ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ:Μας είπαν το 2013 (Για την κρίση, το λουκέτο στην ΕΡΤ, τη Χρυσή Αυγή, τη βία)

Β.ΚΑΤΡΑΚΗ

Δεκάδες καλλιτέχνες και διανοούμενοι έδωσαν το «παρών» μέσα από τις σελίδες της «Ε» τους 12 μήνες που πέρασαν. Διαψεύδοντας με τα λεγόμενά τους όσους επιμένουν πως οι άνθρωποι του πολιτισμού σιωπούν και λουφάζουν σε εποχή κρίσης. Οι άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης ύψωσαν τη φωνή τους.

Μίλησαν για την κρίση, τη Χ.Α., το λουκέτο στην ΕΡΤ. Για τα πολλά πρόσωπα της βίας. Για τους Γερμανούς και τα στερεότυπα που συνοδεύουν τη χώρα μας. Για τη «γενοκτονία» των καλλιτεχνών, αλλά και για τη νεολαία που επιμένει και εφευρίσκει τρόπους.

ΡΟΒΗΡΟΣ ΜΑΝΘΟΥΛΗΣ (σκηνοθέτης)

Ροβήρος Μανθούλης«Σου σκίζεται η καρδιά, όταν έχεις ζήσει χούντα και εξορίες, να βλέπεις πρακτικές που θυμίζουν νεοχουντικό πραξικόπημα. Με ποιο δικαίωμα κλείνουν τη δημόσια τηλεόραση; Το Σύνταγμα δεν το επιτρέπει! Η ΕΡΤ ήταν μια όαση πολιτιστική μέσα στο χάος και την κακή ποιότητα της εμπορικής τηλεόρασης. Αν και μαγκωμένη πολιτικά, ώστε να μην ενοχλήσει την εξουσία, αποτελούσε μέχρι σήμερα ένα αντίδοτο στην κακογουστιά και χυδαιότητα των ιδιωτικών καναλιών. Ο ελληνικός λαός εκπαιδεύεται με αυτήν την κακή τηλεόραση. Δεν είναι τυχαίες οι δυσάρεστες εκπλήξεις στις εκλογές...».

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΝΑΣ (σκηνοθέτης)

«Επέστρεψα στην Ελλάδα την πιο δύσκολη εποχή. Τώρα που η χώρα έχει ανάγκη την τέχνη περισσότερο από ποτέ. Μ' αρέσει να κάνω ταινίες εδώ. Εστω και με ελάχιστα λεφτά. Οπου υπάρχει πρόβλημα, οι τέχνες ανθούν. Αλλωστε, όταν τελειώνουν οι εποχές των παχιών αγελάδων, τότε ξεχωρίζουν αυτοί που αξίζουν. Αυτοί που έχουν μια πρωτόγονη ανάγκη να κάνουν σινεμά, όπως ο Εκτορας Λυγίζος και νωρίτερα ο Γιώργος Λάνθιμος...».

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ (σκηνοθέτης)

Παντελής Βούλγαρης«Πιστεύω πως η λέξη εμφύλιος πρέπει να διαγραφεί. Αυτά είναι εύκολες κορόνες από ανθρώπους που δεν έχουν μελετήσει και δεν ξέρουν τι θα πει εμφύλιος πόλεμος. Αυτό το ξέρουν κυρίως οι απλοί άνθρωποι, που σημαδεύτηκαν από αυτόν. Η Ελλάδα του 1949 είχε γυρίσει εκατό χρόνια πίσω. Από την άλλη, ο Εμφύλιος είχε ιδεολογικό περιεχόμενο. Σήμερα δεν υπάρχει αυτό το ιδεολογικό περιβάλλον. Υπάρχουν κάποιες εξτρεμιστικές αντιδράσεις. Αν υπάρχει μια απειλή σήμερα, σίγουρα αυτή είναι η ανάδειξη της Χρυσής Αυγής. Πάντως αποκλείω εντελώς να φτάσουμε σ' έναν νέο εμφύλιο. Δεν υπάρχουν ούτε οι οικονομικές ούτε οι κοινωνικές προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο».

ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ (ποιητής)

Νάνος Βαλαωρίτης«Ο φασισμός δεν αντιμετωπίζεται ούτε με κοινωνικές πρόνοιες της στιγμής ούτε με ημίμετρα. Αλλά μετωπικά. Τέλος τα καταστροφικά Μνημόνια και μέτρα λιτότητας και επιτήρησης. Ο φασισμός έχει δύο όψεις: εκείνη που τον έθρεψε κι εκείνη που τον εκτελεί. Οι Ευρωπαίοι και η ολιγωρία μας, και ιδιαίτερα της πολιτικής ελίτ, τον δημιούργησαν. Μια χούφτα από άρρωστους ψυχωτικούς του εγκλήματος τον εκτελούν».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΚΚΟΣ (σκηνογράφος,σκηνοθέτης)

«Για μένα η Χρυσή Αυγή είναι μια καταστροφή. Ενα από τα μεγάλα προβλήματα που έφερε η κρίση είναι η έξαρση της ακροδεξιάς. Και είναι τεράστιο το λάθος των πολιτικών -και εκ του πονηρού- να συγχέουν τα άκρα, λέγοντας ότι ακροδεξιά και ακροαριστερά είναι το ίδιο. Είναι επικίνδυνη εξίσωση. Η ακροδεξιά δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη Δημοκρατία. Είναι ένα τέρας αυτοκέφαλο. Ακόμη ένα τεράστιο ζήτημα για την Ελλάδα, πέρα από τη Χρυσή Αυγή, είναι η πώληση της χώρας. Θέλει μεγάλη προσοχή. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα, που τυχαίνει να γνωρίζω στην Κέρκυρα. Εμαθα ότι πωλήθηκαν τα κομμάτια της γης κοντά στην Κασσιόπη. Ενα μέρος της, ο Ερημίτης, είναι οικολογικά προστατευμένος με μια ισορροπία σπάνια από φυτά και ζώα. Είναι ένας οικολογικός παράδεισος. Κοντά σε αυτόν υπάρχει ένα μεσαιωνικό φρούριο, από τα σημαντικότερα για την εποπτεία όλων των θαλάσσιων περασμάτων -και από την Αλβανία. Ολα αυτά σε μια ημέρα εκποιήθηκαν. Κανείς δεν ξέρει τι θα απογίνουν. Θα γίνουν ξενοδοχεία; Οι κάτοικοι διαμαρτύρονται, γιατί οι προοπτικές που διαφαίνονται θα φέρουν την καταστροφή σε ένα κομμάτι του νησιού, το οποίο θα πέσει στους ψευτοτουρισμούς. Αυτό είναι ένα μικρό παράδειγμα. Υπάρχουν πολλά. Χρειάζεται να γίνουν έργα, αλλά θέλουν προσοχή. Να μην εκποιηθεί η δημόσια περιουσία για ένα κομμάτι ψωμί. Γιατί όταν κάτι χαθεί, χάνεται για πάντα. Εγιναν λάθη από τους Ελληνες πολιτικούς. Τα λάθη, δυστυχώς, πληρώνονται πάρα πολύ ακριβά».

ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ (ποιητής)

«Τέλη του '75 στο Παρίσι, και η γυναίκα μου και εγώ είχαμε εξαιρετικές επαγγελματικές προτάσεις από την UNESCO, από το πανεπιστήμιο. Είπαμε "όχι" σε όλες. Θέλαμε το παιδί που περιμέναμε να γεννηθεί στην Ελλάδα. Ημασταν και οι δυο... υπερβαλλόντως αισιόδοξοι για τις αλλαγές που θα 'φερνε η Μεταπολίτευση. Και βρεθήκαμε άνεργοι, να ξεκινάμε από την αρχή. Παρ' όλο που έζησα χρόνια στο εξωτερικό, και τότε και τώρα είμαι κατά της αποδημίας. Αυτός είναι ο τόπος μας, αυτός μας έλαχε. Με πονάει η καρδιά μου βλέποντας τόσα παιδιά να εκπατρίζονται. Εντάξει, να βγούμε από τον επαρχιωτισμό μας, αλλά να παλεύουμε και για τον τόπο μας».

ΑΝΤΑΙΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗΣ (εκδότης, μεταφραστής)

«Φυσικά και περιμένω μια καινούργια ΕΡΤ, μια ΕΡΤ που δεν θα φοβάται να κάνει "δύσκολες" εκπομπές. Αυτή τη στιγμή τα ιδιωτικά κανάλια προβάλλουν ό,τι χειρότερο έχει να επιδείξει η κοινωνία μας. Βλέπω τα δελτία ειδήσεων και φρίττω! Η ανάλαφρη όσο και ποιοτική RAI, προ Μπερλουσκόνι, χρειάστηκε δεκαετίες για να επανέλθει ξανά σ' ένα επίπεδο. Ετσι που πάμε, μέχρι να στηθεί ξανά η δημόσια ραδιοτηλεόραση, η κυβέρνηση θα 'χει κάνει δώρο στα ιδιωτικά κανάλια όλο τον ελληνικό λαό».

ΜΕΝΗΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΕΑΣ (συγγραφέας)

«Αυτό που μας διχάζει τώρα είναι το Μνημόνιο, ένα ψεύτικο ιδεολόγημα που δεν καλύπτει παρά την επιφάνεια των πραγμάτων. Από κάτω, βρίσκεται η αγωνία της Ευρώπης ολόκληρης, και της Ευρώπης του Νότου ακόμη περισσότερο, για το αν μπορεί να σταθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση. Προσωπικά, πιστεύω πως μακροπρόθεσμα, ως καθαρά οικονομική ένωση που είναι, θα διαλυθεί».

ΛΟΥΚΑΣ ΚΑΡΥΤΙΝΟΣ (μαέστρος)

«Τα Μουσικά Σύνολα ήταν αυτά που πρωτοστάτησαν στον ξεσηκωμό εναντίον του λουκέτου στην ΕΡΤ. Ολη η διαμαρτυρία για την ΕΡΤ επικεντρώθηκε γύρω από τα Μουσικά Σύνολα, ενώ συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις ακούς λαϊκά, ένα μπουζούκι, μια κιθάρα. Εδώ όμως κατέβασαν τσέλα και κοντραμπάσα! Και να σκεφτεί κανείς πως ο Ελληνας αγνοεί αυτά τα ακούσματα, ενώ είναι ένα είδος που βρίσκεται κατ' εξοχήν κοντά στον άνθρωπο. Δεν νοείται ραδιοφωνία στον κόσμο χωρίς μουσικά σύνολα. Εχετε συνειδητοποιήσει πως όλο αυτό το διάστημα που έκλεισε η ΕΡΤ δεν ακούγεται πουθενά κλασική μουσική;».

ΕΥΓΕΝΙΑ ΦΑΚΙΝΟΥ (συγγραφέας)

Ευγενία Φακίνου«Τίποτε πιο εύκολο στις μέρες μας από το να βυθιστείς στη ματαιότητα και τη θλίψη. Το βλέπω και σε μένα, που από έφηβη κιόλας ήμουν ζώο πολιτικό αλλά ουδέποτε κομματικοποιημένο. Δεν ελπίζω σε τίποτε, φοβάμαι τα πάντα. Κι όμως, δεν παραδίνομαι. Τις κακές μέρες που αντικρίζω στον καθρέφτη μια μεγάλη, θλιμμένη γυναίκα, λέω "κοριτσάκι μου, δεν είσαι εσύ αυτή" και ξαναβρίσκω, με αγώνα βέβαια, τον εαυτό μου. Αξίζει τον κόπο να παλεύεις να βγεις απ' το σκοτάδι».

ΡΕΑ ΓΑΛΑΝΑΚΗ (συγγραφέας)

«Ναι, υπάρχουν Ελληνες ανασφάλιστοι πολίτες, και μάλιστα πολύ επώνυμοι: είναι οι Ελληνες συγγραφείς, όσοι δεν ασκούν άλλο επάγγελμα. Ντροπή κι ανάθεμα σε όλες τις πρόσφατες κυβερνήσεις που, παρά τη βαθύτερη αποστροφή των πολιτικών για το καλό βιβλίο, δεν κράτησαν ούτε τα προσχήματα και μας άφησαν ανασφάλιστους. Ειλικρινά, έχω φρικτά μετανιώσει που έγινα συγγραφέας. Τέτοιο "φτύσιμο" δεν το περίμενα. Καλύτερα μια σφαίρα κατ' ευθείαν στην καρδιά...».

ΚΟΡΑ ΚΑΡΒΟΥΝΗ (ηθοποιός)

«Εγώ πάντως θα αρνούμαι ν' δουλεύω τζάμπα. Δεν πρέπει οι ηθοποιοί να δουλεύουν δωρεάν. Ας διεκδικήσουμε κι εμείς κάποια πράγματα. Αλλιώς δημιουργείται και κακό όνομα. Δεν είμαστε χομπίστες, όπως πιστεύουν πολλοί. Εγώ δεν ξέρω να κάνω κάτι άλλο στη ζωή μου. Το μόνο που θα μπορούσα να κάνω είναι να κρατάω παιδιά ή να σκουπίζω σπίτια! Το 99% των φίλων μου ηθοποιών δεν έχουν δουλειά».

ΝΑΣΟΣ ΒΑΓΕΝΑΣ (πανεπιστημιακός)

«Ούτε το έθνος μπορεί να σταθεί ανάχωμα στην παγκοσμιοποίηση ούτε η παγκοσμιοποίηση μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα για το έθνος. Δεν νομίζω ότι τα έθνη θα πάψουν να υπάρχουν, ούτε ότι θα οδηγηθούμε σ' ένα "παγκόσμιο έθνος ανθρώπων", όπως πιστεύουν μερικοί. Πάντα θα υπάρχουν κοινότητες ανθρώπων που θα αισθάνονται ότι συνέχονται από κοινούς δεσμούς, όπως τα μέλη μιας οικογένειας. Και μόνον η γλώσσα σε διαφοροποιεί ως προς τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνεις τον κόσμο. Είναι αδύνατον να έχουμε όλοι την ίδια οπτική γωνία».

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ (σκηνοθέτης)

Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος«Θεωρώ ότι είναι επικίνδυνα συντηρητικά τα πράγματα. Υπάρχει πολιτική παρακμή. Δεν είναι δυνατόν να καθόμαστε όλοι στο ίδιο τραπέζι, δημοκρατικοί και χθεσινοί φασίστες! Είναι βεβαίως αδιέξοδη η οικονομική πολιτική που ακολουθούμε. Μόνο σε μαζική κατάθλιψη οδηγεί. Και συνεχίζουν και λειτουργούν με τον παλιό πολιτικό τρόπο. Υπόσχονται, κι όταν γίνονται εξουσία δεν τηρούν τίποτα. Το είδαμε και στην Κύπρο».

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΑΤΖΟΥΡΑΚΗΣ (ζωγράφος)

«Δεν μπορεί να διαβάζουμε ως νούμερα τους 5.000 που αυτοκτόνησαν. Δεν είναι νούμερο. Και τώρα που μιλάμε κάποιοι άνθρωποι μπορεί να αυτοκτονήσουν. Ολοι μάς καθησυχάζουν: "Είμαστε καλά εδώ, δεν είμαστε Κύπρος". Εμείς είμαστε όμως πολύ πιο διεφθαρμένοι οικονομικά από την Κύπρο. Και ξαφνικά η Κύπρος έγινε το μαύρο πρόβατο. Χαρίζουμε τράπεζες σε ανθρώπους για ένα ευρώ. Το ζήσαμε με τον Σάλλα. Εκποιούν τις τράπεζες, το χρήμα μας. Σήμερα έρχονται, σου παίρνουν το σπίτι, πεθαίνει ο παππούς σου, χάνει τη σύνταξη η γιαγιά σου. Το παιδί σου το διώχνουν να φύγει στην εξορία. Σου βάζουν ενοίκιο στο σπίτι σου. Αυτά που ζούμε είναι μια κανονικότητα;».

