''South of the Border''

Η ταινία «South of the Border» (σ.σ.:Νότια των Συνόρων) του Όλιβερ Στόουν είναι μια μαρτυρία για το πρόσωπο του Ούγκο Τσάβες, καθώς παρακολουθεί την πορεία του σε πρώτο πλάνο. 
Πρόκειται, δηλαδή, για μια ταινία όπου πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Τσάβες. Όπως την αποκάλεσε ο συγγραφέας του ντοκιμαντέρ Ταρίκ Αλί, πρόκειται για μια "πολιτική ταινία δρόμου" (a political road movie). 



Το ''South of the Border'' έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας του 2009 και είναι ίσως το σημαντικότερο ντοκιμαντέρ που έχει γυριστεί για τον Ούγκο Τσάβες, όσο αυτός ήταν ακόμα εν ζωή. 
Η παρακολούθησή του είναι δυνατή μόνο με αγγλικούς υποτίτλους.








Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α

1.

2.

Χολή για τον Τσάβες

   Αρκετοί είναι αυτοί που ποτέ δεν έκρυψαν το μίσος τους για τον Τσάβες και, πρωτίστως, για τα όσα εκπροσωπούσε και για τις ανατροπές που έφερε στη Λατινική Αμερική. Και τώρα που πέθανε, σπεύδουν να χύσουν χολή - χωρίς καν τα τυπικά προσχήματα που φρόντισε να τηρήσει ο Ομπάμα. Τον κατηγορούν ότι ήταν κάτι σαν δικτάτορας και βασανιστής των αντιπάλων του, ότι κατέστρεψε την οικονομία της Βενεζουέλας, ως χυδαίο υποκριτή και ακραίο λαϊκιστή. Προφανώς δε, ελπίζουν ότι τώρα τα πράγματα θα αλλάξουν.
    Ο Τσάβες έκανε σοβαρά λάθη. Όμως, θέλει πολύ θράσος για να μιλά κανείς για αντιδημοκρατικές μεθόδους, σε μια περιοχή που έχει στενάξει από τα πραξικοπήματα της CIA και τις δολοφονίες χιλιάδων αριστερών και αγωνιστών, όπως ο Σαλβαντόρ Αλιέντε και ο Τσε Γκεβάρα. Ο ίδιος ο Τσάβες, άλλωστε, έπεσε θύμα ανάλογης απόπειρας, το 2002, που αποτράπηκε με τη στήριξη της πλειοψηφίας του στρατού και του λαού. Στη συνέχεια, κέρδισε όλες τις εκλογικές μάχες, πεντακάθαρα – σήμερα δε, στη φυλακή βρίσκονται 11 πολιτικοί κρατούμενοι, κυρίως όσοι είχαν πρωταγωνιστήσει στο προαναφερθέν πραξικόπημα.
  Φυσικά, υπάρχει και η οικονομία. Η πολιτική του έχει φέρει διψήφιο πληθωρισμό (23%), λένε κάποιοι - αποκρύπτοντας, όμως, ότι το αντίστοιχο ποσοστό είχε φτάσει μέχρι και στο 100% δύο χρόνια προτού ανέλθει ο Τσάβες στην εξουσία. Λένε, επίσης, ότι απέκλεισε τις επενδύσεις με τις εθνικοποιήσεις - προτιμούν, φαίνεται, όλος ο πλούτος να πηγαίνει στα χέρια των ξένων πετρελαϊκών και ο λαός να πεθαίνει στους δρόμους από μαλάρια, όπως στην Αφρική. Και χαρακτηρίζουν λαϊκισμό το γεγονός ότι πρόσφερε ψωμί, δωρεάν υγεία και παιδεία σε εκατομμύρια ανθρώπους - αυτούς που τον θεωρούν ήρωά τους. Προφανώς, ο Τσάβες και οι υβριστές του εκπροσωπούν διαφορετικούς κόσμους. 

 Γ. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

  www.imerisia.gr/article 
9-3-2013



3.

 Η ημιτελής επανάσταση του Ούγκο Τσάβες
Εγινε η φωνή μιας ολόκληρης ηπείρου, άφησε πίσω του μια εύθραυστη πολιτική κληρονομιά.

