Οταν τα φώτα σβήνουν

Π.ΖΕΡΒΟΣ

Για τον απολογισμό του 2013 βασική διαπίστωση είναι ότι η κυβέρνηση κυβερνά στα τυφλά, εκτελώντας πρόγραμμα που άλλοι εκπονούν και της επιβάλλουν, χωρίς και αυτοί να γνωρίζουν την κατεύθυνση ούτε τον τελικό στόχο, ενώ η ίδια ωραιοποιεί το προκύπτον χάος με λόγια που όχι μόνον απάδουν, αλλά βρίσκονται στον αντίποδα κάθε πραγματικότητος. Αυτά συμβαίνουν «όταν τα φώτα σβήνουν», σημειώνει η εφημερίδα «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς».

Ωστόσο, τα φώτα δεν έσβησαν μόνα τους, το σκότος επισπεύδεται με τα μέτρα για την υποθετική αποτροπή του. Με πρόσχημα τη διάσωση της οικονομίας, τα εφαρμοζόμενα «διαρθρωτικά» μέτρα επισπεύδουν την αποσάθρωσή της. Ουδείς πιστεύει σοβαρά τα γενναιόδωρα συγχαρητήρια των εταίρων, ουδείς πείθεται ότι η ελληνική οικονομία και κοινωνία εγκαθίστανται σε οιεσδήποτε νέες βάσεις.

Ως «καλό επίτευγμα» του 2013 παρουσιάζεται η πραγματοποίηση «πρωτογενούς πλεονάσματος» 2,9 δισ. ευρώ. Παρασιωπάται ότι μόνον για πληρωμή τόκων του χρέους, χωρίς χρεολύσια, των οποίων η πληρωμή έχει ανασταλεί μέχρι το 2025, απαιτούνται 6,1 δισ. για το 2013 και 6,15 δισ. το 2014. Το «πλεόνασμα» είναι στην ουσία ετήσιο έλλειμμα 3,2 δισ. που θα καλυφθεί με πρόσθετους φόρους. Μπορεί το «πλεόνασμα» να ανακουφίζει τους δανειστές, αλλά για τους εργαζομένους προαναγγέλλεται πρόσθετη συμπίεση εισοδημάτων και περαιτέρω εκτίναξη ανεργίας.

Η φτωχοποίηση εργαζομένων προς συμπίεση του εργασιακού κόστους εντείνεται σαρωτικά, ενώ παράλληλα ουδεμία βελτίωση σημειώνεται στις εξαγωγές, που επιβραδύνονται. Το 2013 ήταν ο θρίαμβος της άγνοιας του στοιχειώδους: όταν όλοι οι εταίροι περικόπτουν ταυτόχρονα τη ζήτηση, με πρόσχημα την εξισορρόπηση των ελλειμμάτων, τότε ουδείς είναι σε θέση να αυξήσει τις εξαγωγές του και όλοι μαζί περιέρχονται σε δεινότερη θέση έναντι του υπόλοιπου κόσμου. Ο σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου στη χώρα μας, ενώ αυξήθηκε σωρευτικά 65% στην προηγούμενη 10ετία, στη συνέχεια, μεταξύ 2008 και 2013, έχει καταρρεύσει σωρευτικά κατά -85%.

Η κυβέρνηση εμμένει στην ανταγωνιστικότητα μέσω περικοπής του εργασιακού κόστους, με βάση ασιατικά πρότυπα, ενώ είναι γνωστό ότι η ανταγωνιστικότητα προκύπτει από την παραγωγικότητα της εργασίας, όχι από συμπίεση του κόστους της. Εν όσω εμμονικά διατηρείται η στείρα και αντιπαραγωγική επιλογή, μοναδικό αποτέλεσμα είναι η ατέρμων εξαθλίωση της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς βελτίωση της διεθνούς θέσης της. Ομοίως, η πραγματική βελτίωση της παραγωγικότητος της εργασίας προκύπτει μόνον με τεχνολογικές καινοτομίες, με επιτάχυνση επενδύσεων και του σχηματισμού κεφαλαίου, που σήμερα καταρρέουν σε εξαιρετικά αρνητικά επίπεδα, ακριβώς λόγω των «διαρθρωτικών» μέτρων, που ξεχαρβαλώνουν κάθε έννοια οικονομίας.

