Πάτος για το βαρέλι ...

Μεγάλη σύγχυση υπάρχει στην κοινωνία, για την ιεράρχηση των δράσεων εξόδου της Ελλάδας από τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική κρίση που έχουμε ποτέ βιώσει σαν κράτος, εκτός παγκοσμίων πολέμων και εθνικών τραγωδιών.

Η έξοδός μας από την Ελληνική Κρίση θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, διότι ξεκίνησε ταυτόχρονα με την “Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008”, μετέπειτα την Κρίση του Ευρώ που κρατάει ως και τώρα, καθώς και την Κρίση Χρέους των περιφερειακών ευρωπαϊκών οικονομιών κυρίως λόγω της ανεπάρκειας των ευρωπαϊκών νομισματικών θεσμών.

Αυτά πρέπει να αντιπαρέλθουμε,

Διαβάστε το υπόλοιπο κείμενο

ενόσω με τις κερδοσκοπικές κινήσεις “στημένων” επιτοκίων από οργανωμένες συμμορίες τραπεζικού εγκλήματος (Libor fixing) και την σωρεία “τοξικών” κρατικών ομολόγων στους ισολογισμούς των ευρωπαϊκών τραπεζών, το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα μοιάζει πιό άρρωστο από τις οικονομίες που καλείται να στηρίξει.

Ανάμεσα σ’ αυτό τον ορυμαγδό ταυτόχρονων κρίσεων του παγκόσμιου οικονομικού οικοδομήματος, η Ελλάδα έχει και τους δικούς της δαίμονες να πολεμήσει. Ως τώρα, δυστυχώς οι Έλληνες πολιτικοί έχουν προσεγγίσει την ελληνική κρίση ως να ήταν μια απλή απόκλιση ανάμεσα σε έξοδα του κράτους και φορολογικά έσοδα, κάνοντας τεράστιες οριζόντιες περικοπές και αυξάνοντας τη φορολόγηση πέρα από τα όρια αντοχής του Ελληνικού Λαού.

Οι βασικές παθογένειες της ελληνικής οικονομίας, ο Δημοσιονομικός Εκτροχιασμός, οι Δομικές Στρεβλώσεις της Οικονομίας και η Τραπεζική Αποδυνάμωση, είναι οι δαίμονες της κακοδαιμονίας μας. Αυτές οι παθογένειες παραμένουν ανέπαφες, να συνεχίζουν να απομυζούν τις τελευταίες σταγόνες ζωτικότητας από την κοινωνία.

Το τίμημα αυτής της ελληνικής δικής μας κρίσης πληρώνει η κοινωνία:

* με μείωση της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας κατά 14% από την αρχή της κρίσης ως το τέλος του 2011, και άλλο περίπου -7% από την αρχή του τρέχοντος,

* με υπερφορολόγηση σε ΦΠΑ, ειδικούς φόρους κατανάλωσης, χαράτσια, περαιώσεις, 

* με αύξηση κατά 40% στις αυτοκτονίες αθροίζοντας 3.000 ανθρώπινες ζωές στη διάρκεια της κρίσης ως τώρα,

* με αύξηση του ποσοστού του πληθυσμού που βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχιας κατά άλλους στο 33% και άλλους στο 68%,

* με κατάργηση ή μείωση όλων των κοινωνικών επιδομάτων προς τους αδύναμους, χωρίς όμως να τα έχουμε αντικαταστήσει με το Ελάχιστο Εθνικά Εγγυημένο Εισόδημα,

* με το τεράστιο ποσοστό του 40% των ανασφάλιστων Ελλήνων που έχουν χάσει την πρόσβασή τους στο σύστημα Υγείας (ίσως η μεγαλύτερη αδικία καθώς το σύστημα υγείας συντηρείται επιχορηγούμενο από τους άμεσους και έμμεσους φόρους όλων μας, και των ανασφάλιστων),

* με την καταστροφή εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων στον Ιδιωτικό τομέα και μόνον,

