FRANCE-DEUTSCHLAND-EUROZONE: (1) "Φυγή προς τα εμπρός" ή "άλμα στο κενό" η πρόταση Hollande; (2) Υποταγή ή εξώθηση σε ρήξη;
1.
"Φυγή προς τα εμπρός" ή "άλμα στο κενό" η πρόταση Hollande;
Στο “πόδι” φαίνεται χαράσσεται η μελλοντική ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική, με τις “εμπνεύσεις της στιγμής” απέναντι σε εσωτερικές πολιτικές πιέσεις να δίνουν τον τόνο, την ίδια ώρα που η οικονομική κρίση και η πολιτική αποσταθεροποίηση δημιουργούν το δικό τους “καθοδικό σπιράλ”. Η Βρετανία αποτελεί το πρώτο χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς ο πανικός Συντηρητικών απέναντι στα εκλογικά κέρδη του Κόμματος Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου δρομολογεί μιαν διαρκώς αυτοτροφοδοτούμενη διαδικασία που οδηγεί στην έξοδο από την Ε.Ε. μέσω δημοψηφίσματος, παρά τις πρόσφατες περί του αντιθέτου δημόσιες συστάσεις του Barack Obama στον David Cameron. Η “ακροβατική” προσπάθεια του Βρετανού πρωθυπουργού να αφοπλίσει τους ευρωσκεπτικιστές, επαναπατρίζοντας ορισμένες δικαιοδοσίες από τις Βρυξέλλες στο Λονδίνο κινδυνεύει να μετατραπεί σε στρατηγικό φιάσκο.
Στη Γαλλία, ο Francois Hollande δείχνει να ακολουθεί την αντίστροφη πορεία, ζητώντας ένα νέο άλμα στην ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ωστόσο, η πραγματική του θέση είναι δεινή. Η 150λεπτη συνέντευξη Τύπου (η δεύτερη της προεδρίας του) που έδωσε την Πέμπτη ενώπιον 400 δημοσιογράφων ήρθε σε μια συγκυρία λεπτή, καθώς την προηγουμένη είχε επιβεβαιωθεί η επιστροφή της Γαλλίας στην ύφεση, ενώ τα στοιχεία του μηνός για την απασχόληση κατέδειξαν ότι η ανεργία (11%) σημειώνει μεταπολεμικό ρεκόρ. Εξ ού και ο Γάλλος πρόεδρος εξήγγειλε ότι η δεύτερη χρονιά της θητείας του θα είναι “έτος αντεπίθεσης για την ανάπτυξη”.
Με τη δημοτικότητά του να είναι στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει γνωρίσει πρόεδρος της Ε΄ Γαλλικής Δημοκρατίας μετά από μόλις έναν χρόνο θητείας, με τους Γάλλους να εμφανίζονται στην πρόσφατη έρευνα του Pew Research Institute ως οι πλέον απαισιόδοξοι για την πορεία της οικονομίας του Ευρωπαίοι (επιδείνωση αναμένει το 91%, με αύξηση δέκα μονάδων σε έναν χρόνο), με τα μέλη της κυβέρνησης να αλληλο-ακυρώνονται και την αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλιστών (Arnaud Montebourg, Benoit Hamon) να είναι όλο και πιο “νευρική”, η έννοια της “αντεπίθεσης” φαντάζει πολύ σχετική.
Ωστόσο, ο Hollande, αφού απίθωσε στα πόδια των κοινοτικών ιθυνόντων την ευθύνη των δεινών του (“η ύφεση που οφείλεται στην πολιτική λιτότητας απειλεί την ίδια την ταυτότητα της Ευρώπης”) και αφού αρνήθηκε ότι η Γαλλία χάνει τον ηγετικό της ρόλο στην Ευρώπη λόγω διαρκούς απώλειας ανταγωνιστικότητας, περιέγραψε ένα φιλόδοξο σχέδιο προώθησης της πολιτικής ένωσης εντός διετίας: “Είναι ευθύνη μου ως ηγέτη ενός ιδρυτικού κράτους-μέλους να βοηθήσω ώστε να βγει η Ευρώπη από τον λήθαργο που την έχει κυριεύσει και να μειώσω την απογοήτευση των πολιτών”.
Με ποιον τρόπο; Με την συγκρότηση μιας “πραγματικής” οικονομικής κυβέρνησης της ευρωζώνης, η οποία θα συνεδριάζει κάθε μήνα, θα διαθέτει πρόεδρο “πλήρους απασχόλησης”, θα εναρμονίζει τους εθνικούς προϋπολογισμούς και τις φορολογικές και κοινωνικές πολιτικές, θα επικεντρώσει στην πάταξη της φοροδιαφυγής και σταδιακά θα είναι σε θέση να εκδίδει ευρωομόλογα.
