Μοναδικό και μακεδονικό το μνημείο της Αμφίπολης!
Το μυστήριο του τάφου...
Από τις εργασίες της ανασκαφικής ομάδας στον θάλαμο των Καρυάτιδων
Μοναδικό και μακεδονικό το μνημείο της Αμφίπολης που ξεδιπλώνει τα μυστικά του.
Οι ειδικοί συμφωνούν σε δύο σημεία μετά και τα νέα ευρήματα από τον λόφο Καστά
Η αρχαιολογική σκαπάνη στην Αμφίπολη, στον μνημειώδη τύμβο Καστά, μοιάζει να συναντά τον Πλάτωνα στους «Νόμους» του (ΙΒ, 947d-948a) αλλά κάθε της χτύπημα στο παρελθόν των 2.300 ετών εκπλήσσει. Είναι που τα ευρήματα στον λόφο δίνουν την αίσθηση ενός «παραδείγματος» πρωτόγνωρων χαρακτηριστικών ή και γόνιμης πολιτισμικής σύνθεσης: Σφίγγες, Καρυάτιδες, ο μεγαλύτερος γνωστός ως σήμερα τύμβος στην Ελλάδα, τεράστιος περίβολος.
Επανέρχεται η πλατωνική περιγραφή για το πώς ορίζεται ένας μακεδονικός τάφος: «Ο τάφος τους θα οικοδομηθεί σε σχήμα υπόγειας προμήκους καμάρας από πωρόλιθους όσο το δυνατόν ανθεκτικούς και θα έχει κλίνες παράλληλες τη μία στην άλλη. Εκεί θα εναποθέσουν τον νεκρό, θα καταχώσουν τον τάφο σε κυκλικό τύμβο και γύρω του θα δημιουργήσουν άλσος εκτός από μία πλευρά ώστε να μπορεί να επεκτείνεται με την προσθήκη νέων ταφών». Ακούστηκαν πολλά περί μακεδονικού ή ρωμαϊκού τάφου, περί λατρευτικού μνημείου, περί μαυσωλείου, περί... Το συγκρότημα που ανασκάπτεται στην Αμφίπολη χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως εξαιρετικό. Ανεξάρτητα από τις διαφοροποιήσεις στις απόψεις γύρω από τη χρονολόγηση ή όσον αφορά την «τυποποίηση» της μορφής του, η αναμφισβήτητη βεβαιότητα είναι ότι έχει στοιχεία μοναδικότητας.
Σύμφωνα με την επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας, αρχαιολόγο κυρία Κατερίνα Περιστέρη, τα νέα ευρήματα ενισχύουν την άποψη ότι πρόκειται για μακεδονικό τάφο. Αποκαλύφθηκαν τμήματα από μαρμάρινη θύρα, της τυπικής μορφής των μακεδονικών τάφων. Δηλαδή, καταπώς σημείωσε η ανασκαφική ομάδα, έχουμε θύρα κατασκευασμένη από μάρμαρο Αλυκής Θάσου - όπως είναι κατασκευασμένο και όλο το ταφικό συγκρότημα - με εφηλίδες οι οποίες μιμούνται την κεφαλή καρφιών, ως είθισται στις ξύλινες πόρτες. «Οταν εμείς χρονολογούμε το μνημείο στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.Χ. αιώνα είμαστε απολύτως σίγουροι τόσο για τον περίβολο όσο και για τα ευρήματά μας».
Πάντως όσο η ανασκαφή συνεχίζεται, και σίγουρα μετά την ολοκλήρωσή της και τη δημοσιοποίηση όλων των στοιχείων, ο επιστημονικός διάλογος θα ενταθεί. Μαζί και οι διαφορετικές εκτιμήσεις και αμφισβητήσεις.
Μιλούν οι πανεπιστημιακοί
«Για πρώτη φορά έχουμε ένα ενιαίο ταφικό σύνολο»
Ο λόφος Καστά, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν είναι όλος τεχνητός με φερτά χώματα. Σε ένα μέρος του υπήρχε φυσικό ύψωμα. Το ζήτημα είναι να ορισθεί ποιο κομμάτι είναι φυσικό και ποιο τεχνητό. Φαίνεται ότι αφού το μνημείο κατασκευάστηκε, καλύφθηκε από επάνω με φερτά χώματα και μαζί σκεπάστηκε νεκροταφείο προηγούμενων περιόδων που υπήρχε στον λόφο. Σύμφωνα με την ανασκαφική ομάδα, τοποθετήθηκε επάνω το λιοντάρι, ο Λέων της Αμφίπολης.