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΘΑΝΟΣ (ηθοποιός, σκηνοθέτης)

«Με ανησυχεί ο πόνος των ανθρώπων γύρω μου. Με ανησυχεί ότι ο αδελφός μου είναι ενάμιση μήνα άνεργος. Είναι 42 ετών, με δύο παιδιά. Ανακαλύπτω ότι είναι και πάρα πολλοί άλλοι άνθρωποι στην ίδια θέση. Ικανότατοι δε. Εφυγε το ταβάνι από το σπίτι μας και όλοι βρεχόμαστε. Μιλώ για εμένα και τους ανθρώπους που ζουν δίπλα μου. Δεν συναναστρέφομαι με πολιτικούς. Μπορεί σαν πρώτη αντίδραση να λυπήθηκα για τον Παπαγεωργόπουλο. Αλλά ισόβια επειδή καταχράστηκε λεφτά; Κάποιοι σκοτώνουν και δεν τιμωρούνται τόσο. Από την άλλη, φαντάσου ένα κύμα δικαιοσύνης να ξεπλύνει όλη τη λέρα... Το ξέραμε οι πάντες. Κατέβα στην πολιτική, λέγανε, γιατί θα έχεις έξτρα έσοδα. Στο Δήμο της Αθήνας, μου έλεγε μια γνωστή, κερδίζεις 7.000 ευρώ παραπάνω αν κατεβείς δημοτικός σύμβουλος. Ηταν γνωστό τοις πάσιν τι συνέβαινε. Αυτοί όμως που έκλεψαν, έκλεψαν εμάς. Τη μάνα σου, τον πατέρα σου, εσένα, εμένα. Κλέψαμε τη μάνα και τον πατέρα μας. Κλέψαμε τις συντάξεις τους. Αυτό κάναμε. Είναι τραγικό. Κλέψαμε τους φτωχούς και τους τίμιους ανθρώπους».

ΤΑΣΟΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ (ζωγράφος)

«Οχι άλλο θράσος από αμετανόητους σωτήρες! Οχι άλλοι καθηγητές, επιφανείς προσωπικότητες και συγγραφείς της κακιάς συμφοράς! Πήξαμε από δαύτους. Εδώ ο κόσμος καίγεται και το μ... χτενίζεται. Ερμαφρόδιτες καταστάσεις για "ξέπλυμα" αμαρτημάτων. Το 'να χέρι νίβει τ' άλλο και τα δυο το πρόσωπο. Οχι άλλα αποσμητικά! Θα λιποθυμήσω! Να πάνε σπιτάκια τους! Οχι μόνο οι "58", αλλά και όλοι όσοι κυβέρνησαν. Να πάνε να κάνουν καγιάκ με τον Παπανδρέου στις Σεϊχέλες ή να πάνε να ξεσκιστούνε στα μπιφτέκια με τον Καραμανλή».

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΗΤΑ (τραγουδιστής, συνθέτης)

«Προέρχομαι από μια φτωχή εργατική οικογένεια και σε όλη μου τη ζωή δεν έχω βιώσει παρά μόνο κρίση και σφίξιμο οικονομικό. Ακόμα και τα τραγούδια μου από τους "Στέρεο Νόβα" μέχρι και σήμερα είναι μάρτυρες της εκάστοτε κρίσης. Απλά σήμερα έχουμε πέσει σ' ένα μεγάλο χαντάκι, είναι μια δύσκολη εποχή, κάθε μέρα γεννάει κάτι άλλο. Χρειάζεται να κινούμαστε σωστά μέσα από συνείδηση. Το όμορφο είναι η γέννηση της αλληλεγγύης. Η Ελλάδα για μένα προσωπικά εξακολουθεί να είναι η πιο όμορφη χώρα του κόσμου, ακόμη και σήμερα στην πιο δύσκολη στιγμή της».

ΔΗΜΟΣ ΑΒΔΕΛΙΩΔΗΣ (σκηνοθέτης)

«Υπάρχουν πάρα πολλές ασθένειες, πάρα πολλοί θάνατοι γύρω μας. Η χώρα είναι άρρωστη. Και σε βαθιά κατάθλιψη. Κι αυτό γεννά και τις σωματικές ασθένειες. Αν έχει επικρατήσει η κατάθλιψη, αυτό οφείλεται στην έλλειψη ονείρων και οίστρου για ζωή. Αυτή είναι η Κατοχή. Και όχι η Κατοχή των τραπεζών και των φόρων. Εχουν χάσει οι άνθρωποι την πίστη τους γιατί έχει ξεχαρβαλωθεί όλο το σύστημα αξιών. Και δεν ευθύνονται για αυτό μόνο οι πολιτικοί μας».

ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΡΜΑΡΙΝΟΣ (σκηνοθέτης)

«"Περπατώ στην Πανεπιστημίου και έχει ξηλωθεί θλιβερά η μαρμάρινη είσοδος για το Μετρό. Αυτό το ερείπιο πρέπει να περιμένω 100 χρόνια για να αποκτήσει χαρακτήρα μνημείου. Μετά από 100 χρόνια θα καλούμε τους ξένους για να τους δείξουμε κι αυτά τα ερείπια. Γιατί ως χώρα έτσι συντηρούμαστε. Οπότε μπορούμε να αρχίσουμε να τους δείχνουμε και τα σύγχρονα ερείπια. Αφού καταστρέφουμε, ελάτε, είμαστε μνημείο καταστροφής. Είμαστε μοναδικοί". Κι επειδή δεν επουλώνεται τίποτα ζούμε σε μια ερειπιώδη κατάσταση. Σε λίγο θα είμαστε όπως στη Μέση Ανατολή που έχει διαρκώς πόλεμο. Αυτή η εικόνα είναι μια θλιβερή εικόνα πόλης. Ο μόνος τρόπος να πάψει, είναι να γίνει τέχνη, "Ντοκουμέντα 2012" ή "2013". Η "Ντοκουμέντα" πρέπει να μεταφερθεί πια μόνιμα στην Ελλάδα και στην Αθήνα. Να είναι διά βίου "Ντοκουμέντα", μια διαρκής Μπιενάλε Καταστροφής. Αυτό το θεωρώ πρόταση. Δεν κοροϊδεύω. Ο όρος "Ντοκουμέντα" δεν θα μπορούσε να είναι κυριολεκτικότερος. Η Αθήνα είναι γεμάτη από τέτοια ανθρώπινα εργόχειρα φθοράς. Εκτός από την "Ντοκουμέντα - Αθήνα", θα πρότεινα να πολιτογραφηθούμε στην Unesco ως χώρα του θεάματος. Να λένε "Πηγαίνετε στην Ελλάδα. Εκεί θα δείτε τι είναι σύγχρονο θέαμα"».

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ (σκηνοθέτρια)

«Εχει σημασία η ιδεολογία που κρύβεται πίσω από τη βία. Αλλο πράγμα οι ναυτεργάτες που κάνουν κατάληψη και κλειδώνουν σε ένα δωμάτιο τον πλοιοκτήτη, κι άλλο ο χρυσαυγίτης που θεωρεί πως μπορεί να μαχαιρώνει όποιον δεν έχει ελληνικό αίμα. Η κυρίαρχη λογική, ότι δήθεν πρόκειται για τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, δεν ισχύει. Θυμίζω πως οι μεγάλες επαναστάσεις έγιναν μέσα από βίαιες εξεγέρσεις. Αλλο πράγμα η Γαλλική Επανάσταση κι άλλο ο ναζισμός».

