Το ποιοτικό έλλειμμα του πρωτογενούς πλεονάσματος

(...)

Με δεδομένη την αποκάλυψη της ολιστικής ελληνικής κρίσης, η επιτυχία της κυβέρνησης δεν κρίνεται στην τεχνοκρατική διευθέτηση των αριθμών αλλά στην αλλαγή του συστήματος, των θεσμών και των διαδικασιών.

Εκεί εδράζεται η κρίση που παρήγαγε τον εκτροχιασμό των αριθμών. Οσο και αν επιχαίρει κανείς για το συμμάζεμα των δημοσιονομικών μεγεθών, τόσο περισσότερο αγωνιά για τις επιδόσεις στον τομέα των θεσμικών αλλαγών που δεν γίνονται και για όλα αυτά που κρύβονται κάτω από το χαλί της συνετής διοίκησης ενός απαράδεκτου και κοινωνικά άδικου πελατειακού καπιταλισμού ειδικών συμφερόντων που μας έφερε στην κρίση και μας έχει εμπλέξει στη φθοροποιό περιδίνησή της.

Σκίτσο του Βαγγέλη Παπαβασιλείου

Στην ''ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ''

Η ανάδειξη του πρωτογενούς πλεονάσματος σε στρατηγικό στόχο της κυβερνητικής πολιτικής προκύπτει από την εικαζόμενη χρήση του ως πειστήριου της ικανότητας του ελληνικού κράτους να παράγει ικανά έσοδα ώστε να καλύπτουν τις δαπάνες του, αφήνοντας υπόλοιπο για τις πληρωμές των τόκων. Αρα, ως πειστήριο για την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας και διαβατήριο επανόδου στις διεθνείς αγορές. Κάτι τέτοιο θα απαλύνει την εξάρτηση από την τρόικα και θα απελευθερώσει βαθμούς ελευθερίας στην πολιτική της κυβέρνησης.

Ωστόσο, το πρόβλημα για τον αξιολογητή της πιστοληπτικής ικανότητας είναι η βιωσιμότητα της δυνατότητας αποπληρωμής των υποχρεώσεων του δανειολήπτη, που στη συγκεκριμένη περίπτωση σχετίζεται με την προέλευση του πλεονάσματος και τη διάρθρωση των εσόδων και των εξόδων.

Αφορά η μείωση των δαπανών σε διαρθρωτική αλλαγή του δημόσιου τομέα και την ικανότητά του να παρέχει τις ίδιες ή καλύτερες υπηρεσίες με μικρότερο κόστος από πριν; Ή προκύπτει από αναβολή των πληρωμών, οριζόντια περικοπή δαπανών και αναδιατάξεις υπερβάλλοντος προσωπικού που δεν αποδίδουν σε παραγωγικότητα αλλά ούτε επαναλαμβάνονται;

Αφορά η αύξηση των εσόδων σε διεύρυνση της φορολογικής βάσης, κοινωνικά δίκαιη και άρα στέρεη διάρθρωση και σε αποτελεσματικότητα των εισπρακτικών μηχανισμών; Ή προέρχεται από «αρπαχτές» και ένα άδικο φορολογικό σύστημα που εγείρει κοινωνική και πολιτική αμφισβήτηση και άρα οριακή χρονική αντοχή.

Οσο η στόχευση του πλεονάσματος ως στρατηγική δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια της ποιοτικής διάρθρωσης και του αναπτυξιακού του ρόλου, τόσο θα αποδεικνύεται ευκαιριακός τακτικισμός, που δεν αίρει τον πολιτικό κίνδυνο της χώρας, ενώ δύσκολα πείθει τις αγορές, χωρίς την παραμονή της τρόικας στην εικόνα της διαπραγμάτευσης.

Δυστυχώς, το πρωτογενές πλεόνασμα, που αναμφισβήτητα είναι μια διοικητική επιτυχία της κυβέρνησης και του υπεύθυνου υπουργού, είναι στατική απεικόνιση μιας περιοριστικής πολιτικής. Δεν προκύπτει από την αναπτυξιακή αναδιάταξη του δημόσιου τομέα έναντι της οικονομίας. Η αναπτυξιακή διάσταση του πλεονάσματος ενδέχεται να προκύψει στο μέλλον, από τις πολιτικές συνέπειές του και αυτό στο μέτρο που θα υλοποιηθούν οι εκτιμήσεις του στρατηγήματος που ακολουθεί η κυβέρνηση και τις προσδοκίες ότι θα απελευθερώσει διαπραγματευτική δύναμη έναντι της τρόικας.

Ωστόσο, ακόμα και υπό αυτή την υπόθεση, ουδόλως αναπτυξιακή θα είναι η ενδεχόμενη αύξηση της διαπραγματευτικής δύναμης της κυβέρνησης εάν κατευθυνθεί στην αναπαραγωγή του πελατειακού πολιτικού συστήματος και της κρατικοδίαιτης οικονομίας ειδικών συμφερόντων, μέσω «μεταρρυθμίσεων» που απλώς θα προβλέπουν για τις αποχαλινώσεις των εκάστοτε αμετροεπών «πρωταγωνιστών».

Με δεδομένη την αποκάλυψη της ολιστικής ελληνικής κρίσης, η επιτυχία της κυβέρνησης δεν κρίνεται στην τεχνοκρατική διευθέτηση των αριθμών αλλά στην αλλαγή του συστήματος, των θεσμών και των διαδικασιών.

Εκεί εδράζεται η κρίση που παρήγαγε τον εκτροχιασμό των αριθμών. Οσο και αν επιχαίρει κανείς για το συμμάζεμα των δημοσιονομικών μεγεθών, τόσο περισσότερο αγωνιά για τις επιδόσεις στον τομέα των θεσμικών αλλαγών που δεν γίνονται και για όλα αυτά που κρύβονται κάτω από το χαλί της συνετής διοίκησης ενός απαράδεκτου και κοινωνικά άδικου πελατειακού καπιταλισμού ειδικών συμφερόντων που μας έφερε στην κρίση και μας έχει εμπλέξει στη φθοροποιό περιδίνησή της.

  Γιάννης  Τσαμουργκέλης 

 -Διδάκτωρ της Οξφόρδης και επίκουρος καθηγητής της Διεθνούς Οικονομικής 

στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. 

tsam@aegean.gr, blog: tsamourgelis.wordpress.com

ΠΗΓΗ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_22/09/2013_534308