Η μοναδικότητα του μνημείου αναδεικνύεται από το μέγεθος και τη μορφή του, όπως λέει στο «Βήμα» ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ κ. Μιχάλης Τιβέριος. Είναι από εκείνους που έχουν την πεποίθηση ότι «πρόκειται βασικά για έναν ιδιαίτερης μορφής μακεδονικό τάφο». Θεωρεί ότι είναι ταφικό μνημείο με πρωτόγνωρα χαρακτηριστικά. «Μοναδικός ως προς το μέγεθός του», όπως σημειώνει, ο τύμβος έχει ύψος πάνω από 23 μ. και η διάμετρός του ξεπερνά τα 162 μ. Επίσης, ο κτιστός περίβολος που ορίζει τον χωμάτινο τύμβο είναι κατασκευασμένος με βάσεις, ορθοστάτες, ανωδομή και επιστέψεις από λευκό μάρμαρο Θάσου. Εχει συνολικό ύψος 3 μ., διάμετρο 1,60 μ. και περιφέρεια μήκους 497 μ. «Εχουμε πολλούς τύμβους στην Ελλάδα αλλά έχουν πολύ μικρότερο μέγεθος. Επίσης, ο αναλημματικός τοίχος - και όχι περίβολος - έχει πολύ μεγάλο μήκος» προσθέτει ο κ. Τιβέριος.
Αξιοσημείωτο εύρημα οι Σφίγγες
Οσον αφορά τα ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία του μνημείου, οι Σφίγγες στο πρώτο άνοιγμα, επάνω από την είσοδο, αποτελούν αξιοσημείωτο εύρημα. Είναι άγνωστες σε εισόδους μακεδονικών τάφων λένε οι ειδικοί. Βεβαίως έχουν βρεθεί Σφίγγες σε ταφικά μνημεία από τα αρχαϊκά χρόνια, σε επιτύμβιες στήλες στην Αττική και αλλού, όχι όμως σε μακεδονικούς τάφους. Αποκαλύφθηκαν με την αφαίρεση των λίθων από τον τοίχο σφράγισης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δώσει η ανασκαφική ομάδα, το ύψος των αγαλμάτων των Σφιγγών από μάρμαρο Θάσου είναι 1,45 μ. ενώ το συνολικό ύψος με τις κεφαλές υπολογίζεται ότι θα έφθανε τα περίπου δύο μέτρα. Κατά τη διάρκεια των εργασιών βρέθηκαν τμήματα των φτερών τους που ήταν ένθετα στους κορμούς και τμήμα από τη ράχη του αγάλματος του Λέοντος. «Τόσο οι Σφίγγες όσο και ο Λέων φαίνεται να προέρχονται από το ίδιο εργαστήριο» έχει επισημανθεί επισήμως. Δεν είναι λίγοι εκείνοι πάντως που έσπευσαν να συνδέσουν τις Σφίγγες με επιρροές από την Ανατολή...
Παράλληλα, η διάταξη της δεύτερης εισόδου με τις Καρυάτιδες προσδιορίζει το μνημείο ως εξέχον, ιδιαίτερης σπουδαιότητας. Μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο αποκαλύφθηκαν δύο εκφραστικότατες Καρυάτιδες, ύψους 2,27 μ. Φορούν μακρύ χιτώνα, κροσσωτό ιμάτιο με πλούσιες πτυχώσεις, φέρουν κοθόρνους ενώ «τα ακροδάχτυλα των ποδιών τους έχουν αποδοθεί με εξαιρετική λεπτομέρεια» όπως σημείωσαν οι ανασκαφείς. Πατούν επάνω σε βάθρα, το ύψος των οποίων είναι 1,40 μ., έχουν πλάτος 1,36 μ. και πάχος 72 εκατοστά. Το συνολικό ύψος βάθρου και αγαλμάτων είναι 3,67 μ.! Αν και έχουν βρεθεί πάντως Καρυάτιδες σε τάφους και λατρευτικά μνημεία, ουδέποτε έχουν εντοπισθεί στην είσοδο μακεδονικού τάφου επισημαίνουν οι ειδικοί.
