Αγωγοί: πώς το ρωσικό ρουά έγινε ματ Κομισιόν ...

Αγωγοί: πώς το ρωσικό ρουά έγινε ματ Κομισιόν

ΥΠΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ Η ΣΥΝΑΨΗ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΜΕ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΓΙΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΕΡΙΟΥ, ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ

Το ρόλο του «ανώτατου κριτή» της ενεργειακής πολιτικής των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε να ελέγχει όλο το κύκλωμα, διεκδικεί για τον εαυτό της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιβάλλοντας την έγκρισή της ως προϋπόθεση για τη σύναψη συμφωνιών με τρίτες χώρες για την προμήθεια φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Η απόφαση αυτή ουσιαστικά «φωτογραφίζει» τη Ρωσία, η οποία βάσει διμερών συμφωνιών είναι ο κυριότερος προμηθευτής ενέργειας στη Δυτική Ευρώπη, και έρχεται σε μια χρονική φάση που η Μόσχα βρίσκεται υπό πίεση λόγω κυοφορούμενων αλλαγών στον ενεργειακό χάρτη.

Στο σκεπτικό της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρεται ότι τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αντιμετωπίζουν κατά καιρούς προβλήματα ανεφοδιασμού και υφίστανται πολύ μεγάλες πιέσεις από τρίτες χώρες για να αποδεχτούν όρους που είναι ασύμβατοι με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Κατά διαβολική σύμπτωση όμως η απόφαση αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έρχεται μία ημέρα μετά την έναρξη της λειτουργίας του ρωσο-γερμανικού αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream και της ανακοίνωσης της Gazprom ότι στην κοινοπραξία του αγωγού South Stream, εκτός από την ιταλική ΕΝΙ, θα συμμετάσχουν και η γαλλική EDF αλλά και η γερμανική Wintershall.

Σε θέση άμυνας

Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία περνά σε θέση άμυνας αφ' ενός για να προλάβει τις εξελίξεις στον ενεργειακό χώρο και αφ' ετέρου για να διατηρήσει την εξέχουσα θέση της ως «ενεργειακή υπερδύναμη» -σύμφωνα με παλαιότερο χαρακτηρισμό του Βλαντίμιρ Πούτιν- στη γεωπολιτική σκακιέρα.

Δεχόμενη πιέσεις λόγω της διεθνούς οικονομικής ύφεσης και βλέποντας τα συμφέροντά της να απειλούνται λόγω της ταχύτατης προόδου της τεχνολογίας και του ανταγωνισμού από το σχιστολιθικό άργιλο, αλλά και από το υγροποιημένο φυσικό αέριο που θέτει σε κίνδυνο τους αγωγούς της, η Μόσχα υπόσχεται αύξηση της παραγωγής της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Ηδη το υπουργείο Οικονομίας της χώρας αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις για το 2011, κάνοντας λόγο για αύξηση της παραγωγής φυσικού αερίου της τάξης του 3,4% σε σχέση με πέρυσι.

Στα τέλη του 2011 η παραγωγή υπολογίζεται ότι θα φτάσει τα 671 δισ. κυβικά μέτρα, ενώ το 2014 τα 741 δισ. κυβικά μέτρα.

Από το 2009, όταν η παραγωγή των Ηνωμένων Πολιτειών λόγω της αξιοποίησης των κοιτασμάτων σχιστολιθικού άργιλου υπήρξε κατά πολύ μεγαλύτερη από εκείνη της Ρωσίας, η Μόσχα βρίσκεται σε εγρήγορση και πασχίζει να διατηρήσει τα πρωτεία στον κλάδο, παρ' όλο που από τον επόμενο ακριβώς χρόνο πέρασε και πάλι μπροστά, με παραγωγή 647 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου έναντι 619 των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το φετινό Μάιο η πρώην σοβιετική Λιθουανία έκανε γνωστή την πρόθεσή της να αγοράσει υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ, το οποίο είναι «κατά πολύ πιο φθηνό από το ρωσικό φυσικό αέριο».

