Αν τολμούσε ο πρωθυπουργός τα «ουσιώδη»




 Αν τολμούσε ο πρωθυπουργός τα «ουσιώδη»

 Η λογική των δανειστών μας απλή, τετράγωνη: Δανειστήκατε, χρωστάτε, θα πληρώσετε. Αφού δεν έχετε χρήματα, θα υποστείτε κατάσχεση: κοινωνικής περιουσίας, εθνικού σας πλούτου. Εναλλακτική προσφορά μας: Να συνομολογήσετε την επιτρόπευση του κράτους σας, τον άμεσο, επιτόπιο έλεγχο της οικονομίας και κάθε πτυχής του κρατικού σας μηχανισμού. Οπως γίνεται πάντοτε σε κάθε χώρα νικημένη: Θα είσαστε υπό κατοχήν, όχι από στρατό κατοχής, από «θεσμούς».

Εξόφθαλμα δεδομένη η αδυναμία-ανημπόρια μας να αντισταθούμε: Δεν έχουμε ερείσματα αντίστασης, έρμα πίστης στην αξιοπρέπειά μας, στην Ιστορία μας, σε ποιότητες ζωής που χωρίς αυτές δεν έχει νόημα να υπάρχεις. Γλώσσα, κάλλος της γης μας, Τέχνη των προγόνων μας, λαϊκή βιωματική παράδοση «νοήματος», λογαριάζονται (στην καλύτερη περίπτωση) ρητορικός ρομαντισμός, αερολογία. Αυτό που προέχει στη ζωή μας είναι το χρήμα, χαρά ζωής και νόημα ζωής δίνει μόνο το χρήμα, ο κοινός τρόπος, η οργάνωση και οι προτεραιότητες του βίου δεν αφήνουν περιθώρια για άλλη πρωτεύουσα σκόπευση.

Βλέποντας ο Μάνος Χατζιδάκις, όταν ζούσε, τον συνεχή βυθισμό του μεταπρατικού μας κράτους στη διαφθορά και στη διάλυση, είχε πει το εκπληκτικό εκείνο: «Να φέρουμε τους Ευρωπαίους να μας κυβερνήσουν, ώστε να μπορέσουμε εμείς να ασχοληθούμε με τα ουσιώδη». Η τραγωδία είναι, σήμερα πια, ότι τα «ουσιώδη» για μας τους συμπτωματικά συμπατριώτες του μεγάλου μουσικού, είναι μόνο η καταναλωτική ευχέρεια, ο πρωτογονισμός της μονοτροπίας ιστορικο-υλιστικών προτεραιοτήτων.

Ο Αλέξης Τσίπρας έχει τη φρεσκάδα της νιότης και γερό μυαλό. Θα μπορούσε να «πιάσει» τον πολιτικό ρεαλισμό της ρήσης του Μάνου Χατζιδάκι. Να δει καθαρά το δίλημμα μπροστά μας: Ή θα σερνόμαστε, για πολλές δεκαετίες, στα παζαρέματα με τη βαναυσότητα (λογικά τετράγωνη) των δανειστών μας ή θα αλλάξουμε ρότα. Οχι για να διολισθήσουμε σε συνθηματολογίες παλικαρισμού και ρητορικά νταηλίκια για ψυχολογική κατανάλωση, αλλά ρισκάροντας το ρεαλιστικότατο δίλημμα: ή όλα ή τίποτα. Με το «όλα» να σημαίνει τα «ουσιώδη» του Μάνου Χατζιδάκι.

Θα λέγαμε στους δανειστές μας (με τη γλώσσα της πολιτικής, όχι της επιφυλλιδογραφίας): Ναι, δεχόμαστε να υποστούμε τις συνέπειες της αφροσύνης μας, δεχόμαστε να επιτροπεύεται κάθε κρατική λειτουργία, να κηδεμονεύεται ταπεινωτικά ο βιοπορισμός μας. Με μία μόνο εξαίρεση: Θα μας αφήσετε να διαχειριστούμε την Παιδεία μας. Χωρίς καμουφλαρισμένες επεμβάσεις των μυστικών υπηρεσιών σας, χωρίς να εξαγοράζετε «οργανικούς διανοουμένους» στον τόπο μας, παπαγαλάκια της αρνησιπατρίας, των παραχαράξεων της Ιστορίας, της υπονόμευσης του γλωσσικού μας κληρονομήματος.

