Sebastião Salgado




Η ιστορία ενός από τους μεγαλύτερους μετρ του φακού μέσα από τη ματιά του γιου του, Χουλιάνο Σαλγκάδο, και του γερμανού σκηνοθέτη Βιμ Βέντερς

 Ολόκληρη η ταινία:''The Salt of the Earth''.
Ελληνικοί υπότιτλοι.
Directed by : Wim Wenders, Juliano Ribeiro Salgado
Genre: Documentary - Runtime: 1 h 50 min


(Πηγή: Athanasios Moutsoglou)




Sebastião Salgado: 
Φωτογραφίζοντας έναν θρυλικό φωτογράφο

 Πώς να αφηγηθείς μέσα σε δύο ώρες την ιστορία ενός από τους σημαντικότερους εν ζωή φωτογράφους του κόσμου; Τι να πρωτοπείς; Το κυριότερο, τι να πρωτοδείξεις από τη δουλειά ενός ανθρώπου ο οποίος έχει ταξιδέψει σε περισσότερες από 100 χώρες του πλανήτη και από το 1973, όταν άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με τη φωτογραφία, έχει δημιουργήσει σειρές φωτογραφιών που έμειναν στην Ιστορία;  

Ο Σεμπαστιάο Σαλγκάδο, που γεννήθηκε στην Αϊμόρες της Βραζιλίας το 1944, έχει απαθανατίσει στιγμιότυπα από τεραστίων διαστάσεων γεγονότα της πρόσφατης Ιστορίας. Πολέμους, λιμούς και μετακινήσεις προσφύγων. Υπήρξε συνοδοιπόρος ανθρώπων όλων των χρωμάτων και των φυλών. Μια ανθρώπινη σφαγή στη Ρουάντα, ένα χρυσωρυχείο στη Βραζιλία, μια δασική καταστροφή στην πατρίδα του και αλλού. Ο Σεμπαστιάο Σαλγκάδο ήταν ο πρώτος φωτογράφος που έκανε έκθεση στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Τόκιο (1993). Πέραν αυτού έχει εκθέσει φωτογραφίες του στην Corcoran Gallery της Ουάσιγκτον, στο Palais de Tokyo των Παρισίων, στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο, στο Royal Festival Hall του Λονδίνου. Αρκετές εκθέσεις του σημείωσαν ρεκόρ επισκεψιμότητας.

Φλερτάροντας με το σινεμά

Η μεταφορά των εμπειριών του Σεμπαστιάο Σαλγκάδο στην κινηματογραφική οθόνη που βλέπουμε εδώ και λίγο καιρό στις αίθουσες στο υποψήφιο εφέτος για Οσκαρ ντοκιμαντέρ «Το αλάτι της γης» υπήρξε το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας που χρονολογείται από το 2009. Τότε ήταν που ο γιος τού Σεμπαστιάο, ο σκηνοθέτης Χουλιάνο Σαλγκάδο, δέχθηκε ένα τηλεφώνημα από τον πατέρα του για μια συνάντησή τους με τον γερμανό σκηνοθέτη Βιμ Βέντερς. «Ο Βιμ, που αγαπούσε τη δουλειά του πατέρα μου, ήθελε να κάνει μια ταινία για τον Σεμπαστιάο αλλά δεν ήξερε το πώς, το πότε και από ποια γωνία λήψης» μας είπε ο Χουλιάνο Σαλγκάδο τον περασμένο Ιανουάριο στο Παρίσι όταν η ταινία προβλήθηκε στο πλαίσιο του φεστιβάλ της Unifrance. Ο Χουλιάνο ήταν πολύ διστακτικός με την ιδέα μιας ταινίας για τον πατέρα του διότι οι σχέσεις τους εκείνη την εποχή δεν βρίσκονταν στην καλύτερή τους φάση. Πέρασε ο καιρός και κάποια στιγμή ο Σεμπαστιάο πρότεινε στον γιο του να ταξιδέψει μαζί του σε μια αποστολή. Μόνον τότε ο γιος μπόρεσε να κερδίσει τον πατέρα. Μέσα από μερικά στιγμιότυπα που τον είχε κινηματογραφήσει. «Είδα τον πατέρα μου να βουρκώνει» μας είπε στο Παρίσι ο Χουλιάνο Σαλγκάδο. Είδε επίσης την ευκαιρία για μια μεγάλου μήκους ταινία.  

