27 Φεβρουαρίου 1953 : Όταν οι Σύμμαχοι ακύρωναν μέρος του χρέους της Γερμανίας
- Με την ανάληψη της κυβέρνησης, ο ΣΥΡΙΖΑ επανέφερε στην ημερήσια διάταξη την ακύρωση χρεών της Γερμανίας κατά τη συμφωνία του Λονδίνου στις 27 Φεβρουαρίου 1953. Με την ίδια ευκαιρία, πληροφορούμαστε ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας θα μπορούσε να χρωστά σημαντικά ποσά στο ελληνικό κράτος… Σε τι ακριβώς συνίστανται αυτές οι αξιώσεις;
Στην πραγματικότητα, η ελληνική κυβέρνηση κάνει λόγο για δυο διαφορετικά είδη χρέους. Το ένα προέρχεται από το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο που επέβαλαν οι ναζί κατακτητές στις ελληνικές αρχές την περίοδο 1941-1944. Επρόκειτο για ένα δάνειο ύψους 476 εκατ. Reichmarks (το νόμισμα της Γερμανίας μέχρι το 1948), το οποίο στην πραγματικότητα μετακυλούσε το κόστος της κατοχής στους ίδιους τους κατακτημένους.
Το δάνειο αυτό ουδέποτε εξοφλήθηκε παρά τα σχετικά αιτήματα των ελληνικών κυβερνήσεων. Αν εφαρμόζαμε στο χρέος αυτό ένα μέτριο ετήσιο επιτόκιο, της τάξης του 3%, θα καταλήγαμε πράγματι σε ένα σημαντικό ποσό της τάξης των 12 με 15 δισ. σημερινών ευρώ . ποσό που αντιστοιχεί στα περίπου 15 δισ. ευρώ που το Βερολίνο δέχθηκε να δανείσει – με 4,5% επιτόκιο – στην Ελλάδα το 2010 με τη σύναψη του πρώτου Μνημονίου.
Σήμερα, το γερμανικό κράτος είναι επίσημος πιστωτής της Ελλάδας για ένα ποσό που ανέρχεται στα 15 δισ. ευρώ.
Το άλλο είδος χρέους άπτεται των πολεμικών αποζημιώσεων. Να θυμίσουμε ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας δεν υποχρεώθηκε να αναλάβει το κόστος των ζημιών που προκάλεσαν κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τα στρατεύματα του Τρίτου Ράιχ στις κατεχόμενες χώρες. Μεταξύ των χωρών αυτών, η Ελλάδα, μαζί με την Πολωνία και τη Σοβιετική Ένωση, ήταν οι χώρες που υπέστησαν τις μεγαλύτερες καταστροφές – καταστροφές πολύ μεγαλύτερης κλίμακας απ’όσες υπέστη η Γαλλία, το Βέλγιο ή οι Κάτω χώρες. Αν προσθέσουμε το αναγκαστικό δάνειο του 1941 και τις πολεμικές αποζημιώσεις, η Γερμανία θα μπορούσε να είναι οφειλέτης ενός διόλου ευκαταφρόνητου ποσού που, ανάλογα με τους υπολογισμούς, ανέρχεται μεταξύ 100 και 200 δισ. ευρώ, κυμαίνεται δηλαδή ανάμεσα στο ένα ή στα δυο τρίτα του σημερινού ελληνικού δημόσιου χρέους…
– Πρόκειται για τεράστιο ποσό. Αναρωτιόμαστε όμως αν και σε ποιο βαθμό αυτό το «γερμανικό χρέος» αποτελεί μια πραγματικότητα για τους Έλληνες;
Επίσημα, η Ελλάδα δεν παραιτήθηκε ποτέ από την ανάκτηση αυτών των οφειλών. Στη σύσκεψη του Λονδίνου, οι αποζημιώσεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου παραπέμφθηκαν στις διαπραγματεύσεις του συμφώνου ειρήνης ανάμεσα στη Γερμανία και τους νικητές, συμπεριλαμβανομένου του σοβιετικού μπλοκ, διαπραγματεύσεις όμως που παρέμεινα πλασματικές μεσούντος του ψυχρού πολέμου. Για να αναδείξει και στηρίξει τα επιχειρήματά της, η Ελλάδα θα πρέπει μάλλον να απευθυνθεί στο Διεθνές Δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών, στη Χάγη. Το 1981, με την οριστική ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (που εξελίχθηκε στη σημερινή ΕΕ), η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επέλεξε να παγώσει το εν λόγω ζήτημα, καθώς η χώρα επωφελούνταν από σημαντικά ευρωπαϊκά πακέτα στήριξης. Η κρίση όμως του 2010 και οι εξαιρετικά αυστηροί κανόνες που επιβλήθηκαν στη χώρα από τους πιστωτές της, μεταξύ των οποιων και η Γερμανία της κας Μέρκελ, επανέφεραν το ζήτημα στο προσκήνιο και, ως εκ τούτου, στην ελληνική πραγματικότητα!