Η αποκάλυψη τμημάτων μαρμάρινης θύρας ήταν «αναμενόμενο» στοιχείο για όσους εγγράφουν το μνημείο στους μακεδονικούς τάφους. Στα κοινά χαρακτηριστικά του είναι τα θυρώματα, η καμάρα, ο δρόμος μπροστά για την είσοδο κάποιου. Ως προς το μέγεθος πάντως, οι συγκρίσεις με άλλους μακεδονικούς τάφους μπορεί να γίνουν με βάση το μήκος και το πλάτος του. Προσώρας, για το ταφικό μνημείο στον λόφο Καστά είναι γνωστό μόνο το πλάτος των χώρων, περίπου 4,5 μ., ενώ ακόμη το μήκος του δεν έχει ορισθεί καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη οι ανασκαφικές εργασίες.
«Χαρακτηρίζεται από τεχνική αρτιότητα»
Εχει ενδιαφέρον, αν και με λιτές διατυπώσεις, τι απάντησε σχετικά με τη μοναδικότητα του μνημείου ο αναπληρωτής καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ και ανασκαφέας της Βεργίνας από το 1958 κ. Παναγιώτης Φάκλαρης.
«Είναι μοναδικό επειδή για πρώτη φορά έχουμε ένα ενιαίο ταφικό σύνολο - υπάρχει ένας τεράστιος τύμβος που ορίζεται από έναν πολύ επιμελημένο περίβολο μήκους μισού χλμ., ένα σπουδαίο επιτάφιο μνημείο, το Λιοντάρι και ένας τάφος με πολλές ιδιαιτερότητες» σημειώνει. Ως προς τον τρόπο κατασκευής του επισημαίνει ότι «το ταφικό μνημείο χαρακτηρίζεται από τεχνική αρτιότητα». Λέει ότι «έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά που απαντούν σε άλλους μακεδονικούς τάφους».
Ο κ. Φάκλαρης δηλώνει στο «Βήμα» ότι «το ταφικό μνημείο στον Καστά είναι μακεδονικός τάφος». Του ζητήσαμε να μας πει αν υπάρχουν παραδείγματα τέτοιου μεγέθους και ποιοι κατά σειρά μεγέθους είναι οι έως σήμερα γνωστοί μακεδονικοί τάφοι: «Δεν γνωρίζουμε τις ακριβείς διαστάσεις του τάφου. Ως προς το πλάτος, που έχει γίνει γνωστό, δεν βρίσκεται στην πρώτη σειρά των μακεδονικών τάφων. Οι μεγαλύτεροι μακεδονικοί τάφοι είναι ο λεγόμενος τάφος της Ευρυδίκης στη Βεργίνα, ο τάφος Δ' της Πέλλας, των Γιαννιτσών, ο τάφος του πνευματικού κέντρου στη Βεργίνα, του Λαγκαδά, του λεγόμενου Φιλίππου της Βεργίνας και της Κρίσεως στα Λευκάδια».
Στην ερώτηση αν συναντάται αλλού «σφράγιση» με χώμα απάντησε αρνητικά σημειώνοντας ότι «στον Τύμβο Καστά το χώμα εισέρρευσε μετά την τυμβωρυχία». Για το αν ο περίβολος έχει άλλον όμοιό του εξήγησε ότι «υπάρχει παρόμοιος αλλά πολύ μικρότερος σε ταφικό μνημείο του Αρχοντικού Γιαννιτσών, το οποίο έχει χαρακτηρισθεί ηρώον από τον ανασκαφέα του Π. Χρυσοστόμου». Οσο για το αν βρεθεί επιγραφή, σημείωσε ότι «θα αποτελέσει ευχάριστη έκπληξη» καθώς έχουν βρεθεί σε λίγους μακεδονικούς τάφους: από τους περίπου 110 που έχουν ανασκαφεί μόνο σε τρεις έχουν βρεθεί επιγραφές.
Ο Οκταβιανός Αύγουστος «αντέγραψε» τον Μέγα Αλέξανδρο
Μια διαφορετική προσέγγιση, κρατώντας αποστάσεις από κάθετες ερμηνείες δεδομένου ότι δεν έχουν έρθει στο φως τα πλήρη στοιχεία της ανασκαφής, κάνει ο αρχιτέκτων μηχανικός κ. Αθανάσιος Νακάσης, πρόεδρος του ελληνικού τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS και επίτιμος διευθυντής Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων.
Ιδού τι δήλωσε στο «Βήμα»: «Το εξαιρετικό συγκρότημα που ανασκάπτεται στην Αμφίπολη θα μπορούσε να μην αφορά ένα μεμονωμένο μνημείο αλλά μαυσωλείο με θολωτές διόδους και ξεχωριστά δωμάτια. Αυτό, ενδεχομένως, εξηγεί και τις διαφορές του με τους τυπικούς καμαροσκέπαστους μακεδονικούς τάφους. Ετσι και αλλιώς, το μνημείο είναι μια ασυνήθιστη κατασκευή. Δείχνει προχωρημένες κατασκευαστικές γνώσεις και μάλλον δεν είναι από τις πρώτες καμαροσκέπαστες κατασκευές του είδους, οι οποίες χρονολογούνται όλες μετά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η είσοδός του μπορεί να μην προοριζόταν για μία μόνο ταφή ή να μην είχε σχέση αποκλειστικά μόνο για ταφές. Ο τεραστίων διαστάσεων περίβολος πιθανώς δεν σχετίζεται μόνο με μια ταφή ενώ ο λέων στην κορυφή σηματοδοτούσε σε κάθε περαστικό ότι εκεί βρισκόταν κάτι το εξαιρετικό.
Η κατασκευή αυτή, συμφώνως και προς τις απόψεις του διακεκριμένου αρχαιολόγου και ανασκαφέως της Νεμέας καθηγητή δρος Στέφεν Μίλερ, θα μπορούσε να συγκριθεί με το μαυσωλείο του Αυγούστου στη Ρώμη ή και με τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια, όπου ετάφησαν ακολούθως και γενιές Πτολεμαίων, συμφώνως προς τους αρχαίους συγγραφείς (Παυσανίας, Διόδωρος Σικελός, Στράβων, Ζηνόβιος, Quintus Curtius). Αλλωστε μαρτυρείται από αρχαίους συγγραφείς (Δίων Κάσσιος, Σουετώνιος) και η επίσκεψη του Αυγούστου (Οκταβιανού) στον τάφο του Αλεξάνδρου, όπου είχαν ταφεί και οι Πτολεμαίοι. Δύο χρόνια αργότερα, το 28 π.Χ., ο Οκταβιανός αποφάσισε για τον τύπο του μαυσωλείου του, ενδεχομένως επηρεασμένος από τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
Τα πρόσφατα ευρήματα
Τα θυρόφυλλα και τα ανοίγματα
Τα νέα στοιχεία που ήρθαν στο φως αναφέρονται σε τμήματα μαρμάρινης θύρας και στην ύπαρξη στροφέα - σημείο κρέμασης της θύρας από την παραστάδα - στη δυτική πλευρά του θυρώματος. Επίσης, κατά την ανασκαφή, βρέθηκαν μπροστά από τη θύρα, πίσω από τις Καρυάτιδες, χάλκινα και σιδερένια καρφιά. Οπως επεσήμανε η ανασκαφική ομάδα «δεν είναι δεδομένο ότι "παραπέμπουν σε φορείο"».