Για τον Βιμ Βέντερς, που ανέπτυξε μια βαθύτατη σχέση φιλίας με τον Σεμπαστιάο Σαλγκάδο ανταλλάσσοντας μέχρι και μηνύματα για το ποδόσφαιρο, το μεγαλύτερο πρόβλημα στο ντοκιμαντέρ ήταν η αφθονία του υλικού. Υπήρχαν ατελείωτες ώρες εικόνων ντοκιμαντέρ και ο Βέντερς είχε προγραμματίσει να συνοδεύσει τον Σεμπαστιάο σε (τουλάχιστον) δύο «αποστολές»: στον Βορρά της Σιβηρίας και σε μια εκστρατεία με αερόστατο πάνω από τη Ναμίμπια. Ωστόσο όταν ο σκηνοθέτης αρρώστησε αναγκάστηκε να ακυρώσει το ταξίδι του και να επικεντρώνεται στο φωτογραφικό έργο του Σαλγκάδο. Είπε ο Βέντερς: «Το έργο του Σαλγκάδο πρέπει να αφεθεί να μιλήσει από μόνο του. Ετσι είχα την ιδέα μιας σκηνοθετικής προσέγγισης χρησιμοποιώντας ένα είδος "σκοτεινού θαλάμου": ο Σεμπαστιάο ήταν μπροστά από μια οθόνη και, κοιτάζοντας τις φωτογραφίες που προβάλλονταν εκεί, απαντούσε στις ερωτήσεις μου σχετικά με αυτές». Παρ' όλα αυτά, ο Χουλιάνο Σαλγκάδο είπε ότι η απόφαση του τι να κρατήσεις και τι όχι ήταν εξαιρετικά δύσκολη. «Δεν συμφωνούσαμε πάντα και χρειάστηκε να βάλουμε στην άκρη τα εγώ μας και κάποια στιγμή να καθήσουμε όλοι μαζί και να αποφασίσουμε για το καλό της ταινίας».

Υποσυνείδητα ως παιδί ο Χουλιάνo Σαλγκάδο ήθελε το ίδιο είδος της ζωής του πατέρα του ο οποίος συχνά απουσίαζε σε επικίνδυνες χώρες, όπου επιχειρούσε να καταγγείλει τις αδικίες. «Για εμένα αυτό ήταν ένας "κανονικός" τρόπος ζωής» είπε ο Χουλιάν. «Με τη δέουσα σεμνότητα και τον δικό μου τρόπο ήθελα να ακολουθήσω τα βήματά του. Βρήκα ότι αυτό που με ένωνε με τον πατέρα μου ήταν η κοινή διαίσθηση, η ανάγκη να μοιραστεί τις εμπειρίες του, τους ανθρώπους που είχε γνωρίσει, τις ιστορίες που είχε να πει».

Αυτός τελικά υπήρξε ο πυρήνας της ταινίας του Σαλγκάδο και του Βέντερς, μια συλλογική διαδικασία από την οποία τελικά το πιο σημαντικό αποτέλεσμα ήταν ότι ένας πατέρας ήρθε για πρώτη φορά κοντά στον γιο του.

Το στοίχημα της αναδάσωσης

Ενα μεγάλο τμήμα στο «Αλάτι της γης» αποτυπώνει το αναπάντεχο ταξίδι της οικογένειας Σαλγκάδο στη Βραζιλία όπου στο κτήμα του παππού του Χουλιάνο στο Αλμορές επρόκειτο να φυτευτούν 2.000.000 δέντρα. Αυτομάτως η ταινία παίρνει σαφείς οικολογικές διαστάσεις γιατί, όπως μαθαίνουμε, η αναδάσωση και κατά προέκταση η σωτηρία της περιοχής είναι ένα προσωπικό στοίχημα των Σαλγκάδο. Οι καρποί αυτής της προσπάθειας έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονται και, διόλου τυχαία, η τελευταία φωτογραφική δουλειά του Σεμπαστιάο Σαλγκάδο λέγεται «Γένεσις» (Genesis) και είναι εμπνευσμένη από τη φύση.

«Είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος, γι' αυτό και το εκλαμβάνω ως μια κίνηση ελπίδας» μας είπε ο Χουλιάνο Σαλγκάδο. «Στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας, στην οποία δεν έχουμε ιδέα τού τι ακριβώς θέλουμε, μια τέτοια πράξη τονίζει τη σημασία της συλλογικής δουλειάς για μια κοινότητα».  «Οι Σαλγκάδο είναι πλήρως αφοσιωμένοι στην οικολογία» είπε ο Βέντερς «και αυτή η αφοσίωση, με τις προσπάθειές τους να δώσουν ζωή στο τροπικό δάσος του Ατλαντικού, είναι για εμένα το ίδιο σημαντική όσο οι φωτογραφίες του».
[Το «Αλάτι της γης» προβάλλεται στις αίθουσες Ατταλος, Δαναός, Ααβόρα και Gazarte της Αθήνας]


http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=689511