Πρόγραμμα στήριξης νεο-αστέγων ...

...  Όταν  στοιχειοθετήσουν την έννοια ''άστεγος'' ,

θα προχωρήσει !!! 

ΥΠΟΜΟΝΗ ...

  

(1)

Σε εξέλιξη πρόγραμμα στήριξης νεο-αστέγων

«Ενεργοποιούνται» ξενοδοχεία που κινδυνεύουν να κλείσουν, λόγω κρίσης

Της Πεννυς Μπουλουτζα

Την περασμένη Κυριακή, ένας 62χρονος άστεγος άφησε την τελευταία του πνοή λόγω κρύου σε ένα παγκάκι στα Χανιά της Κρήτης. Ηταν το τέταρτο σχετικό περιστατικό που καταγράφηκε τον τελευταίο μήνα, σε μία χώρα που μέχρι πρόσφατα έκλεινε τα μάτια μπροστά στο πρόβλημα, το οποίο εντείνεται λόγω της οικονομικής κρίσης και αλλάζει πλέον «χαρακτηριστικά». Εκτός από τους αστέγους με ψυχικές διαταραχές, χρήστες ναρκωτικών ουσιών και μετανάστες, αναγνωρίζονται πλέον και οι «νεοάστεγοι», δηλαδή άτομα που ξαφνικά βρέθηκαν αντιμέτωπα με την απώλεια εργασίας και κατοικίας. Ασφαλείς καταγραφές για τον αριθμό των αστέγων στην Ελλάδα δεν υπάρχουν. Το 2009 οι υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με τις παλιές νομαρχίες -δεν ανταποκρίθηκαν όλες- «μέτρησαν» 21.000 άστεγους. Σήμερα, εκτιμήσεις αναφέρουν 15.000 - 20.000 αστέγους που βρίσκουν καταφύγιο σε εγκαταλελειμμένα κτίρια, πλατείες και πεζοδρόμια μόνο στην Αττική.

Ομως, δεν υπήρξε και κεντρική πολιτική για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Αυτό, άλλωστε, καταδεικνύει και το γεγονός ότι στην ελληνική νομοθεσία δεν υπάρχει κατοχυρωμένη η έννοια του αστέγου! Οπως ανέφερε στην «Κ» ο υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Μάρκος Μπόλαρης, τη στιγμή που στην Ευρώπη αναγνωρίζονται πλέον τέσσερις βασικές κατηγορίες αστέγων (άστεγοι στον δρόμο, στερούμενοι κατοικίας, άτομα που ζουν σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης, άτομα που διαβιούν σε ανεπαρκή - ακατάλληλα καταλύματα), στην ελληνική νομοθεσία δεν υπάρχει καν ορισμός για άστεγο, γεγονός που καταδεικνύει το έλλειμμα στην πολιτική.

Υπό αυτά τα δεδομένα, στο υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης είναι σε εξέλιξη η εκπόνηση προγράμματος για τους αστέγους, από τη νομοθετική κατοχύρωση της έννοιας «άστεγος» έως τον σχεδιασμό - υλοποίηση παρεμβάσεων σε μεγάλες πόλεις με την «ενεργοποίηση» ξενοδοχείων που κινδυνεύουν να κλείσουν λόγω κρίσης. Σύμφωνα με τον κ. Μπόλαρη, ήδη Επιτροπή επεξεργάζεται κείμενο νομοθετικής ρύθμισης για την κατοχύρωση της έννοιας του αστέγου ως ειδικής κατηγορίας με συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η ρύθμιση αναμένεται να περιλαμβάνεται σε νομοσχέδιο «σκούπα» του υπουργείου Υγείας που θα κατατεθεί -εκτός απροόπτου- εντός του μηνός στη Βουλή.

