Εμπόδια στο «κίνημα χωρίς μεσάζοντες»

Με μηνύσεις και...απορριμματοφόρα δήμαρχοι και έμποροι κυνηγούν την πρωτοβουλία, που παρ’ όλα αυτά εξακολουθεί να εξελίσσεται
O φόβος πλανιόταν στον αέρα εδώ και καιρό, όμως οι πολίτες που οργανώνουν αγορές αγροτικών προϊόντων «χωρίς μεσάζοντες» πίστευαν ότι θα πρυτανεύσει η ευαισθησία απέναντι σε όσους μαστίζονται από τις συνέπειες της κρίσης. Το τελευταίο διάστημα, δήμοι και έμποροι κινούνται κατά των πρωτοβουλιών αυτών, με κατηγορίες που αφορούν παρεμπόριο ή αθέμιτο ανταγωνισμό, ακόμα και απειλή κατά της δημόσιας υγιεινής...
Παράδειγμα, ο δήμαρχος Πειραιά Βασ. Μιχαλολιάκος, ο οποίος απαγόρευσε τη διανομή προϊόντων χωρίς μεσάζοντες στον Πειραιά με το επιχείρημα ότι η δημοτική αρχή στηρίζει το υγιές εμπόριο και όχι το «παρεμπόριο» –όπως το χαρακτηρίζει– που προστατεύεται από τους δημοτικούς συμβούλους του ΣΥΡΙΖΑ. Στο Μαρούσι, την περασμένη εβδομάδα, ο δήμαρχος Γιώργος Πατούλης έστειλε απορριμματοφόρο του δήμου και όχημα της Ασφάλειας στον χώρο όπου είχε προγραμματισθεί διανομή προϊόντων χωρίς μεσάζοντες, προκειμένου να την αποτρέψει, επικαλούμενος την προστασία της δημοτικής περιουσίας και της δημόσιας υγείας. Τον Φεβρουάριο, η δημοτική αστυνομία Θεσσαλονίκης «κατέστειλε» τη διάθεση προϊόντων της συνέλευσης κατοίκων Ευζώνων - Φαλήρου - Σχολής Τυφλών έπειτα από μήνυση για διοργάνωση «παράνομης» λαϊκής αγοράς που κατέθεσε η ομοσπονδία συλλόγων παραγωγών «λαϊκών» αγορών Μακεδονίας. «Οι δήμαρχοι που στρέφονται κατά των πρωτοβουλιών αυτών δεν είναι μόνον κοινωνικώς ανάλγητοι, αλλά είναι και παράνομοι. Το μόνο που κάνουμε είναι να παραγγέλνουμε μαζικά προκειμένου να ρίξουμε το κόστος διαβίωσης για τις οικογένειές μας», λέει ο κ. Ηλίας Τσολακίδης, από την εθελοντική ομάδα Πιερίας, «ο Τόπος μου». Εγινε γνωστός πέρυσι, όταν κινητοποίησε καταναλωτές στην Κατερίνη να προχωρήσουν σε μαζική παραγγελία πατάτας, απευθείας από έναν παραγωγό στο Nευροκόπι, στην τιμή των 0,25 ευρώ, τη στιγμή που στην αγορά υπερέβαινε το ένα ευρώ. «Μειώσαμε κατά 400 ευρώ το κόστος διατροφής ανά οικογένεια τους τελευταίους 13 μήνες. Μήπως φταίμε εμείς που δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός;» Εύλογες απορίες για την ακρίβεια (ή την αισχροκέρδεια) που εξακολουθεί να κρατάει τις τιμές απαραίτητων αγαθών διαβίωσης σε παράλογα για την εποχή της κρίσης επίπεδα.

