Δυναμωμένη ή διαιρεμένη;
Ο δρόμος δεν θα είναι σύντομος και θα έχει πολλές κακοτοπιές. Αυτό μας δείχνει το κλίμα των ημερών. Η προχθεσινή απόφαση-συμβιβασμός του Eurogroup είναι μια αναγκαία απόφαση, αλλά τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο, σα να έχει ήδη γίνει. Ότι ήταν αναγκαία προκύπτει αβίαστα αν προσπαθήσουμε να φανταστούμε τι θα γίνονταν αν δεν υπήρχε απόφαση. Ότι δεν είναι συνολική λύση το λένε οι ίδιοι που την αποδέχθηκαν.
Απετράπη μια μεγάλη κρίση -και για την Ευρωπαική Ένωση και για το ευρώ-, αλλά οι σταθμοί προς τη σταθεροποίηση και την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας είναι πολλοί και δεν είναι ασφαλείς. Ο πρώτος είναι η συνέχιση του δανεισμού της Ελλάδας. Η αστάθεια με την πολύμηνη καθυστέρηση δεν οφείλεται μόνο στον σύνθετο χαρακτήρα των μηχανισμών δανεισμού κ.λπ. Κυρίως οφείλεται στο κουβάρι της ελληνικής κρίσης και των διαιρέσεων εντός της Ε.Ε., όχι μόνο με τη σύγκρουση με το ΔΝΤ - αυτή αφορά ορισμένες μόνον πτυχές της κρίσης.
Παρά τα λόγια, το κλίμα δυσπιστίας προς την Αθήνα δεν έχει εξαφανιστεί. Έχει αποσυρθεί από το προσκήνιο των δηλώσεων, αλλά χρωματίζει τους όρους που τίθενται για τη συνέχιση του δανεισμού. Και απλώνεται, ανακατεύεται με το κλίμα αμφιβολιών για την ικανότητα της ΕΕ να διαχειριστεί την κρίση χρέους του Νότου. Μπορεί να βγει δυναμωμένη ή θα βγει πιο διαιρεμένη;
Οι κρίσεις, απαιτώντας διεξόδους, στήνουν ζυγαριά για ηγεσίες, κυβερνήσεις και πολιτικές δυνάμεις. Το πώς θα διαχειριστούν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες τα επιτόκια δανεισμού προς την Ελλάδα και τις άλλες χώρες δεν αφορά μόνο την Ελλάδα ή το ΔΝΤ. Αφορά και το μέλλον της Ε.Ε. Αν καθιερωθεί ως μόνιμη η διακρατική “τοκογλυφία”, λίγος θα είναι ο χρόνος προς τη μεγάλη ρήξη. Ήδη, δυναμώνουν οι φωνές που ζητούν να σταματήσει αυτό το κόλπο. Αλλά, όσο είναι διακρατικό το σύστημα δανεισμού δεν μπορεί να βρεθεί “δίκαιη” λύση λόγω των διαφορετικών επιτοκίων που δανείζονται τα κράτη. Μόνο μια λύση στο σύνολο της Ευρωζώνης μπορεί να ισορροπήσει τα διαφορετικά και συγκρουόμενα κρατικά συμφέροντα. Μια λύση που απαιτεί ρυθμίσεις και εγγυήσεις. Που προϋποθέτει την επιμονή στην ασφάλεια και τα πλεονεκτήματα της ενωμένης -υπό ενοποίηση- Ευρώπης. Αλλά αυτή η επιμονή αδυνατίζει συνεχώς.
Μπορεί να επιχειρήθηκε ένα πείραμα στην Ελλάδα, τώρα όμως έχει εξελιχθεί σε κεντρικό πείραμα συνοχής της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης.