Τεχνοκρατία και δημοκρατία

European Union - Lobby Planet

Εδώ και πέντε χρόνια (2008-2013) η πολιτική, η οικονομία, η κοινωνία και ο πολιτισμός στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχουν εγκλωβιστεί στο πλαίσιο της τεχνοκρατίας. Οποιοι έτυχαν να διαβάσουν το πρόσφατο πολιτικό πόνημα του Γιούργκεν Χάμπερμας με τον τίτλο «Στον απόηχο της τεχνοκρατίας. Μικρά πολιτικά γραπτά ΧΙΙ» (Βερολίνο 2013), θα έχουν διαπιστώσει τα εξής δύο πράγματα: πρώτον, ότι εδώ και χρόνια (πιο συγκεκριμένα μετά το έτος–τομή 1989 για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις και για την παγκόσμια κοινωνία) οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται σε επίπεδο δημοκρατικής νομιμοποίησης αλλά, αντιθέτως, σε κλειστούς γραφειοκρατικούς κύκλους, πράγμα που σημαίνει ότι η ίδια η παγκόσμια κοινωνία συγκροτείται και λειτουργεί ως συλλογική οντότητα εκτός των ορίων της πολιτικής νομιμοποίησης και των διαδικασιών της, που επεξεργάστηκε και εφάρμοσε ο πολιτικός διαφωτισμός. Δεύτερον, η εγκαθίδρυση μηχανισμών και τεχνικών της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας παγιώθηκε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με μονόδρομο. Δηλαδή ισχύει το ιδεολογικό και πολιτικό πρόγραμμα ΤΙΝΑ (there is no alternative), αλλά είναι ανοιχτός ο δρόμος διορθωτικών μέτρων μέσω των δημοκρατικών διαδικασιών.

Ολοι ζούμε στο ίδιο σπίτι ή, με τα λόγια της Mέρκελ, «όλοι είμαστε στην ίδια βάρκα» (εξάλλου αυτή η έκφραση είναι λαϊκή γερμανική παροιμία). Οπότε τίθεται το ερώτημα: τι κάνουμε εμείς οι πολίτες του ελληνικού κράτους, όταν, μπροστά στα ίδια τα μάτια μας, βλέπουμε να κατεδαφίζεται το «κοινωνικό κράτος», όταν βλέπουμε, διά γυμνού οφθαλμού, ότι δεν μπορούμε να συγκροτηθούμε ως πολίτες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πολιτικού διαφωτισμού και από την άλλη οι «συγκυβερνήτες Σαμαράς – Βενιζέλος» μάς δείχνουν την πόρτα εξόδου από τις κατακτήσεις –έστω– της «Μεταπολίτευσης» (όπως θα έλεγαν οι φίλοι μας πολιτικοί και δημοσιογράφοι);

Τελικά, κανείς σ’ αυτόν τον τόπο δεν τρέφει ψευδαισθήσεις και δεν διέπεται από πολιτικό αγνωστικισμό. Μπορεί να υπάρχει ένα κάποιο σχέδιο «πολιτικής τύφλωσης» που έχει επεξεργαστεί ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και οι επιτελείς του στο μέγαρο Μαξίμου και αυτό το σχέδιο να αναφέρεται στους πολίτες της ελληνικής κοινωνίας, αλλά κανείς στο επίπεδο της πολιτικής θεότητας δεν «βάζει το χέρι του στη φωτιά».

Εδώ και πέντε χρόνια η δημοκρατία αντικαταστάθηκε από την τεχνοκρατία. Οι Βρυξέλλες ως κατεξοχήν τεχνοκρατική δομή, η οποία επεξεργάζεται σχέδια, προγράμματα και τεχνικές, δεν έχει επινοήσει την πραγματολογική δυνατότητα να υπερβεί η Ευρωπαϊκή Ενωση τις πολιτικές πρακτικές που οδηγούν ολόκληρους πληθυσμούς στα όρια της επιβίωσης!

