιο», ένα Μνημόνιο για πάντα!
Η ουσία του έγκειται στη συνταγματική απαγόρευση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και την υπέρβαση του δημόσιου χρέους πέραν κάποιου ποσοστού του ΑΕΠ που αναμένεται να προσδιοριστεί: Η αποδέσμευση κάθε άμεσης ή έμμεσης σύνδεσης των αυξήσεων των μισθών με τον πληθωρισμό θα διασφαλίζει επίσης ότι οι εργαζόμενοι διαρκώς θα βλέπουν το βιοτικό τους επίπεδο να υποβαθμίζεται, αφού θα απαγορεύεται να προσέρχονται τα συνδικάτα στις διαπραγματεύσεις με τη λογική θέση ότι π.χ. αφού ο πληθωρισμός είναι 4%, θέλουμε αυξήσεις 3,5% ή 4,5%.
Οι εργοδότες, κατά το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας, θα λένε ότι βεβαίως ο πληθωρισμός είναι 4%, αλλά αυτό δεν έχει καμιά σημασία. Εμείς κρίνουμε ότι λόγω του πληθωρισμού έπεσε η ανταγωνιστικότητα, άρα θα σας κάνουμε... μειώσεις μισθών 4% για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα! Αυτή είναι η ουσία της γερμανικής πρότασης, στην οποία δυστυχώς θα υποκύψουν απόψε όλοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Απολύτως τίποτα δεν θα δώσουν σήμερα οι Γερμανοί. Απαιτούν να υπάρξει η καταρχήν συμφωνία όλων στο Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας και μόνο αφού την πάρουν, θα σκεφθούν αν θα προσφέρουν κάτι και τι στη σύνοδο της 24ης και 25ης Μαρτίου, ώστε να ολοκληρωθεί και να ισχύσει η αποψινή συμφωνία.
Γ. Παπανδρέου
Με άδεια χέρια θα γυρίσει απόψε
Τίποτα δεν θα φέρει πίσω στην Ελλάδα από τη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης ο πρωθυπουργός - ίσως ούτε καν την επιμήκυνση της αποπληρωμής του χρέους που είναι απολύτως βέβαιο ότι τελικά θα την δώσουν, γιατί μόνο έτσι θα πάρουν πίσω οι γερμανικές, γαλλικές και άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες τα 110 δισ. ευρώ που θα δανείσουν την κυβέρνηση βάσει του Μνημονίου. Την επιμήκυνση θα την πάρει η κυβέρνηση, αλλά πιθανότατα στις 25 Μαρτίου, ίσως και λίγο αργότερα. Είναι απίθανο όμως ακόμη και στις 25 Μαρτίου να δώσει η Μέρκελ τη συγκατάθεσή της σε μείωση του επιτοκίου και σε δυνατότητα δανεισμού για επαναγορά μέρους του δημόσιου χρέους. Πρώτα θα περάσει κανόνες για τη «συντεταγμένη χρεοκοπία» κρατών και έπειτα θα συζητήσει τέτοια μέτρα.
Γιώργος Δελαστίκ
«EΘΝΟΣ»
11/3/2011