Σκοτώνοντας κουνούπια με μπαζούκας!





1. Τι είναι Ποσοτική Χαλάρωση

Η ‘Ποσοτική Χαλάρωση’, με απλά λόγια, αποτελεί μία μέθοδο ώστε να διοχετευτεί ρευστότητα (μετρητά) στο Τραπεζικό σύστημα, αγοράζοντας ομόλογα, ή αλλά χρηματοοικονομικά προιόντα όπως MBS, δηλαδή τίτλων που βασίζονται σε ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια, τα οποία είναι μη εμπορεύσιμα ή ‘εχουν χάσει αξία. Ετσι οι Τραπεζες δίνουν στην Κεντρική Τράπεζα ‘τοξικά’ προιόντα ή υποτιμημένα ομόλογα που δεν έχουν διαβάθμιση και λαμβάνουν μετρητά, ώστε να χρηματοδοτήσουν εταιρίες, καταναλωτές και έμμεσα την οικονομία. Η ποσοτική χαλάρωση είναι ένας ανορθόδοξος τρόπος πολιτικής για την ανάπτυξη της οικονομίας. Ασκείται,

  ως πολιτική, όταν πλέον η κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να χαμηλώσει άλλο τα επιτόκια που είναι ήδη χαμηλά. Είναι επίσης πιο αποτελεσματικός από μια γενική ‘μείωση επιτοκίων΄διότι κατευθύνεται σε τίτλους που εχουν χαμηλή ή μηδενική εμπορευσιμότητα και αξία. Ετσι επιτυγχάνει αύξηση της αξίας των τίτλων αυτών και μείωση των μακροχρόνιων επιτοκίων τους.

2. Πότε ανακοινώθηκε η Ποσοτική Χαλάρωση στην Ευρωζώνη

Τον Σεπτέμβριο 2014 ανακοινώθηκε το πρόγραμμα ‘ποσοτικής χαλάρωσης’ στην Ευρωπαική Ενωση, και συμπληρώθηκε με την απόφαση της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που ανακοινώθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2015 που επέκτεινε το αντικείμενο αγοράς.

3. Τι διαφέρει η Ποσοτική χαλάρωση στην ΕΕ από εκείνη των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας;

Στην Ιαπωνία η Ποσοτική Χαλάρωση έγινε (από Μάρτιο 2001 ως Μάρτιο 2006) με αγορά κυρίως Ομολόγων. Στις ΗΠΑ η Ποσοτικη χαλάρωση εγινε με αγορά κυρίως MBS, αλλά και άλλων προιόντων που βασίζονταν πχ σε φοιτητικά δάνεια. Αντίθετα το πρόγραμμα ‘Ποσοτικής Χαλάρωσης’ της Ευρωπαικής Ενωσης στοχεύει στην αγορά κατά 1/6 MBS και ‘’Καλυμένων Εταιρικών Ομολόγων’’, και κατά 5/6 Ομολόγων Κρατών, Ομολόγων Ευρωπαικών Υπερεθνικών οργανισμών ή σχημάτων όπως EFSF και Γερμανικών, Γαλλικών και Ισπανικών Τραπεζών (Κfw, CADES, UNEDIC, ICO κλπ). Να σημειώσουμε εδώ, ότι στην ΕΕ, σε αντίθεση με ΗΠΑ, υπάρχει περισσότερο πρόβλημα με τα Εταιρικά Ομόλογα και τα Ομόλογα Κρατών παρά με τα MBS.

4. Πώς θα υλοποιηθεί

Η αγορά χρέους ξεκίνησε την Δευτέρα 9 Μαρτίου 2015. Το πρόγραμμα ‘ξεκινάει με αγορά χρέους 1,1 τρις ΕΥΡΩ και διαρκεί 1,5 χρόνο περίπου, αλλά αναμένεται ότι θα κρατήσει πολύ περισσότερο, μάλλον 4-5 έτη όπως εγινε και με Ιαπωνία και ΗΠΑ και φυσικά το ποσόν που θα απαιτηθεί υψηλότερο, ενδεχομένως θα αγγίξει τα 3-5 τρις ΕΥΡΩ. Όταν καλυτερεύσουν οι συνθήκες, οι τίτλοι θα πουληθούν στην αγορά ξανά. Ουσιαστικά η Ποσοτική χαλάρωση δύναται να επιτύχει μείωση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων στα ομόλογα, κατι εξαιρετικά καλό για τις οικονομίες.

