Η στρατηγική του Ισραήλ σε σχέση με την IS

(...)
ουδείς μπορεί να αγνοήσει ότι το γεγονός πως υπάρχουν κοινές προκλήσεις για το Ισραήλ και τους εχθρούς του, παρακινεί το Ισραήλ να βρει κοινό έδαφος και τρόπους συνεργασίας, παρά τη συνεχιζόμενη εχθρότητα και τις διαμάχες, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος μιας απειλής που σήμερα στοχεύει τους άλλους και αύριο θα στραφεί επίσης και κατά του Ισραήλ.
(...)


Israel Defense Forces 
-Field Training Week for Ground Forces 

Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2014, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Barack Obama ουσιαστικά παραδέχθηκε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν υποτιμήσει την ικανότητα του Ισλαμικού Κράτους όσον αφορά τη διεξαγωγή επιχειρήσεων και τη στρατολόγηση νέων μελών, καθώς και πως υπερεκτίμησαν την ικανότητα του Ιρακινού στρατού να αντιμετωπίσει την οργάνωση. Πράγματι, σε  σύντομο χρονικό διάστημα, σχεδόν εν μία νυκτί, η ISIS ξεκίνησε μια πορεία για να καθιερώσει μια νέα παγκόσμια τάξη και κατάφερε να τοποθετηθεί και να αναδειχθεί ως ο σωτήρας της Μουσουλμανικής ummah από τα δεσμά της καταπιεστικής Δύσης. 

 Σε αντίθεση με την εκτίμηση της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και στο Ισραήλ, η οργάνωση κατάφερε γρήγορα να επεκτείνει την περιοχή επί της οποίας ασκεί επιρροή και να αυξήσει το ρυθμό στρατολόγησης μελών και φαίνεται να βρίσκεται στα πρόθυρα περαιτέρω επιτυχιών. Η πηγή της δύναμής της είναι το ριζοσπαστικό Ισλαμιστικό και κατά της Δύσης μήνυμά της. Ακόμα και το να αποκαλέσει κανείς αυτό το μήνυμα «ανοησίες», όπως έκανε ο Obama, αντανακλά μια εσφαλμένη κατανόηση της σοβαρότητας της εχθρότητας μεταξύ των στρατοπέδων Σουνιτών και Σιιτών στη Μέση Ανατολή και την έλξη που ασκεί η οργάνωση, η οποία της επιτρέπει, παράλληλα με την ωμή στρατιωτική ισχύ, να καταλάβει μεγάλες εκτάσεις γης και να κάνει την κάθε προσπάθεια για την αντιμετώπισή της δύσκολη.
Το γεγονός ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ απέτυχαν να εκτιμήσουν σωστά τη δυναμική της ISIS ακόμη και στη νέα πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο θα έπρεπε να σημάνει καμπανάκι κινδύνου για το Ισραήλ. Προς το παρόν, το Ισραήλ δεν βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας της ISIS ή ανάμεσα στις προτεραιότητες των παρόμοιων με αυτήν  οργανώσεων, αλλά η χώρα δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό της την πολυτέλεια της αναμονής μέχρι η πιθανή απειλή να υλοποιηθεί με τη μορφή πρακτόρων της ISIS ή των συμμαχικών της οργανώσεων που θα στρέψουν μερικώς ή ολικώς την προσοχή τους στην ανάληψη άμεσης δράσης εναντίον του. Το Ισραήλ θα πρέπει ως εκ τούτου να επανεξετάσει κάποιες παραδοσιακές στρατηγικές συμβάσεις.

