Πώς βλέπουν στην Τουρκία τις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις

Ο νέος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς έστειλε μέσω του πρακτορείου Cihan News μήνυμα “αγάπης και φιλίας” προσθέτοντας ότι προσβλέπει σε σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας. Όμως οι διαθέσεις με τις οποίες γίνεται δεκτή στη γείτονα η συγκρότηση της κυβέρνησης Τσίπρα ξεπερνούν τη συνήθη στις αντίστοιχες περιστάσεις αβροφροσύνη.

Σε επίσημο επίπεδο, η τουρκική κυβέρνηση διαμήνυσε δια του υπουργού Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu ότι “σέβεται” την επιλογή των Ελλήνων πολιτών και ότι προσβλέπει σε διατήρηση των επαφών με την Ελλάδα για “τη μείωση των εντάσεων στο Αιγαίο και  την επίλυση των υφιστάμενων προβλημάτων”, καθώς και σε επανέναρξη των δικοινοτικών συνομιλιών για το Κυπριακό.

Ανεπισήμως, η τουρκική διπλωματία ζυγίζει τις “πολύ θετικές” εντυπώσεις που άφησε η συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ahmet Davutoğlu το φθινόπωρο στην Αθήνα, τις επιφυλάξεις που γεννά στην Άγκυρα το πρόσωπο του Νίκου Κοτζιά, την καθησυχαστική αίσθηση ότι η Ελλάδα θα είναι αρκετά απορροφημένη από τη διαπραγμάτευση με τους πιστωτές ώστε να επιθυμεί τριβές με τους γείτονες, το πραγματικό δέλεαρ που συνιστά η ρωσική πρόταση για τη δημιουργία του αγωγού φυσικού αερίου Turk Stream μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα, και το γεγονός ότι στο νέο Κοινοβούλιο περιλαμβάνονται, με την μαζική στήριξη της μειονότητας της Θράκης, τρεις μουσουλμάνοι βουλευτές της Αριστεράς (συμπεριλαμβανομένου του Μουσταφά Μουσταφά, ο οποίος με συνεντεύξεις του σε τουρκικά μέσα ενημέρωσης τονίζει ότι ο “ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων” και ότι η οικονομική κρίση αφορά εξίσου μειονότητα και πλειονότητα).

Όμως πέρα από τις διακρατικές σχέσεις, το ενδιαφέρον που προκαλεί το “ελληνικό πείραμα” στην τουρκική κοινωνία είναι μεγάλο – καθώς οι περισσότερες τουρκικές πολιτικές δυνάμεις το αναγιγνώσκουν ως μήνυμα ενίσχυσης της δικής τους γραμμής.

Έτσι, το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης (μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς) βλέπει στο ελληνικό εκλογικό αποτέλεσμα μια ευρύτερη ευρωπαϊκή στροφή προς τα (κεντρο)αριστερά, στην οποία προφανώς επενδύει για να ενισχύσει τη θέση του απέναντι στην παντοκρατορία του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.

“Είμαι βέβαιος ότι η παραδειγματική νίκη της Αριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας θα διασφαλίσει τη σταθερότητα και ένα καλύτερο μέλλον στην Ελλάδα. Η εκλογική σας νίκη μας ενθαρρύνει, αφού υπερασπιζόμαστε την κοινωνική δικαιοσύνη σε όλο τον κόσμο” αναφέρει ο ηγέτης του CHP, Kemal Kılıçdaroğlu στο συγχαρητήριο μήνυμα που έσπευσε να στείλει στον ΣΥΡΙΖΑ, υπογραμμίζοντας, παράλληλα, την επιθυμία του κόμματός του για συνεργασία με σκοπό την “ενίσχυση της συμπαράστασης μεταξύ των γειτονικών και αδελφών χωρών”.

Το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, από την άλλη, επικαλείται την εμφανέστερη πολιτική συγγένειά του με την ελληνική Αριστερά – τόσο, που ο 43χρονος ηγέτης του Selahattin Demirtaş ανήρτησε το βράδυ της Κυριακής στο Twitter συγχαρητήριο μήνυμα προς τον Αλέξη Τσίπρα γραμμένο στα Ελληνικά (“Για λογαριασμό των φτωχών και των εργαζομένων σου εύχομαι καλό ταξίδι αδελφέ μου για έναν πιο ελεύθερο κόσμο”) και στα τουρκικά, για τους 500.000 ακόλουθούς του. Την στιγμή, άλλωστε, που αναρτώνταν το μήνυμα αυτό, ο (αρμενικής καταγωγής) απεσταλμένος του HDP, Garo Paylan έσφιγγε το χέρι του Αλέξη Τσίπρα κατά την επινίκια συγκέντρωση στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου.

Το κουρδικό στοιχείο της γείτονος σίγουρα δεν λησμονεί ότι αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, με τη συμμετοχή και της Νάντιας Βαλαβάνη, επισκέφθηκε τον Νοέμβριο το Kobanê, στις χειρότερες στιγμές της πολιορκίας του από το Ισλαμικό Κράτος – και τα νέα της εκλογικής νίκης της Αριστεράς στην Ελλάδα συνέπεσαν με τους πανηγυρισμούς των Κούρδων της γείτονος για την οριστική εκδίωξη των τζιχαντιστών από την κουρδική πόλη της συρο-τουρκικής μεθορίου.