Παράλληλα, σε συνεργασία με δημοσίους φορείς και ΜΚΟ, έχει ξεκινήσει η απογραφή του προβλήματος, ενώ ήδη έχει οριστεί μία επιτελική ομάδα στο υπουργείο για τον σχεδιασμό παρεμβάσεων στα αστικά κέντρα. Οπως αναφέρει ο κ. Μπόλαρης, η κεντρική σκέψη είναι -σε συνεργασία με τους δήμους- να αξιοποιηθούν ξενοδοχεία που αντιμετωπίζουν πρόβλημα «βιωσιμότητας» και τα οποία θα παρέχουν σε αστέγους υπηρεσίες αντίστοιχες με αυτές των «hostels» που λειτουργούν στο εξωτερικό. «Οι δήμοι θα υπογράψουν συμβάσεις με ξενοδοχεία που παλεύουν να κρατηθούν στη ζωή. Θα διανέμουν κουπόνια σε αστέγους -βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων- οι οποίοι θα μπορούν να επισκεφθούν τα ξενοδοχεία βραδινές ώρες, να κοιμηθούν και να πλυθούν. Επίσης, θα διασφαλιστεί πρωινό και βραδινό, σε συνεργασία και με φορείς που παρέχουν ούτως ή άλλως συσσίτια. Ο άστεγος δεν θα πηγαίνει κάθε βράδυ στο ίδιο ξενοδοχείο, καθώς ο σκοπός δεν είναι να δημιουργηθεί σχέση μονιμότητας ούτε «γκετοποίηση», αλλά να διευκολυνθούν οι άστεγοι για να διεκδικήσουν καλύτερο επίπεδο ζωής. «Τους δίνεις μια ελπίδα και μια βάση για να παλέψουν για τη ζωή τους. Είναι πολύ πιο εύκολο γι' αυτούς να ψάξουν για μία δουλειά, να διεκδικήσουν τη ζωή, όταν έχουν τα βασικά, ύπνο, καθαριότητα και φαγητό», αναφέρει ο κ. Μπόλαρης.

Κοινοτικά κονδύλια

Για τη χρηματοδότηση του προγράμματος, στόχος είναι να αντληθούν κοινοτικά κονδύλια. Σύμφωνα με τον υφυπουργό, η νομοθετική κατοχύρωση της έννοιας του αστέγου και η πρόσφατη τροποποίηση του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης δίνουν νέες δυνατότητες για την αξιοποίηση πόρων, με σκοπό την παροχή στέγης και κοινωνικής στήριξης στους αστέγους.

 

 

(2)

Aναζητούν κτίρια στον Βόλο 

Ιφιγενεια Διαμαντη

Στη διαδικασία καταγραφής εγκαταλελειμμένων κτιρίων της πόλης που δεν βρίσκονται σε ερειπωμένη κατάσταση, προκειμένου να φιλοξενήσουν άστεγους, βρίσκεται ο Δήμος Βόλου. Παράλληλα, οι κοινωνικοί λειτουργοί της Κοινωνικής Υπηρεσίας του δήμου απογράφουν τους άστεγους της πόλης, που μέχρι στιγμής αριθμούν τους 16. Μεταξύ τους συμπεριλαμβάνεται και μία οικογένεια. Οι είσοδοι πολυκατοικιών, τα σκαλιά εκκλησιών, παγκάκια, αποτελούν τα κατ’ εξοχήν σημεία που «επιλέγονται» από κάποιον άστεγο που δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη.

Θετικό παράδειγμα αποτελεί η επιθυμία ενός πολίτη να προσφέρει ακίνητο ιδιοκτησίας του για τη στέγαση. «Ηδη, είχαμε μια προσφορά από έναν ιδιώτη, ο οποίος προσφέρει αφιλοκερδώς ένα ακίνητο 60 τ.μ. σε καλή κατάσταση» τονίζει στην «Κ» ο πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Βόλου, κ. Β. Κοντορίζος. Στις έως τώρα προσπάθειες, έχει υπάρξει ανταπόκριση από μία τράπεζα, με την οποία γίνονται συζητήσεις για τη διάθεση δύο ακινήτων, ένα εκ των οποίων είναι μεζονέτα 145 τ.μ. Παράλληλα, «σύντομα ευελπιστούμε ότι θα ολοκληρωθεί ο ξενώνας αστέγων, που διαθέτει οκτώ δωμάτια. Μένει να αποπερατωθούν ο περιβάλλων χώρος και η σκάλα», λέει ο κ. Κοντορίζος.

Το περασμένο διάστημα, στην πόλη του Βόλου σημειώθηκαν τρεις θάνατοι αστέγων, με πιο πρόσφατη την περίπτωση ενός 70χρονου άνδρα που κοιμόταν σε εγκαταλελειμμένο φορτηγό - ψυγείο αλιευμάτων.

