Ο ηγέτης των εθνικιστών "απρόθυμος ρυθμιστής"



Στη Hürriyet το διασκεδάζουν. Η αγγλόφωνη ηλεκτρονική έκδοση της τουρκικής εφημερίδας, που τόσες αντιπαραθέσεις είχε με τους κυβερνώντες στο πρόσφατο παρελθόν, έχει εγκαταστήσει χρονόμετρο το οποίο καταγράφει την ώρα που έχει περάσει από την τελευταία τηλεοπτική εμφάνιση του Tayyip Erdoğan...

Το ότι ο Τούρκος πρόεδρος αποφεύγει πλέον τις κάμερες είναι μεν παράδοξο, με βάση το ότι προεκλογικά εμφανιζόταν έως και τρεις φορές το 24ωρο, όχι όμως και ακατανόητο. Η εγκατάλειψη του κυβερνώντος κόμματος από το 9% του εκλογικού σώματος, η απώλεια 69 εδρών και της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας, το ασαφές πολιτικό τοπίο της επόμενης μέρας επιβάλλουν επικοινωνιακή αυτοσυγκράτηση. Ακόμη και η προβλεπόμενη συνάντηση του προέδρου με τον πρωθυπουργό Davutoğlu την επαύριο των εκλογών αναβλήθηκε για 24 ώρες.

Στο εκλογικό αποτέλεσμα ο Erdoğan αντέδρασε μόνο με την έκδοση γραπτής ανακοίνωσης, σε ύφος πραγματικά προεδρικό, με την οποία ζητά από τα πολιτικά κόμματα να αποτιμήσουν "υγιώς και ρεαλιστικά” την κατάσταση.

Αν αυτή είναι μια έμμεση έκκληση προς τις κοινοβουλευτικές δυνάμεις να προχωρήσουν σε δημιουργία κυβερνητικού συνασπισμού εντός της συνταγματικής προθεσμίας των 45 ημερών, αντί να φλερτάρουν με την ιδέα της διεξαγωγής νέων, πρόωρων εκλογών, δεν είναι η μοναδική. Στο ίδιο πνεύμα κινούνται οι δηλώσεις του αρχηγού του δεύτερου κόμματος CHP Kemal Kılıçdaroğlu, της προέδρου της ένωσης βιομηχανιών TÜSİAD Güler Sabancı και του παραγκωνισμένου συνιδρυτή του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και μέχρι πέρσι προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας Abdullah Gül. 

Όμως οι αρχηγοί των δύο μικρότερων κομμάτων έχουν περιπλέξει το παιχνίδι. Ήδη από τη βραδιά των εκλογών ο συμπρόεδρος του φιλοκουρδικού HDP Selahattin Demirtaş ξεκαθάρισε ότι δεν νοείται σύμπραξη του κόμματός του με το ΑΚΡ. Η εποχή της συνεννόησης του κουρδικού στοιχείου με το κόμμα του Erdoğan έχει τελειώσει – ιδίως μετά την ανάδειξη του HDP σε ευρύτερο πολιτικό εκφραστή του "πνεύματος (των διαδηλώσεων) του Gezi”.

Αλλά και ο ηγέτης των εθνικιστών του MHP Devlet Bahçeli έσπευσε με μεταμεσονύκτια ομιλία του να προτείνει ως καταλληλότερη λύση τη δημιουργία συνασπισμού από... όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Ο δε Kılıçdaroğlu προβάλλει μεν ως "πρωθυπουργός εν αναμονή”, ωστόσο γνωρίζει ότι για να ηγηθεί της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να στηριχθεί ταυτόχρονα από τους εθνικιστές και το HDP, όπερ άτοπο. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός "μεγάλου συνασπισμού”: όμως θα αποτελούσε μοιραία κίνηση για το CHP (που είδε τα ποσοστά του να μένουν στάσιμα) η σύμπραξη με το ΑΚΡ τη στιγμή της κάμψης του.

Στην πραγματικότητα μόνη ρεαλιστική προοπτική παραμένει αυτή της συνεργασίας ΑΚΡ-ΜΗΡ, αλλά οι όροι που θέτει ο "απρόθυμος ρυθμιστής” Bahçeli αφορούν την εγκατάλειψη των σχεδίων αναθεώρησης του συντάγματος, την απομάκρυνση προσώπων που βαρύνονται με υποψίες διαφθοράς και κυρίως την "αρχειοθέτηση” των προτάσεων ενίσχυσης του κουρδικού στοιχείου με αποκέντρωση της εξουσίας προς τις περιφέρειες και διεύρυνση των δυνατοτήτων επίσημης χρήσης της μητρικής γλώσσας.