- Η αντιμετώπιση λοιπόν που επιφυλάχθηκε στην Ελλάδα είναι πολύ διαφορετική από εκείνη απέναντι στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας…
Πράγματι. Στη σύσκεψη του Λονδίνου, οι πιστωτές κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τη νέα τότε Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και τα συσσωρευμένα χρέη τόσο των δεκαετιών 1920 και 1930 (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είχαν συναφθεί προκειμένου να αντικαταστήσουν τις αποζημιώσεις του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως υπαγόρευε η Συνθήκη των Βερσαλλιών) όσο και της περιόδου 1945-1953. Τα συμβαλλόμενα μέλη, δηλαδή οι Σύμμαχοι (ΗΠΑ, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο…) όχι μόνο μείωσαν το χρέος (τοκοχρεολύσια και κεφάλαιο) της Βόννης κατά 62,5%, αλλά και έθεσαν τους όρους για τη συντομότερη δυνατή ανοικοδόμηση της Ομοσπονδιακής Γερμανίας. Έτσι, τα ποσά εξόφλησης δεν μπορούσαν σε καμία περίπτωση να υπερβαίνουν το 5% των εσόδων της χώρας από εξαγωγές, το επιτόκιο κυμαινόταν μεταξύ 0.5% και 5%, η εξυπηρέτηση του χρέους γινόταν εν μέρει σε γερμανικό νόμισμα – το γερμανικό μάρκο που, την εποχή εκείνη, είχε χαμηλή τιμή στις διεθνείς συναλλαγές. Αυτό σήμαινε ότι, πρακτικά, οι πιστώτριες χώρες, δηλαδή η Γαλλία, το Βέλγιο, οι Κάτω Χώρες, οι ΗΠΑ, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα των αποπληρωμών παρά για να αγοράσουν… γερμανικά προϊόντα. Με αυτόν τον τρόπο συμμετείχαν στην ταχεία ανασυγκρότηση των μεγάλων γερμανικών βιομηχανικών ομίλων Thyssen, Siemens, IG Farben… των ίδιων δηλαδή ομίλων που είχαν στηρίξει ενεργά το ναζιστικό καθεστώς και τον πολέμου που αυτό διεξήγαγε. Τώρα πια, αυτό που τους άνοιγε νέες αγορές ήταν το γερμανικό χρέος… Τέλος, τυχόν διαφορές με τους πιστωτές θα έπρεπε να επιλυθούν ενώπιον της γερμανικής δικαιοσύνης. Εν ολίγοις, μπορούμε να πούμε ότι οι όροι της συμφωνίας είναι διαμετρικά αντίθετοι με αυτούς που επέβαλαν στην Ελλάδα η ΕΕ, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ.