 

(3)

Kοινωνικό φαινόμενο δεκαετιών στο εξωτερικό

Της Ιωαννας Φωτιαδη

Μπορεί στην Ελλάδα το πρόβλημα των αστέγων να είναι σχετικώς νέο, στο εξωτερικό, όμως, οι άστεγοι αποτελούν κοινωνικό φαινόμενο δεκαετιών. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, δε, ακολουθείται οργανωμένη στρατηγική για τη στήριξη των αστέγων. «Πρόκειται ουσιαστικά για θεραπευτικά προγράμματα με στόχο την αποκατάσταση των αστέγων», εξηγεί στην «Κ» η κ. Αντα Αλαμάνου από την ΚΛΙΜΑΚΑ. «Δεν προσφέρουν μόνο στέγη, αλλά ένα πρόγραμμα που θα οδηγήσει στη σταδιακή επανένταξη του θεραπευομένου στην κοινωνία και το εργασιακό περιβάλλον». Στους ξενώνες της Αγγλικανικής Εκκλησίας στη Μεγάλη Βρετανία οι τρόφιμοι ακολουθούν αυστηρό πρόγραμμα, ξυπνούν νωρίς, πηγαίνουν σε συνεντεύξεις για δουλειά ή παρακολουθούν εκπαιδευτικά προγράμματα. Ακόμα, τους παρέχεται επίδομα στέγασης, το οποίο είτε χρησιμοποιούν για να νοικιάσουν είτε το δίνουν στη δομή, όπου φιλοξενούνται. Φιλοδοξία αυτής της πολιτικής είναι η έλλειψη στέγης να αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο στη ζωή των πολιτών και όχι μια μόνιμη κατάσταση.

Στη γειτονική Ιταλία οι άστεγοι υπολογίζονται περίπου σε 100.000 άτομα, που ζουν σε 158 πόλεις. Μόνο το 17% των δράσεων για τη στήριξη των αστέγων ανήκουν σε κρατικούς φορείς, «αυτή τη στιγμή, μάλιστα, δεν υπάρχουν προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή ξενώνες», σχολιάζει Ιταλίδα εθελόντρια. Την ευθύνη, τελικώς, για την επιβίωση, αλλά και την αποκατάσταση των αστέγων, αναλαμβάνει η Καθολική Εκκλησία μέσω της φιλανθρωπικής της οργάνωσης Caritas και άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Το ένα τρίτο των προσφερομένων υπηρεσιών αφορά τις πρωτογενείς ανάγκες των αστέγων (φαγητό, ένδυση, υπόδηση, προσωπική υγιεινή) σε αντίστοιχες υποδομές, 17% των δράσεων αφορά τη νυχτερινή φιλοξενία και 4% την ημερήσια φιλοξενία σε ξενώνες. Παράλληλα, προσφέρεται σειρά υπηρεσιών από εξειδικευμένους κοινωνικούς επιστήμονες, που περιλαμβάνει ψυχολογική υποστήριξη, επαγγελματικό προσανατολισμό, ακόμα και συνοδεία στις δημόσιες υπηρεσίες.

Από 85.000 έως 100.000 υπολογίζονται οι άστεγοι στη Γαλλία. Μέτρηση που έγινε πριν από ένα χρόνο μια τυχαία νύχτα του χειμώνα κατέγραψε 86.000 άτομα, δηλαδή το 0,13% του συνολικού πληθυσμού. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για άνδρες (79%) γαλλικής καταγωγής (36%). Μόνο στο Παρίσι, o σταθερός πληθυσμός των clochards φτάνει τους 15.000, στους οποίους προστίθεται περιστασιακά περίπου τριπλάσιος αριθμός αστέγων. Το 2009 δόθηκε 1,1 δισ. ευρώ για ξενώνες και γεύματα αστέγων και το 2010 επενδύθηκαν ακόμα 110 εκατομμύρια ευρώ.

Στη Σουηδία, με τη μακρά παράδοση κοινωνικής πολιτικής, οι άστεγοι τυγχάνουν καλύτερης τύχης. Μπορεί ο συνολικός αριθμός τους να αυξήθηκε από το 2005 έως το 2011 σύμφωνα με έρευνες του υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, παράλληλα όμως εντατικοποιήθηκαν και τα μέτρα προστασίας τους. Ετσι, μολονότι 34.000 άτομα είναι άστεγα, σε δημόσιους χώρους κοιμούνται σήμερα μόνο 280, όταν το 2005 980 άτομα έμεναν σε δρόμους της Στοκχόλμης, του Γκέτενμποργκ και του Μάλμε. Από τους 34.000 που ανήκουν στην κατηγορία ανθρώπων χωρίς σπίτι, 4.500 βρίσκονται σε επείγουσα κατάσταση, οι υπόλοιποι έχουν βρει προσωρινή λύση σε ξενώνα ή ξενοδοχείο. Η αλλαγή στο τοπίο ήρθε με την υιοθέτηση στοχευμένων μέτρων από το αρμόδιο υπουργείο, που προέβλεπαν αύξηση των αντίστοιχων κονδυλίων και συνεργασία όλων των συναρμόδιων φορέων. Ωστόσο, σημειώθηκε αύξηση των γυναικών και των αλλοδαπών αστέγων (34%).

 

Εφημερίδα ''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''

14-1-2012