Η σκοτεινή πλευρά του αμερικανικού «θαύματος»
ΟΤΑΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΕΝ ΛΕΝΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ...
Μπορεί στις τελευταίες προεδρικές εκλογές οι Ρεπουμπλικανοί να προσπάθησαν να πείσουν τους Αμερικανούς ότι ο Μπαράκ Ομπάμα δεν μπορεί να οδηγήσει την αμερικανική οικονομία στον δρόμο της δυναμικής ανάκαμψης, η αλήθεια ωστόσο είναι ότι δεν έπεισαν. Διότι μια απλή σύγκριση με τα όσα συμβαίνουν στις άλλες παραδοσιακές «μητροπόλεις» του καπιταλισμού, δηλαδή στην Ιαπωνία και, κυρίως, στην Ευρώπη, δείχνει ότι η οικονομία των ΗΠΑ κυριολεκτικά «πετάει», με καύσιμα που αφειδώς της προσφέρει εδώ και πέντε χρόνια η Fed και τα φρεσκοτυπωμένα της δολάρια.
Πίσω δε από τους αριθμούς και τους δείκτες, που καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, κρύβονται άνθρωποι, οι οποίοι έχουν δει την περιουσία τους να εκτοξεύεται στα ύψη. Πολλοί από αυτούς, μάλιστα, μοιάζουν να έχουν πάρει... άφεση αμαρτιών για τα όσα έχουν κάνει στο παρελθόν, συνεχίζοντας να κάνουν τη δουλειά που έκαναν πριν από το 2008, ενδεχομένως αλλάζοντας εργοδότη.
Σε γνωστά λημέρια
Για παράδειγμα, ένας τραπεζικός ο οποίος είχε αποτιμήσει τον πιστωτικό κίνδυνο σε κάποια από τα χιλιάδες δομημένα προϊόντα που «έσκασαν» το 2008, μπορεί σήμερα να έχει μια αντίστοιχη και ιδιαιτέρως επικερδή θέση σε μιαν άλλη τράπεζα. Επίσης, ένα σημαντικό στέλεχος ενός από τους κολοσσούς που κατέρρευσαν προ πενταετίας είναι πολύ πιθανό να αποτελεί σήμερα σημαντικό στέλεχος στον μηχανισμό κάποιου από τους γίγαντες της Wall Street. Και βεβαίως, οι κερδισμένοι δεν περιορίζονται στον τραπεζικό τομέα - μπορεί κανείς να τους βρει σε κάθε κλάδο ή στις τάξεις των πλούσιων επενδυτών.
Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για όλα τα στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας - και ειδικά για τα μεσαία και τα κατώτερα. Διότι, όπως καταγράφεται ξεκάθαρα στα επίσημα στατιστικά στοιχεία, η πολιτική της Fed διασφαλίζει την ευημερία των δεικτών, ταυτόχρονα όμως εντείνει τις υπάρχουσες ανισότητες και «παράγει» νέες. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, ώστε αρκετοί πολιτικοί -Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι- να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο «πόλεμος κατά της φτώχειας», τον οποίο είχε κηρύξει πριν από μισό ακριβώς αιώνα ο τότε πρόεδρος Λίντον Τζόνσον, έχει στεφθεί με παταγώδη αποτυχία.
Το χάσμα μεγαλώνει
Είναι γεγονός ότι το εισόδημα των πλουσιότερων Αμερικανών άρχισε να αυξάνεται δυσανάλογα με το αντίστοιχο των υπόλοιπων συμπολιτών τους στα τέλη της δεκαετίας του '70, όταν ξεκίνησαν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Οι κοινωνικές ανισότητες «απογειώθηκαν» μετά τα τέλη της δεκαετίας του '80 και έκτοτε συνεχίζουν να αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς. Έτσι, επέστρεψαν στο επίπεδο που βρίσκονταν κατά την κρίση του '29 - όμως, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη τότε, μετά το Κραχ, συνεχίζουν να αυξάνονται. Το παρακάτω στοιχείο είναι αποκαλυπτικό: την τριετία 2010-2012, το 1% των πλουσιότερων Αμερικανών είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται κατά 31% - αντιθέτως, για το υπόλοιπο 99%, η αύξηση στο ίδιο διάστημα ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη (μόλις 0,4%).
