Το «πάσο» του Μάριο Ντράγκι

Η επικοινωνία των κεντρικών τραπεζών με τις αγορές μοιάζει με παρτίδα πόκερ. Κάθε τόσο έρχεται η σειρά των κεντρικών τραπεζιτών «να μιλήσουν». Να εξηγήσουν δηλαδή δημόσια τις πράξεις νομισματικής πολιτικής και να δώσουν σήματα για τη στάση που θα κρατήσουν στο μέλλον ως προς την προσφορά χρήματος. Μετά, «παίζουν οι αγορές» - μέχρι την επόμενη τοποθέτηση των κεντρικών τραπεζών για τις τρέχουσες και τις μελλοντικές συνθήκες.

Στη χθεσινή του εμφάνιση ο Μάριο Ντράγκι, «πήγε πάσο». Δεν μείωσε το επιτόκιο, δεν ανακοίνωσε μέτρα τόνωσης, δεν έκανε την έκπληξη - απλά κέρδισε χρόνο μέχρι την επόμενη τακτική ενημέρωση της ΕΚΤ, στο νέο έτος με το καλό. Αλλωστε πλέον, μια βασική πτυχή του ρόλου των κεντρικών τραπεζιτών είναι η επίδειξη ηρεμίας: να εκπέμψουν αυτοπεποίθηση, ήρεμη δύναμη, ένα «τίποτε δεν μπορεί να μας εκπλήξει -να μας στριμώξει- είμαστε για όλα προετοιμασμένοι». Αυτά, με πιο τεχνοκρατικούς όρους.

Επειτα από μια μακρά περίοδο στην οποία η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η «μάνα» των τραπεζών της Ευρωζώνης είχε την πρωτοβουλία κινήσεων, περνούμε σταδιακά σε μια άλλη, που ο κλοιός σφίγγει. Η ΕΚΤ είναι σε μια φάση που θα ήθελε να αυξήσει τον δανεισμό στην πραγματική οικονομία - αλλά δεν έχει τρόπο. Από τη ρευστότητα που διοχετεύει στις εμπορικές τράπεζες, μικρό μέρος πηγαίνει για αναχρηματοδοτήσεις, ακόμα λιγότερα σε νέα δάνεια. Αντίθετα, με αυτά τα δωρεάν δανεικά οι τράπεζες αγοράζουν κρατικά ομόλογα (με κέρδος) κι ενισχύουν τους ισολογισμούς τους - που είναι πιο ζωτικό τους πρόβλημα. Το άλλο (;) πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ΕΚΤ είναι ότι η ευρωπαϊκή οικονομία (με διαφοροποιήσεις) φλερτάρει με τον ιαπωνικό εφιάλτη του αποπληθωρισμού. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της ΕΚΤ, το βασικό επιτόκιο δεν θα ξεπεράσει το 1,3% το 2015. Ορίζοντας αρκετά μακρύς για να κολλήσει η Ευρώπη σε ένα φαύλο κύκλο παγωμένης κατανάλωσης, συρρικνούμενης οικονομικής δραστηριότητας, μικρότερης απασχόλησης.

Φάρμακο γι’ αυτή τη μεταξύ-φθοράς-και-αφθαρσίας κατάσταση είναι η τόνωση της οικονομίας με «πληθωριστικά» νομισματικά μέτρα. Μέτρα, που κάνουν τον Γερμανό μέτοχο του Ευρωσυστήματος, τη Bundesbank, να βγάζει καπνούς. Οσο όμως περνά ο καιρός και η οικονομία δεν παίρνει μπρος, παρά το μηδενικό κόστος χρήματος «στην πηγή», τόσο αυξάνεται η πίεση για «τύπωμα». Μαζί αυξάνουν και οι γερμανικές «θεσμικές» αντιδράσεις. Η ΕΚΤ, λένε, δεν μπορεί να «τυπώσει χρήμα» αγοράζοντας π.χ. ομόλογα, καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε με επιδότηση κυβέρνησης και δεν είναι στις αρμοδιότητές της. Αλλά στην τρέχουσα συγκυρία το γερμανικό επιχείρημα βάλλεται: Γιατί βασική αρμοδιότητα της ΕΚΤ είναι να διατηρεί το βασικό επιτόκιο στο ασφαλές για την οικονομική ανάπτυξη επίπεδο του 2%, ή λίγο κάτω από αυτό. Χθες, ομολόγησε ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει καθηλωμένος για καιρό. Πλησιάζουμε δηλαδή στη φάση, που αυτό που ξορκίζουν οι Γερμανοί θα είναι ο μόνος τρόπος να πετύχει η ΕΚΤ τη καταστατική της αρμοδιότητα στην οποία επιμένουν. Η αντιπαράθεση περιπλέκεται.

Προς το παρόν αναβάλλεται: Ο Μάριο Ντράγκι είπε απλώς ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη, αν οι συνθήκες χειροτερέψουν, να μοιράσει ξανά δωρεάν ρευστότητα στις τράπεζες. Αυτή τη φορά όμως θα εξασφαλίσει ότι δεν θα επιδοτήσει τραπεζικούς ισολογισμούς, αλλά θα δανείσει επιχειρήσεις και νοικοκυριά. (Δεν είπε πώς. Είναι συζητήσιμο αν ξέρει). Το ευρώ ενισχύθηκε την ώρα της συνέντευξης Τύπου του Ντράγκι, αλλά οι αγορές έμειναν σε μεγάλο βαθμό ασυγκίνητες από την παθητική στάση της ΕΚΤ σε αυτή τη φάση.

Αλλά ο Ιταλός Ντράγκι έχει εντρυφήσει στη λογική των σκωτσέζικων ντους. Η παρτίδα με τις αγορές είναι διαρκής. Σε αυτό τον γύρο, πήγε πάσο. Σε κάποιο επόμενο θα εκπλήξει - πριν κερδίσει μια άλλη παρτίδα, εντός της ΕΚΤ αυτή τη φορά.

ΗΛΙΑΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_

06/12/2013_531022