Ηταν χαρισματικός και αμφιλεγόμενος. Τον λάτρεψε ο λαός στη Βενεζουέλα, τον μίσησαν πολλοί, στις ΗΠΑ και αλλού. Το βέβαιο; Ηταν ο ηγέτης με τη μεγαλύτερη επιρροή στη Λατινική Αμερική στη γενιά του. Εδωσε φωνή σε μια ολόκληρη ήπειρο που εξέλεξε, με έμπνευση εκείνον, αριστερούς προέδρους με όραμα τη μείωση της φτώχειας και της κοινωνικής αδικίας. Μέσα στη Βενεζουέλα η πετρελαιοκίνητη επανάσταση του Ούγκο Τσάβες έμεινε ημιτελής: ναι, πάρα πολύς κόσμος βρήκε επιτέλους σπίτι, σχολείο και νοσοκομείο. Αλλά το έγκλημα θερίζει, ο πληθωρισμός καλπάζει, η διαφθορά διαβρώνει. Και η ανεξαρτησία της Βουλής, της Δικαιοσύνης και του Τύπου δέχθηκε κρούσματα αυταρχισμού. Τι μετράει πιο πολύ;

«Το μεγαλύτερο επίτευγμα του Τσάβες ήταν ότι έστρεψε τα κέρδη από τον τεράστιο αγωγό που μεταφέρει τον μαύρο χρυσό από τις πετρελαιοπηγές του Μαρακαΐμπο και τις όχθες του Ορινόκο και έριξε τα λεφτά κατευθείαν στις παραγκουπόλεις του Καράκας και στους φτωχούς. Κερδισμένοι από αυτή τη μεταφορά πλούτου ήταν oι πολλοί που βρήκαν στέγη, Υγεία και Παιδεία» λέει στο «Βήμα» ο Ρίτσαρντ Γκοτ, ιστορικός και συγγραφέας τού «Ο Ούγκο Τσάβες και η Μπολιβαριανή Επανάσταση».

Οσο ζούσε κανένας δεν τον απειλούσε. Ο λαός τον ψήφιζε ξανά και ξανά, χωρίς ίχνος νοθείας στις κάλπες. Αλλά ο Τσάβες πέθανε, χτυπημένος από τον καρκίνο, στα 58 του. Τι αφήνει πίσω του; Μια Βενεζουέλα με πολύ λιγότερους φτωχούς και περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. Ο Τσάβες ανέλαβε τον έλεγχο του πετρελαϊκού κολοσσού PDVSA και έδωσε λεφτά για υποδομές και υπηρεσίες πρωτόγνωρες για εκατομμύρια ανθρώπους. Στην τελευταία δεκαετία η κυβέρνηση έχει αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες κατά 60,6% (772 δισ. δολάρια). Ο υποσιτισμός έχει πέσει στο 5% από 21%, η Παιδεία είναι δωρεάν, από τον παιδικό σταθμό ως το πανεπιστήμιο, το ίδιο και τα φάρμακα υψηλού κόστους.

«Χάρη σε αυτές τις επενδύσεις εκατομμύρια Βενεζουελάνοι βγήκαν από το περιθώριο. Δεν υπάρχει αμφιβολία γι' αυτό. Αλλά η Μπολιβαριανή Επανάσταση έχει και αδυναμίες: οι τιμές βασικών αγαθών έχουν εκτοξευθεί, ο πληθωρισμός καλπάζει, το χρέος μεγαλώνει. Και η εγκληματικότητα έχει φτάσει σε απαράδεκτα επίπεδα» λέει στο «Βήμα» ο Φρέντερικ Μιλς, αναλυτής στο Council on Hemispheric Affairs στην Ουάσιγκτον.

Αλλοι πηγαίνουν πιο μακριά και λένε ότι η επανάσταση έμεινε ημιτελής όχι μόνο γιατί είναι αμφίβολο αν θα βρεθεί άλλος τόσο χαρισματικός ηγέτης να τη συνεχίσει αλλά και γιατί δεν έλυσε προβλήματα που γονατίζουν ακόμη, ύστερα από 14 χρόνια, τη Βενεζουέλα. Η οικονομία βασίζεται σε υπερβολικό βαθμό στο πετρέλαιο, δεν δημιουργούνται θέσεις εργασίας στη βιομηχανία και στη γεωργία, η διαφθορά και το πελατειακό σύστημα έχουν ριζώσει και το βίαιο έγκλημα είναι πανταχού παρόν.

