Το δράμα της Τουρκίας

Η πολιτική αστάθεια, η μείωση της ανάπτυξης, ο πληθωρισμός, το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, η άνοδος των εξωτερικών χρεών, η εξάρτηση από το δολάριο, το νόμισμα και η φούσκα ακινήτων, απογοητεύουν τους ξένους επενδυτές    .

Με βάση τα εκλογικά αποτελέσματα, έχει γίνει πλέον φανερή η «τριχοτόμηση» της Τουρκίας – ειδικά η ύπαρξη του «λευκού» μέρους της στα πρώην ελληνικά εδάφη, την οποία άλλωστε έχουμε επισημάνει από καιρό(ανάλυση).

Σωστά πάντως ψήφισαν οι Πολίτες της χώρας, θέτοντας τέλος στην απίστευτα αμετροεπή αλαζονεία του προέδρου τους - αν και η πολιτική αστάθεια που έχει προκύψει, μετά την παραίτηση του πρωθυπουργού, σε συνδυασμό με τα «υποβόσκοντα» οικονομικά προβλήματα, θα τους οδηγήσουν σε μεγάλες περιπέτειες.

Πολλά βέβαια εξαρτώνται από το πόσο σύντομα είναι δυνατόν να προκύψει μία βιώσιμη κυβέρνηση – ενώ το σενάριο της διεξαγωγής νέων εκλογών εντός 45 ημερών θεωρείται ως το χειρότερο, τουλάχιστον για το χρηματιστήριο, καθώς επίσης για τα ομόλογα και το νόμισμα της χώρας, παρά το ότι έχουν σχετικά ανακάμψει μετά το «κραχ» της Δευτέρας (δείκτες).

Πόσο μάλλον όταν η επανάληψη της ψηφοφορίας, μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, δεν θα είχε ως αποτέλεσμα ένα θετικότερο πολιτικό τοπίο – αν και τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Όσον αφορά τώρα το επικίνδυνο «μίγμα ρίσκων», στα οποία είναι εκτεθειμένη η Τουρκία, τα εξής:

(α)  Το ΑΕΠ της χώρας, το οποίο αυξανόταν τα τελευταία χρόνια με ρυθμό 5-10%, προβλέπεται πλέον να επιβραδυνθεί στο 3,2% για το 2015, σύμφωνα με την Bloomberg. Το ποσοστό αυτό, για μία αναδυόμενη οικονομία με σημαντική αύξηση του πληθυσμού της, είναι ελάχιστο – οπότε θα της δημιουργήσει προβλήματα.

(β)  Ο πληθωρισμός της τάξης του 8% είναι πολύ υψηλότερος από το στόχο του 5% της κεντρικής της τράπεζας – γεγονός που αυξάνει το κόστος διαβίωσης, ενώ αδυνατίζει το νόμισμα, το οποίο έχει υποτιμηθεί πάνω από 30% σε σχέση με το δολάριο από το 2013. Μία υποτίμηση πάντως της τάξης του 10% απέναντι σε ένα συγκεκριμένο καλάθι νομισμάτων (SDR), μεγεθύνει το δομικό πληθωρισμό κατά 1,8% – επιδεινώνοντας τη μιζέρια μίας χώρας.

(γ)  Το σημαντικότερο πρόβλημα της Τουρκίας, καθώς επίσης του νομίσματος της, είναι το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της – το οποίο μειώθηκε το 2014 στα 46 δις $ από 65 δις $ το 2013 (πηγή: F&W), αλλά συνεχίζει να αποτελεί το 6% περίπου του ΑΕΠ της, παρά τη μείωση των τιμών του πετρελαίου (γράφημα, σύγκριση με την Ελλάδα – διακεκομμένη καμπύλη, δεξιά κάθετος).

Αρκετοί υπολογίζουν βέβαια πως ακριβώς λόγω της πτώσης της τιμής της ενέργειας, το έλλειμμα θα περιορισθεί στο 4,5% – κάτι που όμως μέλει να αποδειχθεί. Σε κάθε περίπτωση, αυτό συμβαίνει σε όλες τις οικονομίες που έχει δραστηριοποιηθεί το ΔΝΤ, λίγα χρόνια μετά την απομάκρυνση του – κάτι που διαπιστώνεται σήμερα τόσο από τη Βραζιλία, όσο και από την Τουρκία.

(δ)  Ακόμη σημαντικότερη ίσως από το έλλειμμα, είναι η άνοδος των χρεών της Τουρκίας σε ξένο νόμισμα και ειδικά σε δολάρια – όπου το 2015 λήγουν εξωτερικές υποχρεώσεις ύψους 166 δις $ (πάνω από 20% του ΑΕΠ της), λόγω των οποίων η χώρα θα αντιμετωπίσει μεγάλα προβλήματα, όσον αφορά την αναχρηματοδότηση, καθώς επίσης το επιτόκιο δανεισμού της.

Με δεδομένο δε το ότι, η Τουρκία δεν έχει αυξήσει τα τελευταία χρόνια τις απ’ ευθείας ξένες επενδύσεις, μειώνοντας την εξάρτηση της από τις βραχυπρόθεσμες πηγές κεφαλαίων, το μερίδιο των βραχυπρόθεσμων πιστώσεων είναι πολύ υψηλό – γεγονός που θα μπορούσε να εντείνει τυχόν μαζική εκροή των ξένων κεφαλαίων, εις βάρος της ισοτιμίας του νομίσματος. Εάν δε η κεντρική τράπεζα αναγκαζόταν να την εμποδίσει, αυξάνοντας τα βασικά επιτόκια, τότε η οικονομία θα βυθιζόταν στην ύφεση – με δυσμενή επακόλουθα.

