Υπερτριπλάσια της Πορτογαλίας η ύφεση στην Ελλάδα

Στις 14/2/14 η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) έδωσε στη δημοσιότητα τις εκτιμήσεις της για το ΑΕΠ της χώρας μας σε τρέχουσες και σε σταθερές τιμές του 2005 το δ’ τρίμηνο και του 2013 και για ολόκληρο το έτος αυτό. Συγκρίνοντας το ΑΕΠ του 2013 σε σταθερές τιμές με το ύψος του, επίσης σε σταθερές τιμές, τα προηγούμενα χρόνια με βάση τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε. (της Eurostat) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρατηρούμε ότι ήταν πιο πάνω από εκείνο του 2000 αλλά πιο κάτω από εκείνο του 2001, η οικονομία της χώρας μας, δηλαδή, πήγε 13 χρόνια πίσω. 
Κάνοντας την ίδια σύγκριση –με βάση τα στοιχεία της Eurostat και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής– για την περίπτωση της Πορτογαλίας, μιας χώρας με πληθυσμό ανάλογο με τον δικό μας και η οποία, όπως και η Ελλάδα, βρίσκεται υπό την κηδεμονία της τρόικας των δανειστών της, παρατηρούμε πως το ΑΕΠ της σε σταθερές τιμές μειώθηκε και το ύψος του το 2013 ήταν ανάμεσα στο 2006 και στο 2007, δηλαδή η οικονομία της χώρας αυτής πήγε 7 χρόνια πίσω. Είναι, κατά συνέπεια, ενδιαφέρον να δούμε πώς επηρέασαν τις δύο χώρες πρώτα η διεθνής οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 και η οικονομική πολιτική που εφαρμόστηκε για την αντιμετώπισή της και στη συνέχεια τα μέτρα των Μνημονίων. 
Για τον σκοπό αυτόν θα συγκρίνουμε τη μείωση του ΑΕΠ σε εκατομμύρια ευρώ σε σταθερές τιμές του 2005 στις δύο χώρες το 2010 σε σχέση με το 2007 και τη μείωσή του το 2013 σε σχέση με το 2010 και, τέλος, τη μείωσή του το 2013 σε σχέση με το 2007. Η πρώτη μείωση οφείλεται κυρίως, από τη μια μεριά, στις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης και, από την άλλη, στα μέτρα που πήραν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών για την αντιμετώπισή της, η δεύτερη μείωση οφείλεται, κυρίως, στα μέτρα των Μνημονίων που επιβλήθηκαν στις δύο χώρες από τους δανειστές τους και η τρίτη δείχνει την ύφεση που προκλήθηκε από αυτές τις αιτίες την περίοδο 2007-2013. 
Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα που ακολουθεί δίνεται το ΑΕΠ σε εκατομμύρια ευρώ σε σταθερές τιμές του 2005 της Ελλάδας τα έτη 2007, 2010 και 2013 και στη 2η εκείνο της Πορτογαλίας. Στο δεύτερο μέρος δίνονται οι ποσοστιαίες μεταβολές το 2010 σε σχέση με το 2007, το 2013 σε σχέση με το 2010 και το 2013 σε σχέση με το 2007. Από το δεύτερο μέρος του Πίνακα φαίνεται ότι: 
Την περίοδο 2007-2010 η οικονομική κρίση και η πολιτική που εφαρμόστηκε για την αντιμετώπισή της από τις κυβερνήσεις των δύο χωρών μείωσαν σημαντικά το ΑΕΠ σε σταθερές τιμές της χώρας μας, αλλά ελάχιστα εκείνο της Πορτογαλίας, με αποτέλεσμα το ΑΕΠ της τελευταίας από 76% εκείνου της χώρας μας το 2007 να αυξηθεί στο 82% το 2010. 
Την περίοδο 2010-2013 η μείωση που προκάλεσαν τα μέτρα των Μνημονίων στη χώρα μας ήταν διπλάσια εκείνης που προκάλεσε η οικονομική κρίση την περίοδο 2007-2010 και στην Πορτογαλία πολλαπλάσια. Δεδομένου, όμως, ότι η μείωση του ΑΕΠ της Πορτογαλίας την περίοδο αυτή ήταν δυόμισι φορές μικρότερη από εκείνη της χώρας μας, το ΑΕΠ της αυξήθηκε στο 92% εκείνου της χώρας μας. 
Συνολικά η οικονομική κρίση, η οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων των δύο χωρών και τα Μνημόνια προκάλεσαν την περίοδο 2007-2013 υπερτριπλάσια μείωση του ΑΕΠ της χώρας σε σταθερές (δηλαδή η ύφεση) σε σχέση με εκείνη στην Πορτογαλία. Αποτέλεσμα των εξελίξεων αυτών ήταν το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ) της Ελλάδας από 90% του μέσου όρου της Ε.Ε. το 2007, να μειωθεί στο 86% το 2010 και στο 75% το 2010. Αντίθετα, της Πορτογαλίας από 78% το 2007 να αυξηθεί στο 80% το 2010, για να μειωθεί στο 76% το 2012. Ενώ, δηλαδή, το ΑΕΠ σε ΜΑΔ της χώρας μας το 2007 ήταν κατά 12 μονάδες υψηλότερο από εκείνο της Πορτογαλίας, το 2012 (το τελευταίο για το οποίο υπάρχουν στοιχεία) ήταν κατά 1 μονάδα χαμηλότερο! Και για τις δύο, όμως, χώρες την περίοδο 2007-2012 χάθηκε η σύγκλιση που είχε επιτευχθεί από την είσοδό τους στην ευρωζώνη. 
Η μεγάλη αυτή διαφορά των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης και των Μνημονίων στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία οφείλεται, ανάμεσα στα άλλα, στις διαφορές στη δομή των οικονομιών τους και στο ότι το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ της Πορτογαλίας το 2007 ήταν χαμηλότερο από εκείνο της χώρας μας. Μια πλήρης, όμως, διερεύνηση των παραγόντων στους οποίους οφείλεται η διαφορά αυτή απαιτεί μια εμπεριστατωμένη έρευνα από ειδικούς επιστήμονες.
Του Μανόλη Γ. Δρεττάκη *

* Πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