Οι νέες στρατηγικές εκτιμήσεις θα πρέπει να σχηματίζονται με βάση την πιθανότητα του εγγενούς κινδύνου ότι οι ριζοσπαστικές Σουνιτικές τζιχαντιστικές οργανώσεις αργά ή γρήγορα θα στραφούν εναντίον του Ισραήλ. Το Ισραήλ μπορεί να βρεθεί στην περίπτωση να πρέπει να αντιμετωπίσει την ISIS και συμμαχικές προς αυτήν φατρίες ακριβώς στα σύνορά του, για παράδειγμα στη χερσόνησο του Σινά, στην Ιορδανία και στα Υψίπεδα του Γκολάν της Συρίας. Έχουν ήδη εντοπιστεί τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια της επιρροής του στρατιωτικού μηνύματος της ISIS στη Δυτική Όχθη και ακόμη και μέσα στο ίδιο το Ισραήλ. Ως εκ τούτου, το Ισραήλ πρέπει να αναθεωρήσει την εννοιολογική, πληροφοριακή, στρατιωτική και την πολιτική σκέψη του, έτσι ώστε να χαρτογραφήσει την απειλή και να βρει μια κατάλληλη απάντηση στην αναπτυσσόμενη περιφερειακή πραγματικότητα.

Την ίδια στιγμή που το Ισραήλ προετοιμάζεται πληροφοριακά κι επιχειρησιακά, η χώρα πρέπει να επανεξετάσει τις σχέσεις της με διάφορους παράγοντες της περιοχής. Οι Σιίτες στο Ιράκ δέχονται επίθεση από την ISIS και στη Συρία η οργάνωση πολεμά το στρατό του Assad. Ομοίως ο Nasrallah, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, που μάχεται στο πλευρό του στρατού του Assad, βλέπει την ISIS ως μια σοβαρή απειλή ιδιαίτερα για τη δική του οργάνωση, και γενικότερα για τους Σιίτες. Η δραματική αλλαγή που συμβαίνει στο χάρτη των περιφερειακών απειλών και των στόχων δικαιολογεί, ακόμα και απαιτεί, μια εξέταση νέων δυνατοτήτων και επιλογών.

Ένα βασικό ερώτημα αφορά την πολιτική του Ισραήλ έναντι του καθεστώτος του Bashar al-Assad. Από την έναρξη του Συριακού εμφυλίου πολέμου και υπό το πρίσμα της αδιάλλακτης σκληρότητας που δείχνει το καθεστώς στον αγώνα του για επιβίωση ενάντια στις φατρίες των ανταρτών, πολλοί από τον τομέα της ασφάλειας του Ισραήλ σκέφτηκαν πως το Ισραήλ θα έπρεπε να βοηθήσει στην ανατροπή του καθεστώτος σε αυτήν την κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα. Άλλοι υποστήριξαν ότι αν ο Assad χάσει τον έλεγχο η Συρία θα οδηγηθεί στο χάος και στην εδραίωση των τζιχαντιστών στα σύνορα με το  Ισραήλ, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει μια απειλή με  το ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής a la Λωρίδας της Γάζας και Χερσονήσου του Σινά. Ωστόσο, ακόμη και χωρίς να ανατραπεί το καθεστώς Assad και να σκορπιστεί ο στρατός του, οι αντάρτικες δυνάμεις της Jabhat al-Nusra καταλαμβάνουν  τμήματα των Υψιπέδων του Γκολάν στη Συρία που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ. Εάν η τάση αυτή συνεχιστεί, το Ισραήλ μπορεί να βρεθεί να δέχεται επίθεση, άμεσα ή σταδιακά, από την ISIS, τη Jabhat al-Nusra, και/ή άλλες ένοπλες παρατάξεις που θα εδραιωθούν στην περιοχή και θα πληρώσουν το κενό εξουσίας που δημιουργήθηκε από την υποχώρηση του στρατού του Assad.

