Θέλουν πραγματικά οι Κυβερνήσεις να καταπολεμήσουν τη διαφθορά;
Σκίτσο Π.ΜΑΡΑΓΚΟΥ
Σκίτσο Γ.ΔΕΡΜΕΝΤΖΟΓΛΟΥ
Το μέγεθος της διαφθοράς τόσο στη
δημόσια, όσο και στην ιδιωτική ζωή, είναι ένα από τα βασικά αίτια της
σημερινής κατάστασης της χώρας. Και όμως, η αντιμετώπιση της διαφθοράς
βρίσκεται επί δεκαετίες στον κατάλογο των βασικών υποσχέσεων κάθε
κόμματος που διεκδικεί την εξουσία. Οι ίδιες υποσχέσεις βεβαίως
επαναλήφθηκαν και από την Κυβέρνηση του Σύριζα.
Το ζήτημα της διαφθοράς επανήλθε τις τελευταίες μέρες στην επικαιρότητα μετά την απόφαση για την αποφυλάκιση του τέως Δημάρχου Θεσσαλονίκης κ. Βασίλη Παπαγεωργόπουλου (με το αιτιολογικό ότι έχει ποσοστό αναπηρίας άνω του 67%), αλλά και τις φήμες για ενδεχόμενο χρηματισμό ενεργού πολιτικού προσώπου που υπηρετεί σήμερα σε θέση Περιφερειάρχη. Οι εξελίξεις αυτές ενδεχομένως θα προκαλέσουν φθορά στην Κυβέρνηση, εάν αυτή δεν σπεύσει άμεσα να εξαγγείλει μέτρα και να αναλάβει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, αφού, μετά την υπαναχώρησή της στο ζήτημα του Μνημονίου, αυτό είναι το μόνο μέτωπο που μπορεί να χειριστεί κατάλληλα και να εκμεταλλευθεί για να διατηρήσει τη δημοφιλία της.
Πριν από 6 περίπου μήνες, στις σελίδες του Capital.gr, είχε δημοσιευθεί ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του κ. Ανδρέα Ζαμπούκα με τίτλο: Ποια είναι τα "πόθεν έσχες" των υποψηφίων; Στο άρθρο αυτό, ο συγγραφέας υποστήριζε ότι "σε μια δημοκρατία, που σέβεται τον εαυτό της θα έπρεπε να ξέρουμε την οικονομική και φορολογική κατάσταση των υποψήφιων αντιπροσώπων της”, θέτοντας έμμεσα το ερώτημα εάν θα έπρεπε ανάμεσα στα δικαιολογητικά που καταθέτουν οι υποψήφιοι βουλευτές πριν από κάθε εκλογή να συμπεριλαμβάνεται και το "πόθεν έσχες” τους.
Το κείμενο του άρθρου και τα σχόλια που το συνόδευαν, μου θύμισαν μία προσπάθεια που, μέσα από το κίνημα των "Ελλήνων Φορολογουμένων”, είχαμε κάνει πριν από 3 περίπου χρόνια με στόχο τη μείωση της διαφθοράς στην πολιτική ζωή της χώρας.
Ήταν γύρω στο φθινόπωρο του 2012, κατά τη διάρκεια της δίκης του Άκη Τσοχατζόπουλου, όταν η κατηγορούσα αρχή αδυνατούσε να βρει οικονομικά στοιχεία (καταθέσεις του κατηγορούμενου σε ξένες τράπεζες) με τα οποία θα τεκμηριώνονταν πληρέστερα η ενοχή του, καθώς ο τέως υπουργός αρνούνταν επίμονα να συναινέσει στο άνοιγμα των λογαριασμών του στο εξωτερικό.