* με την έως και εξάμηνη καθυστέρηση μισθών 600.000 ιδιωτικών υπαλλήλων λόγω της τεράστιας ύφεσης και έλλειψης ρευστότητας, 

* με την κοινωνική τραγωδία του 1,5 εκατομμυρίου ανέργων που έχει εξασφαλίσει η άφρων υπερφορολόγηση,

* και τελικά με την δημογραφική συρρίκνωση που όλα τα παραπάνω εντείνουν, που θέτει σε κίνδυνο την ίδια την υπόσταση της χώρας μας μακροπρόθεσμα με την γήρανση και μείωση του πληθυσμού.

Αναλύσαμε την παγκόσμια διάσταση της Ευρωπαϊκής Κρίσης στο προηγούμενο κείμενο για "Το αβέβαιο μέλλον της Ευρώπης”. Τώρα πρέπει να χαρτογραφήσουμε τις επιμέρους κατηγορίες των δικών μας ελληνικών παθογενειών, ώστε να μπορέσουμε μετά να τις ιεραρχήσουμε και να τις πολεμήσουμε με τρόπο που να επιτρέπει την οριστική επίλυσή τους. Σε αυτό το κείμενο λοιπόν θα ξεκινήσουμε με την επαναφορά από τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό.

Πρώτη προτεραιότητα: Επαναφορά από τον Δημοσιονομικό Εκτροχιασμό

Παρ΄ όλο που η Δημοσιονομική Αναδιάρθρωση (fiscal adjustment) είναι ένας τεχνικά ευρύτερος όρος, συχνά εννοείται ως Δημοσιονομική Συρρίκνωση. Δυστυχώς στη δική μας περίπτωση η επίλυση του δημοσιονομικού μας εκτροχιασμού δεν θα είναι εφικτή με απλή συρρικνωση, καθώς η στόχευση διάθεσης των δημοσίων εσόδων για τη λειτουργία του κράτους, καθόλου τυχαία δεν είναι στη σπατάλη της.

α) Κατηγορίες επιδομάτων, όπως το κοινωνικά απαραίτητο “Ελάχιστο Εθνικό Εγγυημένο Εισόδημα” δεν έχουμε καν ξεκινήσει να δημιουργούμε για να απαλύνουμε την κρίση για τους αδύνατους. Είμαστε ανέτοιμοι να στηρίξουμε, ως κράτος, τους αδύναμους της κοινωνίας μας. Όμως ξοδεύουμε ετησίως σε λαθροσυντάξεις και ψεύτικα επιδόματα πολλαπλάσια χρήματα, που όμως ακόμη δεν έχουμε διορθώσει επαρκώς. Σχεδόν κάθε δεύτερη μέρα αποκαλύπτεται μια νέα απάτη εις βάρος του ΙΚΑ, κυρίως επειδή το ψάχνει η διοίκησή του, ενώ πλείστες άλλες αντίστοιχες απάτες πιθανόν μένουν ανεξιχνίαστες σε άλλα ασφαλιστικά ταμεία όπως ο ΟΓΑ. 

* Μια δύναμη κρούσης (task force) από ορκωτούς ελεγκτές, διοικητικούς και ιατρούς πρέπει να κάνει ενδελεχή έλεγχο σε όλα τα επιδόματα και συντάξεις που δίδονται από όλα τα κρατικά ταμεία, και να απαντήσει οριστικά στο ποιός πρέπει να λαμβάνει μηνιαία σύνταξη και ποιός όχι.