Υπάρχουν και όσοι είδαν τον Τσάβες ως λαϊκιστή και μεγαλομανή δημαγωγό που αποδόμησε μεθοδικά το κράτος για να το θέσει στην υπηρεσία του επ' αόριστον. «Υπονόμευσε την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, την ελευθεροτυπία, δημιούργησε παράλληλες δομές εξουσίας υπόλογες μόνο στον ίδιο, κατήργησε την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας και διέφθειρε τον στρατό. Αλλά στη Λατινική Αμερική άνοιξε τον δρόμο για μια νέα γενιά από δημοκρατικά εκλεγμένους ηγέτες: τον Μοράλες στη Βολιβία, τον Κορέα στο Εκουαδόρ, τον Λούγκο στην Παραγουάη» λέει στο «Βήμα» ο Κρίστοφερ Σαμπατίνι, διευθυντής του φόρουμ Americas Society/Council of the Americas στη Νέα Υόρκη.

Ακόμη και οι πιο ορκισμένοι εχθροί του το ομολογούν: με τον Τσάβες η Νότια Αμερική όρθωσε το ανάστημά της και σταμάτησε να είναι η πίσω αυλή των ΗΠΑ. «Ηταν στιβαρός πολέμιος του νεοφιλελεύθερου οικονομικού συστήματος που επέβαλαν στη Λατινική Αμερική οι ΗΠΑ μέσω διεθνών οργανισμών όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, με ακριβώς την ίδια συνταγή που συντρίβει τώρα χώρες στην Ευρώπη» μας λέει ο Γκοτ.
Α π ο λ ο γ ι σ μ ό ς

Λιγότεροι φτωχοί, θερίζει το έγκλημα

Επί Τσάβες το ποσοστό όσων ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας έπεσε στο 26,4% από 55% το 1995. Χτίστηκαν σπίτια, σχολεία και νοσοκομεία. Σκοτεινή πλευρά; Ο πληθωρισμός στο 31,6%, η διαφθορά και η εγκληματικότητα: 53 φόνοι κατά μέσον όρο την ημέρα.

Πετρέλαιο, το μεγάλο όπλο

Εγκαλούσε τις ΗΠΑ, αλλά δεν αρνιόταν τα δολάρια από τις εξαγωγές του πετρελαίου. Ο Τσάβες έστελνε 928.000 βαρέλια αργού την ημέρα στον «εχθρό». Με το αζημίωτο. Με γνωστά κοιτάσματα πιθανής αξίας 34 τρισ. δολαρίων, η Βενεζουέλα κερδίζει 60 δισ. δολάρια τον χρόνο από το πετρέλαιο.

Πρώτος ο φορτηγατζής διάδοχος

Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι, αν γίνουν εκλογές σε 30 ημέρες, όπως ορίζει το Σύνταγμα, πρώτος, με διαφορά, θα είναι ο Νικολάς Μαντούρο. Ο πρώην φορτηγατζής αντιπρόεδρος του Τσάβες παίρνει 50% έναντι 36% για τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, τον 40χρονο Ενρίκε Καπρίλες.
Μαρκ Γουάισμπροτ, αρθρογράφος του «Guardian»
«Μοίρασε δίκαια τον εθνικό πλούτο»
«Ποια είναι η κληρονομιά του Τσάβες στη Βενεζουέλα και στη Λατινική Αμερική;» ρώτησε «Το Βήμα» τον Μαρκ Γουάισμπροτ, διευθυντή του Κέντρου Οικονομικών και Πολιτικών Ερευνών (CEPR) και αρθρογράφο στον «Guardian».
«Κράτησε την υπόσχεση που έδωσε στον λαό της Βενεζουέλας να μοιράσει πιο δίκαια στους πολλούς τα κέρδη από τον πετρελαϊκό πλούτο με τα κοινωνικά προγράμματα που εφάρμοσε. Αυτό είναι το ένα μέρος της παρακαταθήκης του. Το άλλο είναι η "δεύτερη ανεξαρτησία" της Νότιας Αμερικής, που είναι σήμερα πιο ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ από ό,τι η Ευρώπη.
Τον Τσάβες τον είχαν δαιμονοποιήσει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον δημοκρατικά εκλεγμένο ηγέτη στην παγκόσμια ιστορία. Αλλά κέρδιζε συνεχώς τις εκλογές με συντριπτικά ποσοστά και θα τον πενθήσουν όχι μόνο οι Βενεζουελάνοι αλλά και πολλοί στη Λατινική Αμερική που εκτιμούν ότι όρθωσε το ανάστημά του για όλους στην ήπειρο.
Επιβίωσε από στρατιωτικό πραξικόπημα, που στήριξε η Ουάσιγκτον, και από τις απεργίες στην πετρελαϊκή βιομηχανία που απείλησαν την οικονομία. Αλλά μόλις ανέλαβε τον έλεγχο στο πετρέλαιο, μείωσε τη φτώχεια στο μισό και την ακραία φτώχεια κατά 70%. Εκατομμύρια άνθρωποι απέκτησαν για πρώτη φορά πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Ο αλφαβητισμός αυξήθηκε κατακόρυφα και οι συντάξεις τριπλασιάστηκαν. Ο Τσάβες πρωτοστάτησε σε μια "επανάσταση στις κάλπες", η οποία μεταμόρφωσε τη Νότια Αμερική και έδωσε ευκαιρίες και πολιτική συμμετοχή σε πλειοψηφίες και μειονότητες που ήταν προηγουμένως αποκλεισμένες. Το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρξει συνέχεια μετά τον θάνατό του» λέει ο Γουάισμπροτ.