- Σίγουρα, αλλά η συμφωνία του Λονδίνου εγγραφόταν σε ένα ευρύτερο νομικό και ιδεολογικό πλαίσιο, εκείνο της ανάκαμψης της δυτικής Ευρώπης…
Ο στόχος ήταν να ανοικοδομηθεί η Γερμανία το συντομότερο δυνατόν ώστε να αποτελέσει ανάχωμα στο σοβιετικό μπλοκ. Κινητοποιήθηκαν λοιπόν όλα τα διαθέσιμα μέσα και πόροι που μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάκαμψη των συμμαχικών χωρών. Δεν ήταν μόνο οι ακυρώσεις χρεών της Γερμανίας αλλά και μια δέσμη μέτρων που έλαβαν οι ΗΠΑ προς όφελος της Γαλλίας, του Βελγίου και του Ηνωμένου Βασιλείου. Τα μέτρα αυτά περιλάμβαναν και δωρεές: από τα 13 δισ. δολάρια του σχεδίου Μάρσαλ (σχεδόν 100 δισ. δολάρια με τις τρέχουσες τιμές), το 1,5 δισ. αφορούσε την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (γύρω στα 10 δισ. δολάρια με τρέχουσες τιμές). Η πράξη αυτή βέβαια ήταν προϊόν σκέψης και επεξεργασιών που είχαν λάβει χώρα στους κολπους της διοίκησης Ρούσβελτ προτού ακόμα επιτευχθεί η Απελευθέρωση. Το ερώτημα ήταν αν θα παρασχεθεί βοήθεια με τη μορφή δωρεών ή με τη μορφή δανείων. Οι Αμερικανοί πρόκριναν τη λύση των δωρεών έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές χώρες να μην είναι αναγκασμένες να εξάγουν τα προϊόντα τους προς τις ΗΠΑ προκειμένου να αντλήσουν τα αναγκαία δολάρια για την αποπληρωμή των χρεών τους. Ήταν μια γενναιόδωρη κίνηση αλλά πλήρως ενταγμένη στο πλαίσιο μιας πολιτικής προστατευτισμού. Οι αμερικανικές εταιρίες δεν θα χρειαζόταν να ανταγωνιστούν τα ευρωπαϊκά προϊόντα στην εγχώρια αμερικανική αγορά. Μέσω των δωρεών, μπορούσαν να πουλούν τις δικές τους μηχανές, εργαλεία, αλυσίδες παραγωγής και αγροτικά προϊόντα στις αγορές της δυτικής Ευρώπης, και να διατηρούν έτσι την πολιτική πλήρους απασχόλησης που είχε ήδη κατακτηθεί στην Αμερική από το 1942. Στην πραγματικότητα, όλοι βγήκαν κερδισμένοι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950. Το δίδαγμα της εποχής αυτής: η ευημερία πρέπει να μοιράζεται.
– Πρόκειται γι αυτό που αποκαλούμε ενάρετο κύκλο ανάπτυξης;
Περί αυτού ακριβώς πρόκειται. Είχαν ήδη εξαχθεί τα συμπεράσματα από τις καταστροφικές συνέπειες της Συνθήκης των Βερσαλλιών και τα σφάλματα της δεκαετίας του 1920 που είχε καταστήσει ανάγλυφα ο Τζον Μέιναρντ Κέυνς. Είχαμε επίσης ήδη εισέλθει σε μια περίοδο ελέγχου και ρύθμισης. Το 1944, με τις συμφωνίες του Μπρέτον Γουντς, είχαν συσταθεί το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Το πρώτο για να εξασφαλίσει τη σταθερότητα των νομισματικών συναλλαγών και τον έλεγχο των κινήσεων κεφαλαίου, η δεύτερη για να επιτρέψει τη χρηματοδότηση εθνικών οικονομιών σε φάση επανεκκίνησης. Έτσι ξεκίνησε άλλωστε και η λεγόμενη «ένδοξη τριακονταετία», περίοδος ανάκαμψης, ανάπτυξης και πλήρους απασχόλησης για το δυτικό κόσμο, η οποία βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σήμερα σε μια ΕΕ που διολισθαίνει σε μια σπειροειδή κάθοδο, εφαρμόζει περιοριστικές πολιτικές, έχει μετατρέψει σε δόγμα τους εξισορροπημένους προϋπολογισμούς, τις μειώσεις μισθών, τo αμετάκλητο των χρεών, και έχει κάνει τις πιο δυνατές οικονομίες να αναπτύσσονται εις βάρος των πιο αδύναμων εταίρων τους.
