ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΙΑΔΗΣ: Οδηγούμαστε σε μια άγρια κατάσταση...

«Εργατικό» ναι, «Δίκαιο» όχι και τόσο... Αυτός θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ Ιωάννη Κουκιάδη, που καταγράφει το πώς διαμορφώνεται σήμερα η νομοθεσία για τις εργασιακές σχέσεις («Εργατικό Δίκαιο - Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις και το Δίκαιο της Ευελιξίας της Εργασίας», εκδόσεις Σάκκουλα, έκτη έκδοση).

Η λέξη «ανατροπή» κυριαρχεί για τα δικαιώματα των εργαζομένων και για τους κανόνες που διέπουν την αγορά εργασίας εν καιρώ μνημονίων, μετά την ψήφιση και του τελευταίου εφαρμοστικού νόμου 4093/12.

Πρόκειται για αλλαγές που -όπως γίνεται σαφές μέσα από τις σελίδες του βιβλίου- ψηφίστηκαν προκειμένου να προωθήσουν την ευελιξία στην εργασία, όμως εκ του μέχρι στιγμής αποτελέσματος φαίνεται να οδηγούν τους έχοντες εργασία σταδιακά στην εξαθλίωση, χωρίς παράλληλα να βοηθούν εκείνους που προσδοκούν να εισέλθουν ή να επανεισέλθουν στην αγορά εργασίας. Αλλαγές που σπέρνουν την ανασφάλεια στο σύνολο σχεδόν της κοινωνίας, μέσα από νόμους που ήρθαν για να μείνουν και ικανοποιούν τις απαιτήσεις του διεθνούς χρηματιστηριακού κεφαλαίου. «Οι νέες ρυθμίσεις, ανεξάρτητα από τις τυχόν αντισυνταγματικότητες και ασυμβατότητες με διεθνείς συμβάσεις, θέτουν σειρά νομικών προβλημάτων που ξεπερνούν τα συνήθη ερμηνευτικά προβλήματα, γιατί σε πολλά σημεία φέρουν περισσότερο το αποτύπωμα οικονομολόγων παρά νομικών», σημειώνει ο συγγραφέας του βιβλίου και επιχειρεί να αναδείξει τα προβλήματα, αλλά και να δώσει λύσεις. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, «το σύνολο των ρυθμίσεων είναι ένα σύνολο από ανατροπές, που δεν περιορίζονται πλέον στη δημιουργία κανόνων ευελιξίας με ασφάλεια (flexicurity) για τη ρύθμιση νέων μορφών απασχόλησης, αλλά επεκτείνονται σε όλα σχεδόν τα εργασιακά δικαιώματα και ιδιαίτερα στο κορυφαίο συλλογικό δικαίωμα εργασίας, το δικαίωμα διαπραγμάτευσης, το οποίο επιδιώκουν να εξουδετερώσουν, παρόλο που υπήρξε το μεγάλο κεκτημένο του νεότερου αστικού κράτους».

Ι.ΚΟΥΚΙΑΔΗΣ

Σε τι αποσκοπούν αυτές οι ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις;

Θεωρητικά ο στόχος ήταν να υπάρξει για πρώτη φορά η ευελιξία στην αγορά εργασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν γίνεται λόγος για εργασιακές σχέσεις, αλλά για αγορά εργασίας. Πίσω από αυτή την ορολογία υποκρύπτεται ότι στο εξής δεν ενδιαφέρει τόσο το πώς θα προστατεύσουμε τον εργαζόμενο που συνδέεται με σύμβαση εργασίας, αλλά πώς θα προστατεύσουμε όλους τους υποψήφιους εργαζόμενους. Άρα η μέριμνα του νομοθέτη αφορά το σύνολο των ανθρώπων που εισάγονται στην αγορά εργασίας, σε βάρος των ήδη απασχολούμενων. Γι’ αυτό και μειώνεται η προστασία στην εργασία.

Υποτίθεται ότι εισάγοντας τη λεγόμενη «ευελιξία» στην αγορά εργασίας θα περιοριζόταν η ανεργία, κάτι που όμως δεν βλέπουμε να συμβαίνει και σήμερα νέοι άνθρωποι παρακαλούν να δουλέψουν για 450 ευρώ το μήνα...