Μητροπούλου Ειρήνη
http://www.tovima.gr/world/article/?aid=502192



4.
Λουίς Ινάσιο Λούλα: Η Λατινική Αμερική μετά τον Τσάβες
The New York Times:
 Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα αποχαιρετά τον πρόεδρο Τσάβες

Η Ιστορία θα βεβαιώσει, δικαιολογημένα, τον ρόλο που έπαιξε ο Ούγκο Τσάβες στην ολοκλήρωση της Λατινικής Αμερικής και τη σημασία της 14ετούς προεδρίας του για τους φτωχούς ανθρώπους της Βενεζουέλας, εκεί όπου πέθανε την Τρίτη μετά από μία μεγάλη μάχη με τον καρκίνο.
Ωστόσο, προτού περάσει ο απαιτούμενος χρόνος ώστε να μπορούμε να ερμηνεύσουμε την Ιστορία, θα πρέπει πρώτα να έχουμε κατανοήσει τη σημασία του Τσάβες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό πολιτικό πλαίσιο. Μονάχα τότε μπορούν οι ηγέτες και οι λαοί της Νοτίου Αμερικής, της, κατά πολλούς, πιο δυναμικής ηπείρου σήμερα, να ορίσουν τους επόμενους στόχους ώστε να μπορέσουμε να εδραιώσουμε τη διεθνή ενότητα που πετύχαμε την περασμένη δεκαετία.
Οι στόχοι αυτοί έχουν επαναπροσδιοριστεί τώρα που στερούμαστε της βοήθειας της ανεξάντλητης ενέργειας του Τσάβες, της βαθιάς πεποίθησής του για την προοπτική της ολοκλήρωσης των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της δέσμευσής του στις κοινωνικές μεταβολές που πρέπει να γίνουν για να ελαφρυνθούν οι άνθρωποι από τα βάσανά τους.
Τα κοινωνικά προγράμματα του Τσάβες, ειδικά στους τομείς της Υγείας, της Στέγασης και της Παιδείας, κατάφεραν να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο δεκάδων χιλιάδων Βενεζουελάνων. Δεν χρειάζεται να συμφωνεί κανείς με όλα όσα έλεγε ή έκανε ο Τσάβες. Δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί πως ήταν μια προσωπικότητα αμφιλεγόμενη, συχνά διχαστική, που ποτέ δεν απέφευγε την αντιπαράθεση και τη συζήτηση και που κανένα θέμα γι' αυτόν δεν ήταν ταμπού. Πρέπει να παραδεχθώ πως συχνά ένιωθα πως θα ήταν πολύ πιο φρόνιμο για τον Τσάβες, να μην είχε πει όλα όσα έλεγε. Αλλά αυτό ήταν ένα προσωπικό χαρακτηριστικό του, το οποίο, ακόμη και από απόσταση, δεν πρέπει να αποδομεί την ποιότητά του ως πολιτικού άνδρα.
Μπορεί κανείς να διαφωνεί με την ιδεολογία του Τσάβες και με ένα πολιτικό στυλ το οποίο οι επικριτές του εκλάμβαναν ως απολυταρχικό. Δεν έκανε εύκολες πολιτικές επιλογές και ποτέ δεν έκανε πίσω στις αποφάσεις του.
Ωστόσο, κανένας έστω ελάχιστα ειλικρινής, ούτε καν οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι του, δεν μπορεί να αρνηθεί το επίπεδο της συντροφικότητάς του, της εμπιστοσύνης, ακόμη και της αγάπης που ένιωθε ο Τσάβες για τους φτωχούς της Βενεζουέλας και για το όραμα της ολοκλήρωσης της Λατινικής Αμερικής. Από τους πολλούς κατέχοντες εξουσία και πολιτικούς ηγέτες που έχω γνωρίσει στη ζωή μου, λίγοι πίστευαν τόσο πολύ στην ενότητα της ηπείρου μας και των διαφορετικών λαών της όπως πίστευε εκείνος -αυτόχθονες Ινδιάνους, απογόνους Ευρωπαίων και Αφρικανών, πρόσφατους μετανάστες.
Ο Τσάβες έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υπογραφή της συνθήκης του 2008 που θεσμοθέτησε την Ένωση των Κρατών της Νότιας Αμερικής, έναν διακρατικό οργανισμό 12 χωρών που ίσως μια μέρα οδηγήσει την ήπειρο προς τη δημιουργία ενός μοντέλου όπως αυτό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2010 η Κοινότητα των Χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής μεταπήδησε από τη θεωρία στην πράξη αποτελώντας ένα πολιτικό φόρουμ παράλληλο με αυτό του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (δεν συμπεριλαμβάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά όπως ο ΟΑΚ).
Η δημιουργία της Τράπεζας του Νότου, ενός νέου θεσμού δανεισμού, ανεξάρτητου από την Παγκόσμια Τράπεζα και την Ενδοαμερικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα, δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τον Τσάβες. Τέλος, τον ενδιέφερε εξαιρετικά η οικοδόμηση στενότερων δεσμών μεταξύ Λατινικής Αμερικής και του αφρικανικού και αραβικού κόσμου.