- Γιατί όμως οι Γερμανοί επιμένουν να ασκούν τέτοιες πολιτικές παρά την πρόδηλη αποτυχία τους στην περίπτωση της Ελλάδας;
Αν η Άνγκελα Μέρκελ συνεχίζει στην ίδια λογική, είναι γιατί θεωρεί ότι η Ευρώπη – μια Ευρώπη με κέντρο την Γερμανία – πρέπει να είναι πιο ανταγωνιστική από τις ΗΠΑ, την Κίνα ή κάποιες αναδυόμενες χώρες όπως η Ρωσσία, η Βραζιλία και η Ινδία. Γι αυτήν, δεν υπάρχει εναλλακτική πέραν της μείωσης των μισθών και της ενίσχυσης της εργασιακής επισφάλειας, τόσο στην Γερμανία όσο και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Ο Ματεό Ρέντσι στην Ιταλία και ο Φρανσουά Ολάντ στη Γαλλία δεν την αμφισβητούν. Αντιγράφουν εκούσια ή ακούσια τις μεταρρυθμίσεις του Πέτερ Χαρτζ που διέλυσαν το γερμανικό κοινωνικό μοντέλο κατά την περίοδο 2003-2005: στην Ιταλία με τον πρόσφατο νόμο για τη λεγόμενη «μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας», στη Γαλλία με τον πρόσφατο «νόμο Μακρόν». Το μόνο που ζητούν είναι μια μικρότερη αυστηρότητα σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά.
- Τη στιγμή που η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ θέλει να διαπραγματευτεί με την ΕΕ, είναι άραγε μια πραγματικά καίρια κίνηση να επαναφέρει τους Γερμανούς στο παρελθόν τους, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Δεν είναι σαν να τους λέει: «Είστε υπεύθυνοι, οφείλετε να πληρώσετε για τα σφάλματά σας;»
Ο γερμανικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για το ναζισμό. Δεν υπάρχει καμία «συλλογική ευθύνη» και κανένα «συλλογικό χρέος» των Γερμανών. Παρ’όλα αυτά, είναι ανεπίτρεπτο ότι η Άνγκελα Μέρκελ και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε παρουσιάζουν τις αξιώσεις τους απέναντι στους Έλληνες σαν απόρροια μιας γενναιόδωρης πολιτικής. Με την ελληνική κρίση, το κόστος των κρατικών δανείων δεκαετίας της Γερμανίας πέρασε από το 3% το 2010 στο 0,4% το 2014. Κατέγραψε δηλαδή μια μείωση της τάξης του 75%, επιτρέποντας στην Γερμανία να εξοικονομίσει 63 δισ. ευρώ. Κι αυτό γιατί οι αγορές δεν ήθελαν πια να πάρουν ρίσκα και στράφηκαν μαζικά στα κρατικά ομόλογα. Το ίδιο ισχύει και για τη Γαλλία. Οι γερμανικές αρχές, η ΕΚΤ ή το ΔΝΤ – του οποίου η διευθύντρια Κριστίν Λαγκάρντ διαμήνυσε ότι «Το χρέος είναι χρέος και πρέπει να πληρωθεί» – προβαίνουν σε μια συστηματική χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Ο γάλλος υπουργός Οικονομίας, Μισέλ Σαπέν, το κάνει επίσης, καίτοι με πιο εύσχημο τρόπο. Ο στόχος τους όμως είναι να στρέψουν τους πολίτες εναντίον της Ελλάδας και να κάνουν τη χώρα να γονατίσει κάτω από το βάρος οικονομικών δυσκολιών. Οι συντηρητικοί ηγέτες θέλουν να καταφέρουν μια βαριά ήττα στην ελληνική κυβέρνηση προσβλέποντας στην αποτροπή της ανάληψης της κυβέρνησης της Ισπανίας από το Ποδέμος. Κάποιοι οικονομολόγοι μάλιστα δεν διστάζουν να παραποιήσουν την ίδια την ιστορία ισχυριζόμενοι πως η Ελλάδα είναι υπαίτια για την κρίση της ευρωζώνης.