β) Εξίσου σημαντικό με το “ποιός” δικαιούται να πληρώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία, είναι και το “πόσα” πρέπει να παίρνει. Δυστυχώς, το ελληνικό σύστημα συνταξιοδότησης είναι αναδιανεμητικό (βλ. “Αλληλεγγύη των γενεών ή λεηλασία των αδαών”. Ενώ στη δεκαετία του 1990 κάθε συνταξιούχος πληρωνόταν από τις εισφορές 4 εργαζόμενων, σήμερα στηρίζεται από τις εισφορές λιγότερων από 2,5 εργαζομένων. Αν κοιτάξουμε δε ποσοτικά τις εισφορές στο ασφαλιστικό σύστημα καθενός σημερινού συνταξιούχου, θα δούμε πιθανόν ότι για αρκετούς θα υπολείπονται κατά πολύ των απαιτούμενων για το ύψος σημερινής τους σύνταξης. Στο θέμα των εφάπαξ καταβολών το πρόβλημα είναι εξίσου τραγικό, καθώς τα εφάπαξ που έπαιρναν ως πρόσφατα όσοι τα έπαιρναν, ξεπερνούσαν κατά πολύ το σύνολο των καταβολών και των εύλογων τόκων, όπως συμβαίνει και με πολλές συντάξεις. Αυτός είναι μάλιστα και ο λόγος που ήταν απαραίτητη η επιχορήγηση των ασφαλιστικών ταμείων από τον κρατικό προϋπολογισμό ακόμη και πριν την κρίση.

Δεδομένου του “κουρέματος” του PSI που έχουν υποστεί τα ταμεία, είναι αυτονόητο ότι ο κρατικός προϋπολογισμός θα πρέπει να συνεχίσει να συμμετέχει σε μέρος αυτών, όπως και το ότι το κράτος θα πρέπει να “ξαναπροικίσει” τα ασφαλιστικά ταμεία που αποδεκατίστηκε η περιουσία τους με το PSI (τον τρόπο πιθανόν να εξετάσουμε σε επόμενο κείμενο.)

* Μια επιτροπή αναλογιστών επιστημόνων πρέπει άμεσα να καθορίσει τις παραμέτρους υπολογισμού του ύψους συντάξεως που δικαιούται κάθε συνταξιούχος, ανάλογα με τις εισφορές που έχει βάλει στο σύστημα.

γ) Το όλο ελληνικό σύστημα δημόσιας υγείας σήμερα είναι ένας μηχανισμός συγκάλυψης της κλοπής, της εκμετάλλευσης, του μαύρου χρήματος, και της απαξίωσης της ανθρώπινης ζωής. Με συνολικό κόστος περισσότερο από 10% του ΑΕΠ, αποτελεί τη μεγαλύτερη πληγή σπατάλης του προϋπολογισμού αλλά και απώλειας εισοδήματος των Πολιτών που πληρώνουν από την τσέπη τους, πολύ μεγαλύτερη από το αμυντικό κόστος.

Φυσικά και δεν είναι όλοι οι μετέχοντες στο σύστημα επίορκοι ή απατεώνες, αλλά με την σιωπηρή ανοχή τους στα οικονομικά εγκλήματα που συντελούνται καθημερινά μπροστά στα μάτια τους, είναι συνένοχοι με τους τόσους πολλούς πλέον γύρω τους που έχουν μετατρέψει το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε γαϊτανάκι σαπίλας, πλιάτσικου, και παράνομου προσωπικού πλουτισμού.

Από τα φακελάκια, τις εξωφρενικές τιμές των υλικών, την υπερσυνταγογράφηση και τις απάτες με τα βιβλιάρια από γιατρούς και φαρμακοποιούς, τα transfer prices των φαρμακευτικών, την παραπομπή για αξονικές τομογραφίες και μικροβιολογικές εξετάσεις σε συχνότητα πέρα από τη λογική, τη συνταγογράφηση πανάκριβων πρωτότυπων φαρμάκων (π.χ. τετρακυκλίνης) όταν στην υπόλοιπη υφήλιο η θεραπεία είναι με κανονικά φάρμακα που κοστίζουν 1/20 από ότι τα δικά μας, με φακελάκια παντού στο σύστημα, η Υγεία κοστίζει στους Έλληνες υπερπολλαπλάσιο από όσο θα έπρεπε για τις υπηρεσίες που λαμβάνουν.