Επιπλέον, ο Γάλλος πρόεδρος ζήτησε την επίσπευση της απελευθέρωσης των 6 δισ. κοινοτικών κονδυλίων που προορίζονται για την καταπολέμηση της ανεργίας, τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκές ενεργειακής κοινότητας, η οποία θα συντονίσει τη μετάβαση στη χρήση ανανεώσιμων πηγών, καθώς και την εκπόνηση 10ετρούς προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας, της υγείας και των υποδομών μεταφορών.
Στο εσωτερικό επίπεδο, η κυριότερη εξαγγελία του αφορά την μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού (μετά από κοινωνική διαβούλευση για να αποφευχθούν παλαιότερα “ατυχήματα”) εντός του έτους, καθώς, όπως είπε, η επιμήκυνση του βίου οδηγεί και σε επιμήκυνση του εργασιακού βίου “κατά λίγα χρόνια”.
Το αν ο Hollande, πάντως, είναι σε θέση να σχεδιάζει τη μελλοντική αρχιτεκτονική της Ευρώπης, είναι ένα ζήτημα, όταν μόλις την Τετάρτη δέχθηκε από τον Jose Barroso και τους επιτρόπους την to-do list της Κομισιόν με τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται από τη Γαλλία (κυρίως στην απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας), ως αντάλλαγμα για τη διετή παράταση στην υλοποίηση της δημοσιονομικής της προσαρμογής.
Είναι επίσης πολύ αμφίβολο κατά πόσον το Βερολίνο προτίθεται να δεχθεί κινήσεις εμβάθυνσης της ευρωζώνης που θα την απέκοπταν περισσότερο από τους εκτός κοινού νομίσματος εταίρους και σίγουρα δεν έχει ισχυρά κίνητρα να ανταλλάξει αυτό που δεν επιθυμεί να επωμισθεί (αμοιβαιοποίηση του χρέους κοκ) με μια πολιτική εμβάθυνση η οποία δεν προσθέτει πολλά σε όσα ήδη πολιτικώς επιτυγχάνει.
Εκτός και αν η πρόταση Hollande δεν είναι παρά απλός αντιπερισπασμός στις γερμανικές ιδέες περί αλλαγής των κοινοτικών συνθηκών.
Σε κάθε περίπτωση, για μία συνέντευξη Τύπου η εξαγγελία ήταν αρκετή. Την ίδια ώρα οι Γάλλοι πολίτες είχαν τη δυνατότητα να δουν στις κινηματογραφικές αίθουσες το νέο ντοκιμαντέρ “Η Εξουσία”, γυρισμένο με απεριόριστη πρόσβαση στα άδυτα των Ηλυσίων – το οποίο άφησε σε πολλούς την εικόνα (για την οποία πιθανότατα δεν ευθύνεται ο σκηνοθέτης...) ενός βαρετού θεάματος χωρίς συνεκτική κεντρική ιδέα...
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/gmessages/showTopic.asp?id=3765474&nid=1797904
2.
Υποταγή ή εξώθηση σε ρήξη;
Ενα χρόνο μετά την εκλογή του Ολάντ το βραχυκύκλωμα του Γάλλου ηγέτη αποτελεί στρατηγικό πρόβλημα πρώτου μεγέθους για τους Μέρκελ-Σόιμπλε: Δεν προσαρμόζεται στους ρυθμούς που θέλει το Βερολίνο, αλλά και δεν αντιπαρατίθεται μετωπικά, ώστε να διευκολύνει πιο ξεκάθαρες γερμανικές επιλογές, με τη γαλλική πλευρά να χρεώνεται μια ρήξη που επικοινωνιακά δεν θέλει να αναλάβει η Γερμανία.
Η πίεση έρχεται από παντού, από τον Μπαρόζο που καλεί τη Γαλλία να προχωρήσει σε περαιτέρω περικοπές και διαρθρωτικές αλλαγές, από τον επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ Βάιντεμαν και ηγετικά στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών που έχουν ήδη ανακηρύξει τη Γαλλία στον μεγάλο ασθενή της Ευρωζώνης, αλλά και από πιο τολμηρές απόψεις που τις δημοσιεύει το έγκυρο Bloomberg, όπου τρεις αριθρογράφοι, ανάμεσα στους οποίους και ο πρώην πρόεδρος του ΣΕΒ Γερμανίας Χένκελ, καλούν τη Γαλλία να πάρει τη σωτήρια πρωτοβουλία της κατάτμησης της Ευρωζώνης!