Αν ένα δημόσιο πρόσωπο πεθάνει δίχως να αφήσει πίσω του ιδέες, η κληρονομιά και το πνεύμα του τελειώνουν μαζί του. Αυτό όμως δεν μπορεί να ειπωθεί για τον Τσάβες, με την ισχυρή, δυναμική και αξέχαστη προσωπικότητά του, οι ιδέες του οποίου θα συζητούνται για δεκαετίες σε πανεπιστήμια, συνδικάτα, κόμματα και οπουδήποτε υπάρχουν άνθρωποι που τους ενδιαφέρει το ζήτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ανακούφισης της δυστυχίας και της δικαιότερης κατανομής της εξουσίας μεταξύ των λαών του κόσμου. Ίσως οι ιδέες του εμπνεύσουν τους νέους στο μέλλον, όπως η ζωή του Σιμόν Μπολιβάρ, του μεγάλου ελευθερωτή της Λατινικής Αμερικής, ενέπνευσε και τον ίδιο τον Τσάβες.
Η κληρονομιά του Τσάβες στη σφαίρα των ιδεών θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο αν είναι να γίνει πραγματικότητα στον βρώμικο κόσμο της πολιτικής, όπου οι ιδέες και αμφισβητούνται και τίθενται σε αντιπαράθεση. Ένας κόσμος χωρίς αυτόν θα απαιτήσει από τους άλλους ηγέτες να επιδείξουν προσπάθεια και δύναμη θέλησης σαν τη δική του, ώστε τα όνειρά του να μην τα θυμόμαστε μόνο στα χαρτιά.
Για να διατηρήσουν την κληρονομιά του, οι υποστηρικτές του Τσάβες στη Βενεζουέλα έχουν πολλή δουλειά μπροστά τους. Θα πρέπει να οικοδομήσουν και να ενδυναμώσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς. Θα πρέπει να βοηθήσουν να γίνει το πολιτικό σύστημα πιο διάφανο και πιο λειτουργικό, να κάνουν την πολιτική συμμετοχή πιο προσιτή, να ενισχύσουν τον διάλογο με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και να ενδυναμώσουν τα σωματεία και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η βενεζουελάνικη ενότητα και η επιβίωση των επιτευγμάτων του Τσάβες, που τόσο δύσκολα αποκτήθηκαν, απαιτούν όλα τα παραπάνω.
Είναι αναμφίβολα η φιλοδοξία όλων των Βενεζουελάνων -είτε ευθυγραμμίζονται είτε έρχονται σε αντίθεση με τις θέσεις του Τσάβες, είτε είναι στρατιώτες είτε πολίτες, είτε καθολικοί είτε ευαγγελιστές, πλούσιοι ή φτωχοί- να αξιοποιηθεί η προοπτική ενός κράτους τόσο πολλά υποσχόμενου όσο το δικό τους. Μόνο η ειρήνη και η δημοκρατία μπορούν να κάνουν αυτές τις φιλοδοξίες πραγματικότητα.
Οι πολυμερείς θεσμοί που ο Τσάβες βοήθησε να δημιουργηθούν θα βοηθήσουν να εξασφαλιστεί η καθαγίαση της ενότητας της Νότιας Αμερικής. Δεν θα είναι πια παρών σε συναντήσεις κορυφής της Νότιας Αμερικής, αλλά τα ιδανικά του, και η κυβέρνηση της Βενεζουέλας, θα συνεχίσουν να εκπροσωπούνται. Η δημοκρατική συντροφικότητα μεταξύ των ηγετών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής είναι η καλύτερη εγγύηση για την πολιτική, οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ενότητα που οι λαοί μας θέλουν και χρειάζονται.
Οδεύοντας προς την ενότητα, είμαστε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. Όσο σταθεροί και αν είμαστε, πρέπει να γίνουμε ακόμη περισσότερο, καθώς διαπραγματευόμαστε τη συμμετοχή των εθνών μας σε διεθνή φόρα όπως τα Ηνωμένα Έθνη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα. Οι θεσμοί αυτοί, γεννημένοι από τις στάχτες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δεν έχουν επιδείξει αρκετά καλά ανακλαστικά στις πραγματικότητες του πολυπολικού κόσμου σήμερα.
Χαρισματικός και ιδιοσυγκρασιακός, ικανός να χτίζει φιλίες, να επικοινωνεί με τις μάζες όσο λίγοι ηγέτες το έχουν καταφέρει, ο Τσάβες θα μας λείψει. Θα τιμώ πάντα τη φιλία και τη συνεργασία, που, κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών που δουλέψαμε μαζί ως πρόεδροι, παρήγαγε τέτοια οφέλη για τη Βραζιλία και τη Βενεζουέλα και για τους λαούς μας.