Τότε, στα πλαίσια του άρθρου 125 του Κανονισμού της Βουλής (με βάση το οποίο κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να υποβάλλει αναφορές και προτάσεις προς τον Πρόεδρο της Βουλής), είχαμε υποβάλει προς τον κ. Μεϊμαράκη -με τη μορφή πρότασης νόμου- την παρακάτω πρόταση για την τροποποίηση του άρθρου 32 του Π.Δ. 26/2012 (πρόκειται για κωδικοποίηση των διατάξεων της νομοθεσίας για την εκλογή βουλευτών), με βάση την οποία, κατά τη διαδικασία υποβολής υποψηφιότητας για βουλευτή να είναι υποχρεωτικά:
α) Η κατάθεση υπεύθυνης δήλωσης με την οποία ο υποψήφιος βουλευτής δηλώνει ότι το σύνολο της περιουσίας του έχει αποκτηθεί με χρήματα τα οποία είναι νόμιμα και τα οποία έχουν δηλωθεί στην Εφορία (μέσω των φορολογικών του δηλώσεων).
β) Η κατάθεση αμετάκλητης εξουσιοδότησης (που θα έχει συνταχθεί ενώπιον συμβολαιογράφου) αορίστου διάρκειας, προς το Ελληνικό Δημόσιο, για την πραγματοποίηση έρευνας για τη διαπίστωση ύπαρξης κάθε είδους περιουσιακού στοιχείο σε όλα τα κράτη του κόσμου.
Δηλαδή, ζητούσαμε το αυτονόητο. Ο πολίτης που επιθυμεί να εκλεγεί σε ένα τόσο υψηλό και τιμητικό αξίωμα θα πρέπει να δηλώνει ότι το σύνολο της ατομικής ή της οικογενειακής του περιουσίας πλην των κληρονομηθέντων ή παραχωρηθέντων, αποκτήθηκε με νόμιμα εισοδήματα τα οποία έχουν δηλωθεί στις φορολογικές αρχές. Επίσης, ο υποψήφιος θα διαβεβαιώνει για την έως τότε σύννομη φορολογική του συμπεριφορά και την κανονική εκτέλεση των φορολογικών του υποχρεώσεων. Η υποχρέωση αυτή δεν θα περιόριζε το δικαίωμα του εκλέγεσθαι των πολιτών, ενώ θα συνέβαλε στην αποφυγή υποψηφιοτήτων από πολίτες οι οποίοι στο παρελθόν ενδέχεται να είχαν παραβιάσει τη φορολογική νομοθεσία και είχαν αποκρύψει φορολογητέα εισοδήματα.
Παράλληλα, με την αμετάκλητη εξουσιοδότηση του κάθε υποψήφιου βουλευτή προς το Ελληνικό Δημόσιο ώστε, σε περίπτωση εκλογής του, να δύναται αυτό να ελέγχει για την ύπαρξη παντός είδους περιουσιακού στοιχείου σε όλο το κόσμο, οι υποψήφιοι βουλευτές θα διαβεβαίωναν την κοινωνία και το εκλογικό σώμα ότι η περιουσιακή τους θέση ήταν διαφανής και ότι θα συναινούσαν σε ενδεχόμενη έρευνα που -για διάφορους λόγους- θα ήθελαν να πραγματοποιήσουν οι υπηρεσίες του Δημοσίου.
Εάν η πρόταση αυτή είχε υιοθετηθεί από τους βουλευτές των κομμάτων και είχε γίνει νόμος του Κράτους, θα σήμαινε μία πραγματική "επανάσταση” στο ζήτημα της διαφάνειας του πολιτικού χρήματος. Με ένα τέτοιο νόμο, δε θα μπορούσε να είναι υποψήφιος κάποιος που έχει "σκοτεινό” φορολογικό παρελθόν, ενώ το Δημόσιο θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να διεξάγει έρευνα για την αποκάλυψη του συνόλου της περιουσίας του (κάτι που, για παράδειγμα, δε μπορούσε να κάνει στην περίπτωση του Άκη Τσοχατζόπουλου, αλλά και τόσων άλλων πολιτικών που κατηγορήθηκαν στο παρελθόν ή που θα κατηγορηθούν και στο μέλλον).
