Οι 43 ωραιότερες αφίσες του ΕΟΤ, διαχρονικά

Με πυρήνα, το έργο των Κάραμποττ- Κατζουράκη

Τι είναι αυτό που κάνει το παρελθόν τόσο γοητευτικό; Οι αφίσες του Ελληνικού Οργανισμού τουρισμού, μας βάζουν σε σκέψη. Η παλαιότερη απ' αυτές, ο Παρθενών, όπως τον αποτύπωσε ο φακός της Nelly's το 1929, μένει χωρίς συνέχεια. Είχαν προηγηθεί τουριστικές αφίσες από το χέρι του Κωνσταντίνου Μαλέα, αλλά στην ουσία η ελληνική τουριστική διαφήμιση ξεκινά μετά το τέλος της εθνικής περιπέτειας των ετών 1940-9. Ο Γιάννης Μόραλης σχεδιάζει το 1949 την αφίσα με το υδραίικο σπίτι, το τραπεζάκι του καφενείου και το πλοίο που μπαίνει, σηματοδοτώντας τη μετακίνηση του ενδιαφέροντος από την αρχαιοπρεπή θεματολογία στην ομορφιά του νησιωτικού τοπίου αλλά και στη γραφικότητα της καθημερινής ζωής. Ο Σπύρος Βασιλείου, ο Παναγιώτης Τέτσης, ο Γιώργος Μανουσάκης, ακόμη και ο Γιώργος Βακιρτζής (ο οποίος, αν και γνωστός για τις κινηματογραφικές γιγαντοαφίσες, έχει υπογράψει μια σειρά αξιόλογων έργων για την τουριστική προβολή της χώρας) είναι μερικοί από τους καλλιτέχνες που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του ΕΟΤ για προβολή της Ελλάδας στο εξωτερικό, κερδίζοντας τις εντυπώσεις των ειδικών εκτός Ελλάδας. Ο ζωγράφος Μιχάλης Κατζουράκης (που μαζί με τον Φρέντυ Κάραμποτ δημιούργησαν την εταιρεία Κ&Κ ως ειδικοί στην οπτική επικοινωνία και διετέλεσαν καλλιτεχνικοί σύμβουλοι του ΕΟΤ από το 1959 έως το 1967) θυμάται τα βραβεία που κέρδισαν στις αρχές του '60 σε διεθνείς εκθέσεις και διαγωνισμούς. Με τη βοήθεια και τις ειδικές γνώσεις τους, η αφίσα δεν ήταν πια ένα ζωγραφικό έργο που μετέφεραν λιθογραφικά στον τσίγκο. «Οι ζωγράφοι που ασχολήθηκαν με την τουριστική αφίσα» λέει στη Lifo ο Μ. Καμπουράκης, που επιμελείται την έκθεση στο Ζάππειο, «έφτιαξαν ωραίες αφίσες, οι οποίες, ωστόσο, δεν υπάκουαν σωστά στα κριτήρια της διαφημιστικής αφίσας - τα άτεχνα τυπογραφικά στοιχεία, λ.χ. τα γράμματα σε λάθος σημείο της εικόνας ή οι λέξεις (Greece, Grece) με τις περίεργες αραιώσεις, μαρτυρούν την ερασιτεχνική αντιμετώπισή της». Να είναι αυτός ο λόγος που σήμερα, η διαφήμιση έχει γίνει επιστήμη, αυτές ακριβώς οι αφίσες κλέβουν τις εντυπώσεις; Σε σχέση με τις αλά κάρτ ποστάλ φωτογραφικές αφίσες που συνηθίζονται σήμερα, η σύγκριση είναι συντριπτική. Δεν είναι μόνο που τους λείπει η προσωπική «μετάφραση» του τοπίου. Δεν είναι μόνο που βαρεθήκαμε να βλέπουμε ακατοίκητες παραλίες, όπως ο Μύρτος στην Κεφαλλονιά ή το Ναυάγιο στη Ζάκυνθο, ή «περήφανους» γέρους και γριές να φωτογραφίζονται καλοπροαίρετοι και ανυποψίαστοι σε ασπρογάλανους κυκλαδίτικους οικισμούς. Είναι που εμείς πλέον ξέρουμε πώς καταλήγει το ποίημα. Η Ελλάδα του '60 πίστευε και έλπιζε ότι τα δύσκολα είχαν περάσει και μια καινούργια εποχή ξεκινούσε, στην οποία ο τουρισμός αντιμετωπίζονταν ως σίγουρη πηγή πλούτου και ευημερίας. Οι Έλληνες άρχιζαν να πιστεύουν στη χώρα τους, που για δεκαετίες συστηματικά τους έστελνε στα ξένα μετανάστες. Ως ένα βαθμό δικαιώθηκαν. Αλλά με τίμημα βαρύ: η κακή, ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη σταδιακά μεταμόρφωσε τις πιο ωραίες περιοχές της Ελλάδας σε μέρη φαντάσματα, γεμάτα ξενόγλωσσες ταμπέλες και τουριστικά μαγαζιά και καταλύματα. Γι' αυτά τα μέρη-φαντάσματα, τα έρημα το χειμώνα, που ξαναζωντανεύουν με τα πρώτα γκρουπ της άνοιξης, οι πιο πρόσφατες αφίσες δεν λένε λέξη. Ούτε για μας που ψάχνουμε απελπισμένα για προορισμούς άγνωστους, άρα αλώβητους από την κατάρα των Rooms to let.

ΜΑΤΙΝΑ ΚΑΛΤΑΚΗ

Πηγή: www.lifo.gr