Είναι η πολεοδομία, ανόητε!

(...)

ελάχιστοι μιλούν για την μητέρα όλων των ελληνικών κρίσεων˙

 την πολεοδομική.

 Το ελληνικό μεταπολεμικό αναπτυξιακό μοντέλο συνίστατο στην άνευ όρων και προϋποθέσεων καταστροφή των αστικών κέντρων χάριν της «ανάπτυξης»

(...)

Εάν εμείς, τα εγγόνια της αντιπαροχής, δεν ανασυγκροτήσουμε τις πόλεις μας, δηλαδή τους τόπους όπου ζούμε, παράγουμε και δημιουργούμε, θα είναι μάλλον απίθανο να ξαναφτιάξουμε όλα τα υπόλοιπα.

 

Η αυτοκριτική για το ελληνικό «παραγωγικό» μοντέλο, που μας έφερε στην χρεοκοπία είναι εύλογη, χρήσιμη και αναπόφευκτη, παρόλο που εκτυλίσσεται την ώρα που συμπολίτες μας καταστρέφονται σε καθημερινή βάση από την ύφεση.

Ωστόσο, ο δημόσιος διάλογος εξαντλείται στην ανικανότητα του πολιτικού προσωπικού, τη χαμηλή προστιθέμενη αξία των εν Ελλάδι παραγόμενων προϊόντων, την κακή παράδοση στην παροχή υπηρεσιών, την γραφειοκρατική και άχρηστη πλευρά του δημοσίου, την εκπαίδευση του λαού στη σιγουριά της επιδότησης και μίας θέσης στο δημόσιο, καθώς και τις «κανονιές» για ασιατικού επίπεδου μισθοδοσία, αίτημα που επεβλήθη τελικώς από τους δανειστές μας ως «σωτήριο».

Ομως, ελάχιστοι μιλούν για την μητέρα όλων των ελληνικών κρίσεων˙ την πολεοδομική. Το ελληνικό μεταπολεμικό αναπτυξιακό μοντέλο συνίστατο στην άνευ όρων και προϋποθέσεων καταστροφή των αστικών κέντρων χάριν της «ανάπτυξης», όπως αυτή καταγράφονταν μέσα από τις παραγγελίες της βιομηχανίας, την κερδοφορία των εργολάβων, την απασχόληση των μηχανικών και τα μεροκάματα των εργατών, που έρχονταν να υλοποιήσουν το μικροαστικό όνειρο για ένα νέο διαμέρισμα σε μία καινούρια πολυκατοικία κι ένα ΙΧ.

Οι σημερινοί παππούδες μας δια της μεθόδου της προεξόφλησης δημιούργησαν πλούτο στις δεκαετίες του 1960 και 1970, θυσιάζοντας στον βωμό της αντιπαροχής το αστικό περιβάλλον των ελληνικών πόλεων και μεταφέροντας το κόστος της δυσλειτουργίας, της υποβάθμισης και της αποκατάστασης στις επόμενες γενιές.

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, οι πατεράδες μας προχώρησαν σε νέα προεξόφληση δια της εξαγωγής του «πατρικού» οικονομικού μοντέλου στα προάστια, τα οποία μετετράπησαν σε νέα θάλασσα κατοικίας. Μάλιστα, τα κοινά χαρακτηριστικά της α' και της β' γενιάς αντιπαροχής προδικάζουν ότι σύντομα γειτονιές, όπως το Χαλάνδρι, που βρίσκεται στα όρια της βιωσιμότητας, θα γίνουν εξ ίσου βεβαρημένες με τους Αμπελόκηπους.

Και κάπως έτσι φτάσαμε στην εκκένωση του κέντρου της πρωτεύουσας και του Πειραιά, της καρδιάς, δηλαδή, του ελληνικού κράτους, που ταυτίζεται με το δίπολο των αρχαίων Αθηνών και του επινείου τους και αποτελεί το επίκεντρο του Λεκανοπεδίου της Αττικής, όπου παράγεται άνω το 60% του ελληνικού ΑΕΠ. Και, κάπως έτσι σε κάποιο βαθμό εξηγείται και η κρίση της χώρας.

Τα πράγματα, δυστυχώς, είναι πάρα πολύ απλά.

Οσο η Αθήνα καταρρέει και αργοπεθαίνει ως πόλη τόσο θα συμπαρασύρει μαζί της και την υπόλοιπη Ελλάδα, την οποία, μάλιστα, τις περασμένες δεκαετίες αφαίμαξε πληθυσμιακά, ερημώνοντας την ελληνική ύπαιθρο.

Αλλωστε, παρεμφερές μοντέλο εφαρμόστηκε και στη Θεσσαλονίκη, αλλά και στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις, οι οποίες στην πλειονότητά τους έχουν γίνει δυσλειτουργικές και αδιάφορες - αν όχι πραγματικά άσχημες - και δεν θα έχουν καμία τύχη, εάν επιχειρήσουν να εκτεθούν σοβαρά στις διεθνείς τουριστικές αγορές. Η ασχήμια του ελληνικού αστικού τοπίου αποκλείει κάθε δυνατότητα για σοβαρή τουριστική ανάπτυξη στην Ελλάδα, αντίστοιχη με αυτήν που υπάρχει στην Ιταλία ή την Ισπανία.

Μονάχα όταν φτιαχτεί εκείνο το σχέδιο ανασυγκρότησης για την Αθήνα, που θα έχει εξασφαλισμένους πόρους από το κράτος, την Ευρώπη και τον ιδιωτικό τομέα, ευρεία λαϊκή υποστήριξη από τους πολίτες, αλλά και μία ομάδα που θα αναλάβει να το «τρέξει» χωρίς να την κουνήσει κανείς από τη θέση της, μόνο τότε θα μπορούμε να μιλάμε για τα πρώτα σημάδια ανάταξης της χώρας.

Αντίστοιχα, το ίδιο πρέπει να γίνει τουλάχιστον για όλα τα αστικά κέντρα που βρίσκονται πάνω στον άξονα ΠΑΘΕ και το Ηράκλειο της Κρήτης, όπου τα προβλήματα είναι παραπλήσια, αλλά τουλάχιστον ποσοτικά μικρότερα.

Η ανάπτυξη δεν αποτελεί - όπως αρέσει στους πολιτικούς να λένε- ένα «κουμπί» που γεννάει χρήμα, αλλά μία κατεύθυνση ενός συνδυασμού δυνάμεων, που προϋποθέτει σχέδιο, όραμα και πίστη σε αυτό.

Ολα τα υπόλοιπα είναι μερεμέτια, διανθισμένα με επαναλήψεις εξαγγελιών, υπερφορολόγηση, κλοτσοπατινάδες με βίλες αναρχικών, ανούσιες καταργήσεις φορέων και μεταφορές αρμοδιοτήτων, χωρίς καμία ρεαλιστική πρόταση για να ξαναπάρει μπρος η χώρα.

Εάν εμείς, τα εγγόνια της αντιπαροχής, δεν ανασυγκροτήσουμε τις πόλεις μας, δηλαδή τους τόπους όπου ζούμε, παράγουμε και δημιουργούμε, θα είναι μάλλον απίθανο να ξαναφτιάξουμε όλα τα υπόλοιπα.

Χεκίμογλου Αχιλλέας

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΩΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ 

 www.tovima.gr/opinions 

12-1-2013