Ηπειρώτικα γεφύρια

Το γεφύρι της Πλάκας

( Πηγή: ΝΙΚΟΣ ΜΑΣΤΡΟΠΑΥΛΟΣ)

Ο χρόνος απειλεί τα σύμβολα της παράδοσης και δοκιμάζει την αντοχή των αξιών. Το γεφύρι της Πλάκας ήταν ένα μόνο από τα θαύματα της Ηπείρου

Ο χαµός του γεφυριού της Πλάκας αντηχεί στην καρδιά µου σαν ηπειρώτικο µοιρολόι. Φοβάµαι όταν τα γεφύρια πέφτουν πίσω µας, γιατί στην πραγµατικότητα γκρεµίζονται εµπρός µας. Οταν οι δρόµοι της επιστροφής κόβονται, αποµονώνεται το δηµιουργικό γονίδιο του µέλλοντος και µας κοιτάζει αµήχανα από την αντίπερα όχθη, αδύναµο να διαβεί τον ποταµό. Είναι κακός οιωνός. Ανησυχώ όταν ο χρόνος και η αδιαφορία νικούν τα σύµβολα, την αλληλεγγύη, τη µαστοριά και την οµορφιά. Λυπάµαι όταν οι φηµισµένοι ηπειρώτες µαστόροι, ο µαστρο-Μπέκας και το συνεργείο του, οι πετράδες, οι χτίστες και οι βοηθοί τους πεθαίνουν δυο φορές και παρασέρνει και σκορπά τα µέλη τους ο Αραχθος. Οχι, δεν φταίει ο κραταιός ποταµός. Ταίριαξε τόσο πολύ µε το γεφύρι της Πλάκας που καθώς εστίαζα πάνω του το φωτογραφικό βλέµµα µου µού φαινόταν σαν ανασηκωµένο φρύδι του Αράχθου. Εβγαζα το µπλοκάκι µου και σηµείωνα: «Το γεφύρι της Πλάκας είναι το θαύµα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Από κάτω του κυλά ασηµένιος ο Αραχθος, ανάµεσα στις καταπράσινες πλαγιές του Ξηροβουνίου από τη µία και των Τζουµέρκων από την άλλη, βουνά εξαϋλωµένα από τους καταρράκτες του φωτός που ρέουν από τον ήλιο που ανατέλλει ανάµεσα στις καµπύλες τους. Αυτές τις καµπύλες µοιάζει να γεφυρώνει το µεγαλόπρεπο τόξο που ακουµπά στα άσπρα χαλίκια του ποταµού και τινάζεται ψηλά, σαν κοντυλογραµµένο φρύδι του Αράχθου, από το πάνω στο κάτω χείλος του φαραγγιού του, κάνοντας την ψυχή να ελευθερώσει ένα επιφώνηµα θαυµασµού».

Το γεφύρι της Πλάκας ήταν ένα από τα πιο γοητευτικά, χειροποίητα, θαύµατα της Ηπείρου. Ευτυχώς υπάρχουν και άλλα πολλά. Το συναντούσες στον πηγαιµό για το Συρράκο και τους Καλαρρύτες, δύο από αυτά τα θαύµατα, όπως και η Σκάλα του Βραδέτου και όλα τα Ζαγοροχώρια. Ανθη της πέτρας σε καταπράσινη θάλασσα και µεταξύ τους τα γεφύρια να ενώνουν τις διαδροµές της οµορφιάς. Ενα τόσο δα πέτρινο τόξο ενώνει το µονοπάτι που πηγαίνει από το Μικρό στο Μεγάλο Πάπιγκο, στα ριζά των µεγαλόπρεπων Πύργων της Αστράκας, µισή ώρα δρόµος. Από κάτω του περνά το κρουσταλλένιο νερό που κυλά από τις περίφηµες Κολυµπήθρες του Βοϊδοµάτη. Ακούγονται µέχρι πάνω στον δρόµο τα γέλια των πεζοπόρων που βλέπουν µπροστά τους τον δρόµο τους να συνεχίζεται απερίσπαστος.