Και βέβαια η Ελλάδα ήταν ο αδύναμος κρίκος της αλυσίδας. Το πρόβλημα όμως είναι και παραμένει ο τρόπος συγκρότησης της ίδιας της ευρωζώνης. Από τη στιγμή της μετάβασης στο ευρώ, οι σημαντικές ροές κεφαλαίων από τις χώρες του Βορρά προς τις χώρες του Νότου (Ισπανία, Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία) αντικαταστάθηκαν από δάνεια μεγάλων τραπεζών των ισχυρών χωρών (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία) προς τις χώρες της περιφέρειας. Οι τράπεζες πολλαπλασίασαν τα ενυπόθηκα δάνεια στην αγορά ακινήτων και ενίσχυσαν την κερδοσκοπική φούσκα που έσκασε το 2010. Το 2012, το ελληνικό χρέος αναδιαρθρώθηκε και οι πιστώσεις των τραπεζών αντικαταστάθηκαν από δάνεια που βαρύνουν τους ευρωπαίους φορολογούμενους. Τα χρήματα όμως αυτά – γύρω στα 240 δισ. ευρώ – χρησιμοποιήθηκαν κατά προτεραιότητα και κατά κύριο λόγο για να αποπληρωθούν οι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί των χωρών του Βορρά…
*Δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό Marianne, στις 20 Φεβρουαρίου 2015
Μετάφραση:
Πάνος Αγγελόπουλο
http://www.contra-xreos.gr/arthra/779-27-1953.html
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ
http://www.anixneuseis.gr/?p=113663
ΣΧΕΤΙΚΑ
by Eric Toussaint CADTM
4 March 2015
Eric Toussaint interviewed by Herve Nathan,
of the French weekly ''Marianne''
When it came to power, the SYRIZA party referred to the cancellation of German debts in the context of the London agreement some sixty-two years ago (27 February 1953). We were reminded that the Federal Republic might owe huge amounts to Greece... Can you explain?
Eric Toussaint. Actually there are two different kinds of debt. The first is the result of the war loan bonds that the Nazi occupiers forced on the Greek government between 1941 and 1944, some 476 million Reichmarks (the German money of the time) making Greece pay the cost of its occupation. This loan has never been repaid. With a moderate interest rate of about 3% a year this debt, the repayment of which has been requested by several Greek governments, would amount to €12 to €15 billion today, which may be compared to the €15 billion that Berlin agreed to loan to Greece at an interest rate of 4.5% as part of the first memorandum in 2010. Today the German government is Greece’s creditor for €15 billion [and vice versa]. On the other hand the Federal Republic of Germany did not have to pay for war damages to countries that were occupied by the 3rd Reich. Along with Poland and the USSR, Greece was one of the countries that suffered the most, much more than France, Belgium or the Netherlands. If we add up the 1941 war loan and war damages Germany owes between €100 and €200 billion to Greece, between one or two thirds of Greece’s current public debt...
This is huge indeed, and we may wonder to what extent Greek people are aware of this German debt.
Greece never formally relinquished its right on this debt. During the 1953 London conference on the German debt, compensations for WWII war damages were left to be settled in peace treaties between Germany and the countries that had won the war, and because of the Cold War with the Soviet bloc they never materialized. In 1981, when Greece joined the European Community (now the European Union), the government, led by PASOK didn’t raise the issue, since the country benefited from substantial European structural funding. But the 2010 crisis and the very harsh conditions enforced by lenders including Frau Merkel’s Germany have brought the issue back into the political limelight!
Greece has thus been treated very differently from the Federal Republic of Germany...
Indeed. During the London conference The young Federal Republic’s creditors examined debts accumulated by Germany since the 1920s (including those that were to stand for WWI compensations as enforced by the Versailles treaty) and those contracted between 1945 and 1953. Signatories, i.e. Western allies (the US, France, the UK...) not only reduced West Germany’s debt (interests and capital) by 62.5%, but they also created the conditions that permitted the country to recover as rapidly as possible. Repayments were not to exceed 5% of export revenues, interest rates were between 0.5% and 5%, and the public debt could be partly repaid with German money (deutschemark), which was of little value for international transactions at the time. It meant that creditor countries (Belgium, France, the Netherlands, the US) could only use those revenues to buy German goods. In this way they contributed to the fast recovery of German corporations such as Thyssen, Siemens, IG Farben..., those very corporations who had helped the Nazi war effort in the first place. The German debt served to develop the export market for the country. Finally creditors’ disputes were to be taken to German courts. All the opposite of what the EU, the ECB and the IMF imposed on Greece.
