Ο Ελύτης και τα hedge funds

Η «Ψευδοφάνεια» και το όνειρο για ένα άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά

Η φιλοσοφία, η θεολογία και η ποίηση αποτελούν τις τρεις αδελφές του πνεύματος. Στον κόσμο των επενδύσεων, οι τρεις αδελφές αποτελούν πολύτιμες συντρόφους των επιτυχημένων επαγγελματιών. Βεβαίως, όπως ισχύει ευρύτερα στη ζωή, ο καθένας διαβάζει και αντιλαμβάνεται τη φιλοσοφία, τη θεολογία και την ποίηση με τον δικό του τρόπο και αντίστοιχα τις βιώνει και τις εφαρμόζει μέσα από το ίδιο υποκειμενικό πρίσμα. Η ποιότητα και το βάθος της ερμηνείας τους είναι χαρακτηριστικά που διακρίνουν τους επιτυχημένους από τους λιγότερο επιτυχημένους.

Πολλά κερδοσκοπικά κεφάλαια και hedge fund managers συνηθίζουν να προλογίζουν τις τριμηνιαίες αναφορές αποτελεσμάτων τους (κερδών ή ζημιών) με στίχους ή αποφθέγματα που απεικονίζουν αντίστοιχα τις οικονομικές επιδόσεις τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Third Point, του hedge fund του επενδυτή Ντάνιελ Λεμπ, που έγινε γνωστό στη χώρα μας από τα κέρδη που αποκόμισε από τις επενδύσεις του στα ελληνικά ομόλογα.

Σε μια από τις πρόσφατες αναφορές της η Third Point μνημονεύει τους στίχους του τραγουδιού «Keep Ya Head Up», του αφροαμερικανού ράπερ Τούπακ Σακούρ (2Pac), στους οποίους, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνεται και η φράση «I’m tryin’ to make a dollar out of fifteen cents» (προσπαθώ να βγάλω ένα δολάριο από 15 σεντ). Η φράση αυτή συμπυκνώνει την ουσία της επενδυτικής στρατηγικής της αμερικανικής επενδυτικής φίρμας, η οποία αναζητεί ευκαιρίες σε «υποτιμημένες» αξίες προκειμένου να διπλασιάσει ακολούθως τα κέρδη της. Ετσι συνέβη και με το ελληνικό χρέος. 

Η Third Point, από τον Μάρτιο του 2012 και ως τις αρχές του φθινοπώρου, έχτιζε θέση στα ελληνικά ομόλογα, διαβλέποντας τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και τις ευκαιρίες που έκρυβαν τα υποτιμημένα ελληνικά χρεόγραφα. Αγοράζοντας ομόλογα με μέση τιμή 17 σεντ στο ευρώ, μέσα σε λιγότερο από δέκα μήνες διπλασίασε τα χρήματά της και έβγαλε από το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων καθαρά κέρδη 380 εκατ. ευρώ ή 500 εκατ. δολάρια. Δηλαδή, έκανε πράξη τον στίχο του 2Pac.

Εξαιρετική έμπνευση για επενδύσεις και αστείρευτος κρουνός ιδεών είναι η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη. Ειδικά η «Μαρία Νεφέλη» είναι ένα διαχρονικά αξεπέραστο ποίημα από την άποψη του οικονομικού ρεαλισμού και της στρατηγικής επενδυτικής. Η ανάγνωσή του προσφέρει συμπυκνωμένη σοφία και συμβουλές εγρήγορσης, προνοητικότητας, αλλά και στοχευμένης υπέρβασης. Υπάρχουν πολλοί στίχοι στο ποίημα αυτό του 1978 από τους οποίους ειδικά οι επενδυτές θα μπορούσαν να αντλήσουν έμπνευση: «Κάνε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά». «Οταν η συμφορά συμφέρει λογάριαζέ την για πόρνη». «Την αλήθεια τη “φτιάχνει” κανείς ακριβώς όπως φτιάχνει και το ψέμα». «Τρώγε την πρόοδο και με τα φλούδια και με τα κουκούτσια της». «Στην κακή μοιρασιά πάντοτε ο Θεός ζημιώνεται». «Αν είναι να πεθάνεις πέθανε, αλλά κοίτα να γίνεις ο πρώτος πετεινός μέσα στον Αδη» είναι κάποιες από τις αναφορές που ξεχωρίζουν.

Το «κάνε άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά» είναι η πλέον κατάλληλη συμβουλή που μπορεί να έχουν σήμερα στο μυαλό τους οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών. Η φθορά αυτή μπορεί αφενός να σχετίζεται με τις συνθήκες που επικρατούν στην ελληνική οικονομία, αφετέρου με τις σκιώδεις πρακτικές ανταγωνιστών – και τρίτων – που εποφθαλμιούν τα επικερδή και υγιή στοιχεία ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών, τα οποία θέλουν να αποκτήσουν σε τιμή ευκαιρίας εκμεταλλευόμενοι τις δυσχερείς συνθήκες. Και εδώ χωράει η χρήση του «όταν η συμφορά συμφέρει λογάριαζέ την για πόρνη».

Καθώς, λοιπόν, «την αλήθεια τη “φτιάχνει” κανείς ακριβώς όπως φτιάχνει και το ψέμα», ειδικά για το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις μύχιες επιθυμίες και επιδιώξεις πολλών, θα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιήσει την ποίηση του Ελύτη, και κυρίως τη «Μαρία Νεφέλη», για να προειδοποιήσει για την ενδεχόμενη «κακή μοιρασιά».

Ο «οικονομικός» Ελύτης, που εισήγαγε στα νεοελληνικά πράγματα τον όρο «Ψευδοφάνεια», την τάση δηλαδή να παρουσιαζόμαστε διαρκώς διαφορετικοί απ’ ό,τι πραγματικά είμαστε, ήδη από το 1958 είχε προβλέψει με σχετική ακρίβεια το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Στη διάσημη συνέντευξή του στον Ρένο Αποστολίδη και στην εφημερίδα «Ελευθερία» δήλωνε: «Οσο, λοιπόν, κι αν είναι λυπηρό, πρέπει να το πω: ο Ελληνισμός, για την ώρα τουλάχιστον, επέτυχε ως γένος, αλλ’ απέτυχε ως κράτος! Και παρακαλώ νύχτα-μέρα τον Θεό, και το μέλλον, να με διαψεύσουν».

Κουκάκης Θανάσης

 www.tovima.gr/opinions 

21-7-2013