Το άνοιγμα του τρίτου θυρώματος είναι 1,50 μ. (το πρώτο, όπου βρίσκονται οι Σφίγγες, και το δεύτερο, όπου βρίσκονται οι Καρυάτιδες, είναι και τα δύο 1,67 μ.). Σύμφωνα με ειδικούς, το άνοιγμα 1,50 μ. είναι «φυσιολογικό» για δίφυλλη πόρτα, όπως και σε άλλους μακεδονικούς τάφους. Ποτέ μια θύρα δεν αναρτάται από έναν μόνο στροφέα και όπως υποστηρίζουν ειδικοί προφανώς θα υπήρχε δεύτερος ή και τρίτος. Επίσης, σύμφωνα με εκτιμήσεις, από οπή που συνήθως υπάρχει στο κατώφλι μπορεί να διαπιστωθεί ποιο θύρωμα ήταν το σταθερό και ποιο το ανοιγόμενο. Αν μάλιστα η είσοδος και η έξοδος ήταν συχνή, το ανοιγόμενο τμήμα θα είναι περισσότερο φθαρμένο. Αν η φθορά ήταν ίδια σημαίνει ότι δεν γινόταν συχνή χρήση.
Σχετικά με τα καρφιά, η χρήση τους μπορεί να ποικίλλει. Δεν παραπέμπουν οπωσδήποτε σε καρφιά ταφικής κλίνης.
Οπως ανακοινώθηκε, στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο έχει εντοπισθεί το άνοιγμα σε μεγαλύτερο βάθος από τα προηγούμενα. Οδηγεί τους τεχνικούς στο συμπέρασμα ότι το δάπεδο του τέταρτου χώρου βρίσκεται βαθύτερα από εκείνο των προηγουμένων, πιθανώς κατά δύο μέτρα. Αυτό, σύμφωνα με την ανασκαφική ομάδα, σηματοδοτεί την ύπαρξη σκάλας ή ράμπας η οποία ξεκινά πιθανώς μετά το θύρωμα του τρίτου διαφράγματος.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι κατά τη συνέντευξη Τύπου για τις εξελίξεις της ανασκαφικής έρευνας την περασμένη Παρασκευή, όταν η αρχαιολόγος κυρία Κατερίνα Περιστέρη ρωτήθηκε σχετικά με το αν βρέθηκαν τμήματα της μαρμάρινης θύρας απάντησε ότι «το 1913 εδώ υπήρχε μια μονάδα βουλγαρικού στρατού και δίνονταν μάχες. Βρίσκουμε ακόμη οβίδες που πιθανόν προκάλεσαν ζημιά. Ενώ τον 6ο μ.Χ. αιώνα είχαμε σεισμό 6,8 ρίχτερ που άλλαξε και τον ρουν του Στρυμόνα, προκαλώντας επίσης ζημιά και στον τάφο». Οσο για την τυμβωρυχία, ανέφερε ότι «στα αρχαία χρόνια ίσως να είχαν μπει τυμβωρύχοι. Αλλά θα ήταν δύσκολο να έχουν φθάσει μέσα». Επί του θέματος αυτού η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού κυρία Λίνα Μενδώνη σημείωσε ότι «η τυμβωρυχία ήταν σύνηθες φαινόμενο στην αρχαιότητα. Εχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι στα αρχαία χρόνια έγιναν απόπειρες σύλησης. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε μέχρι πού έφθασαν».
Μπίτσικα Παναγιώτα
http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=638079
5-10-2014
Εγώ η Κόρη...
Άραγε τί είμαι;
Εσείς με βλέπετε εγώ δεν σας βλέπω. Έχω μάτια από πέτρα. Δεν θυμάμαι όμως να είδα ποτέ το πρόσωπο της Μέδουσας. Μήπως είμαι κι εγώ μια Μέδουσα; Άλλοι
λένε ότι απ’ την αρχή με έφτιαξαν για να μη δω το φως, αλλά για να φυλάω έναν τάφο. Ίσως όταν μάθω ποιον, να μάθω και ποια είμαι.
Με ξύπνησε το χάδι των εργατών στα μάγουλά μου. Τρυφερό, λες κι έψαχναν δάκρυα απ’ τα μάτια μου. Άκουσα τη μιλιά τους. Κάπως σαν την δική μου. Αναγνώρισα λέξεις. Αλλά δεν καταλάβαινα τί έλεγαν όλες μαζί. Μια δυο που και που και με ξενική προφορά, σαν βάρβαροι που προσπαθούν να μιλήσουν ελληνικά.