ΜΑΡΩ ΔΟΥΚΑ (συγγραφέας)

Μάρω Δούκα«Ευχή μου είναι να ξαναδούμε τα πράγματα πιο καθαρά. Αρκετά μιλήσαμε για κοινωνικά "στρώματα", καλό θα ήταν να ξαναθυμηθούμε πως υπάρχει και η εργατική τάξη, κι ας μην υπάρχει πια εργατιά. Οσο βαθύς κι αν είναι όμως ο τρόμος του ανθρώπου για ελευθερία, άλλο τόσο βαθύς είναι κι ο τρόμος του για την εξέγερση. Τόσο δα να διαθέτει, τρέμει μήπως το χάσει από κάποια ανατροπή. Η δική μας κοινωνία είναι βαθύτατα συντηρητική. Με τόσα μέτρα που έχουν ληφθεί και με τόσα μέτρα που έρχονται, δεν βλέπω καμιά ιδιαίτερη κινητοποίηση. Οι διαδηλώσεις που γίνονται δεν έχουν καμιά σχέση μ' εκείνες του παρελθόντος. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και την αλλοίωση του εκλογικού σώματος τις δεκαετίες του '90 και του 2000. Ηταν τόσο πολλοί εκείνοι που πίστεψαν στο παραμύθι του Χρηματιστηρίου, του ευρώ, της ΟΝΕ, ώστε μετακινήθηκε το κέντρο βάρους της αντίληψης του νεοέλληνα για το τι θα μπορούσε να είναι μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία.

Η θεωρία των δύο άκρων έχει ξεκινήσει από πολύ παλιά, δεν είναι φρούτο του νεοφιλελευθερισμού. Ακόμη και στα Ιουλιανά, ο Γεώργιος Παπανδρέου χαρακτήριζε την ΕΔΑ άκρα Αριστερά! Ολα τα μεγάλα ιστορικά διλήμματα στη θεωρία των δύο άκρων έχουν ακουμπήσει. Οι ανιστόρητοι που την προβάλλουν σήμερα, προτάσσουν το στενό κομματικό συμφέρον, αλλά την ίδια τη Δημοκρατία την υποσκάπτουν βαθύτατα! Η άκρα Αριστερά δεν θα μπορέσει ποτέ να επικοινωνήσει με το θυμικό του νεοέλληνα, ούτε να τον κολακέψει σε τέτοια βαθμό ώστε να τη στείλει στο Κοινοβούλιο. Το δημοκρατικό μας πολίτευμα δεν απειλείται από τον διαδηλωτή ή τον απεργό. Από τη Χρυσή Αυγή κινδυνεύει, που με τις καταβολές, το ήθος και την κουλτούρα της λοιδορεί και το κακοποιεί βάναυσα».

ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΡΥΣΤΙΑΝΗ (συγγραφέας)

«Αυτοί που κυβερνούν πάνε φιρί φιρί να θέσουν τον κόσμο εκτός εαυτού. Γιατί όσα συμβαίνουν -περικοπές μικρών συντάξεων, επιδομάτων νεφροπαθών και καρκινοπαθών- είναι μαζική βία. Πρέπει να είσαι παχύδερμο για να βιώνεις αυτή την πραγματικότητα και να μη νιώθεις συντετριμμένος. Δεν ξέρω πόσο προετοιμασμένοι είμαστε, αλλά ο κόσμος φτάνει πολύ κοντά στα όριά του. Ο θυμός εξάντλησε τους ανθρώπους. Παλιά, στον Εμφύλιο, λέγανε την έκφραση "Συμμοριτοπόλεμος" οι Δεξιοί. Τα τελευταία χρόνια είχαμε έναν πραγματικό Συμμοριτοπόλεμο όσων λυμαίνονταν το δημόσιο πλούτο και το δημόσιο συμφέρον. Αισθάνομαι ότι αυτό πάει να γίνει με έναν άλλο τρόπο τώρα, μέσα από κάποια ταμεία που έχουν στηθεί στο Λουξεμβούργο. Δεν βλέπω ανάπτυξη. Βλέπω όμως ότι είναι αδίστακτοι. Οταν παίρνουν το μέτρο για την τιμή του πετρελαίου, δεν σκέφτονται τι παρενέργειες μπορεί να έχει; Ποια είναι τα θετικά; Οτι θα πάρουν φόρους; Ούτε τους φόρους παίρνουν! Δεν σκέφτηκαν ότι θα στρέψουν τον κόσμο να αγοράσει οποιαδήποτε σόμπα βρει μπροστά του; Οτι θα αποψιλώσουν όλα τα περιαστικά δάση; Οτι θα γεμίσει αιθαλομίχλη η Αθήνα και τα άλλα αστικά κέντρα; Οτι θα γεμίσουν τα νοσοκομεία με αρρώστους από πνευμονικά νοσήματα; Με μεγαλύτερη προσοχή δουλεύουμε εμείς για να κάνουμε ένα μυθιστόρημα, που σε τελευταία ανάλυση και να αποτύχουμε δεν διακυβεύονται ζωές, δεν καταστρέφουμε και κανέναν άνθρωπο. Αυτοί είναι απτόητοι! Ανενδοίαστοι!».

VASSILIKOS (τραγουδοποιός)

«Νομίζω πως ως χώρα, σε πολλά επίπεδα και όχι μόνο σε καλλιτεχνικό, είμαστε πρώτη φορά ύστερα από πάρα πολλά χρόνια σε φάση αναζήτησης ταυτότητας. Η γλώσσα ως λόγος και η παράδοση ως ήχος είναι τα δύο στοιχεία που θα προσδιορίσουν για άλλη μια φορά το δικό μας χαρακτήρα».

ΕΛΙΝΑ ΨΥΚΟΥ (σκηνοθέτρια)

«Οχι, η οικονομική κρίση δεν μας κάνει πιο δημιουργικούς. Προσωπικά ήμουν πολύ δημιουργική και πριν από την κρίση. Ας μη χρησιμοποιούμε αυτό το άλλοθι του κράτους. Οτι δηλαδή επειδή δεν έχουμε λεφτά κάνουμε καλές ταινίες. Αν είχαμε λεφτά, θα κάναμε καλύτερες».

ΟΛΓΑ ΜΑΛΕΑ (σκηνοθέτρια)

«Εγώ κινούμαι πια με ποδήλατο. Πλέον, στο Χαλάνδρι, όπου ζω, μαζεύονται 250 ποδήλατα! Είναι ένας φτηνός και υπέροχος τρόπος διασκέδασης. Και βλέπω με έκπληξη δίπλα μου πρώην στελέχη επιχειρήσεων. Που προφανώς έχουν μείνει χωρίς δουλειά...».

ΑΛΚΙΝΟΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ (τραγουδοποιός)

 «Στη Δημοκρατία η εξουσία δεν ψηφίζεται μόνο, αλλά ελέγχεται από το λαό, από το δήμο. Ο ελληνικός λαός δεν ελέγχει τίποτα απολύτως. Εχουμε χουντικούς πολιτικούς, χουντικούς αστυνομικούς, χουντικές νοοτροπίες και συμπεριφορές. Αν και σίγουρα δεν ήταν αξιοπρεπής ο τρόπος που ζήσαμε τις περασμένες δεκαετίες. Ούτε όμως και τα Μνημόνια μας οδηγούν σε οποιαδήποτε μορφή αξιοπρεπούς ζωής. Δεν μπορεί ένας μεσογειακός λαός να ελέγχεται από μαθηματικούς τύπους, λογαριασμούς, νόμους και κανόνες που αποφασίζονται στη δυτική και κεντρική Ευρώπη. Πρέπει να το καταλάβουμε: μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι, αλλά δεν μπορούμε να γίνουμε άλλοι! Πρέπει να βρούμε τα καλά και τα στραβά μας και να τα αξιοποιήσουμε - και τα καλά και τα στραβά. Αν δεν το κάνουμε αυτό, θα παραμείνουμε σε μια αφύσικη κατάσταση. Δεν θεωρώ ότι οι Γερμανοί ή ότι εμείς είμαστε καλύτεροι. Δεν γνωριζόμαστε όμως. Ερχονται εδώ και δεν γνωρίζουν ποιοι είμαστε, πώς αισθανόμαστε, πώς αντιλαμβανόμαστε τη ζωή, τις σχέσεις μας, τον κόσμο. Και πώς να το καταλάβουν, όταν κι εμείς οι ίδιοι δεν ξέρουμε τι μας γίνεται; Οι Ευρωπαίοι δεν γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Δεν είμαστε η ευρωπαϊκή οικογένεια που ακούμε. Εκτός και αν μιλάμε για μια Ευρώπη των αγορών, των τραπεζών και των hedge funds, αποκλειστικά. Η Ευρώπη των λαών, όμως, αν θελήσει να γίνει οικογένεια, πρέπει να το κάνει με πιο ανθρώπινο τρόπο. Οικογένεια δεν γίνεσαι με το ζόρι, ούτε συγκατοικείς στο ίδιο σπίτι ενώ δεν μιλιέσαι με τον άλλο».