Στο σημείο σήψης και αναποτελεσματικότητας που βρίσκεται σήμερα το σύστημα δημόσιας υγείας κατά πάσα πιθανότητα δεν σώζεται.

* Η λύση πλέον είναι στα χέρια του υπουργού Υγείας, να θεσμοθετήσει κεντρικές προμήθειες και να σταματήσει την διαφθορά και την αιμορραγία σε χρήμα δισεκατομμυρίων ευρώ (που ο εξορθολογισμός του πιθανόν να έκλεινε το κρατικό έλλειμμα στο σύνολό του από μόνος του) και δυστυχώς και σε ανθρώπινες ζωές. Αν αποτύχει, όπως απέτυχαν όλοι οι προκάτοχοί του τα τελευταία 12 χρόνια, τότε το επόμενο καλύτερο που μπορεί να γίνει για τον Έλληνα είναι να ιδιωτικοποιηθούν τα δημόσια Νοσοκομεία με καθεστώς ιδιωτικών ιδρυμάτων, που στη συνέχεια θα διαγωνίζονται για την περίθαλψη των ασφαλισμένων των ταμείων, όπως γίνεται σε πλείστες άλλες χώρες που έχουν λύσει αυτό το πρόβλημα.

δ) Η άλλη μεγάλη δημοσιονομική πληγή είναι στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπου ανεξέλεγκτοι οι δήμοι προσλαμβάνουν όποιον θέλουν, και αναθέτουν έργα επίσης σε όποιον θέλουν με τυπικούς διαγωνισμούς αμφιβόλου νομιμότητος. Μαζί με χιλιάδες κληροδοτήματα, που την περιουσία τους κακοδιαχειρίζονται οι τοπικές “κλίκες” η ελληνική οικονομία αιμοδοτεί την σπατάλη και τις μίζες σε τοπικό επίπεδο. Ξεκινώντας από υπερτιμολογημένες παιδικές χαρές που θα έπρεπε να κοστίζουν 50.000 ευρώ αλλά τιμολογούνται 850.000 ευρώ, δρόμους που κοστίζουν δεκαπλάσια ανά τετραγωνικό μέτρο από την γερμανική Autobahn, και αποκορύφωμα τη συγκομιδή των σκουπιδιών, που από 60-100 ευρώ τον τόνο που θα έπρεπε να κοστίζει, φτάνει να πληρώνεται από το Ελληνικό Δημόσιο ως και πάνω από 300 ευρώ τον τόνο. Μόνο από τα σκουπίδια της Θεσσαλονίκης θα μπορούσε να μειωθεί το έλλειμμα κατά 750 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Μαζί με την Αθήνα και τις υπόλοιπες μεγάλες πόλεις της χώρας πιθανότατα η εξοικονόμιση κόστους από την ανάθεση της συγκομιδής των αστικών απορριμμάτων με διαγωνισμούς σε ιδιώτες, από μόνη της θα αρκούσε για υποδιπλασιασμό του κρατικού ελλείματος. 

* Θα πρέπει άμεσα να συσταθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών, που είναι υπεύθυνο για τους Δήμους, επιτροπή μηχανικών και ορκωτών ελεγκτών για να δημιουργήσουν το πλαίσιο της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης σε ιδιώτες της συγκομιδής των αστικών απορριμμάτων. Εντός μηνός θα πρέπει να έχουν αντιγράψει το καλύτερο αντίστοιχο σχέδιο λειτουργίας, παίρνοντας παράδειγμα από τους πιο καλοδιαχειριζόμενους δήμους στην Ευρώπη, και ζητώντας συνδρομή για τον σχεδιασμό από τους ίδιους που το λειτουργούν στο εξωτερικό. Αντίστοιχες αδιάβλητες διαδικασίες θα πρέπει να θεσπιστούν για όλες τις προμήθειες και προσλήψεις των δήμων.