Με είπαν Κόρη. Είμαι Κόρη;
Mε είπαν Καρυάτιδα. Είμαι; τους μοιάζω; Λίγο πιο άτεχνη λένε, αλλά στο ίδιο αρχαϊκό πρότυπο. Χορεύω άραγε κι εγώ τον ίδιο πέτρινο χορό που χορεύουν και οι αδελφές μου ψηλά στους ανέμους του Ερεχθείου;
Όμως κι αυτές έναν τάφο φυλάνε, του Κέκροπα – και, να ‘ναι σοφία ή ειρωνεία αυτό που πιστεύουν οι Αθηναίοι, ότι βγήκαν, λέει, από τη γη, απ’ τους βράχους και τα χώματα; το σίγουρο είναι ότι στα χώματα θα επιστρέψουν κι αυτοί και όλοι οι άλλοι, με βράχους θα τους σκεπάσουν. Κι εμένα
σε πέτρα, σε μάρμαρο με σμίλεψαν – το μάρμαρο και η πέτρα κρατάνε στους αιώνες. Ποιός όμως με σμίλεψε και γιατί;
Λένε ότι είμαι κόρη Ορφική, ότι έρχομαι από πανάρχαια και βαθιά μυστήρια, ότι στην κεφαλή μου φέρω καλάθια με φίδια – των χθονίων θεών τα σύμβολα, αλλά και των σπιτιών τα ιερά φυλαχτά. Άλλοι πάλι λένε, ότι μοιάζω με τις ωραίες Λάκαινες κι έχω πυκνά μαλλιά, ωραία δεμένα – καταλαβαίνω
σιγά-σιγά όλο και πιο πολύ τις λέξεις των εργατών, κόμη, κόμμωση, νεκρός –ποιόν νεκρό φυλάω, όχι τον βασιλιά Κέκροπα βεβαίως, ίσως κάποιον άλλο βασιλιά, ή στρατηγό, αυτόν
φρουρώ, ή είμαι κενοτάφιο των στρατιωτών που οδήγησε στη σφαγή των ίδιων και των εχθρών τους; Άνδρα φρουρώ ή γυναίκα; και από ποιά γενιά; οπωσδήποτε πλούσια γενιά! Βασιλική για να χει τους πόρους που χρειάζονται για να φτιάξει τέτοιο τάφο. Και το κύρος. Για να τον ανεχθούν οι άλλοι. Ποιός ή ποιά να είναι; η αδελφή μου
δεν μιλάει, για να μου πει – τη βλέπω με την άκρη του ματιού μου, της λείπει το πρόσωπο. Δεν με βλέπει, δεν με ακούει, δεν μου μιλάει. Μόνον το χέρι της φαίνεται να μου απλώνει κι αλλά κι αυτό λείπει. Δεν τη θυμάμαι πια – 2300 χρόνια μέσα στο χώμα η μνήμη μου έχει εξασθενήσει – όμως οι άνθρωποι, ως φαίνεται θυμούνται.
Ξέρουν για μένα πράγματα που πρέπει να τα μάθω κι εγώ – μέσα στο βαθύ μου ύπνο δεν θυμάμαι αν άλλη φορά άλλα χέρια με άγγιξαν – μόνον κάποια όνειρα θυμάμαι, δικά μου ή των νεκρών μου; σιγά σιγά θα τα ξεδιαλύνω. Νιώθω τους εργάτες
που με χαϊδεύουν, ρίγος ερωτικό και τους ακούω να μιλούν, θέλω να τους ρωτήσω κι εγώ, σαν τη Γοργόνα που ρωτούσε αν ζει ο Μεγαλέξανδρος, αλλά ούτε να τους μιλήσω μπορώ, ούτε να τους δω. Βλέπω με τα μάτια τους κι όταν μιλήσω, θα μιλήσω με τη φωνή τους. Ακούω ότι οι Έλληνες, αυτή τη λέξη την ξέρω καλά, θέλουν να μάθουν για μένα, όλοι οι άνθρωποι (κι αυτή τη λέξη την ξέρω καλά), όλος ο κόσμος (κι αυτήν). Μαθαίνω πως γράφουν για μένα οι εφημερίδες σε όλη τη Γη και με την ευκαιρία έμαθα τι είναι εφημερίδες – τηλεόραση – μόδα – μνημόνιο, αυτό το τελευταίο δεν έχει σχέση με τη μνήμη που εγώ υπηρετώ, ή αν έχει, δεν την καταλαβαίνω.
