Jim Jarmusch :''Stranger Than Paradise'' (''Πέρα απ΄τον Παράδεισο'')
''ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ'' (''Stranger Than Paradise'')
του Jim Jarmusch
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Τζιμ Τζάρμους
ΣΕΝΑΡΙΟ: Τζιμ Τζάρμους
ΧΩΡΑ: Η.Π.Α., Δυτ. Γερμανία 1984
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 89΄
ΜΟΥΣΙΚΗ:
John Lurie ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Tom DiCillo
ΠΑΙΖΟΥΝ:
John Lurie, Eszter Balint, Richard Edson, Cecillia Stark, Danny Rosen, Rammellzee, Tom DiCillo, Richard Boes κ.α.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ
1.
<< Η δεύτερη αυτή ταινία του Τζιμ Τζάρμους (η πρώτη του "Permanent Vacation", δυστυχώς δεν έχει ποτέ κυκλοφορήσει στις αίθουσες) που προβάλλεται σε επανέκδοση, είναι το πικρό ασυνήθιστο σχόλιο ενός ανεξάρτητου δημιουργού πάνω στην Αμερική και το περιβόητο ‘‘αμερικάνικο όνειρο‘‘, της αναζήτησης με άλλα λόγια του Παράδεισου του τίτλου. Ενός παράδεισου ανύπαρκτου, που οι τρεις πρωταγωνιστές τον αναζητούν απελπισμένα, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Στο ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ της ταινίας, ένας από τα τρία πρόσωπα, ο Ούγγρος μετανάστης Γουίλι ( ο Τζο Λούρι του περίφημου γκρουπ Lounge Lizards), που ζει σε μια ζοφερή περιοχή της Νέας Υόρκης, αναλαμβάνει να φιλοξενήσει για μερικές μέρες τη 16χρονη ξαδέλφη του Εύα (Έρνεστ Μπάλιντ) που φτάνει από την Ουγγαρία, πριν αυτή φύγει για τη θεία της στο Κλήβελαντ.
Στο ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ, ο Γουίλι και ο στενός φίλος του Έντι (Ρίτσαρντ Έντσον) αποφασίζουν να ξεκινήσουν, στη μέση του χειμώνα για το Κλήβελαντ για να επισκεπτούν την Εύα. Ύστερα από ένα ανιαρό διάλειμμα εκεί, όπου δεν κάνουν τίποτα εκτός από το να παρακολουθούν τηλεόραση και να επισκέπτονται τη γειτονική λίμνη, οι δύο άντρες και το κορίτσι αποφασίζουν να εγκαταλείψουν το παγωμένο Κλήβελαντ για τη Φλόριντα, όπου ελπίζουν να βρουν κάτι από το δικό τους ‘‘παράδεισο‘‘.
Παρ’ όλο που στην ταινία δεν συμβαίνει σχεδόν τίποτα, ο Τζάρμους καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή φτιάχνοντας ένα ιδιόμορφο , πρωτότυπο road movie, στήνοντας μακράς διάρκειας μαυρόασπρα πλάνα και εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στην αποξένωση του ατόμου και το διαρκή αγώνα του για ανθρώπινη επαφή. Αποξένωση που σκιαγραφεί με χιούμορ, ειρωνεία αλλά και ζεστασιά, δίνοντας μιαν άλλη, πιο συναρπαστική υπόσταση, στην ταινία του. Η εξαίρετη υποβλητική μουσική του ίδιου Λιούρι και του Ααρόν Πικτ, η ατμοσφαιρική φωτογραφία του Τομ ΝτιΣίλο και οι θαυμάσιες ερμηνείες δημιουργούν μια ξεχωριστή εμπειρία, ...>>
(Ν. Φ. Μικελίδης, ''Ελευθεροτυπία'')
2.
'<<...Ασπρόμαυρο, ηθελημένα ‘‘βρώμικο‘‘, σχεδόν ‘‘καμένο‘‘ φιλμ, περιπλάνηση σε μια χειμωνιάτικη, μουντή, σαν εγκαταλελειμμένη, Αμερική, road movie θαρρείς μα τα μάτια μόλις αφομοιωμένου μετανάστη. Σινεμά μινιμαλιστικό, αλλά γεωμετρημένο και ‘‘σοφό‘‘ στην τάχατες ‘‘αφελή‘‘ αισθητική του αφαίρεση, στην αδράνεια της πλοκής, στα μακρά πλάνα του, στους νεκρούς – όχι νεκρούς τελικά μελαγχολικά ρεμβαστικούς, τόπους του. Οι σκηνές καταλήγουν πάντα σε ‘‘μαύρο‘‘, οι χρόνοι εμπεριέχουν άλματα και ελλείψεις και η ακινησία αναδύεται μέσα στην κίνηση. Οι διάλογοι λιγοστοί, η απόσταση του σκηνοθέτη, οι ‘‘ασήμαντες‘‘ δράσεις – πράξεις, δεν συνιστούν απαξίωση ή περιφρόνηση, αλλά έναν κόσμο σχεδόν παιδικά υπαρξιακό, ποτισμένο με παράξενο χιούμορ.
ΠΑΝΤΑ Η ΦΥΓΗ.