Επιτέλους, θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ελλάδα (ελληνική κοινωνία, ελληνικό κράτος κ.λπ.), μετά τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2009, εγκλωβίστηκε στα όρια της «μετα-δημοκρατίας». Κανείς δεν γνωρίζει, ως πολίτης αυτού του τόπου, τι ακριβώς συμβαίνει εδώ και τέσσερα χρόνια (2009-2013). Εκείνο που όλοι μας διαπιστώνουμε σε εμπειρικό επίπεδο είναι κατά σειρά τα εξής δεδομένα: ο Γεώργιος Παπανδρέου εξελέγη πρωθυπουργός της χώρας τον Οκτώβριο του 2009. Μετά τον Ιανουάριο του 2010 άρχισαν να πυκνώνουν τα σύννεφα στον ανέφελο και γαλάζιο ουρανό του ελληνικού τόπου και τον Απρίλιο του ίδιου έτους, πολίτες και πολιτικοί, πληροφορηθήκαμε ότι το ελληνικό κράτος τίθεται υπό καθεστώς οικονομικής επιτήρησης. Τον Απρίλιο του 2010 τίθεται σε εφαρμογή η πρώτη πράξη της «τεχνοκρατίας», η οποία αντικαθιστά την ίδια τη δημοκρατία. Ολοι καταλαβαίνουμε γιατί η περιώνυμη «εξεταστική επιτροπή» της Βουλής, η οποία θα ερευνούσε τα πώς και τα γιατί «μπήκαμε στο Μνημόνιο», δεν πρόκειται ποτέ να συγκροτηθεί!

Από τον Οκτώβριο του 2009 και τον Απρίλιο του 2010, φτάνουμε στον Νοέμβριο του 2011, οπότε και καθιερώνεται (παγιώνεται) η τεχνοκρατία στην Ελλάδα. Πρωθυπουργός αναγορεύεται ο κ. Παπαδήμος, ο οποίος έκτοτε αγνοείται (άραγε πού βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια ο κ. Παπαδήμος;). Αυτή η πράξη της αντικατάστασης του κοινοβουλευτικού πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου από τον τεχνοκράτη κ. Παπαδήμο υποδηλώνει, με περισσή πολιτική σαφήνεια, ότι το «πάνω χέρι» έχει η τεχνοκρατία.

Μπορεί να απαριθμήσει κανείς πολλές περιπτώσεις υπερίσχυσης της τεχνοκρατίας έναντι της δημοκρατίας. Ο κατάλογος δεν μπορεί να ελεγχθεί από τον Ελληνα πολίτη. Εκείνο που έχει σημασία είναι η διαπίστωση του κοινού νου, σύμφωνα με την οποία οι πολιτικές αποφάσεις και πράξεις και, σε ακολουθία προς αυτές, οι πολιτικές πρακτικές ορίζονται ως «τεχνοκρατία». Αυτό συμβαίνει τις τελευταίες μέρες με τις «λέξεις»: κινητικότητα, διαθεσιμότητα, εφεδρεία, απολύσεις κ.λπ. Οι «λέξεις» αυτές σε πολιτικό επίπεδο θα μπορούσαν να μιλάνε τη γλώσσα της πολιτικής. Δεν είναι παρά τα λεκτικά και πραγματολογικά απομεινάρια μιας «φτωχής τεχνολογίας», η οποία εγκλωβίζεται στα όρια των σχεδίων της.

Η τεχνολογία, ως μέθοδος επίλυσης οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, έχει εδραιωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα μπορούσε κανείς να πει και σε διεθνές επίπεδο. Η ελληνική κοινωνία δεν έχει άλλο δρόμο να διανύσει, παρά αυτόν τον οποίο υπαγορεύουν τα πολιτικά προστάγματα του Διαφωτισμού και όχι όσα μας λέει (ιδίως στο αυτί του κ. Στουρνάρα) η «τρόικα». Η δημοκρατία αντιστέκεται με όλες τις πολιτικές και συνειδησιακές δυνάμεις της μπροστά στην επέλαση της τεχνοκρατίας.

Του Θεόδωρου Γεωργίου 
- Καθηγητή Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

http://www.efsyn.gr/?p=88070