Μετάφραση: Αναστασία Γιάμαλη
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=758415



5.

Τσάβες: αντί για νεκρολογία

Τον Σεπτέμβριο του 2006, ο Ούγκο Τσάβες εξαγρίωσε τον Λευκό Οίκο όταν, σε ομιλία του στα Ηνωμένα Εθνη, στο κεντρικό κτήριο της Νέας Υόρκης, είπε τα εξής: «Χθες, ο διάβολος βρισκόταν εδώ. Ακριβώς εδώ. Και η μυρωδιά από θειάφι αιωρείται ακόμα στην ατμόσφαιρα γύρω από το τραπέζι στο οποίο κάθομαι αυτή τη στιγμή».
Ο Τσάβες αναφερόταν βέβαια στον Τζορτζ Μπους Τζ., ο οποίος όντως είχε μιλήσει στον ΟΗΕ την προηγούμενη μέρα, υπερασπιζόμενος τα ανυπεράσπιστα: την εγκληματική εισβολή στο Ιράκ. Οσο για την αναφορά στο διάβολο, επρόκειτο για προσεκτική φραστική επιλογή που στόχο είχε να απαντήσει στην υπαγωγή της Βενεζουέλας, εκ μέρους του πρόεδρου Μπους, στον «Αξονα του Κακού».
Λίγες ώρες έπειτα από εκείνο το φραστικό παίγνιο, το οποίο συσπείρωσε τα αμερικανικά και ευρωπαϊκά ΜΜΕ σε έναν παροξυσμό αντι-τσαβισμού, ο Τσάβες συναντήθηκε στο προξενείο της Βενεζουέλας με Αμερικανό που ασχολούνταν έντονα, εκείνη την εποχή, με το δυσβάσταχτο χρέος της Νικαράγουας, της Γουιάνας, της Βολιβίας και της Αϊτής – χρέος που είχαν προς τη Δια-Αμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (IADB) και το οποίο, για να το αποπληρώσουν, υπόκειντο σε καταστροφικά προγράμματα λιτότητας, υπό την πίεση του ΔΝΤ, τα οποία και αποτύγχαναν να μειώσουν το χρέος, ενώ παράλληλα οδηγούσαν τις χώρες αυτές σε ακόμα μεγαλύτερη εξαθλίωση (σας θυμίζει κάτι;).
ΟΑμερικανός συνομιλητής του Τσάβες τού είπε ότι ο Λευκός Οίκος και το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ήταν υπέρ ενός βαθιού κουρέματος του χρέους των χωρών αυτών. Αντίθετα, οι εκπρόσωποι των υπουργείων Οικονομικών της Αργεντινής και της Βραζιλίας ήταν αντίθετοι, καθώς είχαν για χρόνια «γαλουχηθεί» να φοβούνται καν να διανοηθούν να συζητήσουν οποιαδήποτε κίνηση (π.χ. κούρεμα) θα «θύμωνε» τους ισχυρούς του κόσμου – καλή ώρα σαν τον δικό μας κ. Παπακωνσταντίνου το 2010.