Επιπλέον, σε κάθε σενάριο, επανέρχεται η αλλαγή του εκλογικού νόμου με το παράλογο όριο κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης του 10%. Πρόκειται για αυτόν ακριβώς τον νόμο που χάρισε στους "ισλαμοδημοκράτες” την πρώτη τους σαρωτική νίκη με 34% το 2002 (όταν το 45% των ψήφων δεν βρήκε κοινοβουλευτική έκφραση), ενώ τώρα το 40,8% αποδεικνύεται πολύ λίγο για το σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης. Σε προηγούμενη φάση, ο Erdoğan είχε προτείνει την δημιουργία 550 μονοεδρικών περιφερειών ή 110 πενταεδρικών περιφερειών – σχέδιο που κατεξοχήν έπληττε το ΜΗΡ.

Ανήσυχος ο Putin

Εν τω μεταξύ, απορίες και έντονες αντιδράσεις προκαλεί η πρωτοβουλία του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin να συγχαρεί τηλεφωνικά τον Τούρκο ομόλογό του για την νίκη του ΑΚΡ, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του Κρεμλίνου. 
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης παρατήρησαν δηκτικά ότι ως και ο Putin ομολογεί ότι ο Erdoğan δεν είναι ένας υπερκομματικός πρόεδρος, αλλά ο πραγματικός ηγέτης του ΑΚΡ. Σχολιάζουν επίσης τη σπουδή του Ρώσου προέδρου να συζητήσει με τον Erdoğan θέματα ενεργειακής συνεργασίας (βλ. αγωγό Turkish Stream) καθώς και τη διοργάνωση του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Κυβερνητικής Συνεργασίας Τουρκίας-Ρωσίας εντός του έτους στο Καζάν. "Στην Τουρκία έχουμε κοινοβουλευτική δημοκρατία και όχι σύστημα Putin” δήλωσε ο βουλευτής των εθνικιστών Oktay Vural – όμως είναι προφανές ότι ο ένοικος του Κρεμλίνου ανησυχεί πως με τη νέα κατάσταση στην Τουρκία χάνει ερείσματα.

9-6-2015 
Του Κώστα Ράπτη
http://www.capital.gr/epikairotita/3030208/o-igetis-ton-ethnikiston-aprothumos-ruthmistis






Τουρκία: Σαρωτικές αλλαγές στη σύνθεση του κοινοβουλίου

Ένας αριθμός γυναικών-ρεκόρ, μαζί με Χριστιανούς, Κούρδους και Αρμένιους εκλέχθηκαν βουλευτές στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, μια τεράστια αλλαγή για την χώρα που στο παρελθόν αντιμετώπιζε το αίτημα για πολιτική ποικιλομορφία και διαφορετικότητα εντός του κοινοβουλίου ως απειλή για την εθνική ενότητα.

Εμβληματική της σαρωτικής αλλαγής στη σύνθεση του κοινοβουλίου είναι η είσοδος της Ντιλέκ Οτσαλάν, της ανιψιάς του ηγέτη των Κούρδων αυτονομιστών Αμπντουλάχ Οτσαλάν.

Η Ντιλέκ, 27 ετών, ήταν 11 ετών όταν ο θείος της συνελήφθη στην Κένυα από άνδρες των τουρκικών ειδικών δυνάμεων και κατόπιν καταδικάστηκε σε θάνατο δι' απαγχονισμού, μια ποινή που μετατράπηκε στη συνέχεια σε ισόβια κάθειρξη. Έκτοτε παραμένει έγκλειστος στο νησί φυλακή Ιμραλί.

"Καταρχάς θεωρώ τον εαυτό μου ως μία εκπρόσωπο των γυναικών και των νέων" δήλωσε η Ντιλέκ Οτσαλάν σε τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

"Μπορεί να είμαι Κούρδισσα αλλά εκπροσωπώ όλους εκείνους που έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης, τους καταπιεσμένους, τις περιθωριοποιημένες ομάδες, όλους τους ανθρώπους, τις κουλτούρες, τα πιστεύω και τις γλώσσες".

Η είσοδός της στο κοινοβούλιο θα ήταν κάτι αδιανόητο πριν από 10 χρόνια. Ωστόσο ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αψήφησε την οργή των εθνικιστών και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Οτσαλάν και το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και η Ντιλέκ ήταν το πρόσωπο που παρέδωσε πολλές από τις επιστολές του θείου της από το Ιμραλί.

