Εδώ Αυστρία: Στον ΟΑΕΔ μας

«Θες να βγάλεις χρήματα, να γίνεις ανεξάρτητος και να βρεις μια δουλειά που θα σε ενδιαφέρει και μετά από λίγα χρόνια; Σου φαίνεται δύσκολο; Έλα να σε βοηθήσουμε!». Με τις παραπάνω φράσεις στην πρώτη σελίδα του σχετικού φυλλαδίου και με μότο τον τίτλο του άρθρου αυτού, προσκαλούνται οι μαθητές της τελευταίας τάξης του (αντίστοιχου) Γυμνασίου και οι γονείς τους στην ημερίδα που διοργανώνει ο τοπικός ΟΑΕΔ και το Τεχνικό Επιμελητήριο σχετικά με τις δυνατότητες μαθητείας σε τεχνικά επαγγέλματα στην ευρύτερη περιοχή μας. Στην ημερίδα συμμετέχουν από συνεργεία αυτοκινήτων, βιοτεχνίες και εταιρείες εγκαταστάσεων έως βιομηχανίες, τον σιδηρόδρομο και εταιρείες πληροφορικής. Στην ημερίδα θα παρουσιαστούν οι προσφερόμενες θέσεις για την επόμενη (σχολική) χρονιά, θα μιλήσουν εν ενεργεία μαθητευόμενοι για την εμπειρία τους, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ευκαιρίες για κορίτσια σε τεχνικά επαγγέλματα.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Η επαγγελματική εκπαίδευση και η τετραετής μαθητεία συνιστούν κομβικό παράγοντα της οικονομίας τόσο της Αυστρίας όσο και άλλων κεντρικών ευρωπαϊκών χωρών (Γερμανία, Τσεχία κ.α.). Οι μαθητές στα 15 τους έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν στο επαγγελματικό λύκειο και ταυτόχρονα να μαθητεύσουν σε εταιρείες του χώρου που τους ενδιαφέρει. Εκτός από τα τεχνικά επαγγέλματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω, μαθητεία προσφέρεται σε ποικιλία άλλων επαγγελμάτων όπως υπάλληλοι εμπορικών καταστημάτων, γυμναστές, τουριστικά, στελέχη επιχειρήσεων κ.α.

Η σημασία των μαθητευόμενων για την αυστριακή οικονομία αντανακλάται αφενός στα αυτοκόλλητα που έχουν οι περισσότερες εταιρείες στην είσοδό τους όπου δηλώνουν «Εκπαιδεύουμε μαθητευόμενους!» και τις σχετικές ημερίδες για την επιλογή τους και αφετέρου στην πρόσφατη επίσημη παρέμβαση του αυστριακού συνδέσμου επιχειρήσεων όπου έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου καθώς η δημογραφική συρρίκνωση μειώνει σημαντικά τον αριθμό των υποψηφίων μαθητευόμενων - κάτι που τους κάνει περιζήτητους.

Οι εταιρείες λοιπόν αναλαμβάνουν την εκπαίδευσή τους ενώ για περίπου δύο μήνες τον χρόνο, οι μαθητευόμενοι επιστρέφουν στα θρανία στο αντίστοιχο επαγγελματικό λύκειο. Στην εταιρεία του γράφοντος, οι μαθητευόμενοι τον πρώτο χρόνο κάνουν μία ώρα μάθημα κάθε πρωί σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, όπου ένας επί τούτου επιφορτισμένος συνεργάτης της εταιρείας τούς διδάσκει μαθηματικά, βασικές γνώσεις πληροφορικής ή ό,τι άλλο χρειάζεται να ξέρουν. Στη συνέχεια και για 3 μήνες τη φορά, τοποθετούνται εκ περιτροπής σε καθένα από τα τμήματα της εταιρείας που άπτονται του αντικειμένου τους (η εταιρεία του γράφοντος διαθέτει, εκτός από τμήματα software & hardware, επίσης τεχνικούς εγκαταστάσεων αλλά και αρκετά τμήματα σε αυτό που λέμε «διοίκηση επιχειρήσεων» κ.α.)