Κοινωνικός αντίκτυποςΤο «κίνημα της πατάτας», όπως βαφτίστηκε από τα περισσότερα ΜΜΕ, καταγράφει περισσότερες από 250 πρωτοβουλίες ανά την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρωτοβουλίας «Αλληλεγγύη για όλους», που συστάθηκε προκειμένου να διευκολύνει την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ των κατά τόπους πρωτοβουλιών, λειτουργούν σήμερα 150 τέτοιες αγορές στην Αττική, 30 στη Θεσσαλονίκη και 60 στην υπόλοιπη Ελλάδα. Εχουν διακινήσει μέχρι στιγμής 700 τόνους πατάτας, 500 τόνους λάδι, 120 τόνους όσπρια, 150 τόνους ρύζι και 180 τόνους αλεύρι. Τα νούμερα αυτά είναι ενδεικτικά, αφού πέρυσι, μόνο στην Κατερίνη διατέθηκαν 110 τόνοι απορρυπαντικών και σαπουνιών από μικρές τοπικές μονάδες παραγωγής, ενώ υπολογίζεται πως εξυπηρετούνται με αυτόν τον τρόπο 7.500 οικογένειες ή 30.000 άτομα, δηλαδή περίπου το 40% της πόλης. Σύμφωνα με έρευνα της ΓΣΕΒΕΕ, το 22% των νοικοκυριών δηλώνει πως προμηθεύτηκε βασικά καταναλωτικά αγαθά μέσω των δικτύων χωρίς μεσάζοντες. Ολόκληρη η κοινωνική οικονομία δεν είναι παρά ένα ελάχιστο κλάσμα της εθνικής οικονομίας, της τάξης του 2% σύμφωνα με οικονομολόγους, όμως ο αντίκτυπός της στην κοινωνία είναι μεγάλος.
Οπως είναι αναμενόμενο, υπάρχει ανάγκη για συντονισμό σε υψηλότερο επίπεδο, χωρίς όμως την εμπλοκή της γραφειοκρατίας και βεβαίως των μεσαζόντων. Αυτόν τον ρόλο αναλαμβάνει η τεχνολογία (όλες οι πρωτοβουλίες έχουν μπλογκ και πολλές φορές online φόρμες παραγγελίας) και υποβοηθείται από πρωτοβουλίες όπως η «Αλληλεγγύη για όλους» και η ψηφιακή της πλατφόρμα. Κάνει ελέγχους ποιότητας μέσω δημοσίων οργανισμών πιστοποίησης και συντηρεί ένα πόρταλ (www.solidarity4all.gr) στο οποίο μπορούν να καταχωρίζουν τα νέα τους διάφορες τοπικές πρωτοβουλίες. Το ίδιο επιχειρεί και ο ιστότοπος agrotopia.gr, ο οποίος προέκυψε από τη συμφωνία των αγορών χωρίς μεσάζοντες που συναντήθηκαν στις 9 Μαρτίου στην Αθήνα.

Η καλή «χάρτα» και η «μαύρη λίστα» Το κίνημα της πατάτας «οδηγεί» τις διορθώσεις τιμών στην αγορά. Πριν από περίπου ένα μήνα, έγινε στην Κατερίνη η δεύτερη πανελλαδική συνάντηση των αγορών χωρίς μεσάζοντες, όπου συμφωνήθηκε μια χάρτα καλών πρακτικών. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει τη διενέργεια χημικών ελέγχων για την αποφυγή χρήσης φυτοφαρμάκων, αλλά και μια «μαύρη λίστα» παραγωγών που επιχειρούν να εκμεταλλευθούν την κρίση.«Οταν τηλεφώνησα στον άνθρωπο στο Nευροκόπι και τον ρώτησα πόσο ήθελε για να είναι χαρούμενος, ζήτησε 21 λεπτά. Εμείς του προσφέραμε 25. Φέτος δεν έδινε κανείς λιγότερο από 50. Δέκα προμηθευτές ελαιολάδου μας ζήτησαν 21 ευρώ το πεντόλιτρο από 15 πέρυσι, λέγοντας πως έχουν ανέβει οι τιμές στο χρηματιστήριο του προϊόντος. Μα αν μας ενδιέφερε το χρηματιστήριο, δεν θα προχωρούσαμε ποτέ σε αυτό το κίνημα. Κάποιοι νομίζουν ότι πιάσαν την καλή, όμως εμείς θέλουμε να δημιουργούμε σχέσεις εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης», εξηγεί ο κ. Ηλίας Τσολακίδης. Προκειμένου να διασφαλίζεται διαφάνεια, οι περισσότερες αγορές οργανώνουν επιδείξεις προϊόντων, όπου οι πολίτες δοκιμάζουν και στη συνέχεια ψηφίζουν. «Δεν είναι στόχος μας να το κάνουμε για χρόνια αυτό, όμως ξέρουμε ότι το κράτος δεν πρόκειται ποτέ να ελέγξει τους εμπόρους. Θέλουμε να κινητοποιήσουμε τον κόσμο να αλλάξει συνήθειες και να απαιτήσει την αλλαγή του συστήματος».

Του Ματθαιου Τσιμιτακη
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_28/04/2013_519023