«Το δικό σας μέλλον είναι κοινό με το δικό μας» ...
(...)
«χρειαζόμαστε ένα άλλο ευρώ και μια άλλη Ευρώπη»
(...)
Matthieu Pigasse
«Στη ζωή δεν είναι τίποτα μοιραίο. Υπάρχει χρόνος ακόμα για να πάρουμε
μέτρα».
Ο σταρ τραπεζίτης της Γαλλίας Ματιέ Πιγκάς (γνωστός και ως τραπεζίτης
της Αριστεράς) μίλησε την περασμένη Πέμπτη στο Megaron Plus με θέμα «Ευρώπη,
Ευρωζώνη και Ελλάδα: Από την κρίση στην ανάπτυξη». Δεν ήταν μόνος. Στο ίδιο
τραπέζι έγκριτοι οικονομολόγοι και καθηγητές πανεπιστημίων: Ζαν Πιζανί Φερί,
Γκίκας Χαρδούβελης, Νικόλαος Καραμούζης.
Ο Πιγκάς έθεσε εξαρχής τους άξονες της συζήτησης. Αναφέρουμε ενδεικτικά: Δεν
πρέπει να αφήνουμε τις αγορές να οργανώνουν τις κοινωνίες. Η ύφεση τροφοδοτεί
την ύφεση. Στις αρχές του 2010 η εστία Ελλάδα έγινε πυρκαγιά που καίει όλη την
Ευρώπη. Η δημοσιονομική πειθαρχία είναι κοινωνική σφαγή και βαρβαρότητα. Η
έξοδος της Ελλάδας συνεπάγεται κατάρρευση της Ευρωζώνης. Δεν είστε
αποδιοπομπαίος τράγος αλλά η πανοπλία της Ευρωζώνης. Χρειάζεται να έχετε
ομοψυχία· να αποφύγετε τις διαιρέσεις και τις ακραίες θέσεις. Το δικό σας μέλλον
είναι κοινό με το δικό μας.
Ο Πιγκάς υποστήριξε θερμά αλλά όχι άκριτα την ενότητα της Ευρώπης: Ναι στο
ευρώ και στην Ευρώπη αλλά «χρειαζόμαστε ένα άλλο ευρώ και μια άλλη Ευρώπη».
Χρέωσε τους ηγέτες της Γηραιάς ηπείρου για τις επιλογές τους. Υπογράμμισε την
έλλειψη προσωπικοτήτων, όπως ήταν ο Ρούσβελτ ή ο Τσώρτσιλ. Και όταν ανέτρεξε
στην κρίση του 1930, για ανάλογες συγκρίσεις, τόνισε ότι εκείνη την περίοδο ενώ
οι ΗΠΑ έκαναν τολμηρές επιλογές, η Ευρώπη οδηγήθηκε στην αποτελμάτωση με τη
δημοσιονομική πολιτική της.
Το πολυπληθές ακροατήριο τον χειροκρότησε θερμά (ο Πιγκάς, λάτρης της πανκ
ροκ μουσικής, συνιδιοκτήτης της Le Monde και άλλων εντύπων, είναι χαρισματική
προσωπικότητα) αν και δεν ανήκε στην κατηγορία των ανθρώπων, στην πλειονότητά
του τουλάχιστον, που η κρίση έχει ανατρέψει πλήρως τα δεδομένα της ζωής του. Ο
διαπρεπής οικονομολόγος Ζαν Πιζανί Φερί σχολιάζοντας τα μέτρα που εφαρμόζει η
τρόικα σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιρλανδία, είπε: «Θα πρέπει να γίνει διάκριση
μεταξύ της λιτότητας και του μαζοχισμού».
Ο Πιγκάς είχε το βλέμμα του στραμμένο στην κοινωνία. Η ανάπτυξη, η
αλληλεγγύη, ο νέος ρόλος του κράτους, η εξαφάνιση της μεσαίας τάξης, η άνοδος
των άκρων, κυκλώθηκαν ποικιλοτρόπως στην ομιλία του. Οι απόψεις του απηχούν και
τις συζητήσεις που γίνονται αυτήν την περίοδο στα οικονομικά και πολιτικά ρετιρέ
της Γαλλίας, εκφράζοντας την αγωνία των Γάλλων για την εξεύρεση λύσης στην
Ευρωζώνη. Αν δεν βρεθεί λύση, η θέση τους θα είναι δεινή. Η Ελλάδα εμφανίζεται
να είναι το «κλειδί» των εξελίξεων. Γι’ αυτό και ο λόγος τους είναι
υποστηρικτικός. Με δημοσιονομικό στραγγαλισμό, βαρβαρότητα, άνοδο των άκρων,
καμία εξέλιξη δεν μπορεί να είναι εφικτή.
