Φως στη σχέση Τουρκίας & Ισραήλ από… τα παλιά χρόνια




Ένα βιβλίο που εκδίδει το ισραηλινό υπουργείο Άμυνας με τις «ευλογίες» του επικεφαλής της υπηρεσίας στρατιωτικής κατασκοπείας της χώρας (MI: Military Intelligence), ενώ σε μια πρώτη ανάγνωση ρίχνει φως στην ανάδυση της ισραηλινής στρατιωτικής κατασκοπείας, αποδεικνύεται πολύ πιο επίκαιρο από ότι κανείς θα φανταζόταν, τόσο επίκαιρο μάλιστα, που θα έλεγε κανείς ότι η έκδοσή του μόνο τυχαία δεν είναι…



Του Ζαχαρία Μίχα

Διευθυντή Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ISDA)


Πρόκειται για βιβλίο της εταιρίας που εκδίδει τα συγγράμματα του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας, της «Maarakhot», σε συνεργασία με το ερευνητικό Ινστιτούτο που διατηρεί η MI, το οποίο και δίνει «ποταμό» πληροφοριών για την ανάδυση της στρατιωτικής κατασκοπείας του εβραϊκού κράτους, αλλά και για τις περιφερειακές στρατηγικές ισορροπίες της εποχής, οι οποίες ήταν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές και όλως ιδιαιτέρως για τη γνωστή και προδήλως… φιλική στην Ελλάδα, την Τουρκία.
Τι αναφέρεται λοιπόν στο βιβλίο των ερευνητών συγγραφέων David Siman-Tov και Shay Hershkovitz; Ότι οι μη αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής (Ισραήλ, Τουρκία, Ιράν), είχαν συμπήξει συμμαχία σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών για να αντιμετωπίσουν τους Άραβες, προφανώς εξουδετερώνοντας αφενός τις απόπειρες σοβιετικής διείσδυσης και αφετέρου τις όποιες «παναραβικές» τάσεις παρουσιαζόντουσαν, καταστρέφοντάς τις εν τη γενέσει τους. Άρα, ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι το «διαίρει και βασίλευε» στη Μέση Ανατολή αποτελούσε τον κανόνα, που δεν αφορούσε μόνο τους Ισραηλινούς.