Το ειρωνικό είναι πως το κουρδικό κόμμα στο οποίο ανήκει η Ντιλέκ, το κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP) είναι αυτό που στέρησε την αυτοδυναμία από τον κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και τορπίλισε τις φιλοδοξίες του προέδρου Ερντογάν να ενισχύσει τις εξουσίες του.

Συνολικά 97 γυναίκες εισέρχονται στην εθνοσυνέλευση, το 17% του κοινοβουλίου των 550 συνολικά εδρών. Αυτό το ποσοστό γυναικείας αντιπροσώπευσης είναι πολύ χαμηλότερο από εκείνο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ουζμπεκιστάν και των περισσότερων χωρών της Ευρώπης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.

"Στην Τουρκία θεωρείται πολυτέλεια για τις γυναίκες να εμπλέκονται με την πολιτική. Θα δώσουμε μάχη για να το αλλάξουμε αυτό" τόνισε η Σελίνα Ντογάν, βουλευτίνα που ανήκει στην αρμενική μειονότητα και εξελέγη με το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP).

To κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ήταν το μοναδικό μεγάλο κόμμα που είδε τον αριθμό των γυναικών βουλευτών του να μειώνεται, καθώς εξέλεξε 41 γυναίκες στην εθνοσυνέλευση, από 46 στην προηγούμενη Βουλή.

Το φιλοκουρδικό Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο αγωνίζεται για την ισότητα των δύο φύλων και έχει πολλές γυναίκες στελέχη, θα στείλει από την πλευρά του 30 γυναίκες στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, στο σύνολο των 80 βουλευτών που εκλέγει.

Με ηγέτη τον χαρισματικό Σελαχατίν Ντεμιρτάς, το HDP διεύρυνε την στήριξη που έλαβε πολύ πέραν της κουρδικής κοινότητας, προσελκύοντας νέους, αλλά και κεντροδεξιούς υποστηρικτές του κοσμικού κράτους που ένιωσαν τους κινδύνους που απορρέουν από τα σχέδια του Ερντογάν να τροποποιήσει το Σύνταγμα αποκτώντας ισχυρές προεδρικές εξουσίες.

Το κόμμα Δημοκρατίας των Λαών ήταν ένα από τα κόμματα που παρέταξαν υποψήφιους μέλη εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, αλλά επίσης και τον Μπαρίς Σουλού, έναν ακτιβιστή που ήλπιζε να γίνει ο πρώτος ομοφυλόφιλος βουλευτής, όμως δεν κατάφερε να εκλεγεί.

"Για τη δημοκρατική σταθερότητα αυτά είναι πολύ καλά νέα" είπε ένας διπλωμάτης χώρας της Δύσης στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς αναφερόμενος στη διαφορετικότητα του κοινοβουλίου.

Τέσσερις βουλευτές ανήκουν στη χριστιανική μειονότητα, δύο από το HDP και από ένας για το CHP και το AKP.

Οι Χριστιανοί παραδοσιακά παραγκωνίζονταν στη μουσουλμανική κατά βάση χώρα. Όταν ένας βουλευτής της συριακής μειονότητας εξελέγη το 2011, ήταν ο πρώτος Χριστιανός που είχε εισέλθει στο κοινοβούλιο τα τελευταία 50 χρόνια.

Και τα 3 εκατομμύρια των Ρομά της Τουρκίας απέκτησαν τον πρώτο τους βουλευτή, τον 38χρονο υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Οζτζάν Πουρτσού που κέρδισε στη Σμύρνη.

Δύο μέλη της μικρής εθνοτικής ομάδας των Γεζίντι εξελέγησαν επίσης, μία εκ των οποίων η Φελεκνάς Ουτζά, που είχε στο παρελθόν εκλεγεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τη Γερμανία και μαθαίνει ακόμα τώρα την τουρκική γλώσσα.

Στη νέα Εθνοσυνέλευση θα συμμετέχουν 3 Αρμένιοι, μέλη μιας μειονότητας που παραδοσιακά υφίσταται τις μεγαλύτερες διακρίσεις.

"Δεν έχει σημασία πόσοι πολλοί Αρμένιοι θα βρίσκονται στο κοινοβούλιο, αυτό που έχει σημασία είναι η στάση μας" δήλωσε ο εκλεγείς Γκάρο Παϊλάν στην εφημερίδα Agos.

