Υπάρχουν και καλά νέα ...
(...)
«Σε μια στιγμή που ο πειρασμός τού να κλειστούμε στον εαυτό μας οξύνεται από την κρίση, το Erasmus παραμένει περισσότερο από ποτέ ένα κλειδί επιτυχίας για τη συγκρότηση μιας ευρωπαϊκής συνείδησης, αναγκαίας προϋπόθεσης για την προσχώρηση των πολιτών στο ευρωπαϊκό σχέδιο μιας πολυεθνικής δημοκρατίας».
(...)
Η Ευρώπη δεν ξέχασε τους νέους
Υπάρχουν και καλά νέα:
το πρόγραμμα Erasmus θα χρηματοδοτηθεί από την
Ευρωπαϊκή Ενωση με 19 δισ. ευρώ για την ερχόμενη επταετία, ξεκινώντας από το
2014. Λίγες ημέρες πριν από την ψήφιση του συνολικού προϋπολογισμού για την Ε.Ε.
στις Βρυξέλλες, η ανησυχία ήταν μεγάλη. Εξι Ευρωπαίοι (Γάλλοι, Γερμανοί και
Ιταλοί ευρωβουλευτές, πρόεδροι ή γενικοί γραμματείς οργανισμών) συνυπέγραψαν ένα
κείμενο στη Le Monde εγκαλώντας τους ηγέτες της Γηραιάς Ηπείρου για αδιαφορία
και εσφαλμένη ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Η φήμη ότι το Erasmus θα συρρικνωνόταν
μέχρις εξαφανίσεως ήταν περισσότερο από έντονη.
Ευτυχώς, όμως, το αρνητικό σενάριο διαψεύστηκε. Κι έτσι το εμβληματικό αυτό
πρόγραμμα, που προωθεί την κινητικότητα των νέων –μόνο τη χρονιά 2010-2011
περισσότεροι από 230.000 φοιτητές έκαναν χρήση του–, θα συνεχιστεί. Ο Ουμπέρτο
Εκο είχε δηλώσει ότι το Erasmus δημιούργησε την πρώτη γενιά νέων Ευρωπαίων. Μέσα
σε 25 χρόνια μετακινήθηκαν 2,5 εκατ. Ευρωπαίοι φοιτητές κατά τη διάρκεια των
σπουδών τους, για έξι μήνες ή έναν χρόνο σε πανεπιστήμιο άλλης χώρας. Επέστρεψαν
στον τόπο τους έχοντας στις αποσκευές τους μιαν άλλη αντίληψη του κόσμου. Ο Εκο
είχε απόλυτο δίκιο.
Δεν έχει τόση σημασία αν διέπρεψαν ή όχι στις σπουδές τους, αν πέρασαν
περισσότερο ή λιγότερο καλά, αν στριμώχτηκαν ψυχολογικά ή αν καλλιέργησαν την
περιέργειά τους, αν διεύρυναν ορίζοντες και γνώσεις. Εγκαταστάθηκαν για λίγο σε
μια άλλη κοινωνία, αναγκάστηκαν να εργαστούν μαθησιακά και να επικοινωνήσουν σε
μια γλώσσα που δεν είναι η μητρική τους, ξεβολεύτηκαν (ειδικά τα
υπερπροστατευμένα Ελληνόπουλα), λειτούργησαν ως μέλη μιας ακαδημαϊκής κοινότητας
με όρους και απαιτήσεις περισσότερο αυξημένες από αυτές της χώρας προέλευσής
τους (όσον αφορά τους Ελληνες φοιτητές τουλάχιστον).
Υπήρξα αυτόπτης μάρτυς αυτού του «μετασχηματισμού». Είδα έναν 22χρονο άνθρωπο
που παρέπαιε σε ένα πανεπιστήμιο χωρίς πυξίδα, να επιστρέφει ένας εξωστρεφής και
φιλομαθής Ευρωπαίος πολίτης, με μέθοδο διαβάσματος και δουλειάς την οποία δεν
είχε κατορθώσει να αποκτήσει στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Η αλλαγή δεν
ήταν αιφνίδια. Ούτε επρόκειτο για μεταμόρφωση. Ομως η σύγκριση είχε
λειτουργήσει, το «σοκ» της προσαρμογής αποδείχτηκε αποτελεσματικό και
δημιουργικό σε βάθος χρόνου.
Επιπλέον, όπως σημειώνουν οι πέντε συνυπογράφοντες στη Le Monde: «Σε μια
στιγμή που ο πειρασμός τού να κλειστούμε στον εαυτό μας οξύνεται από την κρίση,
το Erasmus παραμένει περισσότερο από ποτέ ένα κλειδί επιτυχίας για τη συγκρότηση
μιας ευρωπαϊκής συνείδησης, αναγκαίας προϋπόθεσης για την προσχώρηση των πολιτών
στο ευρωπαϊκό σχέδιο μιας πολυεθνικής δημοκρατίας».
Οι παρατηρήσεις και οι ενδείξεις δεν αποτελούν κανόνα. Ομως, είναι βέβαιο ότι
ένα σημαντικό ποσοστό από τους 43.662 φοιτητές ελληνικών πανεπιστημίων που
συμμετείχαν στο πρόγραμμα από το 1987 - 2011, είτε συνεχίζουν να βρίσκονται εδώ
είτε έχουν επιλέξει άλλον τόπο διαμονής, είδαν τη ζωή τους από διαφορετική
σκοπιά.
Η κρίση στριμώχνει, ανατρέπει, αναποδογυρίζει, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και
σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είναι όμως ελπιδοφόρο το γεγονός ότι την
ερχόμενη επταετία εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές θα διατηρήσουν το δικαίωμα να
μετακινούνται για εκπαιδευτικούς λόγους. Οτι σε μια Ευρώπη γεμάτη αντιφάσεις,
συντηρούνται κάποιες σταθερές. Οτι οι νέοι, που υφίστανται περισσότερο απ’ όλους
τις συνέπειες της πρωτοφανούς ανεργίας, μπορούν να προσβλέπουν σε νέους
ορίζοντες στην αγορά εργασίας. Η Ε.Ε. δεν τους γύρισε, αυτήν τη φορά, την
πλάτη.
''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''
17-2-2013