Το γεφύρι του Κόκκορου

Πιο χαµηλά, δύο ώρες δρόµος από τη νέα γέφυρα της Αρίστης, τεντώνεται πάνω από τον Βοϊδοµάτη το παλαιό γεφύρι της Κλειδωνιάς. Απίθανη η διαδροµή ως εκεί, καλντερίµι στην αρχή, στην όχθη του κρυσταλλένιου ποταµού που συνεχίζει τον δρόµο του και κάθε τόσο διασταυρώνεται και µε ένα καλλίγραµµο πέτρινο γεφύρι. Στο Κεντρικό Ζαγόρι µια διαδροµή αποτελεί κυνήγι πέτρινων θησαυρών και µικρών ή µεγάλων ιστοριών. Με τον Μανώλη Διαµαντόπουλο, µόνιµο κάτοικο Διλόφου, έπειτα από ένα κυνήγι µανιταριών, βγήκαµε για σαφάρι γεφυριών. Τα περιδιαβάζουµε και τα ζούµε ένα ένα. Ο δρόµος µας συµµαζεύεται στη νέα γέφυρα, δίπλα στο µονότοξο γεφύρι του Κόκκορου. Μοιάζει να προσπαθεί να φέρει πιο κοντά τις δύο µεριές του φαραγγιού του Βοϊδοµάτη ώστε κάποια στιγµή να σµίξουν. Κοµψοτέχνηµα µαζί µε το καλντερίµι που σε φέρνει στις δυο άκρες του, στέκει εκεί από το 1750. Πόσοι άνθρωποι και πόσα υποζύγια περπάτησαν πάνω στην καµπύλη της µεταφέροντας ζωή από χωριό σε χωριό, µνηµονεύοντας τον κυρ Αλέξη Νούτσο που το χρηµατοδότησε.

Το γεφύρι Καλογερικό

Οι καµπύλες του Καλογερικού, στον δρόµο προς τους Κήπους, είναι περισσότερες και µοιάζουν να κυµατίζουν πάνω από τη ρεµατιά. Το τρίτοξο γεφύρι, το µοναδικό µε ίδιες ακριβώς καµάρες που λέγεται και του Πλακίδα, χτίστηκε το 1814 και είναι εντυπωσιακά καλλίγραµµο έργο τέχνης. Αδύνατο να µη σταµατήσεις ψηλά στον δρόµο και να αντισταθείς στην απόλαυση να κατεβείς και να περπατήσεις πάνω στις διαδοχικές καµπύλες του. Από το Καλογερικό βλέπεις στο βάθος της ρεµατιάς τους Κήπους, που έχουν ένα ακόµη πέτρινο γεφύρι στην είσοδό τους, του Κοντοδήµου, που γεφυρώνει το Βικάκι. Αλλά και ανάµεσα στα δύο αστέρια των γεφυριών αυτής της διαδροµής, του Κόκκορου και του Πλακίδα, υπάρχει το γεφυράκι του καπετάν Αρκούδα, ανυπότακτος αντάρτης της ελευθερίας, και το µικροσκοπικό του Αγίου Μηνά, κοντά στο εκκλησάκι. Είναι τα µυστικά της διαδροµής των γεφυριών.

Τα γεφύρια είναι αποφασιστική στιγµή του ταξιδιού. Ειδικά αυτά τα χειροποίητα, που είναι αρµολογηµένα µε µοναδικό συνδετικό υλικό την ιδεολογία του τέλειου ταιριάσµατος. Η κάθε πέτρα λαξευόταν για να «κουµπώσει» µε τις άλλες και να γίνουν ένα σώµα. Ολο το οικοδόµηµα στηρίζεται στην αλληλεγγύη για να πετύχει την επικοινωνία. Τη συνέχεια της ζωής εν τέλει, µε τόσο απλά και φυσικά υλικά. Της ζωής µας - όσο τεχνολογικά εξελιγµένη και σύνθετη τεχνολογικά είναι η εποχή µας. Η αντοχή των παραδοσιακών υλικών και αξιών δοκιµάζεται καθηµερινά και νικά µε θυσίες όπως αυτή του γεφυριού της Πλάκας.

Μαστροπαύλος Νίκος Γ.

'' BHmagazino ''

8 Φεβρουαρίου 2015

http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=675650