Το ερώτημα όμως είναι, θέλουν οι εκάστοτε Κυβερνήσεις να καταπολεμήσουν τη διαφθορά; Θέλουν να κάνουν την αρχή από τους ίδιους τους βουλευτές; Θα μπορούσε ποτέ να περάσει ένας τέτοιος νόμος από το Ελληνικό Κοινοβούλιο;
Προσωπικά το αμφιβάλλω. Όπως αμφιβάλλω εάν ποτέ θέλησαν οι Κυβερνήσεις να καταπολεμήσουν τη φοροδιαφυγή (η οποία επίσης είναι μία μορφή διαφθοράς) αφού η πραγματική και αποτελεσματική καταπολέμησή της έχει ένα μεγάλο πολιτικό κόστος, ακριβώς επειδή είναι τόσο εκτεταμένη στην κοινωνία. Άλλωστε, επί δεκαετίες, όλες οι Κυβερνήσεις ήταν βολεμένες με τον πακτωλό χρημάτων του εύκολου δανεισμού και δεν υπήρχε κανένας λόγος για να γίνουν δυσάρεστες.
Η πρότασή μας ποτέ δεν ήρθε στην επιφάνεια και αμφιβάλλουμε εάν τέθηκε στα σοβαρά υπόψη των βουλευτών. Πιθανότατα κατέληξε σε κάποιον κάλαθο αχρήστων. Άλλωστε, κανείς βουλευτής δε θα ψήφιζε κάτι που σε κάποια στιγμή θα μπορούσε να στραφεί εναντίον του.
Όμως η κατάσταση έχει φθάσει στα όριά της. Η κοινωνία δεν αντέχει άλλο στα σκάνδαλα και στις "ευνοϊκές συμπεριφορές”. Κάποιος επιτέλους θα πρέπει να μπει μπροστά και να βάλει τέλος στις πρακτικές που μας καταστρέφουν και που οδηγούν τη χώρα μας προς τα πίσω. Η κάθαρση, η ορθή λειτουργία των θεσμών και η διαφάνεια, θα πρέπει να γίνει μία διαρκής απαίτηση όλων μας.
Το ζήτημα της διαφθοράς επανήλθε τις τελευταίες μέρες στην επικαιρότητα μετά την απόφαση για την αποφυλάκιση του τέως Δημάρχου Θεσσαλονίκης κ. Βασίλη Παπαγεωργόπουλου (με το αιτιολογικό ότι έχει ποσοστό αναπηρίας άνω του 67%), αλλά και τις φήμες για ενδεχόμενο χρηματισμό ενεργού πολιτικού προσώπου που υπηρετεί σήμερα σε θέση Περιφερειάρχη. Οι εξελίξεις αυτές ενδεχομένως θα προκαλέσουν φθορά στην Κυβέρνηση, εάν αυτή δεν σπεύσει άμεσα να εξαγγείλει μέτρα και να αναλάβει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της διαφθοράς, αφού, μετά την υπαναχώρησή της στο ζήτημα του Μνημονίου, αυτό είναι το μόνο μέτωπο που μπορεί να χειριστεί κατάλληλα και να εκμεταλλευθεί για να διατηρήσει τη δημοφιλία της.
Πριν από 6 περίπου μήνες, στις σελίδες του Capital.gr, είχε δημοσιευθεί ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του κ. Ανδρέα Ζαμπούκα με τίτλο: Ποια είναι τα "πόθεν έσχες" των υποψηφίων; Στο άρθρο αυτό, ο συγγραφέας υποστήριζε ότι "σε μια δημοκρατία, που σέβεται τον εαυτό της θα έπρεπε να ξέρουμε την οικονομική και φορολογική κατάσταση των υποψήφιων αντιπροσώπων της”, θέτοντας έμμεσα το ερώτημα εάν θα έπρεπε ανάμεσα στα δικαιολογητικά που καταθέτουν οι υποψήφιοι βουλευτές πριν από κάθε εκλογή να συμπεριλαμβάνεται και το "πόθεν έσχες” τους.