ΘΩΜΑΣ ΚΟΡΟΒΙΝΗΣ (συγγραφέας, μουσικός)

«Εγώ πενθώ, αγανακτώ για το γεγονός ότι ο λαός αυτός, πολύ προτού περάσει αυτή τη φάση, παρουσίασε στοιχεία ραγδαίας ενδοτικότητας και παθολογίας. Και σιγά σιγά, ετεροκαθοριζόμενος μέσα από την παγκοσμιοποίηση και άλλα κέντρα, οδηγήθηκε σε μια σταδιακή αλλοίωση της ταυτότητάς του. Η ανάγκη να προσδιοριστούμε ως ελληνική ταυτότητα είναι σήμερα ένα είδος συνείδησης. Ενα ξαναστήσιμο αυτού που γκρεμίστηκε. Σήμερα επιστρέφουμε και σ' ένα νεοσυντηρητισμό. Γιατί η ελευθερία θέλει προπόνηση, θέλει δουλειά, γνώση και διεκδίκηση. Ξαναγυρνάμε πάλι πίσω, μαζί με τα φυτώρια του νεοφασισμού που θερίζουν την Ελλάδα. Οι οπισθοδρομήσεις είναι και πολιτικού και ηθικολογικού τύπου. Εγώ δεν πιστεύω στην έννοια παρακράτος. Ο μεγάλος φόβος εδώ είναι ότι ο φασισμός περνά στο κράτος και γίνεται θεσμικός. Σημασία έχει το τι ρόλο θα παίξει ο λαός. Οπότε θα φανεί και τι είναι αυτός ο λαός. Αλλά δεν αλλάζει η νοοτροπία του συντηρητικού Θεσσαλονικιού, ο οποίος μέχρι χθες λάτρευε τον Παπαγεωργόπουλο και τον Ψωμιάδη. Πώς θα γίνει διαφορετικός; Θα μασκαρευτεί και θα κάνει τα ίδια αργότερα. Αρα, κάτι συμβαίνει και με τον κόσμο, μ' αυτόν το λαό. Χρειάζεται να βρεθεί κι ένας πολιτικός σαν τον αείμνηστο τον Τσάβες να πάρει τη φτώχεια με το μέρος του μέσα από πρακτικές συγκεκριμένες. Εδώ δεν έχουμε αντίστοιχα φαινόμενα, δεν έχουμε στην Ελλάδα Μπολίβαρ».

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ (σκηνοθέτης)

Νίκος Κούνδουρος«Για να υπάρξει ανατροπή, χρειάζεται να προηγηθεί η οργή του λαού, αλλά εδώ δεν βλέπω να υπάρχει τόση οργή ακόμα. Ο ελληνικός λαός ζει σε κατάσταση ύπνωσης, λες και είναι ευνουχισμένος. Απορώ πώς συμβαίνει αυτό με τόσους ανέργους. Φαίνεται πως δεν πείνασε αρκετά ο κόσμος. Η πείνα προετοιμάζει την επανάσταση. Βιώνουμε μια τερατώδη αναθεώρηση του τρόπου ζωής μας τα τελευταία σαράντα χρόνια, αλλά δεν είμαστε μόνοι μας, δείτε τι γίνεται στην Ισπανία, την Πορτογαλία. Εκείνο που διακυβεύεται πάνω απ' όλα είναι η ίδια η Δημοκρατία. Ας μη χάνουμε όμως την ελπίδα μας. Χωρίς την ελπίδα, μέχρι κι ο ήλιος μαραζώνει!».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ (σκηνοθέτης)

«Από τη Μεταπολίτευση και μετά, ποιοι μας κυβερνούσαν; Ποιοι εκμαύλισαν και εκφαύλισαν μια ολόκληρη κοινωνία; Εχει ευθύνη και η κοινωνία, αλλά από κάπου πρέπει να ξεκινήσει κανένας. Από το κεφάλι βρομάει το ψάρι. Οι Γερμανοί τη δουλειά τους κάνουν. Εκεί έξω υπάρχει ένας πόλεμος. Τι είναι η ιστορία των λαών; Χαλάρωσες λίγο; Σ' έφαγε ο άλλος, σου έκλεψε το σπίτι, σε άφησε με τα σώβρακα. Οπου σε βρουν, θα σε δαγκώσουν. Από το '21 και μετά, φροντίσαμε αυτήν την παράγκα να την κάνουμε σπίτι; Και κάνουμε σαν να ανακαλύψαμε ξαφνικά τους κακούς. Ολα μάς τα απαντά μια καλή ανάγνωση της ελληνικής Ιστορίας. Μια Ιστορία ξεφτίλας και ντροπής».

ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΡΚΑΡΗΣ (συγγραφέας)

«Τους τελευταίους μήνες διαπιστώνω πως ένα κομμάτι της νεολαίας, μικρό αλλά υπαρκτό, λέει "δεν θα ξενιτευτώ, θα μείνω και θα το παλέψω". Μιλάω πολύ με τους νέους και αναθαρρώ όταν τους βλέπω να παλεύουν να βρουν λύσεις και ν' αναγνωρίζουν ότι ένας δρόμος φυγής υπάρχει, η φυγή προς τα εμπρός. Ας μη γελιόμαστε, θα πάρει χρόνο αυτή η ιστορία. Χρειάζονται πολλές αντοχές ώς την ώρα που θ' αλλάξουν τα πράγματα ρότα, κι όχι βέβαια με τους τρόπους που επιβάλλονται από τα Μνημόνια. Το δυστύχημα είναι ότι, όπως η Ευρώπη κυβερνιέται από νάνους, έτσι κι εδώ δεν έχουμε πολιτικές ηγεσίες να μας εμψυχώνουν και να μας κινητοποιούν σε δημιουργική κατεύθυνση».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ (ηθοποιός)

«Οποια κι αν είναι η αφορμή για να επιστρέψουν οι πολίτες στην πολιτική είναι καλοδεχούμενη. Η πολιτική δεν ανήκει μόνο σ' αυτούς που την ασκούν επαγγελματικά. Ανήκει πάνω απ' όλα σ' εμάς. Στους πολίτες. Είναι επιτακτική ανάγκη η επιστροφή των πολιτών σ' αυτή. Αν πρόκειται να συντελεστεί μια αλλαγή, και η αντίδραση των πολιτών στην ΕΡΤ το αποδεικνύει, αυτό θα γίνει στους δρόμους, όχι στους διαδρόμους και στα γραφεία συνεδρίασης των πολιτικών αρχηγών. Το "λουκέτο" στην ΕΡΤ είναι αφ' ενός ένα σοβαρό πλήγμα στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης, αφ' ετέρου μία πράξη που περιφρονεί κάθε δημοκρατική διαδικασία και κατ' επέκταση περιφρονεί το ίδιο το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας. Η χώρα, το κράτος και οι οργανισμοί παροχής δημόσιων αγαθών ανήκουν στους πολίτες αυτής της χώρας, δεν ανήκουν αποκλειστικά σ' αυτούς που κυβερνούν τη χώρα. Εκτός κι αν έχουμε επιστρέψει στον Μεσαίωνα με τη φεουδαρχική ιδιοκτησία. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση είναι δημόσιο αγαθό και ως τέτοιο δεν γίνεται η όποια κυβέρνηση να το αντιμετωπίζει σαν ένα είδος δώρου που προσφέρει στους "υπηκόους" της, οπότε με την ίδια άνεση που το χαρίζει, με την ίδια άνεση να το παίρνει πίσω. Είναι αποκλειστικό δικαίωμα και ιδιοκτησία όλων των πολιτών αυτής της χώρας. Δεν είναι ιδιοκτησία της κάθε κυβέρνησης».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΚΛΕΑΣ (σκηνοθέτης)