Εκεί θα συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους με τη βοήθεια των συναδέλφων, εφαρμόζοντας ό,τι μαθαίνουν σε μικρά πρότζεκτ - συνήθως εκπαιδευτικού χαρακτήρα αλλά ενίοτε και για πραγματικά προϊόντα. (Ο γράφων πέρασε πρόσφατα μια βδομάδα δείχνοντας τα βασικά περί Βάσεων Δεδομένων σε έναν 15χρονο ο οποίος τα εφάρμοσε σε ένα υποτιθέμενο πρότζεκτ). Οι μαθητευόμενοι έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν μαθήματα ένα απόγευμα κάθε βδομάδα ώστε να αποκτήσουν το δικαίωμα εγγραφής σε σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης - κάτι που οι επιχειρήσεις ενθαρρύνουν και αρκετοί από αυτούς το κάνουν αργότερα στη ζωή τους (γύρω στα ~25) παράλληλα με την εργασιακή τους πορεία.

Η αναγνώριση των αναγκών σε εργατικό δυναμικό με συγκεκριμένες δεξιότητες επιτρέπει τον κατάλληλο προγραμματισμό της εκπαίδευσής του, κάτι που μάλλον λείπει από την Ελλάδα με τις στρατιές των πτυχιούχων να διαμαρτύρονται για την έλλειψη θέσεων εργασίας την ίδια στιγμή που στα ελληνικά πανεπιστήμια επικρατούν οι φωνές ενάντια σε οποιαδήποτε σύνδεση με την αγορά εργασίας και τις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας. Μπορεί οι μαθητευόμενοι να μην έχουν την ίδια κατάρτιση με αποφοίτους πανεπιστημίων, είναι όμως καλοί επαγγελματίες για συγκεκριμένες δουλειές ενώ κανείς δεν υποτιμά τα επαγγέλματα στα οποία αυτοί απασχολούνται, ούτε τους εμποδίζει αυτό στην εξέλιξή τους (ο προϊστάμενος του γράφοντος, και guru σε συγκεκριμένο τεχνολογικό κλάδο, ξεκίνησε ως μαθητευόμενος).

Η σύγκριση με την Ελλάδα απογοητευτική, καθότι για πολλά χρόνια πολλά τεχνικά επαγγέλματα δεν τύχαιναν κοινωνικής αναγνώρισης (άντε να πει ο έφηβος στην ελληνίδα μάνα ότι δεν θα σπουδάσει αλλά θα γίνει τεχνικός) με αποτέλεσμα να καλύπτονται οι ανάγκες από εισερχόμενους οικονομικούς μετανάστες, συνήθως υπό όρους εκμετάλλευσης και κακές συνθήκες εργασίας. Αυτό που λείπει είναι η εύρεση της ισορροπίας ανάμεσα στις παραγωγικές ανάγκες και τις απαιτούμενες δεξιότητες/γνώσεις που καλείται κάποιος να έχει. Αντ’ αυτού, το ελληνικό κράτος, από την εποχή του Όθωνα (καταργώντας τότε τις πρωτοβουλίες του Καποδίστρια) μέχρι την πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση στις ειδικότητες των ΕΠΑΛ (ορμώμενη μόνο από λογιστικά κριτήρια), αγνοεί επιδεικτικά και υποβαθμίζει σταθερά την (υποτυπώδη) τεχνική εκπαίδευση. Για να μην αναφέρουμε την ενίσχυση της αποκέντρωσης της αυστριακής οικονομίας (εδώ μόλις το 30% του πληθυσμού κατοικεί σε πόλεις άνω των 100 χιλιάδων κατοίκων) καθώς ο θεσμός της μαθητείας δημιουργεί ευκαιρίες σε κάθε πόλη και χωριό κρατώντας εκεί τα νέα παιδιά. Η Αυστρία έχει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ. Τυχαίο;

Το καλύτερο από όλα για το τέλος: η μαθητεία είναι πλήρως ασφαλισμένη και πληρώνεται από τον πρώτο μήνα. Την 1η χρονιά ο μισθός είναι μόλις 300 ευρώ τον μήνα (εξαιρετικό χαρτζιλίκι όμως για έναν 15χρονο που εκπαιδεύεται) ενώ την 4η χρονιά είναι σχεδόν ο βασικός μισθός της αντίστοιχης κλαδικής σύμβασης. Συνιστά λοιπόν μια επένδυση για τις εταιρείες που έχουν κάθε λόγο να θέλουν να πετύχει η εκπαίδευση.

Γιώργος Βακαλόπουλος

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.antapokrites&id=27880