Στο διάστημα 2008-2013, με τη σάρωση του εργασιακού κόστους, την κατάρρευση της εσωτερικής αγοράς και την ευεξήγητη συναφή επενδυτική αποχή, η παραγωγικότητα της εργασίας στη χώρα μας όχι μόνον δεν βελτιώθηκε, αλλά επιδεινώθηκε κατά -8,5%, ενώ κατά τη 10ετία προ του 2008 αυξήθηκε σωρευτικά κατά 51%.

Ομοίως, κατακεραυνώθηκε κατά κόρον η «υπερκατανάλωση» των νοικοκυριών στη χώρα μας, παρ' όλο που οι ευρωπαϊκές στατιστικές δείχνουν ότι το χρέος των ελληνικών νοικοκυριών ωχριά σε σχέση με τα αντίστοιχα στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Στη χώρα μας δεν υπερβαίνει το 45% του ΑΕΠ, ενώ στην Ιρλανδία ανέρχεται σε 341%, στην Ισπανία 227%, στην Πορτογαλία 249%. Οπως σημειώνει η Eurostat, σε 15 χώρες από τις 27 της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το χρέος των νοικοκυριών υπερβαίνει το 161% του ΑΕΠ. Στον κεντρικό πυρήνα της Ευρώπης, Γερμανία και Γαλλία, υπερβαίνει το 90% του ΑΕΠ και στις ΗΠΑ το 130%.

Παράδοξο έτος το 2013: στη χώρα με τη μέγιστη ανθρωπιστική καταστροφή, με τους υψηλότερους δείκτες φτώχειας και κοινωνικών αποκλεισμών, συνεχίζουν να ενοχοποιούνται για «υπερκατανάλωση» ιδίως όσοι φυτοζωούν στα όρια της απλής επιβίωσης, ενώ παράλληλα οι ελληνικοί χρηματιστηριακοί δείκτες καταγράφουν τις υψηλότερες στον κόσμο αποδόσεις και οι ωφελημένοι της προηγούμενης περιόδου συνεχίζουν ανενόχλητοι να συσσωρεύουν ωφελήματα.

Οταν τα φώτα σβήνουν, έκαστος ό,τι θυμάται χαίρεται και ασφαλώς όχι χωρίς ιδιοτέλεια και ταξικό ένστικτο. Ενοχοποιήθηκαν τα δημόσια ελλείμματα, η δημοσιονομική ανευθυνότητα, το «διογκωμένο και διεφθαρμένο κράτος», «η παρασιτική δημοσιοϋπαλληλία», το πελατειακό σύστημα, ο «υπερκαταναλωτισμός», ακόμη και όσων παρέμεναν σε υποκατανάλωση και υποσιτισμό, η πονηριά και ο παρασιτισμός του νεοέλληνα. Και αυτά, ενώ η χώρα προ του 2008 διένυε φάση υψηλής συσσώρευσης κεφαλαίου και μάλιστα υπερσυσσώρευσης, συνοδευόμενη από όλο και βαθύτερη ανισότητα στην κατανομή εισοδημάτων, που αποτελεί και την απώτερη αιτία για το σημερινό αδιέξοδο, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς.

Ο Λάρι Σάμερς, πρώην πρόεδρος του Χάρβαρντ και υπουργός Οικονομικών του Κλίντον, σημειώνει: «Ακόμη και αν όλα τα προβλήματα είναι υπαρκτά, με την υπολειτουργία της οικονομίας ουδέν διευθετείται, αλλά όλα επιδεινώνονται και αποβαίνουν ανεπίλυτα. Η προτεραιότητα της πολιτικής στα χρέη και ελλείμματα συνιστά παραφροσύνη και εγγύηση αποτυχίας. Μόνον με ανάκαμψη οικονομίας και απασχόλησης εξασφαλίζεται πλαίσιο ευελιξίας προς επωφελή διευθέτηση των εκκρεμούντων ζητημάτων»1. Ασφαλώς, για τη χώρα μας, οι εσφαλμένες ευρωπαϊκές επιλογές αποτελούν καθοριστικό παράγοντα. Ωστόσο, ουδεμία ελληνική κυβέρνηση το έχει καταστήσει σαφές, ενώ αντίθετα, όλες υποκλίνονται σε αυτές, αναλαμβάνοντας έτσι την ευθύνη και το τίμημα της υποτέλειάς τους. 

1. Larry Summers on Dedicits and Growth, «Wall Street Journal», 19 Νοεμβρίου 2013

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=407704