Το μήνυμα της ετυμηγορίας για την Ergenekon




1.
Δύο δίκες, μισός αιώνας. Η ετυμηγορία που εξέδωσε την Δευτέρα το 13ο Κακουργοδικείο της Κωνσταντινούπολης για την υπόθεση Ergenekon μοιάζει σαν αντιστροφή της δίκης-παρωδία στη νήσο Γιασίαντα της Προποντίδας που οδήγησε το 1961 στην αγχόνη τον πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο πρωθυπουργό της Τουρκικής Δημοκρατίας Adnan Menderes. 
Το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον Mederes δεν υπήρξε το τελευταίο, καθώς ακολούθησαν αυτά του 1971 και του 1980 (που άφησε και τα πιο βαθιά σημάδια στην τουρκική κοινωνία). Το δε μεταμοντέρνο πραξικόπημα” του 1997 που ανέτρεψε τον πρώτο ισλαμιστή πρωθυπουργό Necmettin Erbakan αποτελεί ουστιαστικά τη “γενέθλιο πράξη” της νέας “ισλαμοδημοκρατίας” που κυβερνά τη γειτονική χώρα τα τελευταία 11 χρόνια. 
Η υπόθεση Ergenekon αποτέλεσε την ιδεώδη ευκαιρία για την παράταξη Erdogan να κλείσει όλους αυτούς τους λογαριασμούς, απαντώντας έτσι στο “κύκνειο άσμα” της κεμαλικής επιτηρούμενης δημοκρατίας –ήτοι την προσπάθεια δικαστικής απαγόρευσης του ίδιου του κυβερνώντος κόμματος μετά την δεύτερη εκλογική του νίκη το 2007.
Ο συσχετισμός είχε ήδη αλλάξει ριζικά με το νέο πλαίσιο που δημιουργούσε η ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, αλλά και η διείσδυση στους κρατικούς μηχανισμούς (πρωτίστως την αστυνομία και δευτερευόντως το δικαστικό σώμα) των οπαδών του κινήματος του εξόριστου στις ΗΠΑ ιεραοκήρυκα Fethullah Gulen.
Την δε αφορμή της εξάρθρωσης έδωσε ο εντοπισμός μιας κρύπτης όπλων στη συνοικία Ουμράνιγιε της Κωνσταντινούπολης –κληροδότημα προφανώς των δικτύων stay behind σε όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ, τα οποία έγιναν γνωστά στην Ιταλία ως Gladio και στην Ελλάδα ως ”Προβιά”. Στην Τουρκία, οι αντίστοιχες δομές επιβίωσαν πέραν της μεταψυχροπολεμικής ημερομηνίας λήξεώς τους, διογκώθηκαν, αυτονομήθηκαν και διασυνθέθηκαν με το οργανωμένο έγκλημα –όπως είχε καταδείξει ήδη το 1996 το δυστύχημα του Σουσουρλούκ, όπου ένας Κούρδος βουλευτής με μαφιόζικες διασυνδέσεις, ένα καταζητούμενο από την Interpol στέλεχος των Γκρίζων Λύκων καθώς και ο υποδιοικητής της Αστυνομίας Κωνσταντινουπόλεως αποκαλύφθηκαν συνεπιβάτες του ίδιου οχήματος. 