Η ιδεολογικά και πολιτικά κρατούσα άποψη είναι ότι από τη στιγμή που μειώνεται το κόστος εργασίας, θα διευκολυνθεί η απασχόληση και άρα θα μειωθεί η ανεργία. Τα αποτελέσματα στην πράξη δεν ανταποκρίνονται σ’ αυτόν τον στόχο. Οι υποστηρικτές της παραπάνω άποψης ισχυρίζονται ότι αν δεν υπήρχαν αυτά τα μέτρα, η ανεργία θα ήταν πολλαπλάσια. Επ’ αυτού πρέπει να επισημάνουμε αυτό που συνομολογούν και πολλά ερευνητικά κέντρα και τράπεζες σκέψεις, ότι είναι λάθος να προσπαθούμε να ενισχύσουμε την απασχόληση μειώνοντας μονομερώς και συνεχώς το κόστος εργασίας. Θα έπρεπε να προσπαθούμε να εξαλείψουμε ταυτόχρονα και όλους τους άλλους ανασταλτικούς παράγοντες που κάνουν τη χώρα μας μη ανταγωνιστική και βαθαίνουν την ύφεση (γραφειοκρατία, φορολογικό σύστημα, αποκατάσταση της ρευστότητας στην αγορά, εμπόδια στο επιχειρείν κλπ.). Δυστυχώς μέχρι σήμερα επιδείχθηκε μια μονομέρεια, που την πληρώνουμε ακριβά...

Εκτιμάτε ότι αυτές οι ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις ήρθαν για να μείνουν;

Βέβαια. Πρακτικά, εφόσον περνάμε μια κρίση, θα μπορούσε κανείς να ανεχθεί κάποια μεταβατικά μέτρα. Θα μπορούσε επίσης να ανεχθεί μια προσαρμογή των εργασιακών σχέσεων στις απαιτήσεις της μεταβιομηχανικής εποχής. Άλλο όμως είναι η προσαρμογή και άλλο η εκμετάλλευση της κρίσης προκειμένου να γίνουν ανατροπές σε μόνιμη βάση, ούτως ώστε να έχουμε ένα Εργατικό Δίκαιο όπως ήταν στις αρχές του 19ου αιώνα, το οποίο θα στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε ατομικές συμφωνίες. Αυτό είναι λάθος. Οι ατομικές συμφωνίες μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων καταλήγουν σε πλήρη εξαθλίωση των εργαζομένων. Υπάρχει τέτοια προσφορά εργασίας, που ο εργαζόμενος δεν έχει καμία δύναμη διαπραγμάτευσης και αναγκάζεται να δεχθεί οποιονδήποτε όρο. Οι συλλογικές συμβάσεις και ο νόμος ήθελαν να εξισορροπήσουν αυτή την αδυναμία και καθόριζαν κατώτατα όρια μισθών, όρους αποζημίωσης, όρους υπερωριών κ.ο.κ. Είναι σαφέστατο ότι θα επέλθει πλήρης κοινωνική ανισότητα, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Εκτιμάτε δηλαδή ότι μπορεί έτσι να ζήσουμε προσεχώς μεγάλες κοινωνικές εκρήξεις; Αν ναι, γιατί όλη η Ευρώπη οδεύει στον ίδιο δρόμο που η τρόικα επιβάλλει στην Ελλάδα;

Οδηγούμαστε σε μια άγρια κατάσταση στην αγορά εργασίας, που από τα πράγματα οδηγεί σε συγκρούσεις, εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Μην ξεχνάμε ότι η Ευρώπη είναι η περιοχή των επαναστάσεων. Η Αμερική μπορεί να αντέξει περισσότερο, η Λατινική Αμερική άλλοτε στρέφεται σε ριζοσπαστικές λύσεις και άλλοτε έχει δικτατορίες και μονομερή επιβολή... Η μόνη περιοχή που μπορεί πράγματι να δώσει το έναυσμα στην παγκόσμια αγορά για μια καλύτερη και ισορροπημένη αγορά είναι η Ευρώπη, η οποία δεν μπορεί να αντέξει τέτοιου τύπου αλλαγές στις σχέσεις εργασίας. Σίγουρα η Ευρώπη πρέπει να συμμετάσχει στην παγκόσμια αγορά για να κρατήσει τη θέση της. Όμως αν δεν περάσει την ιδεολογία της ισορροπημένης αγοράς εργασίας, θα καταρρεύσει. Δεν μπορεί να επιβιώσει, διότι έχει την κληρονομιά του κοινωνικού κράτους, που πρέπει να τη μεταλαμπαδεύσει στις άλλες χώρες. Αυτή τη στιγμή, αντί να μεταφέρει την ιδέα του κοινωνικού κράτους, έστω προσαρμοσμένου, αναγκάζεται και υποχωρεί στις απαιτήσεις του διεθνούς καπιταλισμού, όπως το θέλει η Ασία ή η Αμερική. Αυτό είναι και το μεγάλο πολιτικό πρόβλημα στο οποίο βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη.

Συνέντευξη(Ι.Κουκιάδη) στη Μαρούλα Πλήκα

''ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ''

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΩΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ:

http://www.makthes.gr/news/reportage/98321/