Ο σιωπηλός μοναχικός Γουίλι, που ζει κάποια χρόνια στη Νέα Υόρκη, υποδέχεται τη δεκαεξάχρονη εξαδέλφη του Εύα που έρχεται από τη Ουγγαρία, τη μακρινή πατρίδα, για να καταλήξει στη θεία Λότε, στο Κλήβελαντ. Δύσκολη η προσωρινή συμβίωση, όμως μεταμορφώνεται σιγά σιγά. Ένα χρόνο αργότερα, φεύγει βιαστικά μαζί με τον ‘‘χαζουλό‘‘ φίλο του Έντι, γιατί τους πήραν χαμπάρι πως έκλεβαν στα χαρτιά. Γιατί να μην περάσουν από το Κλήβελαντ, να δουν την Εύα; Δραπέτευση όλων από την ανία της ρουτίνας και αναζήτηση ενός μουντού παραδείσου στο Μαϊάμι. Πολιτισμένες αντιμείξεις, δειλές επαφές, αίσθηση ερημιάς και εξορίας, που ‘‘γεμίζει‘‘ με ψυχική γενναιοδωρία και… ζεστασιά. Αντιφατικό, και όμως… Ο Τζον Λιούρι προσφέρει ερμηνεία και μουσική (ακούμε όμως και Σκρίν Τζέι Χόκινς και Μπάρτοκ). Μαζί τους οι Ρίτσαρντ Έντσον, Έστερ Μπάλιντ Σταρκ.>>
(Γ. Μπακογιαννόπουλος, ''Καθημερινή'')
ΜΙΚΡΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ του ΤΖΙΜ ΤΖΑΡΜΟΥΣ
Ο Τζιμ Τζάρμους (Jim Jarmusch) γεννήθηκε στο Άκρον του Οχάιο το 1953. Ξεκίνησε σπουδές σε σχολή δημοσιογραφίας, όμως σύντομα εγκατέλειψε το Άκρον και γράφτηκε στο Columbia University για να σπουδάσει αγγλική και αμερικάνικη λογοτεχνία. Στα πλαίσια μιας διαπολιτιστικής αποστολής επισκέφτηκε το Παρίσι. Εκεί μαγεύτηκε από το Γαλλικό Κινηματογράφο, ενώ είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει και ταινίες μεγάλων δημιουργών από όλο τον κόσμο. Έτσι υπέβαλε αίτηση για να εγγραφεί στο περίφημο κινηματογραφικό τμήμα του New York University. Όχι μόνο έγινε δεκτός, αλλά κατάφερε να δουλέψει δίπλα στον Νίκολας Ρέι ("Επαναστάτης Χωρίς Αιτία") και να γνωρίσει τον Βιμ Βέντερς.
Η σπουδαστική του ταινία, "Διακοπές Διαρκείας" (Permanent Vacation) (1980), που κόστισε ελάχιστα χρήματα, βρήκε διανομή στην Ευρώπη δύο χρόνια αργότερα αποκτώντας αμέσως φανατικούς θεατές. Το 1984 σκηνοθέτησε το "Πέρα από τον Παράδεισο" ταινία που βραβεύτηκε με τη Χρυσή Κάμερα πρωτοεμφανιζόμενου δημιουργού στο Φεστιβάλ των Καννών. Οι επόμενες ταινίες του τον καθιερώνουν ως σπουδαίο ανεξάρτητο κινηματογραφικό δημιουργό. Το ύφος του επηρεασμένο από το Underground και τη σχολή της Νέας Υόρκης, καθορίζεται από λιτά εκφραστικά μέσα και ένα ιδιόμορφο πεσιμιστικό χιούμορ. Ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη.
Φιλμογραφία
2013 Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί (Only Lovers Left Alive)
2009 The limits of control
2005 Τσακισμένα Λουλούδια (Broken Flowers)
2003 Καφές και Τσιγάρα (Coffee and Cigarettes)
2002 Δέκα λεπτά αργότερα: Η τρομπέτα (απόσπ. "Int. Trailer Night")
1999 Ghost Dog: Ο Τρόπος των Σαμουράι (Ghost Dog: The Way of the Samurai)
1997 Year of the Horse (ντοκ.)
1995 Ο Νεκρός (Dead Man)
1993 Καφές και Τσιγάρα ΙΙΙ (Coffee and Cigarettes ΙΙΙ) (μικρού μήκους)
1991 Μια Νύχτα στον Κόσμο (Night on Earth)
1989 Mystery Train
2003 Καφές και Τσιγάρα ΙΙ (Coffee and Cigarettes ΙΙ) (μικρού μήκους)
1986 Στη παγίδα του νόμου (Down by Law)
1986 Καφές και Τσιγάρα (μικρού μήκους)
1984 Πέρα από τον Παράδεισο (Stranger Than Paradise)
1982 Πέρα από τον Παράδεισο (μικρού μήκους)
1980 Διακοπές διαρκείας (Permanent Vacation)
ΣΧΕΤΙΚΑ
ΙΒΟΣ 2 - ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΤΖΙΜ ΤΖΑΡΜΟΥΣ:''Ο νεκρός'' (FULL MOVIE)