Η αναμέτρηση με το παρακράτος, όπως αυτή συγκεφαλαιώθηκε συμβολική στη δίκη της Ergenekon, δεν ήταν τίποτε λιγότερο από έναν επανορισμό της τουρκικής ταυτότητας, καθώς το κεμαλικό ιδεώδες του “κοσμικού, Σουνίτη, Τούρκου πολίτη”, όπως παρατηρεί ο αρθρογράφος Rasim Ozan Kutahyali, δεν μπορούσε να υποστηριχθεί παρά με αλλεπάλληλες φονικές προβοκάτσιες (από τη σφαγή του Maras του 1978 και τη σφαγή της Σεβάστειας το 1993 μέχρι τη δολοφονία του καθολικού ιερέα Adnrea Santoro και του Αρμένιου εκδότη Hrant Dink την προηγούμενη δεκαετία) που καθιστούσαν το βαθύ κράτος υπέρτατο διαιτητή της συμβίωσης των διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων της Τουρκίας.
Ωστόσο, στα πέντε χρόνια που κράτησε η δίκη της Εrgenekon κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Η ίδια η δίκη, που σκιάσθηκε από την αίσθηση ότι συνιστά “ξεκαθάρισμα λογαριασμών” με δικονομικά διαβλητές διαδικασίες, έθεσε με τον τρόπο της τα θεμέλια των ακτικυβερνητικών διαδηλώσεων που ξέσπασαν στις αρχές του καλοκαιριού. Το παλαιό κατεστημένο αποδεικνυόταν ανίκανο να εμπνεύσει πλέον φόβο, ενώ ένα νέο πλέγμα εξουσίας, όχι λιγότερο αυταρχικό, διεκδικούσε το μέλλον της μετακεμαλικής Τουρκίας. 
Άλλωστε, η εξοντωτική ετυμηγορία της δίκης της Ergenekon, με την επιβολή της ισόβιας κάθειρξης σε 19 από τους 275 κατηγορουμένους και δη στον πρώην αρχηγό του Γενικού Επιτελείου İlker Başbuğ δεν κλείνει μόνο έναν ιστορικό κύκλο του παρελθόντος αλλά αποβλέπει ρητά και στο μέλλον, όχι μόνο της Τουρκίας αλλά και όλης της περιοχής. 
“Δεν θα κάνουν την Τουρκία Αίγυπτο” διαμήνυσε ο Erdogan το Σάββατο, στον απόηχο της δήλωσης του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών John Kerry ότι η ανατροπή του ισλαμιστή προέδρου Morsi από τον αιγυπτιακό στρατό ήταν μια κίνηση “αποκατάστασης της δημοκρατίας”, σε εκπλήρωση του αιτήματος που είχαν διατυπώσει εκατομμύρια Αιγύπτιοι διαδηλωτές. 
Ωστόσο, η Τουρκία δεν είναι Αίγυπτος: οι κοινοβουλευτικές της παραδόσεις (χρονολογούμενες από την εποχή της ένταξης στο ΝΑΤΟ) είναι πολύ πιο ισχυρές και ο Erdogan είναι ο κυβερνήτης που έχει τη δυνατότητα να αναθεωρεί νομοθετικά τον κανονισμό περί του προορισμού των Ενόπλων Δυνάμεων ή να αποκεφαλίζει τη στρατιωτική ηγεσία στις κρίσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου. Ο ρόλος του διωκόμενου δεν του αντιστοιχεί πια: 
ο Τούρκος πρωθυπουργός κρίνεται με τα αυστηρά μέτρα που καθιέρωσε η ίδια του η επιτυχία.


