Η διαπραγμάτευση με τους δανειστές φέρνει σενάρια εκλογών

Σκίτσο του Γ.ΚΑΛΑ'Ι'ΤΖΗ

Η κυβέρνηση φρόντιζε πάντα να προσδίδει στις διαπραγματεύσεις της με την Τρόικα μία αύρα θρίλερ, αλλά επρόκειτο περισσότερο για επικοινωνιακό σκηνικό παρά για πραγματικότητα. Κι αυτό επειδή η κατάληξη ήταν εξαρχής δεδομένη. Οι δανειστές επέβαλαν τελικώς τον κορμό των απαιτήσεών τους, αποδεχόμενοι κάποια αιτήματα της ελληνικής πλευράς για οριακή χαλάρωση των προβλεπόμενων μέτρων.

Η τρέχουσα διαπραγμάτευση διαφέρει από τις προηγούμενες. Η τωρινή αξιολόγηση της Τρόικας είναι η τελευταία. Το Μνημόνιο λήγει στο τέλος του έτους και βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαβουλεύσεις για την αντικατάστασή του από τη λεγόμενη προληπτική γραμμή πίστωσης, η οποία ουσιαστικά συνιστά ένα πιο χαλαρό μνημονιακό πρόγραμμα. Ως εκ τούτου, το ευρωιερατείο ενδιαφέρεται έντονα να δρομολογηθεί η επιβολή όσο το δυνατόν περισσότερων μέτρων.

Το πρόβλημα για τους Σαμαρά και Βενιζέλο δεν είναι μόνο ο επώδυνος χαρακτήρας των εν λόγω μέτρων για τα νοικοκυριά. Είναι και το γεγονός ότι η επιβολή τους συμπίπτει χρονικά με την πιο κρίσιμη δοκιμασία για την επιβίωση της κυβέρνησης. Παρότι χρησιμοποιούνται όλα τα μέσα για να συγκεντρωθεί ο αναγκαίος αριθμός των 180 βουλευτικών ψήφων και να εκλεγεί Πρόεδρος Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή, το παιχνίδι αυτό δεν έχει ακόμα κριθεί. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το ενδεχόμενο να στηθούν κάλπες το επόμενο διάστημα παραμένει στο τραπέζι.

Οι πρόωρες εκλογές, όμως, κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγήσουν σε αλλαγή φρουράς στους θώκους της εξουσίας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μετά από μία μεγάλη περίοδο ασταθούς ισορροπίας στον εκλογικό συσχετισμό δυνάμεων, η ζυγαριά έχει γύρει. Ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο εδραιώνει το προβάδισμά του, αλλά και συνεχώς το διευρύνει.

Η αιτία της μετατόπισης ολοένα και περισσότερων ψηφοφόρων προς το κόμμα του Τσίπρα δεν είναι η αξιοπιστία του ως εναλλακτική κυβερνητική λύση. Είναι κυρίως η τάση της μεγάλης πλειονότητας των πολιτών να απαλλαγούν από τη σημερινή κυβέρνηση και τις επώδυνες πολιτικές της. Με άλλα λόγια, αυτό που θα κρίνει τις επόμενες εκλογές είναι η αρνητική ψήφος.

Διαβλέποντας την τάση του εκλογικού σώματος, ο Σαμαράς προσπάθησε από τον Σεπτέμβριο να αλλάξει το κλίμα, καλλιεργώντας την εντύπωση ότι η χώρα γυρίζει σελίδα. Στο πλαίσιο αυτό προανήγγειλε τον τερματισμό της σχέσης με το ΔΝΤ αρκετά πριν την προγραμματισμένη λήξη της, κήρυξε την απεμπλοκή από το Μνημόνιο με τη λήξη του στο τέλος του έτους και να εξασφαλίσει μία απόφαση του ευρωιερατείου για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Πίστευε ότι εάν τα κατάφερνε θα αντέστρεφε το κλίμα, γεγονός που θα διευκόλυνε τη συγκέντρωση των 180 βουλευτικών ψήφων. Αλλά και εάν δεν τις συγκέντρωνε θα μπορούσε να δώσει την εκλογική μάχη από σχετικά ευνοϊκή πολιτική θέση. Ο πολιτικός αυτός σχεδιασμός, όμως, ναυάγησε. Οι διαπραγματεύσεις με την Τρόικα στο Παρίσι ήταν ένα μήνυμα ότι οι δανειστές δεν θα τον διευκόλυναν πολιτικά.

Ο πρωθυπουργός, όμως, δεν άλλαξε ρότα. Αυτό που τον έκανε να υποχωρήσει ατάκτως ήταν η βίαιη αντίδραση των Αγορών όταν εκδηλώθηκε η πρόθεσή του να προσφύγει σ’ αυτές για δανεισμό. Έτσι προέκυψε το ζήτημα της προληπτικής γραμμής χρηματοδότησης. Για να ληφθεί, όμως, η σχετική απόφαση από τη σύνοδο κορυφής του Δεκεμβρίου πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση με την Τρόικα και να μεσολαβήσει η έγκριση του Eurogroup για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης.