Και όταν λέμε Παιδεία, δεν εννοούμε, βέβαια, τη σχολική μόνο και πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Εννοούμε και τον κοινωνικό έλεγχο των ΜΜΕ: τη θεσμική οργάνωση αυτού του ελέγχου, για να είναι ανυπότακτες σε ιδιωτικά βουλιμικά συμφέροντα η πληροφόρηση και η ψυχαγωγία.

Γιατί θα ήταν «ελληνική» μια τέτοια απάντηση στον διλημματικό εκβιασμό από τους δανειστές μας; Επειδή απηχεί την ιστορική εμπειρία μας, διδάγματα ρεαλιστικά από το παρελθόν μας: Οταν, το 146 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατάκτησαν και την κυρίως Ελλάδα, όπως και το 1453 μ.Χ., όταν οι Τούρκοι εμπέδωναν την κυριαρχία τους στον «μέγα κόσμο» της ελληνορωμαϊκής «οικουμένης» (στην εξελληνισμένη αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης - Κωνσταντινούπολης), οι Ελληνες υποτάχθηκαν στον πολεμικά ισχυρότερο, αλλά δεν παραιτήθηκαν από τον δικό τους «τρόπο», τον δικό τους πολιτισμό. Η δυναμική του ελληνικού «τρόπου» (η ποιότητα της ανταπόκρισης στα «ουσιώδη» των αναγκών του ανθρώπου) κατόρθωσε «ανεπαισθήτως» να αλώσει ένδοθεν τη ρωμαϊκή παντοδυναμία, να καρπίσει, επί χίλια χρόνια, έναν κοσμοπολίτικο πολιτισμό ιστορικής πρωτοπορίας.

Δεν κατόρθωσε αυτός ο διεθνικός Ελληνισμός την ίδια δυναμική, όταν το 1453 υποδουλώθηκε στους Τούρκους. Οι Τούρκοι είχαν αδιάβροχες αντιστάσεις σε κάθε ενδεχόμενο να επηρεαστούν πολιτισμικά από τους Ελληνες: Είχαν τον πρωτογονισμό της θρησκείας του Ισλάμ (μιας θρησκείας χωρίς μεταφυσική) και καθόλου ή ελάχιστους εθισμούς σε κοινωνικό βίο με όρους ισονομίας και ισοτιμίας. Δεν αφομοιώθηκαν οι κατακτητές από τους κατακτημένους, όπως έγινε με τους Ρωμαίους. Αλλά και δεν εμπόδισαν ολοκληρωτικά τους κατακτημένους να συνεχίσουν, έστω και με συνθήκες εξουθενωτικής σκλαβιάς και φτώχειας, «να ασχολούνται με τα ουσιώδη»: Να παράγουν την έκπληξη ενός λαϊκού πολιτισμού, που τα επιτεύγματά του τα λογαριάζουμε σήμερα κορυφαία σε σοφία και αισθητική: Αρχιτεκτονική, χωροταξία, ποίηση και τραγούδι, φορεσιές, κοινοτικοί και συντεχνιακοί θεσμοί, χοροί, γιορτές, κοινωνική αλληλεγγύη.