Το κείμενο του άρθρου και τα σχόλια που το συνόδευαν, μου θύμισαν μία προσπάθεια που, μέσα από το κίνημα των "Ελλήνων Φορολογουμένων”, είχαμε κάνει πριν από 3 περίπου χρόνια με στόχο τη μείωση της διαφθοράς στην πολιτική ζωή της χώρας.
Ήταν γύρω στο φθινόπωρο του 2012, κατά τη διάρκεια της δίκης του Άκη Τσοχατζόπουλου, όταν η κατηγορούσα αρχή αδυνατούσε να βρει οικονομικά στοιχεία (καταθέσεις του κατηγορούμενου σε ξένες τράπεζες) με τα οποία θα τεκμηριώνονταν πληρέστερα η ενοχή του, καθώς ο τέως υπουργός αρνούνταν επίμονα να συναινέσει στο άνοιγμα των λογαριασμών του στο εξωτερικό.
Τότε, στα πλαίσια του άρθρου 125 του Κανονισμού της Βουλής (με βάση το οποίο κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να υποβάλλει αναφορές και προτάσεις προς τον Πρόεδρο της Βουλής), είχαμε υποβάλει προς τον κ. Μεϊμαράκη -με τη μορφή πρότασης νόμου- την παρακάτω πρόταση για την τροποποίηση του άρθρου 32 του Π.Δ. 26/2012 (πρόκειται για κωδικοποίηση των διατάξεων της νομοθεσίας για την εκλογή βουλευτών), με βάση την οποία, κατά τη διαδικασία υποβολής υποψηφιότητας για βουλευτή να είναι υποχρεωτικά:
α) Η κατάθεση υπεύθυνης δήλωσης με την οποία ο υποψήφιος βουλευτής δηλώνει ότι το σύνολο της περιουσίας του έχει αποκτηθεί με χρήματα τα οποία είναι νόμιμα και τα οποία έχουν δηλωθεί στην Εφορία (μέσω των φορολογικών του δηλώσεων).
β) Η κατάθεση αμετάκλητης εξουσιοδότησης (που θα έχει συνταχθεί ενώπιον συμβολαιογράφου) αορίστου διάρκειας, προς το Ελληνικό Δημόσιο, για την πραγματοποίηση έρευνας για τη διαπίστωση ύπαρξης κάθε είδους περιουσιακού στοιχείο σε όλα τα κράτη του κόσμου.
Δηλαδή, ζητούσαμε το αυτονόητο. Ο πολίτης που επιθυμεί να εκλεγεί σε ένα τόσο υψηλό και τιμητικό αξίωμα θα πρέπει να δηλώνει ότι το σύνολο της ατομικής ή της οικογενειακής του περιουσίας πλην των κληρονομηθέντων ή παραχωρηθέντων, αποκτήθηκε με νόμιμα εισοδήματα τα οποία έχουν δηλωθεί στις φορολογικές αρχές. Επίσης, ο υποψήφιος θα διαβεβαιώνει για την έως τότε σύννομη φορολογική του συμπεριφορά και την κανονική εκτέλεση των φορολογικών του υποχρεώσεων. Η υποχρέωση αυτή δεν θα περιόριζε το δικαίωμα του εκλέγεσθαι των πολιτών, ενώ θα συνέβαλε στην αποφυγή υποψηφιοτήτων από πολίτες οι οποίοι στο παρελθόν ενδέχεται να είχαν παραβιάσει τη φορολογική νομοθεσία και είχαν αποκρύψει φορολογητέα εισοδήματα.