Ενας χρόνος Ολάντ ήταν μια περίοδος χάριτος που για το Βερολίνο εξαντλήθηκε, καθώς οι εκλογές του Σεπτεμβρίου πλησιάζουν και έπεται η ώρα των μεγάλων αποφάσεων. Αν μέχρι στιγμής η απραξία-ακινησία του ενοίκου του Μεγάρου των Ηλυσίων ήταν χρήσιμη για την Καγκελαρία, γιατί απέτρεψε αναταράξεις, σε μια στιγμή που χρειάζεται επίφαση αισιοδοξίας για να καλυφθεί η «βουτιά» της Ευρωζώνης στην ύφεση, με τη Γερμανία να ξεφεύγει ακόμη εικονικά-προσχηματικά από την επομένη των εκλογών και μετά, το γαλλικό βραχυκύκλωμα είναι πρόκληση πρώτου μεγέθους.
Δεν πρόκειται για προετοιμασία σκληρής διαπραγμάτευσης, ούτε για υποταγή της Γαλλίας έναντι αντιτίμου, όπως γινόταν την εποχή του διδύμου Μερκοζί. Η Γερμανία μαξιμαλιστική θέλει την πλήρη υποταγή της Γαλλίας και το μόνο που της προκαλεί αμηχανία είναι τι θα κάνει στην περίπτωση που οι αντοχές του γαλλικού πολιτικού συστήματος και οι ισορροπίες της γαλλικής κοινωνίας δεν επιτρέψουν μια βίαιη προσαρμογή σαν αυτή που γνώρισαν η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία και σε μικρότερο βαθμό η Ιταλία.
Σήμερα η τροπή που πήρε η ευρωπαϊκή στρατηγική της Γερμανίας απαγορεύει στη Γαλλία να συνεχίσει την παραδοσιακή ευρωπαϊκή της ισορροπία, όπου συνυπήρχαν συμφέροντα και φιλοδοξίες και του Βορρά και του Νότου: Ο μέχρι χθες προνομιακός εταίρος του Βερολίνου καλείται ή να πληρώσει το πλήρες κόστος της βιάιης σύγκλισης με τον Βορρά ή να αποδεχθεί σε όλα τα επίπεδα τον υποβιβασμό του στον Νότο.
Αν θέλουμε να ανατρέξουμε στην Ιστορία της Ενοποίησης της Γερμανίας τον 19ο αιώνα υπό τον ηγέτη της Πρωσίας Μπίσμαρκ, υπάρχουν δύο μοντέλα αντιμετώπισης των ανταγωνιστικών κέντρων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την παντοδυναμία του Βερολίνου στην ενοποίηση:
Το μοντέλο της Αυστρίας που εκ του μεγέθους της παρενοχλούσε την πρωσική παντοδυναμία και ετέθη εκτός γερμανικής ολοκλήρωσης με συνειδητή και ορθολογική επιλογή του Μπίσμαρκ να πληρώσει με αναδίπλωση και ακρωτηριασμό μια ενοποίηση που θα την έλεγχε πλήρως.
-Το μοντέλο της Βαυαρίας που υπετάγη πλήρως μετά τιμών μετά την ίδρυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας το 1870: Διατήρησε τον βασιλά της, το στρατό της, τους σιδηροδρόμους της και τα ταχυδρομεία της, παρέδωσε την ουσία της κυριαρχίας της και κράτησε τα σύμβολα.
Εδώ όμως σταματούν οι ομοιότητες, καθώς η ασφυκτική γερμανική πίεση δεν αποκλείεται να οδηγήσει τη γαλλική ελίτ και κοινωνία στη μη ελεγχόμενη έκρηξη, που απέτρεψαν με το σοκ και δέος των μεθοδεύσεών τους οι Μέρκελ-Σόιμπλε στον Νότο της Ευρωζώνης.
Πλήρης υποταγή
Η μαξιμαλιστική Γερμανία θέλει την πλήρη υποταγή της Γαλλίας και το μόνο που της προκαλεί αμηχανία είναι τι θα κάνει στην περίπτωση που οι αντοχές του γαλλικού πολιτικού συστήματος και οι ισορροπίες της γαλλικής κοινωνίας δεν επιτρέψουν μια βίαιη προσαρμογή σαν αυτή που γνώρισαν η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ισπανία και σε μικρότερο βαθμό η Ιταλία.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
www.imerisia.gr
17-5-2013