Ο λαϊκός πολιτισμός των υπόδουλων στους Τούρκους Ελλήνων συνέχιζε, οργανικά και γόνιμα, τον ίδιο ελληνικό «τρόπο» που άρδευσε την ανθρώπινη Ιστορία από τον Ομηρο ώς τον Ρωμανό τον Μελωδό και ώς τον «Ερωτόκριτο». Ο «τρόπος» συνόψιζε τα «ουσιώδη» για τους Ελληνες που μπορούσαν να τα καλλιεργούν, δηλαδή να τα χαίρονται, έστω κι αν τους κυβερνούσαν στυγνοί τύραννοι. Σήμερα, το άλλοτε αίτημα του Μάνου Χατζιδάκι μοιάζει ουτοπικό (ή και ακατανόητο), γιατί ο «τρόπος» των Ελλήνων πια δεν λειτουργεί. Κυριάρχησε απόλυτα η εθελοδουλεία του μεταπρατισμού, της ξιπασιάς, του πιθηκισμού των «Ευρωπαίγων», όπως έλεγε ο Μακρυγιάννης.

Ο Αλέξης Τσίπρας έχει τη φρεσκάδα της νιότης και γερό μυαλό. Εφτιαξε κυβέρνηση επιστρατεύοντας, για πρώτη φορά, κοινωνικές δυνάμεις. Εκανε Πρόεδρο Δημοκρατίας κομματικό του αντίπαλο. Είναι φανερό ότι επιδιώκει, στις κρίσιμες αυτές ώρες, συνεργασίες, συστράτευση έντιμων και αποδεδειγμένα ικανών ανθρώπων. Θα διάβασε, δεν μπορεί, το άρθρο του Στέφανου Μάνου στην «Κ» της περασμένης Κυριακής (8.3.2015). Είναι στη στόφα του η τόλμη, να φωνάξει τον Μάνο και να του πει: «Αυτά ακριβώς που έγραψες στο άρθρο, μπες στην κυβέρνηση, να τα κάνεις πράξη».

Αν ο Μάνος δεχτεί και τολμήσει, η δόξα θα είναι περισσότερο του Τσίπρα, λιγότερο του Μάνου. Αν δεν δεχτεί ή αν δεχτεί και αποτύχει, τότε τον κοινό έπαινο θα τον εισπράξει και πάλι ο Τσίπρας, που τόλμησε.


Οι σάπιες φιγούρες του πράσινου και γαλάζιου παρελθόντος δεν ήταν ικανές ούτε καν να φιλοδοξήσουν τέτοια «ουσιώδη» τολμήματα.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΝΝΑΡΑΣ
15-3-2015
http://www.kathimerini.gr/807489/opinion/epikairothta/politikh/an-tolmoyse-o-prw8ypoyrgos-ta-oysiwdh



Σκίτσο του ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗ


Παράλογο να ναρκισσεύεται η παρακμή

 Οι δυσκολότερες στιγμές για έναν ηγέτη, οι πιο επώδυνες, πρέπει να είναι αυτές των ρήξεων. Οχι τόσο της σύγκρουσης με αδίστακτους αντιπάλους, κατεστημένα άνομα συμφέροντα, ιδιοτελείς ή ανεπαρκείς συνεργάτες. Το κυρίως οδυνηρό πρέπει να είναι η απρόσμενη αχρήστευση εγγύτατων φίλων, σφάλματα ή απρονοησίες που «καίνε» στενούς συνεργάτες, κεντρικά επιτελικά στελέχη.

Σίγουρα στην αρένα της πολιτικής πλεονάζουν οι εν ψυχρώ σκόπιμες συμμαχίες, οι συμφεροντολογικές συμπορεύσεις. Αλλά θα γεννιώνται ασφαλώς και φιλίες, θα ανακαλύπτονται συγκλίσεις νοο-τροπίας, κοινά κριτήρια αξιολογήσεων και προτεραιοτήτων. Η άσκηση εξουσίας ήταν πάντοτε αμείλικτο δοκιμαστήριο «αντοχής των υλικών» – πόσο ανθεκτική είναι η ανιδιοτέλεια του καθενός, η ετοιμότητα και ικανότητά του για δημιουργική προσφορά, η ελευθερία του από εγωκεντρικές σκοπιμότητες. Από τα πανάρχαια χρόνια η κοινή εμπειρία βεβαιώνει ακατάπαυστα πόσο εύκολα μετασχηματίζονται οι αγαθές προθέσεις κοινωνικής προσφοράς σε μέθη εξουσιαστικής ηδονής, πόσο διαφθείρει ανεπαίσθητα και εξαχρειώνει τον άνθρωπο η δίψα της δημοσιότητας, της «αναγνωρισιμότητας», η βουλιμική εξάρτηση από κολακείες.