Του Κώστα Ράπτη
Πηγή:
6-8-2013



2.
Το Βατερλώ των στρατηγών

Η ανακοίνωση, χθες, από τουρκικό δικαστήριο των ποινών για τους καταδικασθέντες για συμμετοχή στην υπόθεση Εργκένεκον κλείνει ένα από τα πιο πολύκροτα κεφάλαια της σύγχρονης τουρκικής Ιστορίας.
Το ύψος των ποινών που επιβλήθηκαν και ιδιαίτερα η ποινή ισοβίων στον πρώην αρχηγό των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, Ιλκέρ Μπασμπούιγ, εκλαμβάνεται ως σαφέστατη ένδειξη της απόλυτης επικράτησης του Τούρκου πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έναντι του άλλοτε κραταιού στρατιωτικού κατεστημένου στη γείτονα.
Στο πλαίσιο των πολυετών ερευνών για την υπόθεση, ο πυρήνας της οποίας αφορούσε τη λειτουργία ενός εξωθεσμικού κέντρoυ, με τη συμμετοχή, κυρίως, στρατιωτικών, που σχεδίαζε την πρόκληση κρίσεως με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης Ερντογάν, προσήχθησαν και ετέθησαν υπό κράτηση περισσότερα από πεντακόσια άτομα και σχεδόν τριακόσια εξ αυτών συνελήφθησαν.
Κατά τη διάρκεια των ερευνών, και καθώς ο αριθμός των συλληφθέντων διαρκώς αυξανόταν, δεν έλειψαν οι φωνές εκείνων που έκαναν λόγο για αξιοποίηση μιας υπαρκτής υπόθεσης από την κυβέρνηση κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να επιτύχει την πλήρη αποδυνάμωση του στρατιωτικού κατεστημένου και, τελικά, να ελέγξει τις Ενοπλες Δυνάμεις. Το βεβαρημένο παρελθόν της Τουρκίας, όσον αφορά την εκδήλωση στρατιωτικών πραξικοπημάτων, η επί δεκαετίες λειτουργία των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων ως ισχυρό παρακράτος με παρέμβαση στην πολιτική, οικονομική, δικαστική εξουσία και, τέλος, το εξαιρετικά ενισχυμένο λαϊκό έρεισμα του κ. Ερντογάν, δεν επέτρεψαν σε αυτές οι φωνές να λάβουν χαρακτήρα ηχηρής διαμαρτυρίας.
Γεγονός παραμένει ότι το στρατιωτικό κατεστημένο βγήκε από την υπόθεση Εργκένεκον με σοβαρότατα πλήγματα και είναι εξαιρετικά αμφίβολο εάν καταφέρει ξανά να επανέλθει με τη μορφή και τα χαρακτηριστικά παντοδύναμου παρασκηνίου, που δεν δίσταζε να βγει στο προσκήνιο όταν έκρινε ότι οι περιστάσεις το απαιτούν. Η ολοκλήρωση των εργασιών του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου, που συνεκλήθη στα τέλη της περασμένης εβδομάδας στην Αγκυρα για την ανάδειξη της νέας ηγεσίας των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, καταδεικνύει για πρώτη φορά τόσο απόλυτα την υπεροχή της πολιτικής ηγεσίας έναντι της στρατιωτικής. Ενώ ήδη και κατά τα προηγούμενα χρόνια η πολιτική ηγεσία είχε σταδιακά αποκτήσει όλο και μεγαλύτερης βαρύτητας λόγο στις επιλογές της στρατιωτικής ηγεσίας, οι φετινές κρίσεις στα ανώτατα κλιμάκια των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων χαρακτηρίζονται από σχεδόν απόλυτη επικράτηση των επιθυμιών της. Η στρατιωτική ηγεσία είδε τις επιλογές που είχε προκρίνει το προηγούμενο διάστημα για την κατάληψη των ηγετικών στρατιωτικών θέσεων να απορρίπτονται μετ’ επαίνων, γεγονός αδιανόητο μέχρι πριν από μερικά χρόνια. Η εξέλιξη χαιρετίσθηκε από πολλούς στην Τουρκία ως ένδειξη μετάβασης της χώρας σε καθεστώς προηγμένης δημοκρατίας, όπου η στρατιωτική ηγεσία δεν έχει κανένα πρόβλημα να λαμβάνει εντολές από την πολιτική εξουσία.
Η μετάβαση, ωστόσο, στη δημοκρατική ωριμότητα φαίνεται ότι έχει ακόμα δρόμο να διανύσει στη γείτονα. Η ανακοίνωση των ποινών για την υπόθεση Εργκένεκον, χθες, έγινε σε καθεστώς αποκλεισμού του δικαστηρίου, στο οποίο δεν επετράπη η πρόσβαση ούτε για τους συγγενείς των κατηγορουμένων, γεγονός που προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες για αντιδημοκρατικά μέτρα.
Οι ίδιες οι συνθήκες διεξαγωγής της δίκης έχουν, επίσης, προκαλέσει αντιδράσεις, όσον αφορά την τήρηση των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων ενώ τα δημοκρατικά αντανακλαστικά της τουρκικής κυβέρνησης δοκιμάζονται επί μακρόν γύρω από το πάρκο Γκεζί.

Tης Δωρας Αντωνιου
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_06/08/2013_529116



3.