Η Πολωνία και η Ουκρανία, οι οποίες διαθέτουν, όπως έχει διαπιστωθεί, γιγαντιαία κοιτάσματα σχιστόλιθων, θα μπορούσαν επίσης σε μερικά χρόνια να «απεξαρτητοποιηθούν» πλήρως από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Οπως επισημαίνουν αμερικανικά επιστημονικά έντυπα, οι όποιες απειλές της Ρωσίας για «περικοπές» ή «στάση» στις εξαγωγές, εφ' όσον η παραγωγή σχιστόλιθων στην Ευρώπη προχωρήσει σύμφωνα με τις προβλέψεις, θα πέφτουν πλέον στο κενό, ενώ υπογραμμίζουν ότι η «εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο θα αποτελεί στοιχείο του παρελθόντος».

Επίσης, τονίζεται πως οι τιμές του φυσικού αερίου (εξαιτίας της σημερινής «εξάρτησης») στην Κεντρική Ευρώπη είναι κατά 100% πιο υψηλές από εκείνες στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ διαπιστώνεται ότι η επαναδιαπραγμάτευση των μακροπρόθεσμων συμβάσεων με την Gazprom για την προμήθεια φυσικού αερίου είναι απαραίτητη αλλά και αναπόφευκτη, καθώς η υπερπροσφορά φυσικού αερίου από την παραγωγή των σχιστόλιθων αλλά και οι «επιτυχίες» του LNG θα την υποχρεώσουν να μειώσει τις τιμές της.

Η Gazprom, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, απειλείται από την ανάπτυξη της παραγωγής στην Πολωνία κυρίως διότι έχει λάβει την απόφαση να αναστείλει την εκμετάλλευση του κοιτάσματος Shtokman για ακόμη τρία χρόνια (η εταιρεία εκτιμά ότι θα τεθεί σε λειτουργία το 2018), ενώ σε ό,τι αφορά την αξιοποίηση των κοιτασμάτων στη χερσόνησο Yamal, η εκμετάλλευση θα καθυστερήσει διότι το κόστος εξαιτίας τεχνικών δυσκολιών έχει αυξηθεί σημαντικά.

Ερευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας και είδε το φως της δημοσιότητας τον Ιούλιο προβλέπει πως η αμερικανική παραγωγή φυσικού αερίου αναμένεται να τετραπλασιαστεί έως το 2040.

Εκπληξη από μικρούς

Στο πλαίσιο αυτό, αναλυτές βλέπουν το μερίδιο και συνεπώς τη δύναμη της Gazprom να μειώνεται σταδιακά μέσα στα επόμενα χρόνια, καθώς τα κέρδη της προέρχονται κυρίως από τις εξαγωγές, ενώ την έκπληξη υποστηρίζεται ότι θα φέρουν οι μικρότερες ρωσικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, όπως για παράδειγμα η Novatek (μέτοχος στην οποία είναι κατά 20% η γαλλική Total).

Ομως, η έναρξη της λειτουργίας από τις αρχές Οκτωβρίου του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream αλλάζει τα δεδομένα, δίνοντας τη δυνατότητα, όπως σημειώνουν ευρωπαϊκά έντυπα, στην Gazprom να εμφανιστεί ως πιο φερέγγυος συνομιλητής.

Επίσης, η Gazprom θα έχει πλέον τη δυνατότητα να εξασφαλίσει και να προβλέψει τις μελλοντικές παραδόσεις της σε φυσικό αέριο στην Ευρώπη στην περίπτωση -στην οποία «επενδύει»- που και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που βασίζουν την ηλεκτροπαραγωγή τους στην πυρηνική ενέργεια ακολουθήσουν το παράδειγμα της Γερμανίας.

 

Της ΝΕΦΕΛΗΣ ΤΖΑΝΕΤΑΚΟΥ

''Ελευθεροτυπία''
10 Σεπτεμβρίου 2011