5. Θα πετύχει το πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης στην ΕΕ;

Η ‘ιδιαιτερότητα’ του Ευρωπαικού προγράμματος είναι ότι δεν θα αγοράζει ‘υποβαθμισμένο’ αλλά ‘’αναβαθμισμένο’ χρεος, δηλαδή το χρέος των πλούσιων κρατών όπως Γερμανίας και Γαλλίας, ακόμη και αν αυτό έχει αγοραία τιμή υψηλότερη από την αρχική αξία, όπως στην Γερμανία. Επιπλέον, για να μην πάρει, υποτίθεται, δυνατότητα ΄βέτο΄ έναντι μελλοντικής αναδιάρθρωσης του χρέους κάποιας χώρας, η ΕΚΤ δεν θα μπορεί να αγοράσει πάνω από ένα ποσοστό χρέους και ουσιαστικά αποκλείει την Ελλάδα απο το πρόγραμμα. Αυτά δημιουργούν σοβαρά ερωτηματικά σε ότι αφορά την ‘αποτελεσματικότητα΄ και την ‘αντικειμενικότητα’ του προγράμματος. Το πρόγραμμα θα δημιουργήσει, φυσικά, ρευστότητα και ανάπτυξη στην ΕΕ, αλλά για τις ισχυρές κυρίως χώρες της ΕΕ οι οποίες δεν το χρειάζονται ιδιαίτερα, και όχι για όσες έχουν πρόβλημα. Ετσι, δεν βοηθάει αποτελεσματικά στην έξοδο των χωρών της Ευρωζώνης από την ύφεση, σε αντίθεση με το ότι συνέβη με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, όπου επετεύχθη έξοδος από ύφεση και ξεκίνησε ανάπτυξη. Συνολικά, απο τα πρώτα 840 δις που θα διατεθούν για αγορά εθνικών Ομολόγων (υπάρχουν επιπλέον ποσά 260 δις για MBS,CB και Χρέος ΕFSF, ESM, ECB, CEDB,NIB και ΕΕ), μόνο το 1 δις (δηλαδη λιγότερο από 1 τοις χιλίοις των συνολικων χρηματων) προυπολογίζεται ότι θα ειναι για την Ελλάδα, εναντι 240 δις για Γερμανία. 180 δις θα είναι για Γαλλικό, 150 για Ιταλικό, 115 για Ισπανικό και 50 για Ολλανδικο χρέος. Όλα αυτά, συμφωνα με τις ως τωρα συμφωνίες και ανακοινώσεις.

6. Συμπεράσματα

Πρόκειται για κολοσσιαία διοχέτευση ρευστότητας στην Ευρωπαική αγορά με ‘τύπωμα νέου χρήματος’ που θα αντικαταστήσει τίτλους Ομολόγων και άλλα χρεόγραφα. Όμως, καθώς θα διοχετευτεί κυρίως σε αγορές που ήδη έχουν εκρηκτική ρευστότητα (Γερμανία, Γαλλία, όπου τα επιτόκια δανεισμού είναι σχεδόν μηδενικά ή αρνητικά) ουσιαστικά αποτελεί χρηματοδότηση των πλούσιων χωρών από τις φτωχές. Δεν συμπιέζονται τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και δεν διοχετεύεται ρευστότητα στις χωρες που χρειάζεται. Αρα το καθαρό αποτέλεσμα θα είναι η υποχώρηση του ΕΥΡΩ έναντι ξένων νομισμάτων (λόγω ‘τυπώματος νέου χρήματος’) και η επίλυση μικροαναγκών των τριών κυρίως μεγαλων κρατών (Γερμανίας, Γαλλίας και λιγότερο Ιταλίας). Συνολικά, η έλλειψη ρευστότητας-ασφυξία- στις χώρες που την χρειάζονται (περιφερειακά κράτη όπως Ελλάδα, Κύπρος, Πορτογαλία κλπ) θα συνεχίσει να υπάρχει, ενώ δημιουργείται Υπερ-ρευστότητα σε Γερμανία και Γαλλία που μπορεί να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα σε νέες φούσκες, καθώς η ανάπτυξη των μεγάλων αυτών κρατών θα βασίζεται σε επίπλαστα αρνητικά επιτόκια με την χρηματοδότηση των προυπολογισμών περιφερειακών κρατών! Είναι πραγματικά θλιβερό, που ένα τέτοιο κολοσσιαίο πρόγραμμα της ΕΕ ουσιαστικά εξυπηρετεί σκανδαλωδώς την Γερμανία, ισοπεδώνοντας την υπόλοιπη Ευρωπαική Ενωση, διευρύνοντας τις ανισότητες στην πρόσβαση κεφαλαίων και ρευστότητας και οδηγώντας σε ασφυξία την μισή Ευρώπη. Επιγραμματικά, θα λέγαμε ότι είναι σαν κάποιος να προσπαθεί να σκοτώσει Κουνούπια (μικρά προβλήματα) με μπαζούκας, ενώ αδιαφορεί για το ότι ένας κροκόδειλος (έλλειψη ρευστότητας περιφερειακών χωρών) είναι κάτω από το κρεβάτι του, απειλώντας να τον κατασπαράξει!

  Κωνσταντίνος Βέργος,
 Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία 

** Ο πλήρης τίτλος του αρθρογράφου ήταν "Γερμανική" Ποσοτική Χαλάρωση: Σκοτώνοντας κουνούπια με μπαζούκας!" . Η σύνταξη υποχρεώθηκε να μικρύνει τον τίτλο λόγω του περιορισμένου χώρου

***Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.

 23-3-2015
http://www.capital.gr/gmessages/showTopic.asp?id=4983648&pg=2&OrderDir=