Ο επικεφαλής της ισραηλινής στρατιωτικής κατασκοπείας, υποστράτηγος Αβίβ Κοτσαβί

«Το βιβλίο ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο των [διακρατικών] μυστικών», αναφέρει στην εισαγωγή του ο υποστράτηγος Αβίβ Κοτσαβί, επικεφαλής σήμερα της MI. Κι όταν λέμε «μυστικά», στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, ιστορικά, ποτέ δεν ξέρεις με ακρίβεια ποιος συνεργάζεται με ποιον και είναι εντελώς μάταιο να χρησιμοποιήσεις σαν «οδηγό» το ποιος καταγγέλλει ποιον στη ρητορική κυβερνήσεων και καθεστώτων. Το τονίζουμε διότι θα επανέλθουμε, αφού μας αφορά ως χώρα και ως Ελληνισμό…
Στο σχετικό ρεπορτάζ της ισραηλινής Haaretz, αναφέρεται, ότι «είναι προφανές ότι το βιβλίο θα μεταφραστεί, αγνοώντας την πνευματική ιδιοκτησία, στα αραβικά και τα περσικά, τα αγγλικά και τα ρωσικά, καθώς διαπραγματεύεται θέματα και προσανατολισμούς που δεν έχουν αλλάξει ασχέτως των δραματικών μετασχηματισμών στη τεχνολογία, την οικονομία και τις σχέσεις των τοπικών καθεστώτων με τους λαούς τους»… Αυτό το «δεν έχουν αλλάξει», χρήζει επίσης προσοχής…
Και μπαίνουμε σε άλλο ένα σημαντικό σημείο της παρουσίασης της ισραηλινής εφημερίδας. Αναφέρει, «προς όφελος του πιστού μας αναγνώστη, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα ήταν χρήσιμο για τον επικεφαλής της κατασκοπείας, Χακάν Φιντάν – ο οποίος, σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, φιλοξένησε τον διοικητή της Mossad στην Άγκυρα πριν δύο μήνες – να φροντίσει να μεταφραστεί το βιβλίο και στα τουρκικά επίσης. Όταν ο Ερντογάν, αυτή την εβδομάδα, κατηγόρησε το Ισραήλ για ανάμιξη στις αιγυπτιακές υποθέσεις, δεν ήταν και εντελώς κατασκεύασμα. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί 55 χρόνια νωρίτερα και η Τουρκία, επίσης, ήταν αναμεμιγμένη».
Και κάπου εκεί ξεκινά η αφήγηση για την προαναφερθείσα τριμερή συνεργασία Τουρκίας-Ιράν-Ισραήλ στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών, επί τη βάση του κοινού συμφέροντος. Το επιχειρησιακό σκέλος της συνεργασίας είχε το όνομα «Τρίαινα» (Trident), όπως αποκαλύφθηκε από τα έγγραφα που δεν πρόλαβαν να καταστρέψουν στην αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη στην Ισλαμική Επανάσταση του 1979, πριν το κτίριο πέσει στα χέρια των υποστηρικτών του Χομεϊνί.
Το καινούργιο που φέρνει στην επιφάνεια το βιβλίο, είναι μια απόρρητη συνάντηση των μυστικών υπηρεσιών Τουρκίας και Ισραήλ τον Ιούνιο του 1958 και τα απόρρητα έγγραφα που προηγήθηκαν και ακολούθησαν, καθώς επίσης και μια τριμερούς με τη συμμετοχή και της Περσίας από τις 31 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Οκτωβρίου του ιδίου έτους που ακολούθησε.
Από ισραηλινής πλευράς συμμετείχαν εκπρόσωποι και από τη Mossad και από τη MI και από τη Shin Bet (αντικατασκοπεία – εσωτερική ασφάλεια). Από τουρκικής ο επικεφαλής της MIT και της στρατιωτικής κατασκοπείας και από περσικής, ο επικεφαλής της περιβόητης SAVAK (συνένωνε τη μυστική αστυνομία, την αντικατασκοπεία – εσωτερική ασφάλεια και την εξωτερική κατασκοπεία), στρατηγός Τεϊμούρ Μπαχτιάρ.
Εκεί συζητήθηκαν τα θέματα που έφερναν κοντά τις τρεις χώρες, όπως τα καταγράφουμε στην αρχή του παρόντος άρθρου. Συνεννοήθηκαν για ανατρεπτική δράση και ειδικές επιχειρήσεις (ψυχολογικές, οικονομικό πόλεμο κ.λπ.) στις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, με τις Τουρκία και Ισραήλ να αναλαμβάνουν από κοινού Λιβύη, Τυνησία, Συρία και Λίβανο (η Περσία ανέλαβε τις μοναρχίες στον Κόλπο, ενώ το Ισραήλς σε συνεργασία με τις αιθιοπικές μυστικές υπηρεσίες ανέλαβαν τη μαύρη Αφρική, δηλαδή πλην των χωρών του βορείου τμήματος της ηπείρου), ενώ ενδιαφέρον – και αποκαλυπτικό στους γνωρίζοντες την τοπική και περιφερειακή Ιστορία – είναι ότι και οι τρεις από κοινού ασχολήθηκαν με την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία. Ανά τρεις μήνες, οι αρχηγοί των υπηρεσιών τα έλεγαν στην Άγκυρα ή σε μια από τις άλλες χώρες.
Κάπου εκεί αναφέρει η εφημερίδα, ότι «ο Ερντογάν θα ενθουσιαστεί να ανακαλύψει» την ιδιαίτερη συνεισφορά της ισραηλινής στρατιωτικής κατασκοπείας, αλλά και δυνατότητες σε όλο το φάσμα της λειτουργίας και των επιχειρήσεων των μυστικών υπηρεσιών, αποσπώντας τον θαυμασμό και τον σεβασμό των Τούρκων συναδέλφων τους. Τις δε ικανότητες αυτές δεν τις αποκάλυψαν όλες μαζί, αλλά σταδιακά και ταυτόχρονα με παρόμοιο άνοιγμα από τις άλλες πλευρές, ώστε να μην ανοίξουν ξαφνικά όλα τα χαρτιά τους, χωρίς και οι υπόλοιποι να κάνουν το ίδιο.
Η κατάληξη του ρεπορτάζ της Haaretz είναι εξίσου εντυπωσιακή: Αυτό που οι Τούρκοι δεν γνώριζαν, είναι ότι οι σχέσεις τους με τους διάφορους κλάδους των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, ήταν καλύτερες από αυτές που διατηρούσαν οι επιμέρους ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες μεταξύ τους!