Οσο όμως η γεωπολιτική και η υψηλή διπλωματία θα προσπαθούν να επηρεάσουν την
κρίση προς τη λύση της, οι κοινωνίες δοκιμάζονται σκληρά. Κι όπως αναρωτιέται ο
Φλάβιος στον «Τίμωνα τον Αθηναίο» του Σαίξπηρ: «το μέλλον φτάνει· τι θα κάνουμε
στο μεταξύ;». «Πρέπει να εφεύρουμε έναν καινούργιο κόσμο», θα απαντούσε ο Ματιέ
Πιγκάς. Τα υλικά του; Παραγωγή, δηλαδή ανάπτυξη· αλληλεγγύη· συλλογική δράση
(που σημαίνει ότι το όποιο εγχείρημα πρέπει να είναι συλλογικό και η μοίρα
κοινή).
Καθώς η κρίση βαθαίνει και απλώνεται (στη Βρετανία, ανακοινώθηκε πρόσφατα,
ότι 5 εκατ. εργαζόμενοι στερούνται τα βασικά για τη διαβίωσή τους), οικονομικοί
παράγοντες με οξυμένο αισθητήριο, αντιλαμβάνονται ότι στόχοι δεν επιτυγχάνονται
χωρίς να υπάρχει κοινωνική ομοψυχία. Στην Ελλάδα όλα κρέμονται από μια κλωστή
και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι το γνωρίζουν. Οι ανοχές, που χρησιμεύουν και ως
σύνδεσμοι, εκλείπουν, καθώς νοικοκυριά και κόμματα διαλύονται. Μέσα από τις
ρωγμές αντιμάχονται ψυχραιμία και παραλογισμός, μισανθρωπισμός και ανθρωπισμός.
Η αποστροφή της Χ.Α., σε οτιδήποτε αφορά ανθρώπινη συνύπαρξη έξω από το δικό της
καταστατικό, κερδίζει έδαφος και ψηφοφόρους. Η τιμωρία που υπόσχονται, γεμίζει
τα κενά, θεσμικά και εξουσίας. Αδύναμοι οι πολιτικοί ταγοί, μπροστά σε αποφάσεις
- δίκοπο μαχαίρι. Τόσο δίκοπο, που προοιωνίζεται αυτοχειριασμό. Κουρασμένοι,
εξαντλημένοι, αδύναμοι, μοιραία απαράσκευοι για να αντιμετωπίσουν μια κρίση που
υπερβαίνει τη γνώση και τις αντοχές τους.
Jean Pisani-Ferry
«Θα πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ της λιτότητας και του μαζοχισμού».
«Κάθε εξάμηνο οι προβλέψεις πέφτουν έξω. Πώς, λοιπόν θα απαντήσουμε;»,
αναρωτήθηκε ο Ζαν Πιζανί Φερί. «Το πακέτο που προωθείται τώρα για την Ελλάδα
πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης και όχι η κατάληξη. Δεν αρκεί η διετής
παράταση. Πρέπει η Ευρώπη να ποντάρει στην Ελλάδα». Ευρώπη, Ευρωζώνη και Ελλάδα
διαπλέκονται. Το εσωτερικό πρόβλημα της χώρας (η εκτεταμένη διαφθορά, η
φοροδιαφυγή, οι πελατειακές σχέσεις, η αδυναμία διαρθρωτικών αλλαγών και
μεταρρυθμίσεων, το διογκωμένο, δυσλειτουργικό δημόσιο, κ.ο.κ) όσο δεν
αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά, στερεί από τη χώρα διαπραγματευτικά χαρτιά και
από τους συμμάχους μας, όσους έχουν απομείνει, για τους δικούς τους λόγους, τη
δυνατότητα να μας προσεγγίσουν. Οτι η μοίρα είναι κοινή, ευρωπαϊκή, δεν αρκεί να
το υποστηρίζουν οι ξένοι συνομιλητές ούτε να το επαναλαμβάνουμε, εμείς,
μηχανικά. Πρέπει να το πιστέψουμε, να το κάνουμε πράξη. Τώρα, που η Ευρώπη
αναζητεί το νέο της πρόσωπο.
Της Μαρίας Kατσουνάκη
''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''
4-11-2012