Οι Γερμανοί, το ευρώ και η οδυνηρή αλήθεια...
Θα σώσουν οι Γερμανοί το ευρώ; Πολλοί εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης
έχουν απογοητευθεί από την γερμανική αδράνεια και παροτρύνουν το Βερολίνο να
κάνει τολμηρά βήματα για να εξασφαλίσει το μέλλον του κοινού νομίσματος.
Η άποψη των γερμανών πολιτικών - όπως μου την μετέφεραν σε μια πρόσφατη
επίσκεψή μου στο Βερολίνο - είναι ότι η κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ θα κάνει
ό,τι είναι αναγκαίο για τη σωτηρία του ευρώ. Αυτό που δεν πρόκειται να κάνει
είναι να παρουσιάσει δημοσίως τα μέτρα που είναι πρόθυμη να λάβει, από φόβο
μήπως ενθαρρύνουν τις προβληματικές χώρες της ευρωζώνης να χαλαρώσουν τις
προσπάθειες για τη μείωση των ελλειμμάτων και την προώθηση
μεταρρυθμίσεων.
Αλλά ακόμη και οι καλύτερες προθέσεις των γερμανών πολιτικών δεν εγγυώνται
την επιβίωση του ευρώ. Οποια μέτρα και αν θεωρήσουν αναγκαία θα πρέπει να
περάσουν από την γερμανική βουλή, όπου πολλά μέλη είναι αντίθετα σε μεγαλύτερη
γερμανική γενναιοδωρία προς τη Νότια Ευρώπη.
Η κοινή γνώμη μετράει επίσης, αλλά οι γερμανοί ηγέτες σπανίως εξηγούν στους
ψηφοφόρους τον τρόπο με τον οποίον το ευρώ στηρίζει την ευημερία τους. Και σε
περίπτωση χρηματοπιστωτικού πανικού, που ίσως προκληθεί από μια ελληνική έξοδο
από το ευρώ, θα μπορέσουν οι γερμανοί ηγέτες να αντιδράσουν με την ταχύτητα που
χρειάζεται;
Οι γερμανοί αξιωματούχοι γνωρίζουν ότι ένα υγιές ευρώ απαιτεί βαθύτερη
ενοποίηση στην ευρωζώνη. Αναγνωρίζουν την ανάγκη για κάποιου είδους «τραπεζική
ένωση». Αποδέχονται ότι θα πρέπει να μιλήσουν για «ευρω-ομόλογα», αλλά λένε ότι
πρέπει να προηγηθεί μια δημοσιονομική ένωση που θα επιβάλει πειθαρχία στους
προϋπολογισμούς.
Θέλουν μία «οικονομική ένωση» που θα ωθήσει τα πιο αδύναμα μέλη της
ευρωζώνης να γίνουν πιο ανταγωνιστικά. Αυτό σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις τους θα
πρέπει να αλλάξουν πολιτική σε ζητήματα όπως το συνταξιοδοτικό, οι εργασιακές
σχέσεις, οι ιδιωτικοποιήσεις και η φορολογία των επιχειρήσεων.
Τέτοιες αλλαγές θα επηρεάσουν μόνο τις χώρες της ευρωζώνης, αλλά απαιτείται
συμφωνία και από τα 27 μέλη της ΕΕ για να τροποποιηθούν οι συνθήκες της Ενωσης.
Η χώρα που προκαλεί τις μεγαλύτερες ανησυχίες είναι η Γαλλία, καθώς
αποδείχθηκε ότι ο χειρισμός του Φρανσουά Ολάντ είναι πιο
δύσκολος από το αναμενόμενο. Για παράδειγμα, ο νέος πρόεδρος ζητά επανειλημμένως
την έκδοση ευρω-ομολόγων.
Γερμανοί αξιωματούχοι εκνευρίζονται επειδή, όπως λένε, οι γάλλοι
Σοσιαλιστές δεν καταλαβαίνουν την οικονομική αδυναμία της χώρας τους, και δεν
αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ή τη μείωση του
ελλείμματος στον προϋπολογισμό.
Αλλά οι Γερμανοί ενοχλούνται ιδιαιτέρως επειδή η Γαλλία, η Ιταλία και άλλοι
ζητούν χαλάρωση της λιτότητας.
Η διαφωνία για τον χειρισμό της ευρω-κρίσης ανάμεσα στην Γερμανία (και
συμμάχους όπως η Φινλανδία και η Ολλανδία), και σε μία ομάδα της οποίας ηγούνται
η Γαλλία και η Ιταλία, δείχνει ότι θα υπάρξει ένας προφανής συμβιβασμός.
Πολλοί Γερμανοί ελπίζουν ότι οι ασθένειες της ευρωζώνης μπορούν να
θεραπευθούν χωρίς να χρειαστεί να πληρώσουν πολλά. Αλλά κάποιοι ανώτατοι
αξιωματούχοι στο Βερολίνο καταλαβαίνουν ότι η Γερμανία θα πρέπει να πληρώσει ένα
βαρύ τίμημα. Αν η Μέρκελ και άλλοι πολιτικοί ηγέτες μπορέσουν να εξηγήσουν αυτή
την οδυνηρή αλήθεια στο λαό, οι προοπτικές του ευρώ θα βελτιωθούν.
Charles Grant*
* Ο Τσαρλς Γκραντ είναι διευθυντής του Κέντρου για την Ευρωπαϊκή
Μεταρρύθμιση (CER)
ΤΟ ΒΗΜΑ - The New York Times