Κόλαφος για Ερντογάν τα σχόλια και του γερμανικού Τύπου

Και ο Μόρσι στην Αίγυπτο νόμιζε ότι ήλεγχε το στράτευμα, με τον στρατηγό Σίσι να θεωρείται «δικός του άνθρωπος». Τα αποτελέσματα τα είδαμε. Στην Τουρκία, ενώ ο Ερντογάν διαμαρτύρεται ότι κάποιοι προσπαθούν να κάνουν τη χώρα του Αίγυπτο, στην ουσία είναι ο ίδιος που τη σέρνει προς τον γκρεμό. Και θα γραφτεί στην Ιστορία. Διότι πρέπει να είσαι είτε βλάκας είτε εμπαθής χωρίς όρια (ο συνδυασμός επίσης δεν αποκλείεται), ώστε να καταφέρεις να «βουλιάξεις το καράβι», τη στιγμή που ο μισός πληθυσμός σε υποστηρίζει.
Η υπόμνηση αυτή έρχεται ως φυσικό επακόλουθο της ανακοίνωσης των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας, όπου δεν κρύβεται η «λύπη» των στρατιωτικών για την τύχη πολλών συναδέλφων τους. Μπορεί το αποδυναμωμένο στράτευμα να μην έχει τη δυνατότητα να ακολουθήσει το παράδειγμα της Αιγύπτου, ειδικά λόγω και της ύπαρξης πολιτικών φίλων του Ερντογάν σε νευραλγικές θέσεις, όπως π.χ. στις μυστικές υπηρεσίες, το έδαφος για την εκτροπή στρώνεται και μέσω της απαξίωσης του Τούρκου ηγέτη στο εξωτερικό, ο οποίος κάθε μέρα που περνάει μοιάζει όλο και περισσότερο για στυγνός – και πολύ ύπουλος προσθέτουμε εμείς – δικτάτορας μεσανατολικού τύπου. Χθες μάλιστα, οι αρχές ανακάλυψαν ότι γνωστά πρόσωπα της καλλιτεχνικής ζωής εμπλέκονταν σε κύκλωμα ναρκωτικών, με τους περισσότερους συλληφθέντες, όλως τυχαίως, να έχουν στηρίξει τους διαμαρτυρόμενους στο πάρκο Γκεζί της Κωνσταντινούπολης…
Κι όλα αυτά εάν αφαιρέσεις το ενδεχόμενο απόπειρας φυσικής εξόντωσης του Ερντογάν από κάποιον που θα δράσει μόνος του για να ξεπλύνει το ρεζίλεμα (κυριολεκτικός ο όρος) των στρατιωτικών επί τόσα χρόνια στην Τουρκία. Κι επειδή το ξέρει, η απομόνωσή του και η παρανοϊκή αντιμετώπιση των ζητημάτων ασφαλείας μοιάζει σχεδόν νομοτελειακή…
Χαρακτηριστική είναι η στάση που τηρούν οι κυριότερες γερμανικές εφημερίδες. Η γενική αίσθηση στη Γερμανία είναι ότι η δίκη για την Εργενεκόν αποτέλεσε μια πολιτική φάρσα και ξεκαθάρισμα των λογαριασμών του Ερντογάν με το κεμαλικό παρελθόν που κάποτε τον οδήγησε στη φυλακή για αστείο λόγο… Μπορεί πολλοί εκ των κατηγορουμένων να είναι εγκληματικά στοιχεία, στην κυριολεξία, όμως, ο Ερντογάν κατηγορείται πως έχασε την ευκαιρία να προωθήσει τον εκδημοκρατισμό της χώρας μέσω της δίκης, η οποία και καταπάτησε κάθε έννοια δικαίου όπως γίνεται αντιληπτή στη Δύση τουλάχιστον.
Χαρακτηριστικό είναι, ότι η αίσθηση που υπάρχει στον γερμανικό Τύπο είναι ότι τα στοιχεία δεν κατάφεραν να αποδείξουν ούτε καν για το αν όντως υπήρξε ή όχι Εργενεκόν! Στην προσπάθειά του να εκδικηθεί, ο Ερντογάν προσπάθησε και πέτυχε, ώστε με ένα «σμπάρο» να πετύχει… εκατοντάδες «τρυγόνια», οπότε στη φυλακή θα βρεθούν καταδικασμένοι σε βαρύτατες ποινές, πολιτικοί, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι… Οι αντιδράσει από το άλλο μισό τμήμα της τουρκικής κοινωνίας που πλέον τον απεχθάνεται βαθύτατα θα παραλύσουν τη χώρα και θα πλήξουν καίρια την οικονομία, με τον Ερντογάν να μετατρέπεται σε μοιραίο ηγέτη, ο οποίος προς το παρόν κρύβεται, αντιλαμβανόμενος ίσως ότι η υπόθεση έχει πάρει τέτοια δυναμική που κινδυνεύει να τεθεί εκτός ελέγχου.
Πηγή
http://www.defence-point.gr/news/?p=81890





 ΣΧΕΤΙΚΑ