Όπως και η Ντιλέκ Οτσαλάν, ο Παϊλάν ελπίζει ότι το νέο πρόσωπο της τουρκικής εθνοσυνέλευσης θα συνδυάζεται και με την ανανέωση του πνεύματος της πολιτικής.

"Ελπίζω ότι θα καταφέρουμε να αλλάξουμε την πολιτική στην Τουρκία" τόνισε.

9-6-2015

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
http://www.capital.gr/epikairotita/3030573/tourkia-sarotikes-allages-sti-sunthesi-tou-koinobouliou




Αδύνατο άθροισμα

Οι Ερντογάν - Νταβούτογλου μέσω δηλώσεων ηγετικών προσωπικοτήτων της κυβέρνησης και του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ καλούν τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης (CHP, MHP, HDP) να σχηματίσουν κυβέρνηση και σε αντίθετη περίπτωση να αφήσουν το μέχρι τώρα κυβερνών κόμμα να καλύψει το κενό: Κυβέρνηση μειοψηφίας ή όπως ήδη απειλούν νέα προσφυγή στις κάλπες. Οι Ερντογάν-Νταβούτογλου γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική χωρίς το ΑΚΡ κυβερνητική πλειοψηφία. Παρά τις απώλειες και την αδυναμία αυτοδύναμης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, η υπεροχή του κυβερνώντος κόμματος με ποσοστό 41% είναι αδιαμφισβήτητη.

Οι Κούρδοι του HDP, οι κεμαλικοί του CHP και οι εθνικιστές του ΜΗΡ δεν προστίθενται. Τη στιγμή αυτή δεν θέλουν πτώση των Ερντογάν-Νταβούτογλου, αλλά ελεγχόμενη αποδυνάμωσή τους. Ανάσχεση δηλαδή της αυταρχικής εκτροπής και επένδυση στην επιδείνωση της οικονομικής συγκυρίας αλλά και στο παράπλευρο κόστος της σύγκρουσης σε Συρία-Ιράκ προκειμένου να προωθήσουν τις θέσεις τους. Από τα τρία κόμματα της αντιπολίτευσης, αυτό που επενδύει εκ των πραγμάτων στη σταθερότητα περισσότερο από τα άλλα είναι το κουρδικό HDP, η σταθεροποίηση των εκλογικών ποσοστών του οποίου προϋποθέτει συνέχιση και εμβάθυνση της διαπραγμάτευσης για πολιτική λύση που ξεκίνησαν εδώ και δύο χρόνια ο Ερντογάν και ο έγκλειστος του Ιμραλί Οτσαλάν.

Η επιλογή είναι στα χέρια του Ερντογάν. Θα αποδεχθεί την πολιτική χειραφέτηση των Κούρδων ψηφοφόρων ή θα επιλέξει τη φυγή προς τα εμπρός, τη νέα εκλογική αναμέτρηση; Μια νέα προσφυγή στις κάλπες που προφανώς θα έχει στόχο έστω την οριακή αυτοδυναμία θα φέρει τους Ερντογάν-Νταβούτογλου σε σύγκρουση κυρίως με το HDP με απρόβλεπτη έκβαση αν θα επαναπατρίσει ψηφοφόρους ή αν θα αυξήσει τη διαρροή. Μπορούν οι Ερντογάν-Νταβούτογλου και ο ηγέτης του HDP Ντεμιρτάς να βρουν μια φόρμουλα ανοχής-αποχής που να επιτρέψει τη συγκρότηση κυβέρνησης μειοψηφίας χωρίς οι δύο πλευρές να πληρώσουν με βαριές απώλειες το κόστος μιας άτυπης συνεργασίας;

Είναι καταδικασμένοι οι Ερντογάν-Νταβούτογλου - ΑΚΡ στη φυγή προς τα εμπρός ή μπορούν να κάνουν διόρθωση πορείας και να κλείσουν ως παρένθεση την αυταρχική κλιμάκωση των δύο τελευταίων χρόνων; Αν αποκλείσουμε νέες εκλογές αλλά και την ανοχή του HDP, η λύση που απομένει είναι η συνεργασία με το εθνικιστικό ΜΗΡ, μια επιλογή ανάφλεξης εντός και εκτός συνόρων στο Κουρδικό αλλά και τριβών και συγκρούσεων με τις ΗΠΑ και τη Δύση συνολικά.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ
9-6-2015
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=31706&subid=2&pubid=64199523