«Βλέπω ένα σύννεφο κατάθλιψης να έρχεται και να σκεπάζει την πόλη. Ελλειψη ελπίδας. Βλέπω ένα φόβο για το αύριο, ένα φόβο για το σπίτι, για το παιδί μου. Κυριαρχούν τα δελτία ειδήσεων. Μη βγεις από το σπίτι σου! Μην πας εκεί. Κι αυτό σωματοποιείται. Βλέπω σώματα που εκφέρουν φόβο, μάτια που εκφέρουν φόβο. Αυτό το φόβο που έχει μπει στα σώματα των ανθρώπων και την έλλειψη ελπίδας έχει πετύχει ένα ολόκληρο σύστημα ή προσπαθεί να πετύχει με πρόσχημα την κρίση. Γιατί η κρίση είναι η απόλυτη δικαιολογία για να καταρρίψεις όλα τα δικαιώματα και να εκμεταλλευτείς, να λοιδορήσεις. Οσοι έχουν χρήματα και θέσεις τρίβουν τα χέρια τους και τους πέφτουν τα σάλια, όπως οι τερατώδεις ήρωες στους πίνακες του Γκρος. Εχουνε ορμήξει οι λύκοι και μας κατασπαράζουνε! Αυτή την εικόνα έχω. Τη μασάνε αυτή την πουτάνα την κοινωνία».

ΘΕΜΙΣ ΜΠΑΖΑΚΑ (ηθοποιός)

 «Θα 'πρεπε να ντρέπονται όταν λένε πως "όλοι τα φάγαμε". Σήμερα την πληρώνουν άνθρωποι που δεν φταίνε σε τίποτα. Μπορεί κάποιοι να ξόδευαν, απαίδευτα, αλλά δεν έκλεβαν. Δυστυχώς η κρίση στις τέχνες έχει περάσει στα ψιλά. Πάντα ήμασταν οι παρίες. Ποτέ ο πολιτισμός δεν αμείφθηκε σε αυτή τη χώρα. Αυτή τη στιγμή οι νέοι κινηματογραφιστές που πάνε στα ξένα φεστιβάλ είναι ήρωες. Αλλά επειδή η τηλεόραση προβάλλει 5-6 lifestyle πρόσωπα με χρυσόσκονη, ο κόσμος νομίζει πως έτσι είναι οι καλλιτέχνες. Δεν είναι όμως. Εχω φίλους συναδέλφους που ζουν από την καλοσύνη των ξένων. Μιλάμε για γενοκτονία. Μας εξοντώνουν».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (ηθοποιός)

«Το Μνημόνιο ήταν η απόφαση κάποιων κύκλων που τους βόλευε, η οποία απεδείχθη ότι δεν βόλευε όμως καθόλου την ελληνική οικονομία. Δεν κερδίζουμε όμως τίποτα με το να λέμε ονόματα, όπως "Τσοχατζόπουλος". Γιατί δεν είναι ένας ο Τσοχατζόπουλος. Υπάρχουν κι άλλες καραμπινάτες περιπτώσεις σαν τον Τσοχατζόπουλο που "πνίγονται" συστηματικά. Οπως πάει να κάνει και η επιτροπή για το στικάκι της Λαγκάρντ. Το ότι δεν πάει πουθενά αυτή η ιστορία είναι κάτι τελείως στημένο. Σε ό,τι αφορά τον κύριο Βενιζέλο -εντός ή εκτός εισαγωγικών το κύριος-, δεν με εκπλήσσει καθόλου η συμπεριφορά του -που είναι αχαρακτήριστη. Εχει κάθε λόγο να συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται. Ηταν ο απολύτως υπεύθυνος ως υπουργός να ελέγχει τις λίστες της Λαγκάρντ».

ΑΜΑΛΙΑ ΜΟΥΤΟΥΣΗ (ηθοποιός)

«Είμαστε μια κοινωνία που βρίσκεται σε εξαθλίωση, σε ανέχεια, με συλλογική κατάθλιψη, με τη βαρβαρότητα να είναι κανονικότητα και με το μέλλον ζοφερό. Μια τέτοια κοινωνία είναι άοπλη απέναντι στο φαινόμενο της Χρυσής Αυγής».

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΑΛΕΙΦΟΣ (ηθοποιός)

 «Οι συνταξιούχοι και όσοι είχαμε πάντα ένα μισθό και δεν κρύβαμε τίποτα την πληρώνουμε τη νύφη! Η Ελλάδα πληγώνει, αλλά δεν έχουμε και τίποτα καλύτερο. Δεν μπορούμε να τη διαγράψουμε. Είναι μια σπουδαία χώρα. Δεν μπορούμε να τη μισήσουμε όσο κι αν οι άνθρωποί της μάς εξωθούν σε αυτό. Ανοίγεις την πόρτα και σου έρχονται λογαριασμοί. Δεν πληρώνεσαι, αλλά πρέπει να πληρώνεις εφορίες και χαράτσια. Δεν ξέρω πια ποιοι έχουν τη δυνατότητα να ασχολούνται με τα κοινά. Γιατί, δυστυχώς, κατάντησε πολυτέλεια. Αλλά αυτό δεν είναι κρίση; Να κλείνεσαι στο μικρόκοσμο και στα μικρά προβλήματά σου, τα οποία βεβαίως είναι τεράστια;».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΑΛΕΓΜΕΝΟΣ (θεατρικός συγγραφέας)

«Γκιλοτίνα! Για όλους αυτούς που φέραν τη χώρα σε αυτό το χάλι έπρεπε να είχαν στηθεί γκιλοτίνες στο Σύνταγμα. Για όλους όσοι περάσαν στη Βουλή απ' τον Ανδρέα Παπανδρέου και μετά. Δεν υπάρχει άνθρωπος καλός εκεί μέσα. Αν υπήρχε θα έλεγε "συγγνώμη, έκανα λάθος. Φεύγω". Ολοι είναι στο κόλπο.Και ο Παπακωνσταντίνου και ο Βενιζέλος. Αν ήταν στην Κίνα θα τους είχαν εκτελέσει. Θέλουν εκτέλεση. Ούτε καν φυλακή. Κανονικά ο κόσμος έπρεπε να είχε ένα περίστροφο και να λέει "Τι είναι αυτό; Δεν έχω να το πληρώσω". Μπαπ! Ρίξ' του. Εκδίκηση, ρε παιδί μου. Για να μπορείς να πεις "Κι εγώ, ρε κερατά, σε έφαγα". Τα Καλάσνικοφ τα έχουν και κάνουν ληστείες αντί να μπουκάρουν στη Βουλή και να τους καθαρίσουν όλους. Και τους 300. Θα μου πεις, μετά τι θα γίνει; Ασε το μετά. Για να χτίσεις ένα γερό σπίτι πρέπει να γκρεμίσεις πρώτα το παλιό. Κάποιοι αυτοκτονούν! Αφού, βρε ηλίθιε, θέλεις να αυτοκτονήσεις πάρε και κάνα- δυο υπουργούς μαζί σου!».

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑΣ (δημοτικιστής, λεξικογράφος)

«Ας παύσουμε να καμαρώνουμε για την καταγωγή μας και ας κοιτάξουμε τη νεοελληνική πραγματικότητα. Παρεκκλίναμε οι Ελληνες. Πρέπει να ξαναμπούμε στο σωστό δρόμο. Ως κράτος, ως κοινωνία και ως άτομα πρέπει να καταπολεμήσουμε τη φοροδιαφυγή και να εκτελούμε αδιαμαρτύρητα τις υποχρεώσεις μας, που όμως πρέπει να είναι δίκαια ρυθμιζόμενες από το κράτος. Πρέπει επίσης να αποφύγουμε τους δογματισμούς και τους εύκολους λαϊκισμούς. Ευχή μου είναι να διορθωθούν οι ελλείψεις και να συναισθανθούν το καθήκον τους και οι διοικούντες και οι διοικούμενοι. Χρειάζεται να αλλάξουν πολλά στη νοοτροπία του λαού μας. Τελικά δεν είμαι απαισιόδοξος. Θα ξεπεράσουμε οι Ελληνες τη μεγάλη φουρτούνα. Χρειάζεται εγκαρτέρηση».