Παράλληλα, με την αμετάκλητη εξουσιοδότηση του κάθε υποψήφιου βουλευτή προς το Ελληνικό Δημόσιο ώστε, σε περίπτωση εκλογής του, να δύναται αυτό να ελέγχει για την ύπαρξη παντός είδους περιουσιακού στοιχείου σε όλο το κόσμο, οι υποψήφιοι βουλευτές θα διαβεβαίωναν την κοινωνία και το εκλογικό σώμα ότι η περιουσιακή τους θέση ήταν διαφανής και ότι θα συναινούσαν σε ενδεχόμενη έρευνα που -για διάφορους λόγους- θα ήθελαν να πραγματοποιήσουν οι υπηρεσίες του Δημοσίου.
Εάν η πρόταση αυτή είχε υιοθετηθεί από τους βουλευτές των κομμάτων και είχε γίνει νόμος του Κράτους, θα σήμαινε μία πραγματική "επανάσταση” στο ζήτημα της διαφάνειας του πολιτικού χρήματος. Με ένα τέτοιο νόμο, δε θα μπορούσε να είναι υποψήφιος κάποιος που έχει "σκοτεινό” φορολογικό παρελθόν, ενώ το Δημόσιο θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να διεξάγει έρευνα για την αποκάλυψη του συνόλου της περιουσίας του (κάτι που, για παράδειγμα, δε μπορούσε να κάνει στην περίπτωση του Άκη Τσοχατζόπουλου, αλλά και τόσων άλλων πολιτικών που κατηγορήθηκαν στο παρελθόν ή που θα κατηγορηθούν και στο μέλλον).
Το ερώτημα όμως είναι, θέλουν οι εκάστοτε Κυβερνήσεις να καταπολεμήσουν τη διαφθορά; Θέλουν να κάνουν την αρχή από τους ίδιους τους βουλευτές; Θα μπορούσε ποτέ να περάσει ένας τέτοιος νόμος από το Ελληνικό Κοινοβούλιο;
Προσωπικά το αμφιβάλλω. Όπως αμφιβάλλω εάν ποτέ θέλησαν οι Κυβερνήσεις να καταπολεμήσουν τη φοροδιαφυγή (η οποία επίσης είναι μία μορφή διαφθοράς) αφού η πραγματική και αποτελεσματική καταπολέμησή της έχει ένα μεγάλο πολιτικό κόστος, ακριβώς επειδή είναι τόσο εκτεταμένη στην κοινωνία. Άλλωστε, επί δεκαετίες, όλες οι Κυβερνήσεις ήταν βολεμένες με τον πακτωλό χρημάτων του εύκολου δανεισμού και δεν υπήρχε κανένας λόγος για να γίνουν δυσάρεστες.
Η πρότασή μας ποτέ δεν ήρθε στην επιφάνεια και αμφιβάλλουμε εάν τέθηκε στα σοβαρά υπόψη των βουλευτών. Πιθανότατα κατέληξε σε κάποιον κάλαθο αχρήστων. Άλλωστε, κανείς βουλευτής δε θα ψήφιζε κάτι που σε κάποια στιγμή θα μπορούσε να στραφεί εναντίον του.
Όμως η κατάσταση έχει φθάσει στα όριά της. Η κοινωνία δεν αντέχει άλλο στα σκάνδαλα και στις "ευνοϊκές συμπεριφορές”. Κάποιος επιτέλους θα πρέπει να μπει μπροστά και να βάλει τέλος στις πρακτικές που μας καταστρέφουν και που οδηγούν τη χώρα μας προς τα πίσω. Η κάθαρση, η ορθή λειτουργία των θεσμών και η διαφάνεια, θα πρέπει να γίνει μία διαρκής απαίτηση όλων μας.
28-7-2015
Γιάννης Σιάτρας,
οικονομολόγος & Επικεφαλής του Κινήματος Πολιτών
"Έλληνες Φορολογούμενοι”.
http://www.capital.gr/forum/thread/5252849?messageId=5252849