Εδώ ακριβώς βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή. Η Τρόικα αρνείται να έρθει στην Αθήνα πριν αποσπάσει από τους Σαμαρά και Βενιζέλο τη δέσμευση ότι θα ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της. Φρόντισε, μάλιστα, να κάνει επίδειξη δύναμης όταν πριν μερικές ημέρες υποχρέωσε με ταπεινωτικό τρόπο την κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή να ανατρέψει όσα είχε πριν λίγες ημέρες ψηφίσει για το εύρος εφαρμογής του μέτρου των 100 δόσεων.

Οι δύο κυβερνητικοί εταίροι θέλουν να κλείσει εγκαίρως η διαπραγμάτευση ώστε να φθάσουν στη συμφωνία για την προληπτική γραμμή χρηματοδότησης και έτσι να έχουν κάτι να πουλήσουν πολιτικά στην κοινή γνώμη. Από την άλλη πλευρά, όμως, έχουν συνείδηση ότι εάν αποδεχθούν όσα επώδυνα τους ζητάνε οι δανειστές θα συρρικνωθούν οι πιθανότητες να συγκεντρώσουν τις 180 βουλευτές ψήφους. ¨όπως δήλωσε στο “Θέμα” «κινδυνεύουμε να συρθούμε σε μία εκλογική αναμέτρηση από πολύ μειονεκτική θέση».

Αυτός είναι ο λόγος που η εξ αποστάσεως διαπραγμάτευση με την Τρόικα έδειξε τις προηγούμενες ημέρες να βαλτώνει. Ο Σαμαράς προσπάθησε να παρακάμψει την ανελαστική στάση της Τρόικας, ζητώντας πολιτική κατανόηση εκ μέρους του ευρωιερατείου. Για τον σκοπό αυτό είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον Γιούνκερ. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, μάλιστα, για τον ίδιο σκοπό επιστράτευσε και τον Στουρνάρα, λόγω των σχέσεων του με παράγοντες της Ευρωζώνης.

Οι δανειστές, όμως, τηρούν σκληρή στάση. Αν και βεβαίως προτιμούν την τωρινή κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένοι να την διευκολύνουν, κάνοντας εκπτώσεις. Πηγή στις Βρυξέλλες υποστηρίζει ότι εκτός από τη γενικότερη στάση τους, υπάρχει και ένας πρόσθετος λόγος. Στην πραγματικότητα έχουν προεξοφλήσει την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ και οι κινήσεις τους είναι προσαρμοσμένες σ’ αυτή την προοπτική.

Ουσιαστικά, οι δανειστές εκβιάζουν την κυβέρνηση να υποχωρήσει ατάκτως υπό το κράτος του φόβου ότι η χώρα θα βρεθεί με την είσοδο του νέου έτους μετέωρη, δεδομένου ότι οι Αγορές της έχουν κλείσει την πόρτα. Ένα οριστικό ναυάγιο, βεβαίως, δεν συμφέρει ούτε το ευρωιερατείο, επειδή αρνητικές συνέπειες θα προκύψουν όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρωζώνη.

Το ευρωιερατείο, όμως, έχει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα έναντι της κυβέρνησης. Για την περίπτωση που το αδιέξοδο στη διαπραγμάτευση συνεχισθεί και χαθούν οι προθεσμίες, ήδη εμμέσως πλην σαφώς έχει ρίξει στο τραπέζι την πρόταση της παράτασης του υφιστάμενου Μνημονίου για έξι ή και 12 μήνες. Μπορεί κι αυτή η λύση να παρουσιάζει πρακτικές δυσκολίες, αλλά συμφέρει τους δανειστές. Θα διατηρούσε την τωρινή ασφυκτική επιτήρηση της Ελλάδας και θα έδινε τον χρόνο για την επιβολή των επώδυνων μέτρων που για λόγους πολιτικής συγκυρίας αρνείται να αποδεχθεί τώρα η κυβέρνηση.

Η λύση αυτή, όμως, είναι πολιτικός εφιάλτης για τους Σαμαρά και Βενιζέλο. Θα ακυρώσει όλη τη ρητορική τους για τερματισμό του μισητού στην κοινή γνώμη Μνημονίου και θα εισπραχθεί από τους ψηφοφόρους ως βαρύτατη πολιτική ήττα της κυβέρνησης με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο πολιτικό και εκλογικό επίπεδο.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές το αδιέξοδο συνεχίζεται. Η κυβέρνηση έχει ήδη κάνει βήματα πίσω και έχει αποδεχθεί αρκετές από τις απαιτήσεις της Τρόικας. Αρνείται, όμως, να συμφωνήσει ότι το 2015 θα προκύψει δημοσιονομικό κενό, ακριβώς για να μην αποδεχθεί από τώρα τη λήψη πρόσθετων μέτρων. Αυτή τη θέση απεικονίζει και ο προϋπολογισμός που η κυβέρνηση κατέθεσε την Παρασκευή.