Ο επικεφαλής της Mossad, Ταμίρ Πάρντο

Σήμερα, στη εποχή του υποστρατήγου Αβίβ Κοτσαβί (MI) και του Ταμίρ Πάρντο (Mossad) η συνεργασία είναι τόσο καλή, όσο σχεδόν στις «μέρες της δόξας» λίγο πριν τον Πόλεμο των Έξι Ημερών (1967), με επικεφαλής της Mossad τον Μέιρ Αμίτ (το όνομά του φέρει ο δρόμος που οδηγεί στον λόφο που βρίσκεται η έδρα της υπηρεσίας…) και τον υποστράτηγο Αχαρόν Γιαρίβ, επικεφαλής της MI. Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα όμως είναι η καταληκτική πρόταση και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής στην Ελλάδα: Μόνο δυο αποστολές μένουν: Το να κάμψουν τις αντιστάσεις της Shin Bet (να συνεργαστεί και αυτή καλύτερα) και να αποκαταστήσουν τις σχέσεις με την Τουρκία και το Ιράν…
Συμπέρασμα για την Ελλάδα: Μπορεί οι γεωστρατηγικές ισορροπίες να έχουν μεταβληθεί άρδην, όμως απευθύνουν έμμεση προειδοποίηση στον Ερντογάν ότι το «οι Άραβες και οι υπόλοιποι», εξακολουθεί να ισχύει στη Μέση Ανατολή, κάτι το οποίο γνωρίζουν καλά οι μυστικές υπηρεσίες. Κατά συνέπεια, αυτό αποτελεί στρατηγικό στόχο, καθότι θεωρείται εθνικό συμφέρον. Μπορεί το «ανακάτεμα» στη Μέση Ανατολή να είναι μεγάλο, όμως μακροπρόθεσμα, Ισραηλινοί, Ιρανοί και Τούρκοι, θα πρέπει να βρουν γλώσσα συνεννόησης, έστω κατά το ελάχιστοι, ώστε να αντιμετωπιστεί η κοινή απειλή.
Μπορεί οι σχέσεις να μην επανέλθουν για πολλές ακόμα δεκαετίες στο επίπεδο που ήσαν κάποτε. Όμως, εντυπωσιάζει η μεθοδικότητα και η επιμονή με την οποία επιδιώκεται το κοινό συμφέρον, ασχέτως των επιμέρους εξελίξεων και των «παρορμητικών εκρήξεων» του κάθε Ερντογάν που δεν θα είναι και για πάντα στην εξουσία. Στην Τουρκία υπάρχουν πολλοί σε κρίσιμα πόστα που αντιλαμβάνονται στρατηγικά και όχι ιδεολογικά το πρόβλημα. Εξάλλου, η χώρα θα σπάσει νομοτελειακά «τα μούτρα της» στην προσπάθεια να ηγεμονεύσει τους Άραβες, οπότε πολλές «σταθερές» θα επανέλθουν…
Εάν δούμε την αντίστοιχη «κουλτούρα» στα θέματα αυτά που επικρατεί στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι απογοητευτική. Δεν μιλάμε για τις αντικειμενικές δυνατότητες μιας υπηρεσίας σαν την ΕΥΠ (εξειδικευμένο προσωπικό, επιχειρησιακή δράση κ.λπ.) να αντεπεξέλθει και να ακολουθήσει τον φρενήρη ρυθμό με τον οποίο εργάζονται οι άλλες μυστικές υπηρεσίες στην ευρύτερη γεωγραφική μας γειτονιά και να συμμετάσχει με λόγο στις διευθετήσεις.
Μιλάμε για την κουλτούρα του πολιτικού κόσμου στα θέματα εθνικής ασφαλείας, για την αποκαρδιωτική ασχετοσύνη και την παροιμιώδη πολιτική ανικανότητα και ανεπάρκεια να αντιληφθούν και να δράσουν. Ενώ εξελισσόταν η κρίση στα Ίμια, ο διοικητής της ΕΥΠ που γνώριζε, παρακαλούσε κυβερνητικούς να τον δεχθεί ο πρωθυπουργός κόβοντας βόλτες έξω από το γραφείο του στη Βουλή. Πιστεύουμε ότι έχουν αλλάξει πολλά από τότε; Ίσως κάποια. Περισσότερο δεν θα αναφερθούμε για ευνόητους λόγους.
Ας ελπίσουμε ότι οι αρμόδιοι θα αντιληφθούν την ανάγκη πραγματικού εκσυγχρονισμού για τη μετατροπή της Ελλάδας σε μια «φυσιολογική χώρα», διότι ΔΕΝ είναι, ακόμα και μετά την κρίση που βιώνει, η οποία είναι αποτέλεσμα αυτής της «κουλτούρας» που προαναφέρθηκε, σε όλους τους τομείς, όχι μόνο στον στενά οριζόμενο ως τομέα εθνικής ασφάλειας (η οικονομία και η κοινωνία είναι επίσης συστατικό στοιχείο της).
Μακροπρόθεσμα, οι εξελίξεις στη περιοχή θα καθοριστούν από τη δυνατότητα της χώρας μας να τις παρακολουθήσει και να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα πάντα λαμβάνοντας υπόψη στην ανάλυσή της τις αμυντικές ανάγκες των άλλων, ώστε αιτήματα και στόχοι να διακρίνονται από ρεαλισμό. Και αυτό ΔΕΝ γίνεται με τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα το κράτος, ενώ ο τομέας των μυστικών υπηρεσιών είναι ένας μόνο από αυτούς που χρήζουν άμεσης και βαθιάς παρέμβασης…

ΠΗΓΗ