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι ακόμα άγνωστη (μη προβλεπόμενη) η έκβαση της απίστευτης σε ένταση και έκταση, λυσσαλέας προσπάθειας να αποβληθεί από το ευρωπαϊκό πολιτικό πεδίο ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Τσίπρα Γ. Βαρουφάκης. Το μένος μοιάζει ενορχηστρωμένο και το εκφράζουν αδίστακτα κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως και έντυπα χυδαίου κιτρινισμού. Η αμετρία της εμπάθειας αφαιρεί από τον πολίτη (τον οποιασδήποτε εθνικότητας Ευρωπαίο) τη δυνατότητα να αντιληφθεί τις πραγματικές αιτίες και τους στόχους της τόσης απέχθειας και επιθετικότητας.

Υποθέτουμε τις ελπίδες που πρέπει να είχε επενδύσει στον κ. Βαρουφάκη ο πρωθυπουργός: Ισως τους συνέδεε και φιλία, πάντως προβλήθηκε ως ο δεύτερος σε ευθύνες συνεργάτης του στο τιτάνιο εγχείρημα να ξαναστηθεί στα πόδια της η ελλαδική κοινωνία. Καταξιωμένος στον διεθνή επιστημονικό στίβο ο κ. Β., με ευρύτατη προβολή των βιβλίων του στην αγγλόφωνη αγορά, νους οξύτατος και γοητευτικός αγορητής, διαθέτει προσόντα και εντυπωσιακή παρουσία που για πρώτη ίσως φορά εμφάνισε ελλαδίτης υπουργός Οικονομικών στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή.

Δυστυχώς, μοιάζει να του λείπει η στόφα του ηγέτη: Διότι ο ηγέτης ξέρει να αξιοποιεί τα προσόντα του, αλλά δεν τα επιδεικνύει. Η διαφορά είναι λεπτή, όμως καίρια, αποφασιστική. Ο κ. Β. μπήκε στην αρένα με τον αέρα της βεντέτας. Στην αρχή μάς συγκίνησε, μας μετάγγισε περηφάνια – δεκαετίες ολόκληρες ντρεπόμασταν για τους σπιθαμιαίους που μας εκπροσωπούσαν στην Ευρώπη. Αλλά ο «αέρας» του νάρκισσου είναι μια άλλη ντροπή: είναι η υπεραναπλήρωση μειονεξίας, το σύνδρομο του αδικαίωτου εγώ.

Ετσι, η αρχική ανακούφιση άρχισε να μετατρέπεται σε ανησυχία. Γιατί πρώτο χάρισμα του αληθινού ηγέτη είναι να χειρίζεται τα ταλέντα του με την απλότητα αποδοχής του αυτονόητου: σαν να μην υπάρχουν. Οταν ένας ατάλαντος σπιθαμιαίος κομπάζει, γίνεται απλώς γελοίος. Οταν ένα ταλαντούχος ναρκισσεύεται, είναι επώδυνα θλιβερός, τον νιώθεις να αυτοαχρηστεύεται. Μακάρι να είναι αντισυμβατικός ο ηγέτης. Αρκεί να μπορεί να ξεχωρίζει τη γνησιότητα της αυθορμησίας από την εξεζητημένη αμφίεση και συμπεριφορά, την καινοτομία από τη συμπλεγματική επίδειξη.

Ξάφνιασε η αμφίεση του κ. Β. Εμοιαζε θαρραλέα άρνηση υποταγής στα στερεότυπα. Ωστόσο ο «αέρας» του τολμήματος ήταν θελημένα επιθετικός και η επιθετική προκλητικότητα, όταν είσαι ο ηττημένος και αναγκεμένος, εισπράττεται με δυσφορία: Είναι «χοντράδα» να προσέρχεσαι ζητώντας βοήθεια για «κρίση ανθρωπιστική» στη χώρα σου, και να το κάνεις ντυμένος με «σινιέ συνολάκι», τελευταία λέξη της μόδας. Κάπου «μπάζει» τέτοιος αντικομφορμισμός.