Το γεγονός, όμως, ότι το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα το έχουν οι δανειστές καθιστά πολύ πιθανό την τελευταία στιγμή οι Σαμαράς και Βενιζέλος να υποχωρήσουν και σ’ αυτό το ζήτημα, συμφωνώντας σε ένα ποσό χαμηλότερο από αυτό που υπολογίζει η Τρόικα. Αυτό τουλάχιστον εκτιμούν κυβερνητικοί παράγοντες. Ο Χαρδούβελης, άλλωστε, εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά την απόφαση θα λάβουν οι δύο εταίροι.

Το ΠΑΣΟΚ είχε τις προηγούμενες ημέρες απορρίψει ορισμένες από τις ακραίες απαιτήσεις της Τρόικας. Δεν του έλειπαν τα επιχειρήματα, αλλά το βασικό κίνητρο της ηγεσίας του είναι η προσπάθειά του να επιβιώσει εκλογικά, να μην συνθλιβεί από την αναπόφευκτη πόλωση μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εκτός από τη διαπραγμάτευση ανάμεσα στην κυβέρνηση και στην Τρόικα, εξελίσσεται και η διαπραγμάτευση στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Μένει να αποδεχθεί πως θα εξελιχθεί η δεύτερη αυτή διαπραγμάτευση εάν ο Σαμαράς υποχωρήσει στις απαιτήσεις των δανειστών. Όπως υποστηρίζει, όμως, “γαλάζιος” υπουργός, το ενδεχόμενο ο Βενιζέλος να τινάξει στον αέρα μία συμφωνία συγκεντρώνει αμελητέες πιθανότητες. Θα βρισκόταν αντιμέτωπος με άλλου τύπου συνέπειες.

Ο ίδιος εκτιμά ότι λίγες πιθανότητες συγκεντρώνει και το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να αντισταθεί μέχρι τέλους στις απαιτήσεις του ευρωιερατείου, οδηγώντας τη διαπραγμάτευση σε αδιέξοδο. Μία τέτοια επιλογή των Σαμαρά και Βενιζέλου θα σήμαινε άμεση προσφυγή στις κάλπες.

Σε μία τέτοια περίπτωση, το δίλημμα της τωρινής κυβέρνησης θα μεταβιβαζόταν στην επόμενη που όλα δείχνουν ότι θα είναι κυβέρνηση Τσίπρα. Αυτή θα υποχρεωνόταν αμέσως ή να λάβει τις επώδυνες αποφάσεις ή να συγκρουσθεί με το ευρωιερατείο. Από την πλευρά τους, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ θα έδιναν την εκλογική μάχη με τον αέρα ότι δεν υπέκυψαν στις πιέσεις. Και θα ήλπιζαν ότι θα μπορέσουν σύντομα να πάρουν τη ρεβάνς, δεδομένου ότι το πρόβλημα της εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας θα το έχει πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ.

Αν και τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί, το πιθανότερο σενάριο δεν είναι το παραπάνω. Είναι η διαπραγμάτευση με την Τρόικα να καταλήξει εγκαίρως σε συμφωνία, ώστε να ληφθεί και η απόφαση για την προληπτική γραμμή πίστωσης. Σ’ αυτή την περίπτωση, το Μαξίμου προβληματίζεται για τον τρόπο που θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο για την έγκριση της συμφωνίας με την Ευρωζώνη και των δεσμεύσεων που την συνοδεύουν. Εάν, δηλαδή, θα προσπαθήσει να το περάσει στηριζόμενη στην απλή κοινοβουλευτική πλειοψηφία που διαθέτει, ή θα ζητήσει –όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές– να ψηφισθεί με ενισχυμένη πλειοψηφία τριών πέμπτων των παρόντων. Προφανώς, η δεύτερη επιλογή, λόγω της αβεβαιότητάς της, είναι πιθανό να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές.

Δεν είναι τυχαίο, βεβαίως, ότι η συγκυβέρνηση έχει ήδη αρχίσει να δραματοποιεί το κλίμα. Σύμφωνα με κυβερνητικό παράγοντα, πρόθεσή της είναι η υπερψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου να συνδεθεί με την παραμονή ή την έξοδο από το ευρώ, ώστε με το ίδιο δίλημμα να δώσει την εκλογική μάχη εάν δεν συγκεντρώσει την ενισχυμένη πλειοψηφία. Ο Χαρδούβελης έδωσε ήδη το εναρκτήριο λάκτισμα. Με άλλα λόγια, όλα δείχνουν ότι οι Σαμαράς και Βενιζέλος δεν κινούνται θεωρώντας δεδομένο ότι θα παρακάμψουν τον σκόπελο της προεδρικής εκλογής. Αντιθέτως, κινούνται θεωρώντας ότι οι κάλπες παραμονεύουν.

28/11/14 

του Σταύρου Λυγερού

''Πρώτο Θέμα''

ΠΗΓΗ:http://www.anixneuseis.gr/?p=104180