ΘΟΔΩΡΟΣ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ (σκηνοθέτης)

«Εχουμε κρίση. Είμαστε βαθιά απογοητευμένοι από τους πολιτικούς, τα κόμματα, τα Μνημόνια, την πληγωμένη Δημοκρατία και το διάτρητο Σύνταγμα. Ωρα λοιπόν να διασχίσουμε με μια πολύ βαθιά κίνηση, σαν αυτή ενός αρότρου, την άθλια πραγματικότητα και να πάμε στο μέλλον με εφόδια την αγωνιστικότητα και την αλληλεγγύη για τον Αλλον, για τον Ξένο. Ετσι θα συμφιλιωθούμε και με τον ίδιο τον εαυτό μας. Γιατί στη χώρα μας δεν υπήρξε περίοδος συμφιλίωσης μετά τον Εμφύλιο. Αποφασίστηκε από τις κυβερνήσεις η Λήθη. Κι αυτό ακριβώς πληρώνουμε τώρα ακριβά. Πολύ ακριβά».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΤΣΙΚΟΝΟΥΡΗΣ (δραματουργός)

«Ολες αυτές οι θυσίες που έχουν ζητηθεί από το λαό είναι αβάσταχτες. Δεν έχει πλέον νόημα η παραμονή μας στο ευρώ. Οταν βλέπεις την εξαθλίωση, τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής, τους αυτόχειρες, τη θραύση του AIDS, δεν υπάρχει δίλημμα. Γιατί όταν υπάρχει εξαθλίωση υπάρχει και βρομιά. Και βρομιά σημαίνει ότι πρέπει να γίνει και βρόμικη δουλειά. Κι εκεί πέρα αναλαμβάνουν τα γνωστά πρωτοπαλίκαρα. Μπορεί ανοιχτά η πλειοψηφία να κάνει μόκο, αλλά επί της ουσίας λέει στη Χρυσή Αυγή "Καθαρίστε τον τόπο"».

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ (συνθέτης)

 «Ο Ελληνας είναι ψυχολογικά δεξιός που συμπεριφέρεται σαν προδομένος αριστερός. Δεν θέλω όμως να είμαι εδώ να τις δω τις επόμενες εκλογές. Δεν μπορώ να κάθομαι να κοιτάζω μόνο το χωριό μου, αν πέσουν τα διπλανά σπίτια. Αναγκαστικά θα περάσει πάρα πολύ δύσκολες στιγμές η ανθρωπότητα. Με νοιάζει επομένως ποιο σκατοκόμμα θα βγει στον κωλότοπο; Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, κλείνεις βιβλία στην Εφορία με ένα πενηντάρικο κάτω από το τραπέζι. Είμαστε μια χώρα χωρίς δικαιοσύνη. Αλλά θα ζήσουμε, θείε Βάνια. Κι ο Αλέξης και η Αλέκα ένα πολιτικό μαγαζί είναι. Αντί να κοιτάξουν το καλό του τόπου, κοιτάζουν τα μαγαζάκια τους. Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ δεν το κάνει γιατί είναι ένα πούλμαν της χαράς. Δεν ξέρω αν ήταν πιο ευρύ κόμμα τι θα γινόταν. Βεβαίως είναι πιο τίμιοι από όλους. Αλλά όλοι τους, μηδενός εξαιρουμένου, κατώτεροι των περιστάσεων είναι. Είναι καρτούν. Τώρα, αν ρίχνω τις χαστούκες στο ΠΑΣΟΚ είναι γιατί υποσχέθηκαν άλλα και άλλα κάνανε στα χρόνια που μας κατσικωθήκανε και βλέπουμε ακόμα τα ψυχοπαθή αυτά άτομα στη Βουλή. Εδώ είναι free ο Παπακωνσταντίνου! Καλέ, είναι free ο Βενιζέλος, που είναι για το γιατρό!».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΕΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ (σκηνοθέτης)

«Ο μεγαλύτερος εχθρός της Ελλάδας σήμερα είμαστε εμείς. Είμαι πεπεισμένος γι' αυτό. Διαφωνώ με την κυνική διατύπωση "μαζί τα φάγαμε", αλλά θεωρώ πως "όλοι μαζί τα σκατώσαμε!". Από κει και πέρα ο καθένας κάνει το παιχνίδι του. "Δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται". Και τώρα που έχει πέσει πια η δρυς, το τεράστιο πρόβλημα είναι η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους. Σπατάλη, σου λέει το γερμανικό κράτος... Επιτρέπεται να μην έχουν οι καρκινοπαθείς φάρμακα; Η Ελληνική Εκκλησία τι κάνει εκτός από συσσίτια; Το μεγάλο κεφάλαιο γιατί δεν βάζει από μόνο του ένα χεράκι; Θα μπορούσαν να έχουν κλείσει κάποιες τρύπες και ο κόσμος θα είχε και άλλη γνώμη γι' αυτούς. Το χειρότερο όμως είναι πως τόσοι αγώνες, ετών, πάνε στράφι...».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΜΑΡΑΓΔΗΣ (σκηνοθέτης)

«Στη Ζάκυνθο, οι χρυσαυγίτες επιτέθηκαν στον αδερφό μου, που είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, και τον έστειλαν στην Εντατική. Εχουν δικαίωμα αυτοί οι άνθρωποι να μιλούν για την πατρίδα; Ο ελληνικός πολιτισμός δεν είναι μόνο το "παν μέτρον άριστον". Ο μινωικός πολιτισμός είναι ο πολιτισμός της ηπιότητας, που δείχνει κατανόηση στον αδύναμο και τον ηττημένο. Τον 5ο αιώνα π.Χ. στους "Πέρσες" του ο Αισχύλος δεν θριαμβολογεί για τους Αθηναίους, που νίκησαν τους Πέρσες, αλλά σκύβει πάνω στον πόνο των αντιπάλων. Αυτό είναι ελληνική ιδεολογία. Η Χ.Α. είναι η απόλυτη μισαλλοδοξία».

ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΑΛΤΙΝΟΣ (συγγραφέας)

«Η Χρυσή Αυγή δεν προέκυψε ξαφνικά. Είναι στο αίμα μας να εθελοτυφλούμε και να πιστεύουμε πως είμαστε ο περιούσιος λαός... Αν αυτό το κακέκτυπο του Χίτλερ -τέτοιος μου φαίνεται ο Μιχαλολιάκος- βρίσκει απήχηση στις μάζες, είναι επειδή κι αυτός και οι όμοιοί του εμφανίζονται ως σωτήρες εκεί που το κράτος ολιγωρεί. Με τρομάζει η απήχησή τους. Οσο όμως δεν λύνονται τα προβλήματα στα οποία ποντάρουν για να επιδείξουν το "φιλικό" πρόσωπό τους, όλο και θ' αυξάνονται εκείνοι που τους υποστηρίζουν».

«Το Κακό σήμερα δεν είναι η Χρυσή Αυγή, αλλά εμείς που την αποδεχόμαστε. Δεν έχουμε καταλάβει την ψυχοπαθολογική εμμονή των εκπροσώπων της και, υπό τη λύσσα της απελπισίας, συνεχίζουμε να εκχωρούμε τα δικαιώματά μας στους ανόητους. Η μεγαλύτερη νίκη μας θα ήταν να νικήσουμε τον εαυτό μας που αφήνεται σε παρορμητικές ενέργειες, να πιστέψουμε ξανά στην αυτογνωσία, την εγρήγορση, την αλληλεγγύη, στις διαχρονικές αξίες που εγκαταλείψαμε και οι οποίες συνιστούν την πυρηνική ενέργεια των κλασικών αριστουργημάτων που γράφτηκαν στη γλώσσα μας και προίκισαν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Στην Ελλάδα το Κακό υπερίσχυσε πολλές φορές. Ας μην αφήσουμε το πνεύμα μας να τεμπελιάσει ξανά».

