Tο Καστελλόριζο και η Πόλη ...


Tο Καστελλόριζο και η Πόλη
Το ερώτηµα δεν είναι γιατί τα είπε ο Πάγκαλος.
Το ερώτηµα είναι πώς και γιατί αντεστράφη το ισοζύγιο αισιοδοξίας στις δύο πλευρές του Αιγαίου

 Πολλοί Ελληνες που ταξιδεύουν αυτές τις µέρες στην Κωνσταντινούπολη νιώθουν όπως ένιωσε ο Θόδωρος Πάγκαλος και όπωςτο είπε στην πολύκροτη εν Πόλει οµιλία του. Νιώθουν, δηλαδή, πως αφήνουν πίσω τους µια χώρα που βουλιάζει στην απαισιοδοξία και φθάνουν σε µια χώρα που αποπνέει αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση – υπερβολική αυτοπεποίθηση κατά τη γνώµη µου, αλλά αυτό είναι µια άλλη συζήτηση...
Το ερώτηµα, λοιπόν, δεν είναι γιατί τα είπε ο Πάγκαλος. Το ερώτηµα είναι πώς και γιατί αντεστράφη το ισοζύγιο αισιοδοξίας στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Γιατί, µόλις πριν από δέκα χρόνια, συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Ηταν οι Τούρκοι που µελαγχολούσαν κάθε φορά που επισκέπτον ταντην Αθήνα.
Το 2001 ήταν η Ελλάδα που έσφυζε απόαισιοδοξία και αυτοπεποίθηση (υπερβολική, επίσης...), σίγουρη πως στον κόσµο του ευρώ ανοίγονται εµπρός της δεκαετίες ανέφελης ευηµερίας. Η Τουρκία, αντίθετα, µάτωνε και βυθιζόταν στην κρίση, είχε δεχθεί µια άγρια επίθεση των αγορών και είχε υποχρεωθεί να χτυπήσει την πόρτα του ∆ΝΤ. Η Ελλάδα είχε τότε υψηλούς ρυθµούς ανάπτυξης. Ενώ η Τουρκία είχε ύφεση 6%, πληθωρισµό 55% και η λίρα είχε υποτιµηθεί κατά 51%. Πώς αντεστράφη, λοιπόν, µέσα σε µια δεκαετία η εικόνα;
Στην Τουρκία, η παρέµβαση του ∆ΝΤ είχε, ηθεληµένα ή αθέλητα, ως αποτέλεσµα να ελευθερωθεί η οικονοµία από τον απόλυτο έλεγχο του κρατιστικού κεµαλικού κατεστηµένου. Να γίνουν οι τουρκικές τράπεζες από παραρτήµατα των κυβερνητικών κοµµάτων κανονικές και να αποκτήσει έτσι πρόσβαση στα δάνεια (χωρίςνα της ζητούν πιστοποιητικά κοινωνικών φρονηµάτων) µια νέα, ανερχόµενη µεσαία τάξη της Ανατολίας, που έγινε η ατµοµηχανή ενός παραγωγικού και εξαγωγικού µπουµ στις άλλοτε κοιµισµένες πόλεις της ενδοχώρας. Και, παρεµπιπτόντως, να εξαφανιστεί κυριολεκτικά από προσώπου γης όλο το παλαιό πολιτικό προσωπικό (η κυριαρχία Ερντογάν είναι παράπλευρη συνέπεια της επέµβασης του Ταµείου).
Ο οικονοµικός φιλελευθερισµός α λα τούρκα έχει, φυσικά, τις µεγάλες γκρίζες ζώνες του. Αλλά προς το παρόν αποδίδει ρυθµούς ανάπτυξης κοντά στο 10%, την ώρα που εµείς βυθιζόµαστε σε µια ύφεση ανάλογη µε εκείνη που βίωνε η Τουρκία πριν από δέκα χρόνια.
Είναι το τίµηµα µιας χαµένηςδεκαετίας. ΗΕλλάδα απέτυχε να προσαρµοστεί στις συνθήκες του ευρώ, έζησε µια γοργή παραγωγική παρακµή που την αντιστάθµιζε µιαφαινοµενική ανάπτυξη –που δεν ήτανπαρά γιγάντωση της κατανάλωσης, µε τίµηµα την υπερχρέωσηκαι την απότοµη διεύρυνση του ελλείµµατος συναλλαγών. Κι έτσι βρεθήκαµεεκεί όπου ήτανοι Τούρκοι πριν από δέκα χρόνια: πελάτες του ∆ΝΤ. Το χειρότερο είναι πως έναν χρόνο µετά το µοιραίο διάγγελµα στο Καστελλόριζο, εκείνες οι µικρές ακτίνες αισιοδοξίας, πως «η κρίση µπορεί να γίνει ευκαιρία αλλαγής», έχουν κι αυτέςχαθεί από τον ορίζοντα. Η αλλαγή δεν φάνηκε στο ραντεβού και η διεθνής συζήτηση που βράζει για µια «αναδιάρθρωση» του χρέους, ως τίµηµα αποτυχίας και τιµωρία, όχι ως επιβράβευση ή κατάκτηση, επιβεβαιώνει την αίσθηση αδιεξόδου.
Και το ακόµηχειρότερο είναιπως έναν χρόνο µετά τοµόνο που κάνουµε είναι να αναζητούµε πάντα, ως κυνηγοί µαγισσών, έναν φταίχτη να του τα φορτώσουµε – αυτόν που «τα έφαγε».
Οπότε επιστρέφουµε εκεί απ’ όπου ξεκινήσαµε: στον Θόδωρο Πάγκαλο. Καιτη µνηµειώδη φράση του«µαζί τα φάγαµε, στα πλαίσιαενός φαύλουπελατειακού συστήµατος».
Η αντίρρησή µου δεν είναι τόσο ότι δεν µετείχαν όλοι στο φαγοπότι ή ότι δεν είχαν όλοι ίσο µερτικό ευθύνης. Αυτό το παραδέχθηκε και ο ίδιος ο Πάγκαλος (δεν έχουν, είπε, ίδια ευθύνη ο µαστροπός και ο περιστασιακός πελάτης του χαµαιτυπείου). Η ένστασή µου είναι ότι, πρώτον, όταν µια χώρα πρέπει ναπολεµήσει για την ίδια της την επιβίωση, δεν έχει νόηµα να λέει η ηγεσία της σε εκείνους που πρέπει να χύσουν το αίµα τους στοµέτωπο, «φταις κι εσύ». Πρέπει να τους εµπνεύσει. Καιότι, δεύτερον, όπως απέδειξαν αυτοί οι 12 µήνες, η αριστοκρατία αυτού του πελατειακού συστήµατος, τα τέκνα του, δεν είναι η κατάλληλη ηγεσία για να εµπνεύσει τον αγώνα για την κατάλυσή του.

  ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ
  22 Απριλίου 2011