Ο δε “λαός του Gezi” θυμάται τις εκδηλώσεις αλληλεγγύης του ΣΥΡΙΖΑ προς τους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές (στην πλειονότητά τους Αλεβίτες) του καλοκαιριού του 2013, οπότε το κόμμα της ελληνικής Αριστεράς εξέδωσε την αφίσα με το μήνυμα “Η θάλασσα μας χωρίζει – Η αξιοπρέπεια μας ενώνει”.

Το ακριβές αντίστοιχο του ΣΥΡΙΖΑ στην Τουρκία είναι το Κόμμα Ελευθερίας και Αλληλεγγύης (ODP), που ιδρύθηκε το 1996 ως συνασπισμός οργανώσεων της τουρκικής Αριστεράς – όμως οι εκλογικές επιδόσεις του είναι πενιχρές. Εξ ού και αποκτούν μεγαλύτερο βάρος οι σχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ με το HDP, το οποίο με πυρήνα το κουρδικό Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP) ανοίγεται εκτός των νοτιοανατολικών επαρχιών απευθυνόμενο κυρίως στην Αριστερά. Στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου, ο Demirtaş άγγιξε το 10% των ψήφων, ποσοστό ίσο με το όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης. Ανάλογη επίδοση του κόμματος στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές θα σημάνει το τέλος του ονείρου των κυβερνώντων για μια πλειοψηφία δύο τρίτων η οποία θα χαρίσει στον Tayyip Erdoğan προεδρικές υπερεξουσίες, μέσω συνταγματικής αναθεώρησης.

Αλλά ακόμη και σε κύκλους του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ εμπνέει παραλληλισμούς με τη σαρωτική αναδιάταξη του τουρκικού πολιτικού σκηνικού της Τουρκίας το 2002, εν μέσω προγράμματος στήριξης του ΔΝΤ, οπότε οι “ισλαμοδημοκράτες” ήρθαν στα πράγματα, ως εκπρόσωποι των παραμερισμένων από το παλαιό “κατεστημένο”. Υπενθυμίζουν οι ίδιοι κύκλοι ότι έκτοτε το κυβερνών κόμμα σημείωσε αλλεπάλληλες νίκες ενσωματώνοντας/εξαφανίζοντας την κεντροδεξιά (Ωστόσο, οι μεγάλες διαφορές στο διεθνές περιβάλλον, δύσκολα θα μπορούσε να πεί κανείς ότι επιφυλάσσουν σήμερα αντίστοιχη τύχη και στο ελληνικό πείραμα).

Περισσότερο ψύχραιμοι οι σκληροί δεξιοί (και αντιευρωπαϊστές) του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) βλέπουν στη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ λιγότερο μια στροφή προς τα αριστερά και περισσότερο μιαν αποτυχία της Ε.Ε. και των κεντρώων δυνάμεων. “Τα αυστηρά μέτρα λιτότητας που επιχειρείται να εφαρμοστούν στην Ελλάδα, η ανεργία κλπ. όλα αυτά δημιούργησαν στον Έλληνα πολίτη την ανάγκη για μια νέα φωνή” διαπιστώνει ο αντιπρόεδρος των εθνικιστών Tuğrul Türkeş, συμπληρώνοντας: “σαφώς και πρόκειται για αριστερό κόμμα, αλλά η ρητορική του αφορά τα μέτρα λιτότητας της Ε.Ε. και την αντίδραση προς αυτά, πράγμα απολύτως κατανοητό”.

Σε κάθε περίπτωση, στον Τύπο της γείτονος εμφανίζονται ήδη αναλύσεις κατά πόσον θα ήταν εφικτή η εμφάνιση ενός τουρκικού ΣΥΡΙΖΑ κ.ο.κ. Όμως, όπως επισημαίνει ο Yusuf Kanlı στην αγλλόφωνη ιστοσελίδα της Hürriyet, οι παραλληλισμοί δεν μπορούν να πάνε μακριά, δεδομένης της σχετικής αδυναμίας της τουρκικής κοινωνίας των πολιτών (βλ.συνδικαλιστική πυκνότητα, ελευθερία του Τύπου κ.ο.κ.), της έλλειψης δημοκρατίας στο εσωτερικό των κομμάτων, του στρεβλού εκλογικού νόμου κτλ. Ο δε παραλληλισμός καταλήγει, κατά τον ίδιο, σε φάρσα, αν ληφθεί υπ΄ όψιν ότι η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διεκδίκηση εθνικής υπερηφάνειας, ενώ οι επίδοξοι μιμητές του στην Τουρκία, περισσότερο ενδιαφέρονται να αποκόψουν ένα τμήμα της τουρκικής επικράτειας...

29/1/2015 

  Κώστας Ράπτης

http://www.capital.gr/

gmessages/showTopic.asp?id=4839741&nid=2214332