ΣΤΡΑΤΟΣ ΔΟΡΔΑΝΑΣ (ιστορικός)

«Για τον ιστορικό και πολιτικό επιστήμονα που έχει συναντήσει και στο παρελθόν σπαράγματα ακροδεξιών οργανώσεων, δεν αποτελεί έκπληξη η παρουσία της Χρυσής Αυγής. Η Χ.Α. δεν προήλθε από παρθενογένεση. Από την περίοδο του Μεσοπολέμου υπήρχαν αρκετές εθνικιστικές οργανώσεις που ορισμένες μάλιστα χαρακτηρίζονταν ιδιαίτερα δυναμικές, όπως η "Εθνική Ενωση Ελλάς", με έδρα τη Θεσσαλονίκη, με αντισημιτική και αντικομμουνιστική ταυτότητα, η οποία μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία προσπάθησε να εμπλακεί στον πολιτικό στίβο. Αργότερα απορροφήθηκε από τη μεταξική οργάνωση "Εθνική Εταιρεία" και επανήλθε κατά την περίοδο της Κατοχής. Κάθε φορά που εκδίδεται ένα σχολικό βιβλίο Ιστορίας γίνονται συζητήσεις επί συζητήσεων για το πώς θα περιγράφει όλη την πινακοθήκη των ηρώων μας και σπανίως ασχολούμαστε με τις υπόγειες διαδρομές της Ιστορίας».

ΝΙΚΗΤΑΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ (ηθοποιός)

 «Είναι προδωμένος από τις πολιτικές ηγεσίες αυτός ο λαός, γι' αυτό είναι κουμπωμένος. Η ποδοσφαιροποίηση της πολιτικής και των ιδεολογιών έφερε και τη βία. Μακάρι να βρισκόταν ένας πολιτικός άνδρας ή ένας πολιτικός χώρος που να αγαπούσε αυτό τον τόπο και να μην ήθελε να τον ξεπουλήσει. Μας τα βγάζουν με το κουτάλι τα πράγματα. Και λένε "α, αυτή η συμφωνία προϋπήρχε". Ζούμε στην εποχή του ψέματος. Του ακραίου ψέματος και των ακραίων καταστάσεων. Διότι, όταν βλέπεις αξιοπρεπείς νοικοκυραίους να βουτάνε τα χέρια στα σκουπίδια, γέροντες στρατιωτικούς στου Παπάγου να περιμένουν να τελειώσει η λαϊκή για να μαζέψουν και να φάνε ό,τι πετάξανε, μιλάμε για πρωτόγνωρες ακραίες καταστάσεις. Παρόλο που εγώ τις έχω ξαναζήσει. Αλλά στην Κατοχή!».

ΚΑΤΙΑ ΓΕΡΟΥ (ηθοποιός)

«Τα γεγονότα της ΕΡΤ είναι τρομακτικά. Θυμίζουν λογικές βομβαρδισμών. Επειδή, κατά τη γνώμη μου, έχεις πρόβλημα -ίσως και πραγματικό-, σε ισοπεδώνω και μετά σε "ανοικοδομώ". Πραγματικά δεν καταδέχομαι να κρίνω ποια σκέψη είναι υπερβολική και ποια όχι. Δεν καταδέχομαι να πάρω "μεζούρα". Υπερβολή είναι αυτά που συμβαίνουν, όχι οι σκέψεις και οι συνειρμοί. Ας θυμηθούμε τον Κάλβο: "Καλήτερα, καλήτερα/Διασκορπισμένοι οι Ελληνες/Να τρέχωσι τον κόσμον/Με εξαπλωμένην χείρα/Ψωμοζητούντες/Παρά προστάτας να 'χωμεν". Ηταν υπερβολικός; Αν ζούσε σήμερα, θα τον περιλάμβαναν τα πρωινάδικα και τα μεσημεριανάδικα και θα τον εξευτέλιζαν. Θα του 'λεγαν: "Σαμποτάρεις την προσπάθεια του κράτους να βρει διεθνείς συμμάχους; Είσαι προδότης και υπερβολικός!"».

 ΘΩΜΑΣ ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ (σκηνοθέτης)

«Δεν περιμένω θαύματα, δεν περιμένω σωτήρες. Ελπίζω σε μικρότερες λύσεις - στο δημόσιο υπάλληλο που απλώς θα αναλάβει την ευθύνη του. Εχω βαρεθεί τη στείρα κριτική και, απ' την άλλη, θεωρώ αδιανόητη την αναλγησία των ανθρώπων που είναι στην εξουσία. Δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα. Αν και τρέμω και για την ευκολία με την οποία η μάζα άγεται και φέρεται ή έχει απονεκρωθεί ή οδηγείται σε ακραίες λύσεις, όπως η Χρυσή Αυγή. Βρίσκομαι, δηλαδή, σε μια κατάσταση αμήχανη ανάμεσα σε ανώριμους πολίτες -ανάμεσά τους κι εγώ- και ακόμα πιο ανώριμους ηγέτες. Τους βόλεψε πολύ που τόσα χρόνια ήμασταν υπνωτισμένοι. Οι Ελληνες είμαστε ένα πολύ αντιφατικό σινάφι. Εχουμε τους καλύτερους και τους χειρότερους μαζί. Δεν είμαι αισιόδοξος αλλά δεν είμαι και μηδενιστής».

ΓΙΑΝΝΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΗΣ (εικαστικός)

«Ανθρωποι που εξουσίασαν και κατέστρεψαν αυτόν τον τόπο έρχονται σήμερα ως σωτήρες και φιλοδοξούν να τον ξαναφτιάξουν και πάλι στα δικά τους μέτρα. Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτή η ύβρις είναι η αντίσταση... Οι Ελληνες αυτή τη στιγμή είναι ένας λαός βαθύτατα εκβιασμένος, τσαλακωμένος και προσβεβλημένος. Φοβισμένος, γιατί δεν έχει μάθει να είναι ενωμένος. Η "σκόρπια δύναμη" όμως υπάρχει. Απλά πρέπει να συγκεντρωθεί και να γίνει μοχλός πίεσης και ανατροπής... ».

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ (συγγραφέας)

«Δεν είναι η Μεταπολίτευση η αρχή αυτού που ζούμε σήμερα, αλλά τα Δεκεμβριανά. Η Μεταπολίτευση υπήρξε απλά ο καρπός τους. Η κρίση λειτούργησε σαν αέρας που πέρασε και σήκωσε το πανί με το οποίο είχαμε σκεπάσει τα προβλήματα. Οι πραγματικές δυσλειτουργίες του κράτους ξεκινούν από τον Εμφύλιο. Ολες οι παθογένειες. Η κομματοκρατία. Ο διπολισμός. Από εκεί ξεκινούν και γι' αυτό είναι πολύ πιθανό να ξανανοίξει η πληγή... Αντίσταση σήμερα σημαίνει να κάνεις πράγματα που συγκρούονται μετωπικά με τη νοοτροπία της φούσκας των προηγούμενων χρόνων. Να προσφέρεις χωρίς να περιμένεις ανταπόδοση. Το να κλειστείς στο σπίτι και να δηλώνεις απολιτικός όταν όλα καταρρέουν, αποτελεί την πλέον εγωιστική πράξη. Ερχονται καιροί που πρέπει να πας με μια συλλογικότητα. Δεν μπορείς να είσαι απ' έξω. Δεν μπορείς να σφυρίζεις αδιάφορος».

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ (συγγραφέας)

«Μου φαίνεται αδιανόητο ότι η Ελλάδα, με την ιστορία της, το φως της, την ακτογραμμή της, θα χαθεί μέσα σε μια μαύρη τρύπα. Οσο καταστροφικοί κι αν είναι οι πολιτικοί μας, όσες γενιές κι αν θυσιαστούν στο βωμό της κρίσης, ο τόπος κρύβει τόση δύναμη και τόση ομορφιά, που θα σταθεί στα πόδια του ξανά». 

ΠΗΓΗ

http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date

=27/12/2013&id=406736