Sure, but the London agreement was part of a wider legal and ideological context, to assure Western Europe’s economic recovery ...
Germany had to be reconstructed as fast as possible as a bulwark against the Soviet bloc. The means were found to help allied countries, France, Belgium and the UK also had US debts cancelled and $13 billion were granted as part of the Marshall Plan assistance (worth about $100 billion today), including $1.5 billion for Germany ($10 billion today). This gesture resulted from considerations developed by the Roosevelt administration before Europe was liberated on the advisability of awarding loans or grants. The US had decided for grants so as not to compel European countries to export their goods to the US in order to obtain the dollars they needed to repay their debts. This was a generous decision, but actually a protectionist measure. US companies would not have to compete with European goods in their home markets. Grants on the other hand would make it possible for them to sell their machine tools, assembly lines, or farming equipment to West Europeans, thus maintaining full employment in the US, as had been the case since 1942. The choice proved favourable to all until the mid-1950s. The lesson to be drawn from that era is that prosperity has to be shared.
Is this what is called a virtuous circle?
Exactly. Lessons had been drawn from the terrible mistakes of the Versailles Treaty and of the policies in the 1920s, as shown by John M. Keynes. It was also a time of regulation. In 1944 the IMF was created to supervise the stability of monetary exchanges and control capital flows; the World Bank was to finance economies that had to start anew. This would result in the boom decades after 1945, thirty years of economic growth and full employment in the Western world, while the EU today is caught in a downward spiral because of its restrictive policies, its insistence on fiscal balance, lower and lower wages, the irrevocability of debts, and because it comforts stronger economies at the expense of weaker ones.
But why do the Germans cling to these policies when their failure is so obvious?
Angela Merkel clings to this absurd logic because she considers that Europe, with Germany at its hub, must be more competitive than the US, China or any other emergent country (Russia, Brazil, India). She has one objective: take wages to even lower levels and reduce more workers to poverty, in and outside Germany. Matteo Renzi in Italy and François Hollande in France do not challenge this position. They actually duplicate the Harz reforms that were the undoing of the German social model from 2003-2005. In Italy with the Law on Labour, and in France with the ‘Macron’ law, they just demand less fiscal efforts.
However, is it a good thing for the SYRIZA leaders, who wish to negociate with the EU, to bring up Second World War issues? Isn’t it like telling them: you must pay for your past mistakes?
German people are not responsible for the Nazi regime. There is is no ‘collective debt’ of the Germans’. On the other hand it is unacceptable that Angela Merkel and Wolfgang Schäuble should present their demands on the Greeks as “generous”. With the Greek crisis the cost of Germany’s 10 year government bonds fell from 3.4% in 2010 to 0.4% in 2014. This 75% cut allowed Germany to save €63 billion, because the markets did not want to take any more risks and rushed to buy ‘Bunds’. This is also true for France. The German government, the ECB, or the IMF, whose Managing Director Christine Lagarde claims that debts have to be paid, manipulate public opinion. Michel Sapin has the same discourse. Citizens have to be mobilized so as to keep Greece on its knees. Conservative leaders want to defeat Tsipras so as to prevent the Spanish people from electing Podemos at the end of the year. Economists falsify history when they claim that the euro crisis started because of Greece. Greece was indeed the weaker link but it was the euro zone that had been badly designed in the first place. From the moment the euro was introduced significant money transfers from countries of the North to countries of the South (Portugal, Greece, Italy, Spain) were replaced by loans from major banks in the big countries (Germany, France, Italy...) to countries at the periphery. Banks grabbed mortgages and thus blew up the speculative bubble until it exploded. In 2012 the Greek debt was restructured and bank loans were replaced by loans from governments, i.e. from taxpayers. And this money - €240 billion - was used to repay the financial institutions in the North...
ΠΗΓΗ:
http://www.oid-ido.org/article.php3?id_article=1484
Σκίτσο του Γ.ΙΩΑΝΝΟΥ