Τότε ο Τσάβες τον ρώτησε: «Γιατί όμως δέχεται ένα τέτοιο γενναιόδωρο κούρεμα [υπέρ των φτωχών χωρών] η κυβέρνηση Μπους;». Ο Αμερικανός τού απάντησε: «Επειδή οι συγκεκριμένοι γραφειοκράτες του Λευκού Οίκου, που χειρίζονται αυτή την υπόθεση τώρα, είναι ελευθεριάζοντες [libertarians] και θεωρούν ότι οι πιστωτές πρέπει να χάνουν όταν τα δάνεια που δίνουν «καούν». Επιπλέον, δεν έχουν κανένα συμφέρον να βοηθήσουν την IADB. Οι μόνοι που πολεμούν το κούρεμα είναι οι μεσαίοι γραφειοκράτες της Αργεντινής και της Βραζιλίας».
Πράγματι, ο Τσάβες μίλησε στους προέδρους Λούλα και Κίρχνερ (Βραζιλίας και Αργεντινής), οι γραφειοκράτες νικήθηκαν, και τον Νοέμβριο του 2006 η IADB ανακοίνωσε τη διαγραφή δισεκατομμυρίων χρέους της Νικαράγουας, της Βολιβίας, της Αϊτής και της Γουιάνας. Χωρίς δογματισμό, ο επαναστάτης πρόεδρος -το αγκάθι για το Λευκό Οίκο στη Λατινική Αμερική-συνεργάστηκε σιωπηλά με τις ΗΠΑ για να ξαλαφρώσει λίγο το αβάσταχτο βάρος που σήκωναν στους ώμους τους οι φτωχότεροι πολίτες της ηπείρου του.
Υπάρχουν μαθήματα για μας σε αυτή την ιστορία. Η σύγκρουση με τους ισχυρούς ποτέ δεν ωφελεί όταν γίνεται για να γίνει. Αν όμως συνδυαστεί με μετριοπάθεια και με την ετοιμότητα για συνεργασία ακόμα και με το διάβολο (στη δική μας περίπτωση, ακόμα και με το ΔΝΤ), μπορεί να μειώσει τα θύματα μεταξύ των πιο αδύναμων συνανθρώπων μας.
Ας αφήσω όμως τα δικά μας στην άκρη για σήμερα. Εκατομμύρια άνθρωποι θρηνούν τον Τσάβες σε όλη τη Λατινική Αμερική, την ώρα που οι αντίπαλοί του γιορτάζουν. Δεν είναι η στιγμή για μια συνολική αξιολόγηση της προσωπικότητάς του. Σήμερα, το μόνο που θέλω να προσθέσω είναι το εξής απλό. Ο Τσάβες πέτυχε δύο άθλους: ένα φτωχόπαιδο που ένιωσε τη φτώχεια στο πετσί του κατάφερε να τη μειώσει δραστικά μεταξύ των συνανθρώπων του. Και το έκανε κερδίζοντας με άψογες διαδικασίες τη μία εκλογική αναμέτρηση μετά την άλλη. Δεν είναι λίγο αυτό.

ΓΙΑΝΗΣ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