Ο Σούπερ Μάριο (μας) καταδικάζει...
(...)
Φυτεύονται
(σε αυτή την κρίση)
οι σπόροι της ευρύτερης ευρωπαϊκής ενοποίησης...
Παρά τις αντιδράσεις, είναι ξεκάθαρο ότι η «ακόμα πιο στενή ένωση» αποτελεί έμμονη ιδέα που έχει εισέλθει στην ευρωπαϊκή συνείδηση,
ακόμα και εάν δεν αναφέρεται συχνά.
Είναι-η ενιαία Ευρώπη-μη αναστρέψιμη;
«Το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης από την
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν αφορά καθόλου την Ελλάδα», δήλωσε με πλήρη
σαφήνεια ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι σε συνέντευξή του στο περιοδικό Der
Spiegel. Και πρόσθεσε: «Απευθύνεται αποκλειστικά σε χώρες οι οποίες εξακολουθούν
να χρηματοδοτούνται από τις αγορές κεφαλαίων»!
Επανέλαβε άλλωστε το αυτονόητο, διαψεύδοντας κατηγορηματικά όσους
-τους πολλούς δηλαδή- έσπευσαν να καλλιεργήσουν φρούδες ελπίδες στους ιθαγενείς.
Η στήλη είχε επισημάνει πως «δεν μπορεί να ωφεληθεί η Ελλάδα από το νέο
πρόγραμμα αγοράς ομολόγων επειδή αυτό το πρόγραμμα σχεδιάστηκε ώστε να μην
ωφεληθεί η Ελλάδα από αυτό. Σχεδιάστηκε για χώρες επισήμως εκτός μνημονίων, με
το ένα πόδι όμως στον τάφο: δηλαδή, την Ιταλία και την Ισπανία». Οντως,
πρόκειται για δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Ολα αυτά μού ήρθαν στο μυαλό όταν έβλεπα τον Σούπερ Μάριο να
συγχύζει τη Γερμανία με κινήσεις, που έκαναν τα συντηρητικά στελέχη της
Μπούντεσμπανκ να αισθάνονται ανίσχυρα να αντιδράσουν. Λίγο λίγο, ο Μάριο
Ντράγκι, ο Ιταλός πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πήρε έναν θεσμό
αποστολή του οποίου ήταν να διατηρεί υπό έλεγχο τον πληθωρισμό -η εμμονή που
δημιούργησε το γερμανικό μάρκο- και τον μετέτρεψε σε δανειστή τελευταίας
ευκαιρίας, έτοιμο να ρίξει όλο του το βάρος στην αγορά χρέους κρατών με
προβληματικές οικονομίες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Και έτσι διέσωσε το ευρώ.
«Θα κάνουμε ό,τι χρειασθεί», λέει ο Ντράγκι. Και το εννοεί.
Πολλοί Γερμανοί δεν χάρηκαν, πεπεισμένοι ότι πρόκειται για μια
πληθωριστική ανοησία των Νοτίων. Αλλά ο Ντράγκι έχει δίκιο. Η Ευρώπη είναι μη
αναστρέψιμη, γι’ αυτό το ίδιο πρέπει να ισχύει και για το ευρώ.
Το αμερικανικό Σύνταγμα, ήδη στην εισαγωγή του, κάνει λόγο για μια
«πιο τέλεια ένωση». Οι ευρωπαϊκές ιδρυτικές συνθήκες λένε για μια «ακόμα πιο
στενή ένωση». Στον δρόμο προς την ένωση υπήρξαν συχνά συγκρούσεις μεταξύ Βορρά -
Νότου. Ομως ο τελικός στόχος άξιζε την ένταση και στις δύο πλευρές του
Ατλαντικού. Είναι ο πιο σημαντικός στόχος. Για την Ευρώπη, η 100ή επέτειος από
το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα έπρεπε να αποτελεί επαρκή υπενθύμιση
αυτού του δεδομένου.
Πολλοί, βεβαίως, έχουν κοντή μνήμη. Νομίζουν ότι το ευρώ είναι ένα
εύκολο πείραμα ή ένα τεχνικό δημιούργημα, ενώ είναι η σοβαρή πρόκληση της
γερμανικής δέσμευσης σε μια ενιαία Ευρώπη – ένα σχέδιο το οποίο, όπως οι
περισσότερες σημαντικές απόπειρες, έχει το τίμημά του. Τόσο για τη Γερμανία όσο
και για την Ιταλία, η Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν ένας τρόπος για να ξεφύγουν από τη
μεταπολεμική καταστροφή και την ντροπή. Για την Ιταλία, επιπροσθέτως, ήταν ένας
τρόπος να δεθεί με τα πιο ανεπτυγμένα μέρη της Ευρώπης και να αντισταθεί στο
χαοτικό βάρος των νότιων περιοχών της. Στην Ιταλία ισχύει ακόμα ένας ευρωπαϊκός
ιδεαλισμός. Στη Γερμανία, όχι. Υπάρχει ένας τρόπος να δούμε τη μάχη του Ντράγκι
με τον Γενς Βάιντμαν της Μπούντεσμπανκ: μια μεγάλη ιδέα (Ευρώπη) εναντίον μιας
μικρότερης (σταθερότητα των τιμών).
Ομως πόσο καλή είναι μια Ευρώπη στην οποία ο ρόλος που έχει δοθεί
από τις επίσημες συνθήκες στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αλλάζει στα χέρια του
Σούπερ Μάριο, όπου η Γερμανία επιδοτεί διαρκώς χώρες με χρέη όπως η Ισπανία και
η Ιταλία, όπου η κατάθλιψη και η ανεργία κυριαρχούν σε πιο φτωχές χώρες,
ανίκανες να κερδίσουν την ανταγωνιστικότητά τους μέσω της υποτίμησης; Η απάντηση
είναι ότι αυτή δεν είναι μια καλή Ευρώπη.
Το άμεσο μέλλον θα είναι σκληρό, όμως πολύ καλύτερο από την
ταραχώδη εναλλακτική πιθανότητα να διαλυθεί η Ευρώπη. Σε αυτή την κρίση
φυτεύονται οι σπόροι της ευρύτερης ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το ευρώ ήταν ένας
βιαστικός γάμος που προωθήθηκε με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ως αντάλλαγμα
προς τους ανήσυχους γείτονες της Γερμανίας ώστε να δεχθούν την επανένωσή
της.
Τώρα πρέπει να γίνουν όλα τα απαραίτητα βήματα του κοινού
νομίσματος όπως η δημοσιονομική ένωση και μια τραπεζική ένωση φτιαγμένη γύρω από
έναν νέο ελεγκτικό μηχανισμό στην Ευρωζώνη.
Ο δρόμος και προς τις δύο αυτές ενώσεις θα είναι δύσκολος. Το
συμφέρον των πολιτικών διακυβεύεται. Οι οικονομίες συρρικνώνονται. Παρά τις
αντιδράσεις, είναι ξεκάθαρο ότι η «ακόμα πιο στενή ένωση» αποτελεί έμμονη ιδέα
που έχει εισέλθει στην ευρωπαϊκή συνείδηση, ακόμα και εάν δεν αναφέρεται
συχνά.
ZEZΑ ΖΗΚΟΥ
''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''
30-10-2012