Το τίμημα της επιλογής των Κυπρίων

Σκίτσο Π.ΜΑΡΑΓΚΟΥ

Χρειάστηκαν πολλές συναντήσεις και η υπομονή αρκετών Κυπρίων υπουργών και συναδέλφων για να καταλάβω τη δυναμική της κυπριακής περιπέτειας. Το βασικό μου συμπέρασμα είναι ότι η τροχιά της κυπριακής διάσωσης θα βαθύνει αντί να γεφυρώσει ρήγματα, σε μια κοινωνία η οποία είχε συνειδητά αποφασίσει (λόγω προηγουμένων εθνικών καταστροφών) να παραμείνει συνεκτική.

***

Η γλώσσα και ο καιρός ξεγελούν: Δεν υπάρχει σύγκριση μεταξύ κυπριακού και ελληνικού δημόσιου τομέα. Ούτε σύγκριση μεταξύ κυπριακού και ελληνικού δημόσιου χρέους μπορεί να γίνει. Οπως δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους τα προγράμματα θεραπείας: Το κυπριακό bail-in των καταθετών ήταν ένα δίχως προηγούμενο, πειραματικό και κατά κάποιο τρόπο… παραδειγματικό μέτρο-σοκ. Από μόνο του, «απορρόφησε» μεγάλο σοκ της προσαρμογής, και δικαίως: στην Κύπρο, ήταν ο τραπεζικός τομέας που έπεσε στη φάκα και έσκασε. Ετσι, αντίθετα με την Ελλάδα, οι «μνημονιακές» περικοπές στο κυπριακό Δημόσιο είναι σχετικά ήπιες. Η πτώση των μισθών του Δημοσίου την πρώτη χρονιά ήταν μονοψήφια – από πολύ υψηλή αφετηρία (ο μέσος μισθός του Δημοσίου είναι μιάμιση φορά αυτού του ιδιωτικού τομέα). Αλλά και για το 2014 οι περικοπές δεν θα είναι δραματικές. Πάνω σε μια οριζόντια περικοπή 3% θα υπάρξουν κάποιες επιπλέον σε επιδόματα και λοιπά. Σε μια χώρα όμως με κατώτατο μισθό, το 2012, τα 924 ευρώ και μεσοσταθμικό πάνω από 1.600 (το 2012) οι προβλεπόμενες μειώσεις δεν θα γονατίσουν τους δημοσίους υπαλλήλους. Ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, ο Χάρης Γεωργιάδης, είπε πως δεν διαβλέπει κίνδυνο για τις πιέσεις του τραπεζικού τομέα να μεταναστεύσουν στον κρατικό προϋπολογισμό. Αλλά πίσω από αυτήν τη διαβεβαίωση κρύβεται μια ωρολογιακή βόμβα για την κυπριακή κοινωνία.

***

Στην Κύπρο, ήδη ο ιδιωτικός τομέας υποφέρει δυσανάλογα και θα υποφέρει πολύ περισσότερο. Οι μισθοί έχουν υποχωρήσει πιο έντονα. Πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι τον ιδιωτικό τομέα πλήττει η έλλειψη ρευστότητας. Οι επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να κλείνουν, οι υπάλληλοι και τα πρώην αφεντικά τους θα συνεχίσουν να μένουν χωρίς επιλογές – και εισόδημα. Χωρίς νέα δάνεια για καιρό, η ιδιωτική οικονομία θα κάνει χρόνια να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη. Μπορεί οι υπηρεσίες να έχουν συγκρατήσει τις απώλειες σε θέσεις εργασίας, αλλά οι κατασκευές και η λιανική αγορά θα μείνουν στον πάγο. Οι νέοι πτυχιούχοι θα χτυπούν κλειστές πόρτες. Η ψαλίδα μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα ανοίξει. Σήμερα υπάρχουν 70.000 άνεργοι· όσοι περίπου είναι και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Οι πρώτοι θα αυξηθούν. Οι δεύτεροι θα μειωθούν καθώς η εξοικονόμηση στο Δημόσιο θα προκύψει από συνταξιοδοτήσεις. Το παραδοσιακό προνόμιο της προστασίας του Δημοσίου θα γίνει εντονότερο, για λιγότερους.

***

Μπροστά στην προοπτική, η έλλειψη βραχυ/μεσοπρόθεσμου σχεδίου είναι εκκωφαντική. Οι τεράστιες επενδύσεις στην ενέργεια, ο σταθμός υγροποίησης φυσικού αερίου, το σχεδιαζόμενο καζίνο δεν είναι υποθέσεις ενός χρόνου, ούτε εγγυημένες: αυτές οι επενδύσεις εξαρτώνται από γεωπολιτικούς και επιχειρηματικούς σχεδιασμούς, που υπερβαίνουν την Κύπρο, ακόμα και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι προοπτικές των μικρότερων επενδύσεων, της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είναι πιο εύκολες να προβλεφθούν: Ελλείψει ρευστότητας, δεν θα υπάρξουν. Ακούγοντας τον υπουργό Ανάπτυξης Γιώργο Λακοτρύπη να προαναγγέλλει τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ένιωσα ένα deja vu ματαιότητας.

***

Φεύγω από την Κύπρο με μια ανησυχία για το τι θα έρθει. Η κυπριακή κοινωνία δείχνει ότι απέφυγε τη βουτιά, μα και την ταχεία ανάκαμψη. Αντ’ αυτών επέλεξε την πιο ρηχή ύφεση, αλλά για μεγαλύτερο διάστημα. Σαλπάρει έτσι σε ένα μακρύ ταξίδι για μια βραδύκαυστη κοινωνική μεταμόρφωση.

  Του Ηλία Σιακαντάρη  

  http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_23/10/2013_524431

Σκίτσο Β.ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