Η δυσφορία για την αμφίεση επιτάθηκε από την πληθωρική, κατακλυσμική παρουσία του κ. Β. στα διεθνή και ντόπια ΜΜΕ. Καταιγισμός συνεντεύξεων, δηλώσεων, δημόσιων αντιμαχιών, σε ποσότητα και πυκνότητα που απαιτούν πλήρη και αποκλειστική απασχόληση – τέτοιο φόρτο αναλαμβάνει μόνο ένας «κυβερνητικός εκπρόσωπος», όχι ο επιτελάρχης της Οικονομίας. Αποτέλεσμα: δόθηκαν λαβές στη γερμανική εμπάθεια να χαρακτηρίζει τους Ελληνες, σε μια τόσο κρίσιμη ώρα, «μη σοβαρούς».

Θριαμβική επιβεβαίωση του απαξιωτικού αυτού ισχυρισμού ήταν η φωτογράφιση του ζεύγους Β. για το ελαφρολαϊκό περιοδικό Paris Match. Το είδος και «ύφος» της φωτογράφισης ταξιθετούσε οριστικά τον ναρκισσισμό του χαρισματικού υπουργού στο είδος του «ανεπαίσθητου» επαρχιωτισμού. Και το πιο οδυνηρό: Επέτρεπε στον κ. Σόιμπλε να περιφρονεί, βαρβαρικά και αναιδέστατα, κάθε έννοια δημοκρατίας, κάθε σεβασμό της εκφρασμένης βούλησης ενός λαού, δηλώνοντας ότι «η νέα ελληνική κυβέρνηση κατέστρεψε όλη την εμπιστοσύνη που είχε επιτευχθεί με την προηγούμενη κυβέρνηση» («Κ» 17.3.2015). Τόσο απερίφραστος χαρακτηρισμός των πρασινογάλαζων ελλαδικών κυβερνήσεων ως παρακεντέδων εξυπηρέτησης των γερμανικών φιλοδοξιών δεν είχε ποτέ αποτολμηθεί.

Είναι τιμή απροσμέτρητη να εμπιστεύονται εκατομμύρια ανθρώπων τη διαχείριση της ζωής τους και των ελπίδων τους, τη χαρά και την ποιότητα της καθημερινότητάς τους σε έναν ηγέτη. Αυτή η τιμή είναι παραπάνω από φιλίες, συντροφικούς δεσμούς, πολύχρονες συμπορεύσεις. Γι’ αυτό και οφείλει ο κ. Τσίπρας στον κ. Βαρουφάκη την επώδυνη και για τους δυο ρήξη: «Φίλε Γιάννη (με δύο «ν», γιατί ο σεβασμός για τη γλώσσα σαρκώνει τον σεβασμό για την κοινωνία) άθελά σου κάηκες, είσαι πια καμένο χαρτί. Την οδυνηρή ρήξη την υπαγορεύει το κοινό μας χρέος, αλλά και η κοινή ενοχή: Εχεις ευθύνη που σπατάλησες σπουδαίο τάλαντο και είμαι ένοχος που δεν σε συγκράτησα έγκαιρα».

Η εντολή που δόθηκε στον κ. Τσίπρα (και μέγιστη τιμή) είναι να στήσει την Ελλάδα στα πόδια της, να δώσει στη ζωή μας ειρήνη και αξιοπρέπεια. Να αποτρέψει την επιστροφή στις προτιμήσεις που έχει για τη διακυβέρνησή μας ο κ. Σόιμπλε, επιστροφή στον εφιάλτη ανυπόφορης ατίμωσης.

22-3-2015
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ
http://www.kathimerini.gr/808477/opinion/epikairothta/politikh/paralogo-na-narkisseyetai-h-parakmh