Εκτός των άλλων, το πρόβλημα είναι βαθύτατα πολιτικό, καθώς τα περισσότερα μέλη της κυβερνώσας ελίτ είναι μεταξύ των μεγάλων ωφελημένων. Όπως αποκαλύφθηκε προχθές από το blog OpenSecrets, το οποίο παρακολουθεί και καταγράφει συστηματικά τον πλούτο των πολιτικών, για πρώτη φορά στα χρονικά πάνω από τα μισά μέλη του Κογκρέσου είναι εκατομμυριούχοι! Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για το 2012, από τα 534 μέλη του Σώματος τα 268 είχαν περιουσία τουλάχιστον 1 εκατ. δολ. Περίπου τόσος ήταν και ο μέσος όρος του πλούτου τους. Σαφώς πιο πλούσιοι είναι οι γερουσιαστές, με μέσο όρο κοντά στα 2,8 εκατ. δολ., ενώ ελαφρώς πλουσιότεροι είναι οι Δημοκρατικοί.
Η περιουσία που βρίσκεται σωρευμένη στα χέρια των πολιτικών μαρτυρά είτε ότι προέρχονται από πλούσια «τζάκια» (κάτι που αποτελεί παράδοση στις Ηνωμένες Πολιτείες, πρακτικά θεσμοθετημένη) είτε ότι ωφελήθηκαν από το αξίωμα μέσω της σχέσης που ανέπτυξαν με τα διάφορα λόμπι. Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα υπάρχει, αφορά την ίδια τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος και ενισχύει τη δυσφορία σε μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Ίσως εκεί βρίσκεται ο λόγος που ανάγκασε, αυτή την εβδομάδα, Δημοκρατικούς και πολλούς Ρεπουμπλικανούς να ομονοήσουν για την επαναφορά της χορήγησης των επιδομάτων στους μακροχρόνια άνεργους, τα οποία υπολογίζεται ότι αφορούν σήμερα περίπου 1,3 εκατ. ανθρώπους στις ΗΠΑ.
Τελικά, βεβαίως, αν οι εκπρόσωποι του λαού, οι πλούσιοι και οι διαχειριστές των περιουσιών τους είναι αυτοί που ωφελούνται από μια συγκεκριμένη πολιτική, τότε δύσκολα η πολιτική αυτή θα αλλάξει. Ακόμα και αν είναι πασιφανώς λανθασμένη και αδιέξοδη ή διευρύνει τα κοινωνικά ρήγματα.
ΗΠΑ
Το «θαύμα» σε αριθμούς
- 2013 η καλύτερη επίδοση εδώ και 16 χρόνια για τον S&P 500 και εδώ και 18 χρόνια για τον Dow Jones.
- 2% η αύξηση των καταναλωτικών δαπανών το τρίτο τρίμηνο, οι οποίες αντιστοιχούν στα δύο τρίτα της οικονομικής δραστηριότητας.
- 46,2 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα σε συνθήκες φτώχειας στις ΗΠΑ -τα 20,4 εκατομμύρια έχουν εισόδημα λιγότερο από το μισό του επίσημου ορίου φτώχειας.
- 31,6% το ποσοστό των Αμερικανών που βρέθηκαν σε κατάσταση φτώχειας για τουλάχιστον δύο μήνες από το 2009 ως το 2011.
- 31% η αύξηση του εισοδήματος για το 1% των πιο πλούσιων Αμερικανών την τριετία 2010-2012.
- 0,4% η αύξηση του εισοδήματος του υπόλοιπου 99% των Αμερικανών στο ίδιο διάστημα.
http://www.imerisia.gr/article.asp?catid
=26511&subid=2&pubid=113199558