Η κατάρριψη του Συριακού αεροσκάφους από την αεράμυνα του Ισραήλ στις 23 Σεπτεμβρίου του 2014 κατέδειξε την ανάγκη για ένα διαφορετικό είδος σκέψης. Το αεροπλάνο, το οποίο είχε διεισδύσει τυχαία στον εναέριο χώρο πάνω από τα Υψίπεδα του Γκολάν, επρόκειτο να πλήξει στόχους της Jabhat al-Nusra. Η κατάρριψη του αεροπλάνου ήταν σίγουρα σύμφωνη με τις οδηγίες των οποίων η αρχική λογική είναι αυτονόητη. Όμως, δεδομένου ότι έχουν επέλθει ουσιαστικές μεταβολές στην δομή της εξουσίας στη Συρία και ότι είναι εξίσου προφανές πως ο συριακός στρατός δεν έχει ούτε την διάθεση, ούτε την ικανότητα να ανοίξει ένα στρατιωτικό μέτωπο εναντίον του Ισραήλ, είναι απαραίτητο να αναρωτηθούμε αν αυτή η λογική εξακολουθεί να είναι απολύτως έγκυρη και αν απαιτεί αυτόματη λειτουργική συνέχεια. Στην πραγματικότητα, η κατάρριψη του αεροσκάφους ήταν αυτο-επιζήμια για τα συμφέροντα του Ισραήλ.

Η ανανέωση της ασφάλειας κάποιου δεν είναι απλή υπόθεση, αλλά το Ισραήλ πρέπει να την αναλάβει, δεδομένων των ιδιαίτερα πολύπλοκων περιφερειακών αλλαγών. Το Ισραήλ πρέπει να επανεκτιμήσει τη στάση του απέναντι στους ορκισμένους εχθρούς του. Η συγκεκριμένη περίπτωση είναι κάτι περισσότερο από μια μικρή ειρωνεία της ιστορίας, καθώς το Ισραήλ, ένας βετεράνος της πικρής συνεχιζόμενης σύγκρουσης με το ριζοσπαστικό Σιιτικό μπλοκ, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ, του Ιράν και του καθεστώτος των Αλαουιτών στη Συρία, έχει πλέον ένα κοινό ενδιαφέρον με το εν λόγω ριζοσπαστικό μπλοκ, που είναι επίσης γνωστό ως ο άξονας του κακού. Ως προς την ανάσχεση της ISIS, το Ισραήλ βρίσκεται στην ίδια πλευρά της εξίσωσης με μερικά από τα στοιχεία αυτού του μπλοκ, αν και όχι στην ίδια εξέχουσα θέση ή σημασία  και διαθέτει  κοινά σημεία με τα πραγματιστικά Αραβικά κράτη που πολεμούν ριζοσπαστικά στοιχεία, είτε Σουνιτικά, είτε Σιιτικά. Λαμβάνοντας υπόψη αυτήν την ευαίσθητη κατάσταση των πραγμάτων, το Ισραήλ θα πρέπει να κάνει την προσπάθεια να αναθεωρήσει τις προηγούμενες επιλογές που χαρακτήριζαν την πολιτική ασφαλείας του για πολλά χρόνια. Οι συνθήκες έχουν αλλάξει και η σκέψη του Ισραήλ πρέπει να αλλάξει αναλόγως.

Μπορεί να είναι δυνατό να εντοπιστούν τρόποι για συγκεκαλυμμένο, παθητικό συντονισμό με το καθεστώς Assad, ακόμη και με τη Χεζμπολάχ προκειμένου να αντιμετωπισθεί η Σουνιτική τζιχάντ. Οι τρόποι με τους οποίους μπορούν να διαμορφωθούν αντιλήψεις για την ενεργό συνεργασία, όπως η ανταλλαγή πληροφοριών, θα πρέπει να εξεταστούν. Η εχθρότητα προς το Ισραήλ είναι πολύ βαθιά ριζωμένη στον τρόπο σκέψης του Συριακού καθεστώτος και της Χεζμπολάχ, η οποιαδήποτε συνεργασία με το Ισραήλ που μπορεί να αποκαλυφθεί, είναι αδύνατη από την πλευρά τους. Αλλά το Ισραήλ θα μπορούσε να βοηθήσει στον αγώνα κατά των ριζοσπαστικών Σουνιτικών δυνάμεων με το να μην παρεμβαίνει.

