Το «κούρεμα» δεν θα επιλύσει το πρόβλημα του χρέους

Το «κούρεμα» δεν θα επιλύσει το πρόβλημα του χρέους

Του ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Πανικόβλητοι οι ηγέτες της Ε.Ε. και, ειδικότερα, της ευρωζώνης -μπροστά στον κίνδυνο μια ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της Ελλάδας να αποτελέσει τη θρυαλλίδα της έναρξης ενός ντόμινο σε άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης (κύρια την Ιταλία)- έπειτα από μια μαραθώνια συνεδρίαση στη σύνοδο κορυφής των 26ης-27ης/10/11 κατέληξαν σε ορισμένες αποφάσεις, οι οποίες, όπως συνέβη και με εκείνες της 21ης/7/11, δεν αποκλείεται να αποδειχτούν ανεπαρκείς τόσο για το γενικότερο πρόβλημα του χρέους της ευρωζώνης όσο και για εκείνο της χώρας μας.

Για τη χώρα μας αποφασίστηκε από τη Γερμανία το μεσημέρι της 26ης/10/11 (και επικυρώθηκε από τη σύνοδο κορυφής τα ξημερώματα της 27ης/10/11) ένα «κούρεμα» του δημόσιου χρέους μας που κρατούν οι ιδιώτες (και όχι του συνολικού δημόσιου χρέους), ύψους 200 δισ., κατά 50%. Αναφέρθηκε ότι το «κούρεμα» αυτό συνεπάγεται τη μείωση του δημόσιου χρέους περίπου κατά 100 δισ. ευρώ. Δυστυχώς, η μείωση θα είναι μικρότερη δεδομένου ότι το κράτος θα πρέπει να δανειστεί για να επανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες και να διασώσει τα ασφαλιστικά ταμεία εξαιτίας των απωλειών που θα έχουν από το «κούρεμα» ομολόγων που κρατούν κατά 50%. Εχει υπολογιστεί ότι η «καθαρή» μείωση του δημόσιου χρέους θα είναι της τάξης των 70 δισ. ευρώ, δηλαδή λίγο μικρότερο (!) από το ποσό κατά το οποίο υπολογίζεται (στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2012) ότι θα έχει αυξηθεί το δημόσιο χρέος το 2012 (στα 372 δισ. ευρώ) σε σχέση με το 2009 (όταν ήταν 299 δισ. ευρώ).

Ημείωση του δημόσιου χρέους κατά 70 δισ. ευρώ αντιπροσωπεύει το 32% του προβλεπόμενου ΑΕΠ το 2012. Κατά συνέπεια, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2012 από το 173% (όπως εκτιμάται στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2012) θα μειωθεί στο 141% ή από το 189,1% (που εκτιμά το ΔΝΤ, βλέπε «Ελευθεροτυπία» της 26ης/10/11) στο 157%. Από τα ύψη αυτά για να μειωθεί το δημόσιο χρέος στο 120% του ΑΕΠ το 2020 θα πρέπει να επιτυγχάνονται πρωτογενή πλεονάσματα στον προϋπολογισμό επί 8 συνεχή χρόνια. Η επίτευξη τέτοιων πλεονασμάτων απαιτεί υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και μεγάλη αύξηση των δημόσιων εσόδων. Οι στόχοι, όμως, αυτοί είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθούν δεδομένου ότι:

(α)

 Η συνέχιση και μάλιστα με αυστηρότερους όρους από εκείνους των μέχρι σήμερα Μνημονίων υπό τον έλεγχο των «επιτηρητών» της τρόικας -οι οποίοι θα είναι και η ουσιαστική κυβέρνηση της χώρας και τους οποίους θέλει να εγκατασταθούν μόνιμα εδώ ο πρωθυπουργός (!)- αποκλείει την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης.

(β)

 Στη μη επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας το 2012 και τα επόμενα χρόνια συμβάλλουν και το χαμηλό ύψος των δημόσιων επενδύσεων και η αδυναμία αξιοποίησης των πόρων από το ΕΣΠΑ, λόγω από τη μια μεριά της έλλειψης των εθνικών πόρων που απαιτούνται γι' αυτήν και από την άλλη της ανυπαρξίας των απαιτούμενων προγραμμάτων.

(γ)

Υψηλοί, όμως, ρυθμοί ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας είναι αδύνατοι, όχι μόνο για τους παραπάνω λόγους, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι η ελληνική οικονομία είναι στενά συνδεδεμένη με τις οικονομίες των κρατών-μελών της Ε.Ε., δηλαδή με την οικονομία της Ε.Ε. συνολικά, οι ρυθμοί ανάπτυξης της οποίας αναμένεται να είναι πολύ χαμηλοί τα επόμενα χρόνια.

(δ)

 Με (στην καλύτερη περίπτωση) πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, με την ανεργία σε υψηλά επίπεδα και με μειωμένους δραστικά τους μισθούς και τις συντάξεις, είναι αδύνατο να επιτευχθούν οι προβλέψεις για τα έσοδα από τους δυσβάσταχτους φόρους που έχουν ήδη επιβληθεί ή θα επιβληθούν, δεδομένου ότι ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, που ήδη αντιμετωπίζει πρόβλημα κάλυψης βασικών αναγκών, αδυνατεί αντικειμενικά να τους πληρώσει. Και το σπουδαιότερο:

(ε)

 Οι στόχοι που έχουν τεθεί ή θα τεθούν για τα έσοδα από τους άμεσους και έμμεσους φόρους δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν, δεδομένου ότι η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή οργιάζουν λόγω της διαχρονικής έλλειψης πολιτικής βούλησης να θιγούν οι μεγάλοι φοροφυγάδες (εξαιτίας της διαπλοκής των κυβερνήσεων των δύο κομμάτων εξουσίας με αυτούς) για να παραδειγματιστούν οι υπόλοιποι.

Το «κούρεμα» που αποφασίστηκε στη σύνοδο κορυφής των 26ης-27ης/10/11 μπορεί να δίνει μια «ανάσα» στα δημόσια οικονομικά, δεν επιλύει όμως το πρόβλημα του δυσθεώρητου δημόσιου χρέους της χώρας. Και δεν πρόκειται να το επιλύσει ούτε το συμφωνημένο ξεπούλημα, μισοτιμής, δημόσιας περιουσίας και δημόσιων επιχειρήσεων αξίας 50 δισ. ευρώ, στερώντας, δυστυχώς, από τη χώρα ό,τι πολύτιμο της έχει απομείνει.

Μια ουσιαστική και αποτελεσματική επίλυση του δημόσιου χρέους της χώρας, όπως έχουμε τονίσει σε πολλά άρθρα μας στην «Ελευθεροτυπία», απαιτεί ριζική αλλαγή της ακολουθούμενης πολιτικής, ώστε:

(i)
να μπει η ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης, να μειωθεί η ανεργία και να αυξηθεί το δραστικά μειωμένο εισόδημα των μισθωτών και συνταξιούχων, και

(ii)
να παταχθούν αποφασιστικά, με ορατά και σημαντικά αποτελέσματα, η φοροδιαφυγή και η εισφοροδιαφυγή.

*Πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕE

 

'' Ελευθεροτυπία '' 

3 Νοεμβρίου 2011