(ε)  Όπως οι αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ρωσίας, της Βραζιλίας, της Ν. Αφρικής κλπ. εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ισχύ του δολαρίου (γράφημα), έτσι και η Τουρκία – αφού τα δάνεια της στο αμερικανικό νόμισμα είναι της τάξης του 30% του ΑΕΠ της (πλησιάζουν τα 250 δις $).

.Το γεγονός αυτό δεν είναι καθόλου ευχάριστο, ειδικά επειδή οι Η.Π.Α. προετοιμάζονται για την αύξηση των βασικών επιτοκίων, η οποία θα ενίσχυε την ισοτιμία του δολαρίου – οπότε θα κλιμάκωνε τα χρέη σε ξένο νόμισμα της Τουρκίας, σε όρους λίρας, επιδεινώνοντας σημαντικά τις δυνατότητες εξυπηρέτησης τους.

Η αυξημένη ανασφάλεια των επενδυτών φαίνεται από τις μειωμένες επενδύσεις της διεθνούς κοινότητας – αφού το 2012, σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της χώρας, εισέρρεαν 22,5 δις $, τοποθετούμενα σε μετοχές και ομόλογα της Τουρκίας, ενώ το 2015 σημειώνονται πλέον αρνητικές εισροές (καθαρές εκροές, αφαιρουμένων δηλαδή των εισροών, ύψους -2,5 δις $).

(στ) Η φούσκα στις τιμές των ακινήτων, με την οικοδομική δραστηριότητα να αποτελεί ένα πολύ μεγάλο μερίδιο του ΑΕΠ, θεωρείται εξαιρετικά επικίνδυνη – κάτι που έχουμε τονίσει ήδη στο παρελθόν (άρθρο), αν και τότε ο κίνδυνος αντισταθμίσθηκε από την πολιτική σταθερότητα, μετά τη συντριπτική νίκη του κυβερνώντος κόμματος.

Περαιτέρω, μέχρι σήμερα η Τουρκία έχει αποφύγει την υποτίμηση της πιστοληπτικής της ικανότητας από τις εταιρείες αξιολόγησης – ενώ η S&P ανακοίνωσε τη Δευτέρα πως θα την αφήσει ως έχει (ΒΒΒ-), αν και με αρνητικές προοπτικές.

Εάν βέβαια σχηματισθεί μία σταθερή κυβέρνηση, εφαρμόζοντας τις προγραμματισμένες διαρθρωτικές αλλαγές (αύξηση του ποσοστού αποταμίευσης, περισσότερες γυναίκες στην αγορά εργασίας, περιορισμός της σκιώδους οικονομίας κλπ.), τότε θα μπορούσαν να καλυτερεύσουν οι προοπτικές – αν και οι διεθνείς επενδυτές διστάζουν να τοποθετηθούν, ιδιαίτερα λόγω των φόβων υποτίμησης της λίρας.

Σε κάθε περίπτωση, η πολιτική αστάθεια δεν θα μπορούσε να συμβεί σε χειρότερη στιγμή για την οικονομία της Τουρκίας, η οποία θεωρείται ως η πλέον ευάλωτη μεταξύ των αναδυομένων χωρών – για όλους τους λόγους που αναφέραμε προηγουμένως..

Συμπέρασμα

Η τοποθέτηση στην πτώση της ισοτιμίας του νομίσματος της θεωρείται ως ένα σίγουρο στοίχημα των αγορών – ειδικά όσον αφορά τη σχέση του με το ευρώ, απέναντι στο οποίο δεν έχει υποτιμηθεί σημαντικά, λόγω των προβλημάτων του κοινού νομίσματος από την ελληνική κρίση. Εάν όμως επιτευχθεί μία κάποια συμφωνία με την Ελλάδα, θεωρείται βέβαιη η άνοδος του απέναντι στη λίρα - παρά το σχεδόν +4% της Δευτέρας, καθώς επίσης τη συνεχή ανοδική του πορεία, από το 2,65 έως το 3,10.

Κάτι ανάλογο ισχύει και για τα ομόλογα της χώρας, ειδικά εάν αναγκασθεί να αυξήσει τα βασικά επιτόκια για να στηρίξει το νόμισμα – ενώ δεν θα λέγαμε το ίδιο για τις μετοχές (με εξαίρεση ίσως τις εταιρείες κατασκευών και ακίνητης περιουσίας), ειδικά των επιχειρήσεων που δεν είναι χρεωμένες σε ξένο νόμισμα, αφού ο πληθωρισμός ενισχύει συνήθως τις τιμές τους.

Ολοκληρώνοντας, ελπίζουμε να λύσει τα προβλήματα της η Τουρκία, έτσι ώστε να μην τα εξωτερικεύσει, όπως συνηθίζει, με θύμα τη χώρα μας – αυξάνοντας δηλαδή τις παρενοχλήσεις στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο μας, δημιουργώντας επί πλέον προβλήματα στην τουριστική μας βιομηχανία.

Άλλωστε, η αντιπαλότητα μας με τη Γερμανία, όπως επίσης τα μεγάλα κύματα των παράνομων μεταναστών στα ελληνικά νησιά, παράλληλα με τα οικονομικά μας θέματα (ελπίζοντας να μην ενταθούν από την πιθανή αύξηση του ΦΠΑ), έχουν επηρεάσει ήδη αρνητικά τον τουρισμό – οπότε δεν χρειάζονται άλλες εστίες προβλημάτων.

10-6-2015

http://www.analyst.gr/2015/06/10/to-drama-tis-tourkias/