Μια άλλη περίπλοκη πρόκληση που αντιμετωπίζει το Ισραήλ είναι να βρει έναν τρόπο να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των ριζοσπαστικών Σουνιτικών δυνάμεων, έμμεσα και κρυφά, αποφεύγοντας να προκαλέσει ζημιές στην απαραίτητη συνεχή πληροφόρηση και στις επιχειρησιακές προσπάθειες κατά των απειλών για την ασφάλειά του που προέρχονται από το Σιιτικό μπλοκ. Ο αγώνας εναντίον της Χεζμπολάχ θα συνεχιστεί με κάθε έννοια: η συνέχιση των προσπαθειών επιβράδυνσης της συγκέντρωσης στρατιωτικών δυνάμεων από την οργάνωση, η διατήρηση της στρατιωτικής αποτροπής, η ανατροπή των προσπαθειών της οργάνωσης να αποδείξει τη δέσμευσή της για την καταπολέμηση του Ισραήλ μέσω των τρομοκρατικών επιθέσεων ως απάντηση στις κατηγορίες ότι το να βρίσκεται στο πλευρό των δυνάμεων του Assad αντιπροσωπεύει μια απόκλιση από το raison d΄etreτης και ιδιαίτερα οι συνεχιζόμενες προσπάθειες να αποτραπεί η μετατροπή περιστατικών, όπως αυτό στον τομέα Shab΄a Farms, να εξελιχθούν σε πλήρη κλιμάκωση της σύγκρουσης. Η πολιτική και διπλωματική μάχη για την αποτροπή της ολοκλήρωσης του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν είναι επίσης μια συνεχής προσπάθεια που δεν μπορεί και δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί. Και δεν υπάρχει σχεδόν καμία ανάγκη να πούμε ότι το Ισραήλ θα συνεχίσει να αποτρέπει την υποστήριξη του Ιράν προς τη Χαμάς και τη συνακόλουθη συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων στη Λωρίδα της Γάζας.

Τα διλήμματα που αντιμετωπίζει το Ισραήλ μετά τις αλλαγές των τελευταίων ετών στον χάρτη των απειλών και των αγώνων της Μέσης Ανατολής είναι κάθε άλλο παρά απλά. Ένας κοινός εχθρός δεν μετατρέπει ξαφνικά το Ισραήλ και τα άλλα εχθρικά στοιχεία σε φίλους. Παρ’ όλα αυτά, ουδείς μπορεί να αγνοήσει ότι το γεγονός πως υπάρχουν κοινές προκλήσεις για το Ισραήλ και τους εχθρούς του, παρακινεί το Ισραήλ να βρει κοινό έδαφος και τρόπους συνεργασίας, παρά τη συνεχιζόμενη εχθρότητα και τις διαμάχες, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος μιας απειλής που σήμερα στοχεύει τους άλλους και αύριο θα στραφεί επίσης και κατά του Ισραήλ. Η αυτόματη, αδρανής σκέψη και δράση μπορεί να φέρει το Ισραήλ σε μια πολύ δύσκολη θέση όσον αφορά στην ασφάλεια των συνόρων του και να ενισχύσει τον κίνδυνο οι συγκρούσεις στις περιοχές αυτές θα διαχυθούν σε Ισραηλινό έδαφος. Η κατάρριψη του Συριακού αεροσκάφους πρέπει να θεωρηθεί ως ένα προειδοποιητικό σημάδι: Το Ισραήλ δεν μπορεί πλέον να είναι ένας θεατής στο περιθώριο και να αντιδρά αυτόματα και ενστικτωδώς,  αντ’ αυτού, θα πρέπει να ενεργεί με βάση την ιδέα ότι θα πρέπει να βοηθήσει, ενεργά ή απέχοντας από τη δράση, τον καθένα που πολεμά τους ριζοσπάστες Σουνίτες τζιχαντιστές.

20/10/2014

Του Gabi Siboni

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ:
 http://www.inss.org.il/index.aspx?id=4538&articleid=7863

ΠΗΓΗ