ε) Συχνά ο Εξορθολογισμός του Δημοσίου υπολογίζεται στις δράσεις δημοσιονομικής βελτίωσης. Δεν είναι όμως μια καθαρά δημοσιονομική υπόθεση αλλά υβριδική μεταρρύθμιση δημοσιονομικού αποτελέσματος με δομική διάσταση. Αυτό συμβαίνει διότι η δομή του δημοσίου, όπως θα προκύψει από την μεταρρύθμιση των Δομικών Στρεβλώσεων της Οικονομίας μας, θα είναι πολύ διαφορετική από την σημερινή. Ο καθορισμός των μισθών του δημοσίου, και των προνομίων που θα χαίρουν οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν έχει νόημα αν πρώτα δεν έχει καθοριστεί ο σωστός αριθμός τους και η αξιοποίηση της εργασίας που θα χρειάζεται να προσφέρουν.

Πλην της κατάργησης των καταφανώς άχρηστων οργανισμών και της αργομισθίας στο δημόσιο (π.χ. Νομαρχίες με 750 άτομα προσωπικό όταν 150 θα έκαναν τη δουλειά καλύτερα), και των αποκρατικοποιήσεων (ιδιωτικοποιήσεων) των κρατικών επιχειρήσεων που δεν αφορούν δίκτυα και τον έλεγχο των κοινωνικών αγαθών, θα ήταν μεγάλο το ρίσκο να ξεκινήσει ο προσδιορισμός του βέλτιστου μεγέθους του δημοσίου, χωρίς πρώτα να έχουμε αποφασίσει τί ακριβώς είναι αυτό που θέλουμε να κάνει μελλοντικά το Ελληνικό Δημόσιο.

Πριν αποφασιστούν οι Δομικές μεταρρυθμίσεις για την κατεύθυνση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (e-Government), της μείωσης της Γραφειοκρατίας, και της πάταξης της Διαφθοράς με την κατάργηση χιλιάδων άχρηστων και μη τηρούμενων νόμων, εκατοντάδων γραφειοκρατικών διαδικασιών, αγνώστου αριθμού άχρηστων σφραγίδων, καθυστερήσεων, παραβόλων και φόρων υπέρ τρίτων, θα ήταν άκαιρο να κάνουμε αλλαγές όταν μετά λίγους μήνες θα πρέπει να ξαναμετακινήσουμε ανθρώπους και υπηρεσίες λόγω του απαραίτητου επανασχεδιασμού της λειτουργίας του Ελληνικού Κράτους.

Όπως λέει και μια επιχειρηματική παραβολή: όσο καλύτερος ή φτηνότερος και αν είναι ο πάγος (για ψυγεία πάγου) που έφτιαχνε κάποιος τη δεκαετία του ‘60, πάλι έμεινε χωρίς δουλειά όταν βγήκαν τα ηλεκτρικά ψυγεία.

Συνολικά οι ιεραρχημένες παραπάνω δράσεις είναι οι μόνες που μπορούν να αποδώσουν σημαντική και άμεση μείωση της σπατάλης του Ελληνικού Δημοσίου. Αρκούν όμως για να ξεκινήσουμε να βγαίνουμε από την κρίση που μας μαστίζει, αλλά όχι για να σωθούμε.

Με τη δύναμη που θα πάρουμε από αυτές τις βελτιωτικές ενέργειες, και το χρήμα που δεν θα χρειάζεται να αφαιρούμε από την οικονομία με υπερφορολόγηση, η οικονομία θα πάρει μια ανάσα. Τόση ανάσα όση θα χρειαστούμε για την μεταρρύθμιση των Δομικών Στρεβλώσεων της οικονομίας μας, που μαζί με την Τραπεζική Εξυγίανση θα μας επιτρέψουν σε εύλογο χρόνο να ξαναβγούμε στις αγορές.

Βερούτης Άγις

ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΣΤΟ

http://www.capital.gr/gmessages/showTopic.asp?id=3179916&nid=1569356