Οπως δεν καταλαβαίνω και γιατί ορισμένοι με κοροϊδεύουν. Καταλαβαίνω τις λέξεις, αλλά όχι τη λογική τους. Γιατί με κοροϊδεύουν; μήπως δεν έκανα τη δουλειά μου καλά; μήπως δεν έρχομαι απ’ το παρελθόν για να τους πω ιστορίες – δεν τις θυμάμαι ακόμα, αλλά σιγά-σιγά θα μου ξανάρθουν στον νου. Και γιατί, αυτοί οι ίδιοι κοροϊδεύουν όλους τους άλλους που θέλουν να μάθουν; τι κακό κάνει ο πολύς λαός που θέλει να μάθει – είναι καλύτερα να ασχολείται ο πολύς λαός με διαφημίσεις και κινητά; Και είναι
ωραίο όταν σηκώνει το κεφάλι για να μάθει κάτι, για να αισθανθεί, να τον κοροϊδεύουμε; Εγινε αίφνης «σίριαλ» (έμαθα τη λέξη) η Αμφίπολη; κι ανάξιοι να ασχολούνται με τέτοια πράγματα οι πληβείοι; Αρχίζω να καταλαβαίνω την εποχή σας,
μοιάζει με τη δική μου. Και τότε είχαμε αλαζόνες και αυτάρεσκους, όπως τώρα εσείς έχετε (αυτές τις λέξεις θα τις μάθω – αναπόφευκτο, ως φαίνεται) σνόμπ και ελίτες. Το ίδιο μισάνθρωποι τότε και τώρα, κολαούζοι της εξουσίας που υπέσκαπταν όσο μπορούσαν το σθένος των ανθρώπων – έτσι ξεχωρίζουν αυτοί: πείθοντας τους υπόλοιπους ότι είναι υποδεέστεροι και οφειλέτες, ότι είναι πάντα ένοχοι για κάτι κι ας μην ξέρουν τι είναι αυτό. Ηλπιζα ότι ο κόσμος θα έχει αλλάξει περισσότερο.
Θα μου πεις ότι αν μάθει ο άλλος τι ήταν ο Κάσσανδρος ή ο Νέαρχος, ή Ολυμπιάς ή ο Πτολεμαίος, θα αλλάξει η ζωή του; Ισως η ζωή του να έγινε ή να είναι έτσι, επειδή δεν έμαθε. Κι απ’ την
άλλη, λίγο να μάθει κι όλα να μην τα μάθει, κακό δεν είναι. Ασε που για πολλούς, αυτά τα λίγα που θα μάθουν, συχνά γίνονται αφορμή για να μάθουν περισσότερα. Ανάβουν τα φώτα, άρα
νυχτώνει. Νιώθω τη θέρμη των λαμπτήρων του ηλεκτρισμού, σε λίγο θα ακούσω τις κουκουβάγιες και το πέταγμα των νυχτερίδων. Μια αλεπού που έχει ξεθαρέψει, ακούω το φυλαχτό της βάδισμα, θα έρθει κοντά στην ανασκαφή, ψάχνοντας αποφάγια.
Οι άνθρωποι γύρω μου θα ησυχάσουν. Πολλά έχουν αλλάξει απ’ την εποχή μου, οι άνθρωποι όμως πολύ λίγο. Να, τώρα τρώνε για βράδυ, φλερτάρουν, κάνουν σχέδια, ησυχάζουν, κουβεντιάζουν, θα κοιμηθούν,
αύριο θα ξημερώσει μια νέα ημέρα. Και εγώ ίσως να έρθω ένα βήμα πιο κοντά στο να καταλάβω ποια ήμουν, τι είμαι και τι είσθε εσείς. Ισως να ξαναδώ το φως, ίσως το χώμα να μην πέτρωσε τα μάτια μου – για την ώρα σας ευχαριστώ για τα χάδια στα μάγουλά μου, ελπίζω να σας το ανταποδώσω...
ΣΤΑΘΗΣ
http://www.enikos.gr/stathis/267990,Egw_h_Korh.html
ΣΧΕΤΙΚΑ